An Tionscnamh um Pleanáil Fhorbartha Scoile Cothú Dea-Iompair Seimineár Náisiúnta, Márta 2009 An Tionscnamh um Pleanáil Fhorbartha Scoile Cothú Dea-Iompair

An Cód Iompair An gá atá le Cód Iompair Athrú béime Smacht → Iompar Cothú Dea-Iompair Seimineár Náisiúnta, Márta 2009 An Cód Iompair An gá atá le Cód Iompair Athrú béime Smacht → Iompar Athrú cultúir

Cothú Iompar Dearfach Rialacha agus Gnáthaimh Struchtúr Intuarthacht Cothú Dea-Iompair Seimineár Náisiúnta, Márta 2009 Cothú Iompar Dearfach Struchtúr Intuarthacht Comhsheasmhacht sa chur chuige Bainistiú teann ach cothrom Foinse: Mary Keane, SNTI Rialacha agus Gnáthaimh

Céard atá i gceist le hIompar? Cothú Dea-Iompair Seimineár Náisiúnta, Márta 2009 Céard atá i gceist le hIompar? Is é a chiallaíonn iompar ná rud ar bith a dhéanann duine atá inbhreathnaithe Ní mór iompar a fhoghlaim agus mar sin ní mór é a mhúineadh Is féidir le gach duine iompar nua a fhoghlaim Tá seans níos mó ann go bhfeicfear iompar a mbíonn luaíocht air an athuair Ní tharlaíonn iompar i bhfolús, - bíonn sé i gcomhthéacs cúinsí áirithe agus bíonn tionchar ag rudaí a thiteann amach roimhe agus ina dhiaidh air Foinse: South Eastern Education Library Board 2006

Cothú Dea-Iompair Seimineár Náisiúnta, Márta 2009 Tá gá le straitéis Tuigtear anois nach féidir ceisteanna iompair a réiteach trí leasú polasaithe smachta amháin Ni mór díríú ar an iompar mar chuid de straitéis níos leithne i dtreo feabhsú scoile – cur chuige uile-scoile Mary Keane, SNTI

Polasaí i leith iompair Cothú Dea-Iompair Seimineár Náisiúnta, Márta 2009 Polasaí i leith iompair “The discipline policy of a school must have reach beyond the immediate demands of ensuring an orderly environment. It should contribute to the overall development of the young person as a responsible member of a democratic society.” School Matters, 2006 (Caib. 8)

Soláthar lasmuigh den láthair Cothú Dea-Iompair Seimineár Náisiúnta, Márta 2009 Misean Pobal na Scoile Luachanna An Bord Bainistíochta Ceannaireacht & Foireann na Scoile Sainspiorad Tuismitheoirí Daltaí Cód Iompair Cultúr agus Éiteas Creatlach Reachtach Soláthar lasmuigh den láthair Gníomhaíochtaí Seach-churaclaim Fís Cumarsáid Soláthar ar an láthair Éisteacht School Matters, 2006

An ceangal idir litearthacht agus drochiompar Cothú Dea-Iompair Seimineár Náisiúnta, Márta 2009 An ceangal idir litearthacht agus drochiompar Tá fadhbanna litearthachta aitheanta mar eochairthoisc i ndrochiompar daltaí Léiríonn taighde go bhfuil seans láidir ann go mbeadh éifeacht an-dearfach ag straitéisí a dhíríonn ar an litearthacht go luath i saol an dalta ar iompar agus ar ghnóthachtáil Ní athraíonn iompar thar oíche. Ní mór na straitéisí a chinntear a leanúint tríd go seasta ar feadh 6 seachtaine ar a laghad

Smacht – Fadhbanna & Réitigh Cothú Dea-Iompair Seimineár Náisiúnta, Márta 2009 Smacht – Fadhbanna & Réitigh Tá tosca áirithe ann a bhíonn mar bhonn leis an dísmacht ag 3 leibhéal : Dalta – easpa tuisceana ag daltaí maidir le céard go díreach atá i gceist le hiompar cuí – Cód Iompair : ról san fhorbairt Múinteoir – easpa scileanna cuí i leith bainistiú ranga, meanma íseal, fuarchúis – Cód Iompair – luaíochtaí & píonóis Eagrúchán – easpa straitéisí sa scoil féin ó thaobh déileáil le daltaí trioblóideacha ar bhonn laethúil – Cód Iompair – atmaisféar a spreagann iompar cuí

