UBND TỈNH ĐIỆN BIÊN SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO Cuộc thi thiết kế bài giảng điện tử e-Learning --------- Bài giảng: Tiết 15-Bài 15: ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU Chương trình sinh học, lớp 8 Giáo viên: Đinh Thị Thuỷ dinhthuymb@gmail.com Điện thoại di động: 0982691343 Trường THCS Mường Báng huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên Tháng 04 năm 2015

MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Kiến thức: - Nêu hiện tượng đông máu và ý nghĩa của sự đông máu, ứng dụng. - Nêu ý nghĩa của sự truyền máu. 2. Kĩ năng: - Phân tích sơ đồ thể hiện cơ chế đông máu, sơ đồ truyền máu. - Quan sát hình ảnh để nhận biết được sự phản ứng giữa các nhóm máu. *Kĩ năng sống: - Tìm kiếm và xử lí thông tin khi đọc SGK, quan sát tranh ảnh để tìm hiểu nguyên nhân đông máu và nguyên tắc truyền máu. - Kĩ năng giải quyết vấn đề: Xác định được mình có thể cho hay nhận những nhóm máu nào. - Kĩ năng hợp tác lắng nghe tích cực trong hoạt động nhóm. - Kĩ năng tự tin khi trình bày ý kiến trước nhóm, tổ, lớp. 3. Thái độ: - Giáo dục ý nghĩa của truyền máu và hiến máu nhân đạo

NỘI DUNG BÀI HỌC: I – ĐÔNG MÁU II – CÁC NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU 1 – Các nhóm máu ở người 2 – Các nguyên tắc cần tuân thủ khi truyền máu

I. ĐÔNG MÁU Đông máu là máu không ở thể lỏng mà vón lại thành cục ở người bình thường, một vết đứt tay hay vết thương nhỏ làm chảy máu ra ngoài da, lúc đầu nhiều, sau ít dần rồi ngừng hẳn nhờ một khối máu đông bịt kín vết thương. Từ ví dụ này kết hợp với hình ảnh một số vết thương nhỏ chảy máu dưới đây em hãy cho biết: ? Máu bắt đầu ở trong mạch chảy ra ngoài cơ thể qua vết thương ở trạng thái gì? I. ĐÔNG MÁU Vậy đông máu diễn ra theo cơ chế nào? Mời các em quan sát video sau nhé: Đông máu là máu không ở thể lỏng mà vón lại thành cục Trạng thái vón cục ở thể rắn của máu chính là máu đã bị đông đấy. Vậy em hãy cho biết đông máu là gì? Khối máu đông bịt kín vết thương ở trạng thái rắn (vón lại thành cục) Khối máu đông bịt kín vết thương ở trạng thái gì? Máu bắt đầu ở trong mạch chảy ra ngoài cơ thể qua vết thương ở trạng thái lỏng Vết đứt tay nhỏ Hình ảnh một số vết thương nhỏ ở tay bị chảy máu

Sơ đồ cơ chế đông máu Tế bào máu Máu vỡ enzim Khối máu đông Ca2+ Hồng cầu Bạch cầu Tế bào máu Tiểu cầu vỡ enzim Khối máu đông Ca2+ Tơ máu Máu Chất sinh tơ máu (axitamin, Ca2+) Huyết tương Huyết thanh

Ý nghĩa của sự đông máu đối với sự sống của cơ thể là: bảo vệ cơ thể chống mất máu khi bị thương chảy máu đúng hay sai A) Đúng B) Sai Đúng rồi - kích chuột để tiếp tục Sai rồi - kích chuột để tiếp tục Bâu trả lời của bạn: You answered this correctly! You did not answer this question completely The correct answer is: Bạn phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục chấp nhận trở về

Sự đông máu liên quan tới yếu tố nào của máu? Bạch cầu B) Huyết tương C) Chất sinh tơ máu D) Tiểu cầu và Ion canxi Đúng rồi - kích chuột để tiếp tục Sai rồi - kích chuột để tiếp tục Bâu trả lời của bạn: Bạn trả lời chưa đúng câu hỏi You answered this correctly! The correct answer is: Bạn phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục chấp nhận trở về

