1. Амьсгалын дутмагшлын хэлбэрүүд, яаралтай тусламж. ЭХЭМҮТ, ЭТҮЧА А
Амьсгалын дутмагшлын хэлбэрүүд, яаралтай тусламж ЭХЭМҮТ, ЭТҮЧА А.Оюунчимэг он

2. Амьсгалах байдлыг ажиглах, амьсгалахад бэрхшээлтэй байх
Төвийн хөхрөлт /хатгаа, зүрхний гажиг/
Амьсгал хямралын улмаас хүүхэд хооллож чадахгүй байх /хатгаа/
Амьсгал хямралын улмаас хүүхэд ядарч сульдсан байх /хатгаа/
Амьсгалын тоо хэт олон байх /2 сараас 5 хүртэлх нас- 1 минутанд 70-аас дээш байх/, /хатгаа/
Яраглах /2 сар хүрээгүй хүүхэд амьсгалах бүрдээ яраглах/, /хатгаа/
Цээж хүчтэй хонхолзох /хатгаа/
Амьсгалд туслах булчин оролцох /хатгаа, БСС, төвөнхийн бачуурал, эпиглотит/
Хамрын угалз сарталзах /хатгаа/
Толгойгоо дохилзуулан амьсгалах /БСС, БОС/

3. Амьсгалахад бэрхшээлтэй үеийн анхны яаралтай арга хэмжээ
Хүчилтөрөгч өгөх
Цээжийг 30 хэмийн өндөр байрлалд байлгах
Төвөнхийн бачуурал, эпиглотит байвал дексаметазон 0.6 мг /кг булчинд хийх

4. Гуурсан хоолойн агчил давамгайлсан амьсгалын дутмагшил – Бронхиолит
Гуурсан хоолойн агчил давамгайлсан амьсгалын дутмагшил – Бронхиолит
2 нас хүртэл вирусын гаралтай АЗЦХ- бронхиолит
2 наснаас дээш – астма
Харшлын анамнез
Амьсгал гаргалт уртассан
Шуугиантай амьсгал
Тогшилтоор хэнгэргэн дуутай
Чагналтаар цоохортсон амьсгал

5. Гуурсан хоолойн агчил давамгайлсан амьсгалын дутмагшлын эмчилгээ- дэмжих эмчилгээ
Цээжийг градус налуу байлгах
Захын судасны хүчилтөрөгчийн ханамж 90%-с доош бол хүчилтөрөгч өгөх (хамрын ац гуурсаар, эсвэл хошуувчаар 1-4 л/мин-с доошгүй)
Амьсгалуулж буй агаарын хүчилтөрөгчийн өтгөрүүлгийг 50-60% (FiO2 = ) байлгах

6. Гуурсан хоолойн агчил давамгайлсан амьсгалын дутмагшлын эмчилгээ- дэмжих эмчилгээ
Шаардлагатай бол мөгөөрсөн хоолойд гуурс тавьж, амьсгалыг бага эзлэхүүнээр удирдах (амьсгалын эзлэхүүн: TV= 6-8 мл/кг )
Шингэний тооцоог ФХ-ээр
Шингэн сэлбэхдээ хүнд тураалтай эсэхийг шалгах /маразм, кваршиоркор/
Хориглох зүйлс: коллоид уусмал, цус, сийвэн

7. Гуурсан хоолойн агчил давамгайлсан амьсгалын дутмагшлын эмчилгээ- утлага
Утлага хийхдээ хүчилтөрөгч байнга өгөх, захын судасны хүчилтөрөгчийн ханамж 90%-с дээш байлгах
Утлагаар сальбутамол (albuterol, levolin) мг/кг/тун, цагаар, хүнд үед 20 мин тутамд, эсвэл үргэлжилсэн утлага хийх /сүүлийн үед 2-23 сартай хүүхдэд хэрэглэх талаар эргэлзээтэй яригдаж байгааг анхаарах/