Smacht Dearfach - Teoiric Cothú Dea-Iompair Seimineár Náisiúnta, Márta 2009 Smacht Dearfach - Teoiric An dóigh lena spreagadh: Féinmheas – ról OSPS, córas tréadchúraim, gníomhaíocht seach-churaclaim srl. Iompar a athrú – spreag daltaí le freagracht a ghlacadh, bíodh an curaclam ag teacht le cumas an dalta, béim ar chur chuige dearfach Plé agus aontú - ról Chomhairle na nDaltaí i gCód Iompair na Scoile Luaíochtaí & píonóis – aitheantas a thabhairt d’athrú i dtreo iompar dearfach Iompar cuí a chinntiú sa seomra ranga – cóid aontaithe a bheith ann, an cur chuige céanna ag gach duine i leith cur i bhfeidhm Ról an Mhúinteora – ullmhú ceachtanna, modheolaíochtaí, cinnteacht ó thaobh chur i bhfeidhm na gcód aontaithe Ról na bainistíochta – atmaisféar ordúil foghlama a chruthú, agus tacaíocht i gcomhthéacs na gcód aontaithe

Smacht Dearfach - Mórcheisteanna Cothú Dea-Iompair Seimineár Náisiúnta, Márta 2009 Smacht Dearfach - Mórcheisteanna Mórcheisteanna a bhaineann le Smacht Dearfach: Misean, fís, aidhmeanna na scoile, & polasaithe eile - naisc Páirtithe – cé a bheadh páirteach agus cathain Ionchais – tábhacht le soiléire Forbairt foirne – modheolaíocht teagaisc, obair foirne, eile? Forbairt daltaí – féinmheas, brú piarghrúpa, eile? Rialacha – iad a bheith scríofa ar dhóigh dhearfach Éide – ról do dhaltaí? Tinreamh – rannpháirtíocht agus poncúlacht san áireamh

Smacht – Teoiric - 1 Feidhmeanna Cothú Dea-Iompair Seimineár Náisiúnta, Márta 2009 Smacht – Teoiric - 1 Feidhmeanna Cuimsíonn sé seo raon feidhme leathan ó ghnáthbhainistiú seomra ranga in atmaisféar ordúil cuí go múnlú agus forbairt carachtair na ndaltaí i leith luachanna ó thaobh measa, macántachta, cúirtéise, freagrachta, spioradáltachta… Ní mór a aontú cé air a bhfuil an cúram i leith smachta Na múinteoirí mar phroifisiúnaithe uathrialacha Cur chuige uile-scoile a bhfuil sé mar aidhm aige atmaisféar ordúil a chruthú i scoileanna An dá cheann? Eile?

Cothú Dea-Iompair Seimineár Náisiúnta, Márta 2009 Smacht – Teoiric - 2 Na saghsanna dísmachta is coitianta – cur isteach leanúnach/rialta ar an rang – dalta ag labhairt as ord, ag cur amú ama, ag cur isteach ar an rang/ar dhalta eile, ag iarraidh aird a tharraingt air féin, easpa cúraim, easpa poncúlachta, gan na leabhair/na hábhair chuí, srl. Cuireann a leithéid seo d’iompar am amú. Cuireann sé strus ar mhúinteoirí agus traochann sé iad Tá gá le cur chuige comhoibritheach i leith smachta sa scoil le béim ar chomhsheasmhacht, iompar dearfach agus luaíocht ar dhea-iompar

Treoirlínte an BNLO: Impleachtaí do Mhúinteoirí Cothú Dea-Iompair Seimineár Náisiúnta, Márta 2009 Treoirlínte an BNLO: Impleachtaí do Mhúinteoirí ‘Seo é an nós imeachta a bhí againn riamh’ – imithe Ní féidir iad seo a dhéanamh Dalta a chur taobh amuigh den doras An seomra ranga a fhágáil gan duine cuí i bhfeighil an ranga Fionraí nó díbirt a éileamh Leithscéal a éileamh mar choinníoll ar ghlacadh le dalta isteach sa rang

Treoir ón SNTI: Pionóis/Nósanna Imeachta Cothú Dea-Iompair Seimineár Náisiúnta, Márta 2009 Treoir ón SNTI: Pionóis/Nósanna Imeachta Láithreach agus scoite Ordlathas cuí – i gcomhréir leis an iompar Cothrom Comhsheasmhach In oiriúint le haghaidh freastal ar riachtanais an duine áirithe a bhfuil siad dírithe air

Ceardlann Féach na treoracha ar an mbileog eolais Cothú Dea-Iompair Seimineár Náisiúnta, Márta 2009 Ceardlann Féach na treoracha ar an mbileog eolais

