Presentation is loading. Please wait.

Presentation is loading. Please wait.

Κυριάκος Αθανασίου, Καθηγητής ΤΕΑΠΗ Γραφείο: Ιπποκράτους 33Α, 1ος όροφος γρ. 8 Τηλ. 210-3688539

Similar presentations


Presentation on theme: "Κυριάκος Αθανασίου, Καθηγητής ΤΕΑΠΗ Γραφείο: Ιπποκράτους 33Α, 1ος όροφος γρ. 8 Τηλ. 210-3688539"— Presentation transcript:

1 Κυριάκος Αθανασίου, Καθηγητής ΤΕΑΠΗ Γραφείο: Ιπποκράτους 33Α, 1ος όροφος γρ. 8 Τηλ. 210-3688539 E-mail: kathanas@ecd.uoa.gr kathanas@ecd.uoa.gr

2 Γιατί διδάσκουμε τη Βιολογία; 1. Το μάθημα απευθύνεται σε φοιτητές/τριες για τους οποίους η Βιολογία δεν είναι το βασικότερο αντικείμενο ενασχόλησης αλλά ένα βοηθητικό εργαλείο για την κατανόηση άλλων γνωστικών αντικειμένων. Τέτοια λ.χ. είναι οι Περιβαλλοντικές Επιστήμες και η Οικολογία, η Αγωγή Υγείας, η Ειδική Αγωγή, οι Επιστήμες του Ανθρώπου κλπ. 2. Πολλά επί μέρους κεφάλαια, από τα θέματα των Βιολογικών Επιστημών, αποτελούν για τους μελλοντικούς παιδαγωγούς αντικείμενα της μελλοντικής τους διδασκαλίας. Θα κληθούν αργότερα λ.χ. να διδάξουν στα παιδιά για τα ζώα και τα φυτά: πού ζουν, τι συνήθειες έχουν και πώς σχετίζονται μεταξύ τους, πώς πολλαπλασιάζονται κ.ο.κ.. Συστηματική Κατάταξης των Οργανισμών και της Εξέλιξης

3 Γιατί διδάσκουμε τη Βιολογία; Υπάρχουν ανοιχτά ή εξειδικευμένα ζητήματα των Επιστημών της Αγωγής τα οποία προϋποθέτουν την εξοικείωση του σπουδαστή και της σπουδάστριας με βασικές γνώσεις Βιολογίας ή Γενετικής. Μετά την εμπέδωση της ύλης των ενοτήτων αυτών, ο σπουδαστής και η σπουδάστρια της Παιδαγωγικής Επιστήμης θα είναι σε θέση να κατανοήσει ευκολότερα ζητήματα όπως το αν η εξυπνάδα και η συμπεριφορά σχετίζονται περισσότερο με το περιβάλλον ή με την κληρονομικότητα, καθώς επίσης και αν οι γονιδιακές ή οι χρωμοσωμικές βλάβες σχετίζονται με τις ικανότητες μάθησης του παιδιού (σημαντική περιοχή ενδιαφέροντος της Ειδικής Αγωγής). ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

4 Ένας άλλος τρόπος για να διδάσκουμε μία ενότητα Η Αμερικανική Ακαδημία Επιστημών (National Academy of Sciences, (NAS) (1998)), προτείνει πως«..οι δάσκαλοι της Βιολογίας, θα πρέπει να χρησιμοποιούν την εξέλιξη ως το οργανωτικό θέμα στη διδασκαλία της Βιολογίας, παρά ως ένα επι μέρους κεφάλαιο διδασκαλίας των ενοτήτων της Βιολογίας…». Προτείνεται δηλ. η διδασκαλία της εξέλιξης ως ένα πλαίσιο αναφοράς και ενοποίησης με βάση τα επιστημονικά παραδείγματα. Εκείνες δηλ. τις Επιστημονικές θεωρίες που ενοποιούν μια ολόκληρη περιοχή ή πεδίο επιστημονικής μελέτης (Kuhn).