8. Гуурсан хоолойн агчил давамгайлсан амьсгалын дутмагшлын эмчилгээ- утлага
Sol Beredual 1 gtt/kg 12 цагаар
Ipravent (атрофин сульфат)- 1.0 мл-ээр 8 цагаар
Хүнд үед Pulmocort 12 цагаар утлага
Budesal (гормон- сальбутамол ) мл –ээр 12 цагаар /2- 23 сартай хүүхдэд анхаарах/
3% Натри хлоридийн уусмалаар утлага хийх /2- 23 сартай хүүхдэд анхаарах/
Цацлагыг 4- с дээш насанд хэрэглэнэ. Ventolin (albuterol sulfate) – 1 цацлагаар 4-6 цаг тутамд, үр дүнгүй бол цацах тоог нэмж болно.

9. Гуурсан хоолойн агчил давамгайлсан амьсгалын дутмагшил - Утлага үр дүнгүй бол
Сальбутамол уухаар 0,1-0,2 мг/кг (гэрээр уулгасан байдаг)
Үр дүнгүй бол эпинефрин арьсан дор 1:1000 уусмалаас 0,01мл/кг, дээд тун нь 0,3 мл; 15 мин дараа давтаж болно /2-23 сартай хүүхдэд анхаарах/
Бронхиальная астма-ын статуст стериод – преднизолон 1-3 мг/кг, хэрэв дексаметазон 0,2 мг/кг судсаар, булчинд, 3 хоног. Хүнд үед метилпреднизолон 2 мг/кг, цаашид 2 мг/кг/ хоногт, үүнийг 6 цагт хувааж хийнэ.

10. Гуурсан хоолойн агчил давамгайлсан амьсгалын дутмагшил - Утлага үр дүнгүй бол
Магнийн сульфат 25% - ийн уусмалаас 0.2 мл / кг ( мг /кг/тун, дээд тун нь 2 гр) – ийг физиологийн уусмалаар шингэлж, судсанд дуслаар хийх, БСС тавигдтал
Допамин 3 – 5 мкг/кг/мин- аар 24 цагаар үргэлжлүүлэн, тогтвортой үр дүнд хүртэл, эрчимт эмчилгээнд
Амьсгал удирдах

11. Гуурсан хоолойн агчил давамгайлсан амьсгалын дутмагшлын эмчилгээ- эуфиллин
Үр дүнгүй бол судсаар эуфиллин эхний тун 5-6 мг/кг
300 мг-с илүү болохгүй.
Дараагийн тун 5 мг/кг, 6 цагаар хийж болно.
20 мин-с 1 цагийн турш удаан хийнэ, хурдан хийвэл тун нь цусанд ихэднэ.
Бөөлжих, толгой өвдөх, хүүхэд нэмэгдэн тайван бус болох, татах, ЗЦТ >180 удаа /мин болох шинж илэрвэл хийхээ зогсоо!

12. Гуурсан хоолойн бөглөршил давамгайлсан амьсгалын дутмагшил- Төвөнх, гуурсан хоолойн бөглөршилт үрэвсэл
Төвөнхийн бачуурал- үзлэгээр
Амь насанд аюултай хам шинж
Шалтгаан : вирус- АЗЦХ,
Хоолой сөөнгө, ларингитын өвөрмөц ханиалга
Тайван үед хяхатнаа амьсгал , төвөнхийн зай багассанаас
Амьсгал авалт уртассан
Өвчүүний дээд ба доод хонхорхой татагдах
Чагнахад уушгинд амьсгал суларсан

13. Төвөнхийн бачуурал- Эмчилгээ
Дэмжих эмчилгээ – чухал
Төвөнхөд ачаалалгүй байлгах
Хангалттай уулгах – ФХ
Чийглэг орчин

14. Төвөнхийн бачуурал- Эмчилгээ
Дексаметазон –0,6 мг/кг, эсвэл преднизолон 5 мг/кг хүртэл болно, булчинд, судсаар
Үр дүнгүй бол дээрх тунгаар дексаметазоныг давтах
Үр дүнгүй бол эпинефрин арьсан дор 1:1000 уусмалаас 0,01 мл/кг, дээд тун нь 0,3 мл; 15 мин дараа давтаж болно /2-23 сартайд анхаарах/