Cothú Dea-Iompair Seimineár Náisiúnta, Márta 2009 Ábhair Bhreise

Acht Oideachais (Leas) 2000 Cothú Dea-Iompair Seimineár Náisiúnta, Márta 2009 Acht Oideachais (Leas) 2000 Taifid Tinrimh na Scoile (an riail 20 lá) Straitéisí i leith Tinrimh Beartas Iontrála Cód Iompair (ag am cláraithe) Díbirt Bord Náisiúnta Leasa Oideachais (BNLO)

Straitéisí i leith Tinrimh Cothú Dea-Iompair Seimineár Náisiúnta, Márta 2009 Straitéisí i leith Tinrimh ‘Ráiteas straitéisí agus beartas chun an fhoghlaim a chur chun cinn agus tinreamh a spreagadh’ Ba cheart go gcuimseodh straitéisí: Luaíocht ar dhea-thinreamh Luathaithint deacrachtaí/daltaí i mbaol Naisc níos láidre leis an mbaile a chothú Naisc le gníomhaireachtaí agus le scoileanna eile Cinntiú go bhfreastalaíonn an curaclam ar riachtanais… Forbairt clár chun rannpháirtíocht daltaí i saol na scoile a spreagadh Comhordú le scoileanna/le heagraíochtaí eile

An tAcht Oideachais (Leas) 2000 Cothú Dea-Iompair Seimineár Náisiúnta, Márta 2009 An tAcht Oideachais (Leas) 2000 Alt 23, Fo-alt (2): (2) Sonrófar na nithe seo a leanas i gcód iompair— (a) na caighdeáin iompair a bheidh á n-iarraidh ar gach dalta atá ag freastal ar an scoil (b) na bearta a fhéadfar a dhéanamh nuair a dhéanfaidh dalta neamhaird de na caighdeáin sin nó nuair a dhiúltóidh sé dóibh (c) na nósanna imeachta a bheidh le leanúint sula bhféadfar dalta a chur ar fionraí nó a dhíbirt as an scoil lena mbaineann

Cur Chuige Coisctheach Uilechuimsitheach Cothú Dea-Iompair Seimineár Náisiúnta, Márta 2009 Cur Chuige Coisctheach Uilechuimsitheach Forbairt agus múnlú an duine iomláin Cur chuige uile-scoile Cuidiú agus tacú leis an obair scoile atá idir lámha Breithiúnas proifisiúnta agus freagracht

Cód Iompair a Fhorbairt, BNLO, 2008 Struchtúr na dTreoirlínte Cothú Dea-Iompair Seimineár Náisiúnta, Márta 2009 Cód Iompair a Fhorbairt, BNLO, 2008 Struchtúr na dTreoirlínte 1 Réamheolas maidir leis na Treoirlínte 2 Iniúchadh agus athbhreithniú ar an gcód iompair 3,4 Prionsabail atá mar bhonn le cód éifeachtach 5-9 Cód a fhorbairt a chuirfidh ar chumas na scoile iompar a bhainistiú go héifeachtach: caighdeáin a leagan síos freagairt d’iompar míchuí iompar dearfach a chur chun cinn 11,12 Fionraithe agus díbirtí

Cothú Dea-Iompair Seimineár Náisiúnta, Márta 2009 Bunphrionsabail Céard iad na bunphrionsabail atá mar bhonn le cód iompair éifeachtach?

An Bonn atá le Cód Éifeachtach 3. Bunphrionsabail Cothú Dea-Iompair Seimineár Náisiúnta, Márta 2009 An Bonn atá le Cód Éifeachtach 3. Bunphrionsabail Soiléire a sholáthar A dhearbhú go mbaineann tábhacht le hiompar gach uile dhuine Díriú ar dhea-iompar a chur chun cinn Cothromaíocht a aimsiú i leith riachtanas Aithint go bhfuil cúrsaí caidrimh ríthábhachtach Fócas ar an bhfreagracht phearsanta Cothroime agus cothromas a chinntiú

3. Bunphrionsabail (ar lean) Cothú Dea-Iompair Seimineár Náisiúnta, Márta 2009 3. Bunphrionsabail (ar lean) Comhionannas a chur chun cinn Leochaileacht ó thaobh oideachais de a aithint Freastal ar leas na ndaltaí Freastal ar leas na foirne Sábháilteacht agus saoirse ó bhagairt a chothú Treoirlínte (lth. 22)

