© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri DİJİTAL İŞLETMEYİ YÖNETME, 12. BASKI KÜRESEL E-İŞ VE İŞBİRLİĞİ Bölüm 2

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ İş süreçlerini ve enformasyon sistemleri ile olan ilişkisini tanımlamak ve açıklamak Bir işletmede yönetimin çeşitli seviyelerinde hizmet veren sistemlerin rolünü ve birbirleri arasındaki ilişkileri değerlendirmek Kurumsal uygulamaların örgütsel performansı nasıl arttırdığını açıklamak Öğrenme Hedefleri 2

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 İşletmelerde işbirliği ve takım çalışmasının önemini ve teknoloji ile nasıl desteklendiğini açıklamak Bir işyerinde enformasyon sistemleri işlevinin rolünü değerlendirmek Öğrenme Hedefleri (devam) 3 BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Problem: Amerika Kupasını kazanmak için ET kullanımı Çözüm: Yelkenlinin fiziksel mühendisliği için yeni teknoloji; koşulları izlemek için algılayıcılar ağı ve seyir performansını artırmak için veri analizi. IBM Oracle Veritabanı 11g veri yönetimi yazılımı, yelkenlinin algılayıcı verilerinin gerçek zamanlı analizini sağladı. Yenilikçiliği teşvik ve performansını artırmada ET’nin rolünü göstermektedir. Ürün geliştirmede ET ve veri analizinin yararlarını anlatmaktadır Amerika Kupası: USA Enformasyon Teknolojisi ile Kazandı 4 BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 İş Süreçleri: – Malzeme, enformasyon ve bilgi akışı – Faaliyetler, adımlar dizisi – Bir işleve veya çapraz işlevlere bağlı olabilir İş: İş süreçlerinin toplamı olarak görülebilir İş süreçleri, varlıklar veya yükümlülükler olabilir İş Süreçleri ve Enformasyon Sistemleri 5 BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 İşlevsel iş süreçleri örnekleri – İmalat ve üretim Ürün oluşturma – Satış ve Pazarlama Müşterileri tanıma – Finans ve muhasebe Mali durum tabloları oluşturma – İnsan kaynakları Çalışan istihdam etme İş Süreçleri ve Enformasyon Sistemleri 6 BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 İş Süreçleri ve Enformasyon Sistemleri Sipariş Tamamlama Süreci Bir müşteri siparişini tamamlamak satış, muhasebe ve üretim birimlerinin sıkı koordinasyonunu gerektiren karmaşık bir dizi adım gerektirir. ŞEKİL BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Enformasyon teknolojileri iş süreçlerini iki ana yöntem ile geliştirir: 1.Mevcut süreçlerin verimliliğinin artırılması Elle yapılan adımları otomatikleştirme 2.İşletmeyi dönüştürebilecek kapasiteye sahip tamamen yeni süreçlerin etkinleştirilmesi Enformasyon akışını değiştirme Ardışık adımları paralel adımlarla değiştirme Karar vermede gecikmeleri azaltma İş Süreçleri ve Enformasyon Sistemleri 8 BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Hareket işleme sistemleri – İşi yürütmek için gerekli günlük rutin işlemleri yapar ve kayıt eder Örneğin: satış sipariş girişi, bordro, nakliye – Yöneticilere faaliyetler ve dış çevre ile ilişkilerin durumunu izlemelerine olanak verir. – Alt düzey yönetime hizmet verir – Önceden tanımlanmış, yapılandırılmış amaçlara ve karar vermeye hizmet eder Enformasyon Sistemleri Türleri 9 BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Enformasyon Sistemleri Türleri Bir Bordro HİS Maaş bordro işletiminde bir HİS bütün çalışan ödemesi verisini ele geçirir (mesai kartı, iş cetveli gibi gibi). Sistem çıktıları yönetici ve çalışan maaş çekleri için çevrimiçi ve yazılı raporları içerir. ŞEKİL BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim bilişim sistemleri – Orta düzey yönetime hizmet verir – HİS den gelen verirler ile işletmenin mevcut performansını raporlar – Önceden tanımlanmış prosedür ler ile rutin soruların cevaplarını sağlar – Genellikle analitik yeteneği