15. Төвөнхийн бачуурал- Эмчилгээ
Судсаар физиолoгийн уусмал, эсвэл рингер лактат мл/кг ердийн дуслаар- анхааралтай хийх
Эсвэл судсаар ФХ-ээр мл/цаг –аар- 4,2,1-ийн зарчмаар хийх нь аюулгүйг санах

16. Төвөнхийн бачуурал- интубаци тавих
Заалт: Төвөнхийн бачуурлын хүнд хэлбэр, өвчүүний доод хонхорхой хүчтэй татагдах
Унтуулга хангалттай байх, булчин сулруулагч хэрэглэхгүй
Интубаци сонгох томъёо: 4+ нас/4 ба бага
Интубацийн гуурсаар 0,9% юмуу 0,45%-ийн NaCl- ийн уусмалаар угааж, доргиох массаж хийж, цэрийг гадагшлуулах

17. Төвөнхийн бачуурал- Эмчилгээ
Утлага хийхгүй
Бүлээн ваннд суулгах, эсэхийг тухайн үед шийдэх, гэхдээ эрсдэл өндөр
Горчичник хэрэглэхгүй

18. Уушгины хатгалгаа Үүсгэгч: нян, вирус Тохиолдол : Бронхит – 34%
Бронхиолит – 29%
Хатгалгаа – 29%
Ангилал : Маш хүнд хатгалгаа
Хүнд хатгалгаа
Хатгалгаа
Хатгалгаагүй, ханиад шуухнаа

19. Маш хүнд хатгалгаа: Төвийн хөхрөлт, О2 Sat <90%
Хөхөж, ууж чадахгүй, эсвэл уусан
бүхнээрээ бөөлжих
Татах, ухаан бүдгэрэх, ухаан алдах
Хамрын угалз сарталзах
Яраглах
Толгойгоо дохилзуулан амьсгалах
Цээж хүчтэй хонхолзох
Амьсгалын тоо олшрох, амьсгал авалт ба гаргалтын
харьцаанд өөрчлөлтгүй
Байршмал шаржигнуур уушгинд сонсдох
Эмчилгээ: Эрчимт эмчилгээнд

20. Уушгины хатгалгааны эмчилгээ
Хүчилтөрөгч, O2 SAT >90% байх, одоо 94-99%
100% бол аргаа өөрчил, тархины судас нарийсна.
Антибиотик сонголт- нас, халууралтаас үүсгэгчийг баримжаалах
Маш хүнд, шунт үүссэн бол дексаметазон 0,4 мг/кг судсаар, булчинд, бусад үед хэрэглэхгүйг чанд анхаарах
Курантил 5 мг/кг BID
Допамин 3 мкг/кг/мин
Хэвийн сэлгэцлийн зарчмаар амьсгал удирдах
Шингэний тооцоо- ФХ –ний 75%

21. Хүнд хатгалгаа Цээж хонхолзох Амьсгалын тоо олшрох
Уушгинд байршмал шаржигнуур ба
хэржигнүүр
Эмчилгээ: Ердийн тасагт

22. Хатгалгаа Амьсгалын тоо олшрох (ханиалгах) Уушгинд хэржигнүүр
Гэрээр эмчлэх:
Антибиотик 5 хоног
Ханиалга зөөлрүүлэх эм
Хүндэрвэл эргэж ирэхийг эхэд зөвлөх
2 хоногийн зайтай давтан үзэх

23. Хатгалгаагүй Гэрээр эмчлэх: Ханиалга зөөлрүүлэх эм Дэмжих эмчилгээ
Ханиалга намдахгүй бол 5 хоногийн зайтай
үзэх
14 /30/ хоног ханиалгавал сүрьеэг үгүйсгэх (хүзүүний булчирхай, БЦЖ- ийн сорви, уушгины зураг)

24. Амин үзүүлэлтүүд Заавал үзэх: АТ ЗЦТ Халуун /цельс/
АД- насанд таарсан манжеттай байх, ДАД үзвэл сайн
байна.
O2 Sat–пульсоксиметрээр хэмж
FiO2 – хэдэд вэ?
Нэмж:
RT- 2 сек
GCS- 8 ба доош бол тээвэрлэлтэнд анхаарах
Шээсний гарц >1.5 мл/кг/цагт