Cothú Dea-Iompair Seimineár Náisiúnta, Márta 2009 Tá dlúthbhaint ag an bhfoghlaim, ag caidrimh agus ag iompar lena chéile Tá brí le hiompar. Tá feidhm leis agus spriocanna ag baint leis, ach b’fhéidir nach mbeadh na spriocanna seo furasta le haithint Is féidir iompar a fhoghlaim. Ciallaíonn sé seo gur féidir leis athrú Tarlaíonn iompar taobh istigh de chomhthéacs áirithe agus i ndáil le daoine eile. Is bunús do thuiscint a fháil ar an iompar, an comhthéacs a thuiscint A ndéanann múinteoirí, daoine fásta eile agus daltaí ach go háirithe, mar fhreagairt ar iompar a gcomhdhaltaí, tá ríthábhacht ag baint leis ó thaobh an tionchair a bhíonn aige ar na roghanna a dhéanann daltaí maidir lena gcuid iompair. Tá dlúthbhaint ag teagasc agus foghlaim éifeachtach le dea-iompar

6. Caighdeáin iompair a leagan síos Cothú Dea-Iompair Seimineár Náisiúnta, Márta 2009 Sraith caighdeán i leith iompair a fhorbairt don scoil Pobal na scoile a thabhairt isteach sa díospóireacht faoi chaighdeáin Na daltaí a bheith páirteach i bhforbairt rialacha scoile agus rialacha don seomra ranga Na caighdeáin a shamhaltú nó a léiriú Na daltaí a theagasc maidir leis na caighdeáin agus leis an gcaoi le bheith dílis do na caighdeáin sin Bealaí a bheith ann lena chinntiú go bhfuil tuiscint ag daltaí a bhfuil riachtanais speisialta acu ar an iompar a bhfuiltear ag súil leis uathu Treoirlínte (lth. 36-39)

8. Freagairt ar iompar míchuí Cothú Dea-Iompair Seimineár Náisiúnta, Márta 2009 8. Freagairt ar iompar míchuí Polasaí a fhorbairt ar an dóigh a n-úsáidfear píonóis chun cuidiú leis na daltaí iompar míchuí a athrú Sraith straitéisí comhaontaithe a bheith ann le haghaidh idirghabháil dhearfach chun cuidiú le daltaí iompar míchuí a athrú Go ndéanfaí róil agus freagrachtaí maidir le hiompar a shainmhíniú go soiléir do bhaill foirne agus go gcuirfí na róil seo in iúl go forleathan Bealach caighdeánaithe a aontú chun taifead a choimeád ar ábhar a bhaineann le hiompar daltaí Treoirlínte (lth. 55)

10. Fionraithe agus Díbirtí Cothú Dea-Iompair Seimineár Náisiúnta, Márta 2009 10. Fionraithe agus Díbirtí Go bhfuil polasaí agus nósanna imeachta ar úsáid díbeartha nó fionraí ann atá ceadaithe ag an mBord Bainistíochta, agus ag teacht leis na Treoirlínte seo, agus le ceanglais ar bith eile sa bhreis mar atá leagtha síos ag an bPátrún A chinntiú go gcuirtear an polasaí in iúl go forleathan Dea-chleachtais a fhorbairt agus a thaifeadadh maidir le húsáid díbeartha Gnáthaimh chóra a bheith ann le haghaidh imscrúdaithe agus cinnteoireachta Gnáthaimh a bheith ann le tuismitheoirí a chur ar an eolas maidir lena gceart achomhairc Go mbeidh córas ann le haghaidh athbhreithnithe ag an mBord Bainistíochta ar úsáid díbeartha sa scoil Treoirlínte (lth. 66-90)

Gnáthaimh chóra i gcás Píonóis Throma Cothú Dea-Iompair Seimineár Náisiúnta, Márta 2009 Gnáthaimh chóra i gcás Píonóis Throma Tá sé fíorthábhachtach go mbeadh an píonós i gcomhréir leis an gcion An ceart le héisteacht – is gá go mbeadh an dalta agus na tuismitheoirí go hiomlán ar an eolas agus deis freagartha tugtha dóibh sula ndéantar cinneadh Neamhchlaontacht sa chinnteoir – níor cheart go mbeadh ionadaí na dtuismitheoirí i láthair agus píonós á bheartú dá mhac Neamhchlaontacht sa chóras cinnteoireachta – imscrúdaíonn agus tuairiscíonn ball foirne más féidir. An Príomhoide saor chun cinneadh neamhchlaonta a dhéanamh

Cothú Dea-Iompair Seimineár Náisiúnta, Márta 2009 Críoch An bhfuil an t-údarás tarmligthe ag an mBord Bainistíochta don Phríomhoide dalta a chur ar fionraí de réir Treoirlínte an BNLO? www.newb.ie www.sdpi.ie