düşüktür Enformasyon Sistemleri Türleri 11 BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Enformasyon Sitemleri Türleri Yönetim bilişim sistemleri veriyi örgütün hareket işleme sistemlerinden nasıl elde eder? Burada resmedilen sistemde, üç HİS sistemi işlem verilerini belli bir zaman sonunda YBS raporlama sistemine özetlemektedir. Yöneticiler örgüt verisine onlara raporlar veren YBS üzerinden erişim sağlarlar. ŞEKİL BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Enformasyon Sistemleri Türleri Örnek YBS Raporu Yıllık satış veri özetini gösteren bu rapor, Şekil 2-3’deki YBS ile oluşturuldu. ŞEKİL BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Karar destek sistemleri – Orta düzey yönetime hizmet eder – Rutin olmayan karar vermeyi destekler Örneğin: Aralık ayında satışlar ikiye katlanırsa bunun üretim planlarına etkisi ne olur? – HİS ve YBS yanında genellikle dış kaynaklardan gelen enformasyonu kullanır – Modele dayalı KDS Sefer tahmin sistemleri – Veriye dayalı KDS Intrawest’in pazar analiz sistemi Enformasyon Sistemleri Türleri 14 BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Enformasyon Sistemleri Türleri Sefer tahmin karar destek sistemi Bu KDS güçlü bir kişisel bilgisayarda çalışmaktadır. Sevkiyat kontrat teklifi verecek yöneticiler tarafından günlük olarak kullanılır. ŞEKİL BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 İş zekası – Yazılım uygulamaları sınıfındadır – Alışkanlıkları, eğilimleri bulmak ve karar vermeye yardımcı olmak için güncel ve eski verileri analiz eder – Sistem orta ve üst düzey yöneticileri destekler Veriye dayalı sistemler (KDS) Üst düzey yönetim destek sistemleri (ÜYDS) Enformasyon Sistemleri Türleri 16 BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Üst düzey yönetim destek sistemleri – Üst düzey yönetimi destekler – Rutin olmayan kararlara yönlendirir Yargılama, değerlendirme ve içgörü gerektiren – Yeni vergi kanunları ya da rakipler gibi dış olaylara ait verilerle içeriden YBS ve KDS’den gelen özetlenmiş enformasyonları birleştirir. – Örneğin: Dijital gösterge tablosu döner sermaye, alacak hesapları, borç hesapları, nakit akışı ve stok gibi işletmenin gerçek zamanlı finansal performansını gösterir Enformasyon Sistemleri Türleri 17 BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Sistemlerin birbirleriyle ilişkisi – HİS : Diğer sistemler için önemli bir kaynak veridir – ÜYDS: Alt seviye sistemlerden alıcı konumundadır – Veriler sistemler arasında değiş-tokuş edilebilir – Gerçekte, pek çok işletmede sistemler arası bütünleşme zayıftır (her geçen gün daha iyiye gitmektedir). Enformasyon Sistemleri Türleri 18 BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri Etkileşimli Oturumu okuyunuz ve aşağıdaki soruları tartışınız © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Domino’s iş modeli ve iş stratejisini açıklayınız. Ne tür zorluklarla karşı karşıyadır? İşletmenin zorlukları aşmak için planladığı ve kullandığı sistemler nelerdir? Onlar ne tür sistemlerdir? Her bir uygulamanın bu zorlukları aşmada rolü nedir? Domino’s a bu zorlukları aşmada yardım edebilecek diğer sistemler nelerdir? Enformasyon Sistemleri Türleri DOMINO’S PİZZA TAKİPÇİSİ İLE CIZIRDIYOR 19 BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Kurumsal uygulamalar – Kurumu bağlayan sistemlerdir – Faaliyet alanlarına yayılır – İş süreçlerini tüm işletme boyunca yürütür – Yönetimin her kademesini içerir – Dört temel uygulama: Kurumsal sistemler Tedarik zinciri yönetimi sistemi Müşteri ilişkileri yönetimi sistemi Bilgi yönetimi sistemi Enformasyon Sistemleri Türleri 20 BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Enformasyon Sistemleri Türleri Kurumsal uygulamalar mimarisi