25. Хүчилтөрөгч эмчилгээ хийх /амьсгалын дутагдалтай бол/
O 2 Sat –пульсоксиметрээр хэмж
FiO 2:
- L/min – тохируул
- Өгөх арга -сонго

26. FiO 2: Өгөх арга Урсгалын хурд FiO 2=0.3 Хамрын ац гуурсаар
2 сар хүртэлх хүүхдэд 0.5 л/мин
2 сараас дээш 1 л/мин
Өсвөр нас 2 л/мин
Том хүнд 2 л/мин (3 л/мин-с их байхад хамрын салстыг цочруулна)
FiO 2=0.4
Хамрын гуурсаар
Хошуувчаар
2 сар хүртэлх хүүхдэд 0.5 л/мин
Хүүхдэд 2 л/мин
Том хүнд 5 л/мин-аас бага байх
FiO 2=0.6
Хамар- залгиурын гуурсаар
Нөөц ууттай хошуувчаар
Хүүхдэд 5 л/мин
Том хүнд л/мин

27. Хүчилтөрөгчийг хамрын ац гуурсаар өгөх /давуу ба сул талтай/

28. Хүчилтөрөгчийг хамрын гуурсаар өгөх /давуу ба сул талтай/ Хэмжээ: хамрын угалзнаас хөмсөгний дотор ирмэг

29. FiO 2: Өгөх арга Урсгалын хурд FiO 2=0.2
AMBU-аар эерэг даралтат амьсгал өгөх /маскаар, интубацийн гуурсаар/
Агаараар
Аваарын хавхлага ажиллаж байна уу, анхаарах
FiO 2=0.4
Хүүхдэд 5-10 л/мин
Том хүнд 16 л/ мин хүртэл
Хүчилтөрөгчийн нөөцлөгчгүй үед гэдгийг анхаарах
FiO 2=1.0
AMBU-аар эерэг даралтат амьсгал өгөх /маскаар, интубацийн гуурсаар/,
Урсгалаар тэлэгддэг хүүдийгээр эерэг даралтат амьсгал өгөх /маскаар, интубацийн гуурсаар/
Хүчилтөрөгчийн нөөцлөгчтэй үед гэдгийг анхаарах
Аваарын хавхлагаа өөрөө тохируулах гэдгийг анхаарах

30. AMBU хүчилтөрөгч нөөцлөгчийн хамт, Урсгалаар тэлэгддэг хүүдий

31. FiO 2: Өгөх арга Урсгалын хурд FiO 2=1.0
Урсгалаар тэлэгддэг хүүдийгээр чөлөөт урсгалт хүчилтөрөгч өгөх /маскаар, интубацийн гуурсаар/
5-10 л/мин
Том хүнд 16 л/ мин хүртэл
Аваарын хавхлагаа өөрөө тохируулах
AMBU-аар чөлөөт урсгалт хүчилтөрөгч өгч болохгүй анхаарах
FiO 2=0.2-
1.0
Амьсгалын аппаратаар
MODE
TV, PIP
IR (f) IT
I: E
PEEP
FiO 2- эмч өөрөө тохируулна.
O 2 SAT (SpO 2)

32. Нярайд: Амьсгал олширсон Диффузный хэржигнүүртэй
Рентгенд том нэвчдэст сүүдэргүй, бронхийн зураглал тодорсон
Үүсгэгч: Грам хасах нян- E.coli
Listeria monocytogenes
Strep group B

33. Нярайд Хэрэглэх антибиотик:
Гентомицин 5 мг/кг BID, эсвэл 7.5 мг/ кг/24h
Ампициллин мг/ кг /24h TID
Пенициллин ед/кг/ 6-8 цагаар
тарих
Кларитромицин 7,5 мг/кг/доз 12 цагаар уух

