Reproduction Physiology Isfahan University of Technology Reproduction Physiology (part 2) By: A. Riasi (PhD in Animal Nutrition & Physiology) 1 1
انواع جنسیت چیست و نسبت جنسی چگونه تعیین می شود؟ اهداف این جلسه انواع جنسیت چیست و نسبت جنسی چگونه تعیین می شود؟ ژن های و ترکیبات کنترل کننده جنسیت کدامند؟ تمایز گنادها و اختلالات جنسی؟ اهمیت کنترل هورمونی تولید مثل چیست؟ هورمون های کنترل کننده تولید مثل کدامند؟ چه هورمون ها و پپتیدهایی در فولیکول ها ی تخمدانی شناسایی شده اند؟ نقش پروستاگلاندین ها در تولید مثل چیست؟
جنسیت و انواع آن از نظر بیولوژی جنسیت مجموعه ای از ساختارها و ویژگی های فیزیولوژیکی است که نر و ماده را از هم متمایز می کند: جنسیت ژنوتیپی جنسیت گنادی جنسیت فنوتیپی جنسیت قانونی
نسبت جنسی انواع نسبت های جنسی: نسبت نرها به ماده ها در زمان لقاح (نسبت جنسی اولیه) نسبت نرها به ماده ها در زمان تولد (نسبت جنسی ثانویه) نسبت نرها به ماده ها پس از رسیدن به سن بلوغ (نسبت جنسی ثالثیه)
نسبت جنسی مهمترین عوامل تغییر دهنده نسبت جنسی گونه نژاد فصل و تغذیه سن مادر نوبت زایش بسامد انزال
مهمترین ژنها و ترکیبات تعیین کننده جنسیت ژن SRy فاکتور تعیین کننده بیضه (TDF) ژن های موثر بر تمایز بیضه ها در روی کروموزم X ژن H-Y ژن Dax1 فاکتور تعیین کننده تخمدان (ODF) فاکتور تشکیل فولیکول ها و تمایز بهنجار تخمدان
تمایز گنادها و دیگر اندام های تولید مثلی گنادهای آغازین در نزدیکی کلیه ها شکل می گیرند. شکل گیری سلول های جنسی آغازین از لایه درونی کیسه زرده انتقال سلول های جنسی آغازین به گنادها: حرکت آمیبی جذب شیمیایی انتقال نا فعال
تمایز گنادها و دیگر اندام های تولید مثلی تمایز بیضه ها همواره زودتر از تخمدان ها انجام می شود. عوامل تمایز دهنده بیضه ها سلول های جنسی آغازین سلول های اپیتلیوم سیلومیک سلول های مزنکایم تولید هورمون AMH توسط سلول های سرتولی
تمایز گنادها و دیگر اندام های تولید مثلی نقش تستوسترون و دای هیدروتستوسترون مهاجرت سلول های جنسی آغازین به گنادهای ماده در دو مرحله: تشکیل رشته های جنسی اولیه تشکیل رشته های جنسی ثانویه
ناهنجاری های فنوتیپی تولید مثلی هرمافرودیت واقعی (بز و خوک) هرمافرودیت غیر واقعی نشانگان ترنر (XO) نشانگان کلاین فلتر (XXY یا XYY) نشانگان فنوتیپ ماده همراه با بیضه فری مارتینیسم
کنترل فرآیندهای تولید مثل در بدن تاثیر عوامل مختلف فرآیندهای تولید مثل: هورمون ها فاکتورهای رشد عوامل محیطی
هورمون های کنترل کننده تولید مثل گنادوتروپین ها: FSH LH هورمون های تخمدانی دیگر هورمون ها
هورمون های کنترل کننده تولید مثل الگوی تراوش گنادوتروپین ها: تراوش تونیک تراوش سرژی
هورمون های کنترل کننده تولید مثل فرضیه دو سلولی دو هورمونی LH + Theca interna cell Cholesterol Pregnenolone Granulosa cell Androstenedione Testosterone Testosterone + Aromatase FSH Oestradiol-17-β
هورمون های تخمدان تخمدان ها هورمون های مختلفی تولید می کنند: هورمون های استروئیدی استروژن ها پروژستین ها تستوسترون
هورمون های تخمدان هورمون های پپتیدی اینهبین فالی استاتین آکتیوین ریلاکسین اکسی توسین
هورمون های تخمدان پروستاگلاندین PGF2α PGE2
هورمون های تخمدان استروژن های تخمدان انواع مختلفی دارند: استرادیول 17- بتا * استرون استریول استروژن ها دارای آثار مختلفی هستند: ایجاد رفتار جفت گیری در جنس ماده (فحلی) رشد دوره ای اندام های تولید مثلی