Kurumsal uygulamalar örgüt dışına genişleyebilen, çoklu örgüt seviyeleri ve iş faaliyetlerine yayılmış süreçleri otomatikleştirir. ŞEKİL BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Kurumsal sistemler – Farklı işletme işlevlerinden veri toplar ve tek bir merkezi veri tabanında depolar – Parçalanmış, gereksiz veri setleri ve sistemlerin sorunlarını çözer – Gerçekleştirir: Günlük faaliyetlerin koordinasyonunu Müşteri siparişlerine etkili cevap verebilmeyi (üretim, stok) Yönetimde karar vermeyi etkinleştirmek için değerli enformasyonu sağlamayı Enformasyon Sistemleri Türleri 22 BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Tedarik zinciri yönetimi (TZY) sistemleri – İşletmelerin tedarikçileri ile ilişkilerini yönetir – Şu bilgileri paylaşır; Siparişler, üretim, stok seviyesi, ürün ve hizmetlerin teslimatı – Hedef: Ürünlerin yerine en kısa sürede ve en düşük maliyette teslimi Enformasyon Sistemleri Türleri 23 BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Müşteri ilişkileri yönetimi sistemi: – Müşteri memnuniyetini ve müşterileri işletmede tutmayı sağlamak için satış, pazarlama ve hizmet alanlarında müşterilerle ilgili iş süreçlerinin hepsinin koordinasyonu için enformasyon sağlar – İşletmenin müşteri ile ilgili süreçlerini bütünleştirir ve çoklu iletişim kanallarından gelen müşteri enformasyonunu birleştirir Enformasyon Sistemleri Türleri 24 BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Bilgi yönetim sistemleri (BYS) – Temin, yaratma, depolama, dağıtım, uygulama ve bilgi bütünleştirme süreçlerini destekler Ürün ve hizmetlerin nasıl yaratıldığı, üretildiği ve dağıtıldığı – İşletmedeki bütün tutarlı bilgi ve tecrübeleri toplar ve çalışanlara sunar – İşletmeyi dış bilgi kaynaklarına bağlar Enformasyon Sistemleri Türleri 25 BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Entegrasyonu artırmak ve bilgi akışını hızlandırmak için alternatif araçlar – İntranetler: Sadece işletme çalışanlarının erişebildiği dahili Web siteleri – Ekstranetler: Sadece müşteri ve tedarikçilerin erişebildiği işletme Web siteleri Genellikle tedarik zincirini koordine etmek için kullanılır Enformasyon Sistemleri Türleri 26 BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 E-iş – Önemli iş süreçlerini gerçekleştirmek için dijital teknoloji ve internet kullanımı E- ticaret – E-iş alt kümesi – Mal ve hizmetlerin internet aracılığı ile alım satımını yapmak E-devlet: – Vatandaşlar, çalışanlar ve işletmelere enformesyon ve hizmet sunmak için internet teknolojisini kullanmak 27 Enformasyon Sistemleri Türleri BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 İşbirliği: – Kısa veya uzun süreli – İnformal veya formal (takımlar) İşbirliğinin artan önemi: – İşin değişen doğası – Profesyonel işin artması – “etkileşimli işler” – İşletmenin değişen örgütlenmesi – İşletmelerin kapsamı değiştirmesi – Yeniliğe vurgu – İş ve çalışma kültürünün değişmesi İşbirliği ve Ekip Çalışması Sistemleri 28 BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 İşbirliği ve takım çalışmasının ticari faydaları – İşbirliği teknolojisine yapılan yatırımlar yüksek “ROI” yatırımların geri dönüşü ile işletmeyi etkinleştirir – Faydaları: Üretkenlik Kalite Yenilik Müşteri hizmetleri Finansal performans – Karlılık, satışlar, satış artışları 29 İşbirliği ve Ekip Çalışması Sistemleri BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 İşbirliğinin gerekleri Başarılı işbirliği, uygun işbirliği teknolojisi yanında uygun örgüt yapısı ve kültürü de gerektirir. ŞEKİL İşbirliği ve Ekip Çalışması Sistemleri BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 İşbirlikçi bir kültür ve iş süreçleri oluşturma – “Komuta ve kontrol” örgütleri Takım çalışmasına değer verilmez veya kararlara düşük düzeyde katılım – İşbirlikçi örgüt kültürü Üst düzey yöneticiler ekiplerine güvenir Ürünleri ve hizmetleri planlamak, tasarlamak ve hayata geçirmek için politikalar, ürünler, projeler, süreçler ve sistemler daha çok ekiplere bağlıdır. Yöneticilerin amacı ekipler kurmaktır. 