Hình ảnh tiểu cầu Hình ảnh các tế bào máu

Máu không chảy ra khỏi mạch nữa là nhờ đâu? Búi tơ máu được hình thành ôm giữ các tế bào máu làm thành khối máu đông bịt kín vết thương B) Hoạt động của hồng cầu C) Hoạt động của bạch cầu Đúng rồi - kích chuột để tiếp tục Sai rồi - kích chuột để tiếp tục Câu trả lời của bạn: You did not answer this question completely You answered this correctly! Bạn trả lời chưa đúng câu hỏi The correct answer is: Bạn phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục chấp nhận trở về

Khối máu đông bịt kín vết thương tạo hiển vi cục máu đông Khối máu đông bịt kín vết thương

Tiểu cầu đóng vai trò gì trog quá trình đông máu? Bám vào vết rách và bám vào nhau để tạo thành nút tiểu cầu bịt tạm thời vết rách B) Dẫn máu giầu oxi tới các tế bào C) Giải phóng chất giúp hình thành búi tơ máu để tạo thành khối máu đông D) Bắt và nuốt các vi khuẩn vào trong tế bào và tiêu hoá chúng đi Đúng rồi - kích chuột để tiếp tục Sai rồi - kích chuột để tiếp tục Câu trả lời của bạn Bạn trả lời chưa đúng câu hỏi You answered this correctly! The correct answer is: Bạn phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục chấp nhận trở về

I. Đông máu 1. Khái niệm: Đông máu là máu không ở thể lỏng mà vón lại thành cục. 2. Cơ chế: Máu chảy Các tế bào máu Huyết tương Hồng cầu Bạch cầu Tiểu cầu Chất sinh tơ máu Vỡ Enzim Tơ máu Ca2+ Huyết thanh Khối máu đông 3. Ý nghĩa: Giúp cơ thể tự bảo vệ, chống mất máu khi bị thương.

Tại sao máu chảy trong hệ mạch lại không bị đông? I. Đông máu 1. Khái niệm: Đông máu là máu không ở thể lỏng mà vón lại thành cục. 2. Cơ chế: Tại sao máu chảy trong hệ mạch lại không bị đông? Máu chảy Các tế bào máu Huyết tương Hồng cầu Bạch cầu Tiểu cầu Chất sinh tơ máu Vỡ Enzim Tơ máu Ca2+ Huyết thanh Khối máu đông Vận tốc máu chảy trong hệ mạch là đều đặn và ổn định. Mặt trong của hệ mạch rất nhẵn và trơn nên không làm cho tiểu cầu bị vỡ ra để giải phóng các yếu tố đông máu. Một số tế bào còn tiết ra yếu tố chống đông tự nhiên như muối oxalat, xitrat… Do vậy mà máu chảy trong mạch không bị đông 3. Ý nghĩa: Giúp cơ thể tự bảo vệ, chống mất máu khi bị thương.

Phòng tránh để máu không bị đông trong mạch Kiểm tra tim mạch Tập thể dục thể thao Giọt máu Giảm cân khi bị béo phì Túi dự trữ máu Người bị bệnh máu khó đông Người bình thường Sơ cứu vết thương ngỏ bị chảy máu Xử lí khi bị máu khó đông Tập Yoga, tập dưỡng sinh Nói không với thuốc lá Các loại gia vị và thảo dược tốt cho hệ mạch Sinh-khoáng tố cần thiết cho cơ thể con người

II. Các nguyên tắc truyền máu 1. Các nhóm máu ở người <?>Nghiên cứu thí nghiệm của Cac Lanstâynơ và quan sát hình ảnh trả lời câu hỏi : Các nhóm máu ở người Kết quả thí nghiệm phản ứng giữa các nhóm máu

Ở người có 4 nhóm màu chính là A, AB, B, O Sai Đúng rồi - kích chuột để tiếp tục Sai rồi - kích chuột để tiếp tục Bâu trả lời của bạn: You answered this correctly! Bạn trả lời chưa đúng câu hỏi The correct answer is: Bạn phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục chấp nhận trở về