هورمون های تخمدان رشد کانال های شیر در پستان ظاهر شدن علایم ثانویه جنسی تحریک انقباض در ماهیچه های رحم گشاد شدن سرویکس و لگن در زمان زایش اثرات متابولیکی بر ماهیچه و استخوان داشتن خاصیت از بین بردن جسم زرد یا لوتیوترپیک
هورمون های تخمدان پروژستین ها بنام پروژستاژن یا پروژستوژن: پروژسترون * 17-هایدروکسی پروژسترون 20- بتا دای هایدروپروژسترون
هورمون های تخمدان مهمترین آثار فیزیولوژیک پروژسترون عبارتند از: سرکوب رفتار فحلی، در غلظت های بالا کمک به تاثیر استروژن بر رفتار فحلی، در غلظت های اندک رشد و نمو بافت های ترواشی پستان مهار انقباض های ماهیچه های صاف رحم (بویژه در زمان آبستنی) تحریک فعالیت های ترواشی غده های رحم برای تولید هیستوتروف
هورمون ها و پپتیدهای مایع فولیکولی هورمون های مختلف مایع فولیکولی تخمدان : تستوسترون و استروژن پروژسترون GnRH LH و FSH پرولاکتین
هورمون ها و پپتیدهای مایع فولیکولی PGF2α و PGE2 اینهبین، آکتیوین و فالی استاتین انسولین و IGF پپتید مهار کننده تکامل اووسیت (OMI) پپتیدهای LS، LI، FSH-receptor binding inhibitor، Gonadostatin، Gonadocrinin
هورمون های بیضه در بیضه ها هورمون هایی استروییدی متنوعی تولید می شوند: آندروژن ها (هورمون های جنسی نر) استرادیول پروژسترون آکتیوین اینهبین تستوسترون آندروستین دایون دای هایدروتستوسترون
هورمون های بیضه تستوسترون مهمترین هورمون آندروژنی است و اثرات مختلفی را در بر دارد: رشد و فعالیت لوله های اسپرم ساز، اپیدیدیمیس و دیگر لوله های تناسلی رشد و فعالیت غده های تناسلی پیوست پیدایش رفتارهای جنسی پیدایش علایم جنسی ثانویه
هورمون های بیضه فعالیت ماهیچه های دارتوس در اسکرتوم تمایز اندام های جنسی نر در رویان اسپرم سازی و تحریک فعالیت سلول های سرتولی تنظیم ترواش گنادوتروپین ها
هورمون های آدرینال هورمون های دخالت کننده در فعالیت تولید مثلی حیوانات نر و ماده. تاثیر گلوکوکورتیکوییدها برای رشد پستان و سنتز شیر در مادران. کورتیزول جنینی.
هورمون های جفت جفت هورمون های مختلفی تولید می کند: استروژن ها پروژستین ها پروستاگلاندین ها ریلاکسین هورمون های لوتیوتروپیک هورمون های لاکتوژنیک
هورمون های جفت هورمون های لوتیوتروپیک و لاکتوژنیک تولید شده در جفت: گنادتروپین کوریون انسان (hCG) گناوتروپین کوریون اسب (eCG یا PMSG) گنادوتروپین های جفت گوسفند، خوکچه هندی و میمون لاکتوژن جفتی در گاو، گوسفند، بز، انسان، موش، موش صحرایی
نقش پروستاگلاندین ها در تولید مثل شناسایی پروستاگلاندین ها در منی نقش پروستاگلاندین ها در تحریک ماهیچه های صاف واژن یا رحم تاثیر PGF2α در نرها بر تراوش هورمون LH و تستوسترون تاثیر PGF2α بر پس روی جسم زرد
نقش پروستاگلاندین ها در تولید مثل تاثیر پروستاگلاندین های E1 و E2 در گاو تاثیر پروستاگلاندین های تخمدان بر تخمک ریزی نقش پروستاگلاندین ها در فرآیند بیرون آمدن بلاستوسیست از زوناپلوسیدا و رشد و نمو بلاستوسیست دخالت پروستاگلاندین ها در فرآیند زایش
نقش پروستاگلاندین ها در تولید مثل در گوسفند و هامستر یکی از پروستاگلاندین ها بنام پروستاسایکلین (PGI2) در گشاد شدن رگ ها و افزایش جریان خون دخالت دارد. پروستاسایکلین اثر اکسی توسین بر ماهیچه های رحم را تشدید می کند. استفاده از پروستاگلاندین های F2α و E2 برای ایجاد سقط جنین
تاثیر فاکتورهای رشد بر تولید مثل تاثیر ترکیبات اتوکرین یا پاراکرین دورن تخمدانی بر رشد فولیکول ها شناسایی فاکتورهای رشد که بر رشد فولیکول ها تاثیر دارند: IGF-I EGF TGFα bFGF اینهبین