31 İşbirliği ve Ekip Çalışması Sistemleri BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 İşbirliği ve takım çalışması için 15 teknoloji 32 İşbirliği ve Ekip Çalışması Sistemleri BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 İşbirliği ve takım çalışması için teknolojiler (devam) – Sosyal Ağlar – Wikiler – Sanal Dünyalar – İnternet Tabanlı İşbirliği Çevreleri Sanal toplantı sistemleri Google Uygulamaları/ siteleri Microsoft SharePoint Lotus Notes 33 İşbirliği ve Ekip Çalışması Sistemleri BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri Etkileşimli Oturumu okuyunuz ve aşağıdaki soruları tartışınız © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Video konferans kullanmanın avantajları nelerdir? Dezavantajları nelerdir? Telebulunma nedir ve iletişim aracı olarak kullanılması hangi tür işletmeler için en uygundur? Hangi tür işletmeler video konferansından fayda sağlayabilirler? Bu teknolojinin herhangi bir faydasından yararlanamayacak bir işletme var mıdır? SANAL TOPLANTILAR: AKILLI YÖNETİM 34 İşbirliği ve Ekip Çalışması Sistemleri BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 İşbirliği teknolojilerinin iki boyutu – Mekan – Uzak veya yanyana – Zaman – Senkron veya Asenkron Altı adımda yazılım araçlarını değerlendirme 1.İşletmenizin işbirliği zorlukları nelerdir? 2.Mevcut olan çözümler nelerdir? 3.Mevcut ürünlerin maliyet ve faydalarını analiz edin 4.Uygulamaların güvenlik risklerini değerlendirin 5.Uygulama ve eğitim konularında kullanıcılara danışın 6.Ürün satıcılarını değerlendirin 35 İşbirliği ve Ekip Çalışması Sistemleri BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Zaman / Mekân İşbirliği Araçları Matrisi İşbirliği teknolojileri, etkileşimi aynı ya da farklı zaman/mekân yönünden destekleyip desteklememesi açısından ve bu etkileşimlerin uzak ya da yan yana olup olmaması açısından sınıfl andırılabilir. ŞEKİL İşbirliği ve Ekip Çalışması Sistemleri BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Enformasyon sistemleri bölümü Enformasyon teknolojisi hizmetleri için biçimsel organizasyon birimi – Genellikle enformasyon sistemleri üst yöneticisi tarafından (CIO) yönetilir. Diğer pozisyonlar Güvenlik üst yöneticisi (CSO), Bilgi yönetimi üst yöneticisi(CKO), mahremiyet yönetimi üst yöneticisi (CPO) Programcılar Sistem analistleri Enformasyon sistemleri yöneticileri İşletmelerde Enformasyon Sistemleri İşlevi 37 BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Son kullanıcılar Uygulamaların geliştirildiği bölümlerin temsilcileridir. Enformasyon sistemlerini tasarlama ve geliştirmede önemi giderek artmaktadır ET Yönetişimi: Örgütte kullanılmasına yönelik strateji ve ilkeler Karar Hakları Sorumluluklar (hesap verilebilirlik) Enformasyon sistemlerinin organizasyonu Merkezileşme, merkezileşmeme vb. 38 İşletmelerde Enformasyon Sistemleri İşlevi BÖLÜM 2: KÜRESEL E-İŞ ve İŞBİRLİĞİ

© Nobel Akademik Yayıncılık 2011 All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording, or otherwise, without the prior written permission of the publisher. Printed in the United States of America. Copyright © 2011 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording, or otherwise, without the prior written permission of the publisher. Printed in the United States of America. Copyright © 2011 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Yönetim Bilişim Sistemleri © Nobel Akademik Yayıncılık