Hồng cầu người cho có 2 loại kháng nguyên là : A và B  gây kết dính A  gây kết dính B Bảng kết quả thí nghiệm phản ứng giữa các nhóm máu - Hồng cầu của người cho có những loại kháng nguyên nào? - Huyết tương của người nhận có những loại kháng thể nào? Chúng có gây kết dính hồng cầu không? Hồng cầu người cho có 2 loại kháng nguyên là : A và B Huyết tương máu của người nhận có hai loại kháng thể là  (gây kết dính A) và  (gây kết dính B). Chúng có gây kết dính hồng cầu máu người cho.

O A B AB  gây kết dính A  gây kết dính B Huyết tương của các nhóm máu (người nhận) Hồng cầu của các nhóm máu người cho O A B AB O (, ) A () B () AB (0)  gây kết dính A  gây kết dính B Hồng cầu không bị kết dính Hồng cầu bị kết dính

2. Các nguyên tắc truyền máu <? > Hãy đánh dấu mũi tên để phản ánh mối quan hệ cho và nhận giữa các nhóm máu để không gây kết dính hồng cầu trong sơ đồ sau: 2. Các nguyên tắc truyền máu Truyền máu cần tuân thủ theo những nguyên tắc nào? Kết quả thí nghiệm phản ứng giữa các nhóm máu Sơ đồ mối quan hệ cho và nhận giữa các nhóm máu: O O A A B B AB AB O O A A B B AB AB Trước khi truyền máu cần phải xét nghiệm để kiểm tra nhóm máu và mầm bệnh. - Khi truyền máu cần phải tuân thủ theo các nguyên tắc sau: Truyền nhóm máu phù hợp đảm bảo hồng cầu người cho không bị ngưng kết trong máu người nhận. Máu người cho không được có mầm bệnh Truyền từ từ. Máu không có kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm máu O được không? Vì sao? Máu có nhiễm các tác nhân gây bệnh (virut viêm gan B, virut HIV...) có thể truyền cho người khác được không? Vì sao? Máu có cả kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm O được không? Vì sao? Máu không có kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm máu O được vì không bị kết dính hồng cầu. Máu có cả kháng nguyên A và B không truyền cho người có nhóm máu O được vì sẽ bị kết dính hồng cầu. Máu có nhiễm các tác nhân gây bệnh (virut viêm gan B, virut HIV...) không được đem truyền cho người khác vì sẽ gây nhiễm các bệnh này cho người được truyền máu

II. Các nguyên tắc truyền máu 1. Các nhóm máu ở người - Ở người có 4 nhóm máu: A, AB, B, O 2. Các nguyên tắc truyền máu - Hồng cầu người cho có 2 loại kháng nguyên là : A và B - Sơ đồ truyền máu - Nguyên tắc truyền máu - Huyết tương máu của người nhận có hai loại kháng thể là  (gây kết dính A) và  (gây kết dính B). Chúng có gây kết dính hồng cầu máu người cho. O O A A B B AB AB Trước khi truyền máu cần phải xét nghiệm để kiểm tra nhóm máu và mầm bệnh. - Khi truyền máu cần phải tuân thủ theo các nguyên tắc sau: Truyền nhóm máu phù hợp đảm bảo hồng cầu người cho không bị ngưng kết trong máu người nhận. Máu người cho không được có mầm bệnh Truyền từ từ.