34. 2 сараас 5 насанд: Халуурах Амьсгал олшрох ба бусад шинжүүд байх
Рентгенд дэлбэг хамарсан нэвчдэс
Үүсгэгч: - Strep pneumonia, extus 10%
- Hib, extus 5-10% /вакцин үр
дүнтэй/
- Staph aureus, extus 20-30%

35. 2 сараас 5 насанд : Хэрэглэх антибиотик: Амоксациллин -уух
Амоксациллин clavulanate- Co-amoxiclav-уух
Уназин- сульбактам /ампициллин+ сульбактам/- судсаар
Цефалоспорины 2 ба 3-р бүлгийн эм: цефураксим, цефотаксим Na …
Лактамын бүлгийн антибиотик үр дүнгүй бол хламид, микоплазм байж болох тул Макролидын бүлгийн антибиотикууд: Гэрээр – макропен, гэрээр болон эмнэлэгт кларитромицин уухаар

36. Цефалоспорины бүлгийн антибиотикийн ангилал
Нэгдүгээр үе- цефазолин, цефалексин, цефадроксил /манайд – cedoxyl/
Хоёрдугаар үе - цефаклор, цефуроксим,цефамандол,
цефаметазон, цефонизид, цефотетан.
Гуравдугаар үе – цефотаксим натри (клафоран,
вантаксим); цефтриаксон (роцефин, терцеф);
цефтазидим (фортум, цефтазим)- хөх идээлүүлэгч
савханцраар ЭТҮХХ бол 21 хоног;
цефоперазон, цефепрозил.
Дөрөвдүгээр үе –
цефепим, цефпиром.

37. 2 сараас 5 насанд: Халуурахгүй Амьсгал олширсон Хэржигнүүртэй
Рентгенд нэвчдэст сүүдэргүй бол
Үүсгэгч : Хламид
ЦМВ
RSV
Аденовирус
Pertusis…

38. Хэрэглэх антибиотик- макролид:
2 сараас 5 насанд:
Хэрэглэх антибиотик- макролид:
Эритромицин 50мг/кг/хоногт QID 7-10 хоног;
эсвэл Мидекамицин /Макропен/ 50мг/кг/хоногт BID 5-7 хоног;
эсвэл Азатрил /азитромицин/ 10 мг/кг/ хоногт 1 удаа 5 хоног;
эсвэл Кларитромицин 7,5мг/кг/доз өдөрт 2 удаа, 5-7
хоног;
Дэмжих эмчилгээ;

39. 5-с дээш ба өсвөр насанд:
Халуурсан
Амьсгал олон
Рентгенд нэвчдэс сүүдэртэй
Үүсгэгч : Пневмококк
Антибиотик: Пенициллин
Амоксациллин
Цефалоспорины 2, 3 –р бүлгийнх
Кларитромицин (Фромилид)

40. 5-с дээш ба өсвөр насанд:
Халуурахгүй
Цэртэй ханиах
Уушгинд хэржигнүүртэй
Рентгенд нэвчдэс сүүдэргүй
Үүсгэгч: Микоплазм
Хламид
Антибиотик:
Эритромицин мг/кг/хоногт QID,
эсвэл Мидекамицин (Макропен)
эсвэл Кларитромицин (Фромилид)- 7,5мг/кг/доз өдөрт 2
удаа, 5-7 хоног
эсвэл Доксациллин 2-4 /мг кг/ хоногт BID /заалтгүй/

41. Плеврийн шингэнд: Өтгөн идээ байвал: Staph ба Hib
Цус байвал Streph group A
Муухай үнэртэй байвал анаэробууд

42. Дулаан байлгах Хангалттай уулгах Хооллох Халуун бууруулах
Дэмжих эмчилгээ чухал
Дулаан байлгах
Хангалттай уулгах
Хооллох
Халуун бууруулах

43. Одоогийн онцлог:
Хурдан хүндрэх
Пневмоторакс /плеропульмональ шок болохоос сэргийлэх/
Анхаарах 2 гол асуулт:
Халуураагүй үедээ хоолондоо дургүй байх
Халууралтын хооронд унжгар ноомой байх

44. Анхаарал тавьсанд баярлалаа