Truyền máu có ý nghĩa gì đối với sự sống? Ý nghĩa của truyền máu nhân đạo    Nếu bạn cắt đi một cành cây, chỉ ít lâu sau thôi tại chỗ đó sẽ mọc lên 2 ngọn cây mới. Đừng lo lắng vì lượng máu mình đã mất đi sau khi hiến. Mỗi lần cho máu là mỗi lần cơ thể bạn được kích thích quá trình tái tạo máu mới. Vì vậy hãy cố gắng kết hợp ăn uống và sinh hoạt điều độ, sức khoẻ bạn sẽ tăng lên rất nhiều đấy. Tham gia hiến máu cũng là một cách để bạn kiểm tra sức khoẻ. Một lượng máu nhỏ của bạn sẽ được đem đi xét nghiệm và kết quả sẽ được gửi về an toàn cho bạn. Nhờ đó bạn có thể biết rõ thực trạng của mình để có những biện pháp kịp thời nhất. Nếu bạn tham gia hiến máu, sau này, lỡ có chuyện không hay xảy ra, bạn hoàn toàn có quyền được cấp một lượng máu vừa đủ cho mình mà không phải trả bất cứ chi phí nào. Hiến máu nhiều lần giống như việc dự trữ máu cho mình vậy. Chẳng ai biết được tương lai sẽ xảy ra hay không những chuyện gì.  . Truyền máu có ý nghĩa gì đối với sự sống? Có nhiều lý do mọi người nhận được truyền máu, bao gồm phẫu thuật, thương tích và bệnh tật. Máu có một số thành phần, bao gồm cả các tế bào màu đỏ, các tế bào trắng, huyết tương và tiểu cầu. Người được nhận truyền máu sẽ được cung cấp một phần hoặc các bộ phận từ máu hữu ích nhất. Chính vì vậy mà con người đã xây dựng ra các kho máu dự trữ từ việc kêu gọi mọi người đi hiến máu nhân đạo tại các cơ sở y tế. Việt Nam lấy ngày 7/4 hàng năm là ngày hiến máu nhân đạo. Hiến máu nhân đạo Hiến máu nhân đạo – Một nghĩa cử cao đẹp

Đúng rồi - kích chuột để tiếp tục Sai rồi - kích chuột để tiếp tục Trong một gia đình: người bố có nhóm máu O, người mẹ có nhóm máu AB, người con trai có nhóm máu A và người con gái có nhóm máu B. - Người con trai bị tai nạn giao thông mất rất nhiều máu cần truyền máu gấp, vậy trong gia đình ai là người có thể cho máu? Đúng rồi - kích chuột để tiếp tục Sai rồi - kích chuột để tiếp tục Bâu trả lời của bạn: You answered this correctly! Bạn trả lời chưa đúng câu hỏi The correct answer is: Bạn phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục chấp nhận trở về

Hãy ghép nội dung ở cột 1 với cột 2 sao cho phù hợp nhất Hồng cầu A. Bảo vệ cơ thể A Bạch cầu B. Chống cho cơ thể mất máu C Huyết tương C. Duy trì máu ở thể lỏng B Tiểu cầu D. Giúp vận chuyển các chất khí E. Không có tác dụng gì với cơ thể Đúng rồi - kích chuột để tiếp tục Sai rồi - kích chuột để tiếp tục Bâu trả lời của bạn: Bạn trả lời chưa đúng câu hỏi You answered this correctly! The correct answer is: Bạn phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục chấp nhận trở về

Máu có thể đông được là do đâu? A) Tơ máu B) Huyết tương C) Bạch cầu D) Hồng cầu Đúng rồi - kích chuột để tiếp tục Sai rồi - kích chuột để tiếp tục Bâu trả lời của bạn: You did not answer this question completely You answered this correctly! The correct answer is: Bạn phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục chấp nhận trở về

Question Feedback/Review Information Will Appear Here Tổng hợp điểm Điểm của bạn {score} Điểm tối đa cần đạt {max-score} Số câu bạn trả lời đúng {total-attempts} Question Feedback/Review Information Will Appear Here Tiếp tục Kiểm tra

Tài liệu tham khảo: 1. Chuẩn kiến thức kĩ năng sinh học 8 chương trình giáo dục phổ thông của Bộ GD & ĐT ban hành. 2. Sách giáo khoa sinh học 8. 3. Các phần mềm hỗ trợ: Adobe presenter, quick time player, k-lite-codec-pack-5.8.0-pull, fomat factory 4. Những hình ảnh, video được sưu tầm trên trang web google.com.vn