5 THOMAS KUHN: Στο βιβλίο «Δομή των Επιστημονικών επαναστάσεων» Εισάγει την έννοια του «ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΟΣ». Εκείνες δηλ. τις Επιστημονικές θεωρίες που ενοποιούν μια ολόκληρη περιοχή ή πεδίο επιστημονικής μελέτης, όπως είναι η Εξέλιξη με βάση τη Φυσική επιλογή στη Βιολογία ή η θεωρία των τεκτονικών πεδίων στη Γεωλογία.

6 Ένας άλλος τρόπος για να διδάσκουμε μία ενότητα... Αντίστοιχα, η Πανελλήνια Ένωση των Βιολόγων-Βιοεπιστημόνων, δηλώνει πως: «... η εξέλιξη αποτελεί την ενοποιητική θεωρία της βιολογίας, είναι ο χρυσός μίτος που συνδέει τη Μοριακή Βιολογία με την Οικολογία, τη Γενετική με τη Συστηματική, τη Βιολογία κυττάρου με τη Βιοχημεία και πολύ περισσότερο, είναι ο καμβάς πάνω στον οποίο εξυφαίνονται τα πλέγματα των σχέσεων μεταξύ όλων των βιολογικών πεδίων, από το μόριο ως τον οργανισμό και τη Βιόσφαιρα... Χωρίς αυτήν δεν μπορεί να κατανοηθεί πώς από ένα «άθροισμα» χημικών συστατικών μπόρεσε να αναδυθεί ένα κύτταρο και πώς από μια αλληλουχία νουκλεοτιδίων μπόρεσε να εδραιωθεί ένα γονίδιο...».

7 ΜΕΡΙΚΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΑΡΒΙΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ 1.Για την έννοια του όρου «Θεωρία». Πολλοί άνθρωποι συγχέουν τον επιστημονικό όρο «Θεωρία» με την λέξη θεωρία ή θεωρίες που χρησιμοποιούμε στην καθημερινή μας ζωή: «αυτά είναι θεωρίες... δεν έχουν καμία βάση». Ή, «όλο θεωρία είσαι και από πράξη τίποτα». Εννοούμε δηλ. πως θεωρία σημαίνει κάτι το θεωρητικό που ενδεχομένως δεν έχει και καμία απόδειξη. Στην Επιστήμη, όμως τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά. Καταρχήν στη Βιολογία. Ίσως είναι η μόνη Θεωρία. Παρόλο, που συνηθίζουμε να αναφερόμαστε και στην γονιδιακή θεωρία ή την κυτταρική θεωρία. Ειδικά για την τελευταία όμως, ο γνωστός Βιολόγος Wilson αναφέρει πως «...στην ουσία είναι μία περιεκτική γενική δήλωση γεγονότων» και σαν τέτοια είναι σήμερα αποδεκτή. Αντίθετα, στη Φυσική, συναντάμε τη «θεωρία της σχετικότητας» του Αϊνστάιν, τη «δυναμική θεωρία της βαρύτητας» του Tesla, την «Ατομική Θεωρία», κ.α. οι οποίες, φυσικά, κάθε άλλο παρά αναπόδεικτες επιστημονικές αλήθειες είναι!

8 Διαφορά «Θεωρίας», «Υπόθεσης» και θεωρίας. Για την Επιστημονική Μέθοδο Η δημιουργία μιας Θεωρίας, ξεκινάει από κάποια «Παρατήρηση» που οδηγεί συχνά στη δημιουργία μιας «Υπόθεσης». Όταν η τελευταία δοκιμασθεί επανειλημένα, οδηγεί στη δόμηση μιας ιεραρχίας επιστημονικής σκέψης. Επομένως, σε ένα οικοδόμημα επιστημονικής σκέψης, το βασικό επίπεδο, με το χαμηλώτερο βαθμό βεβαιότητας, καταλαμβάνεται από την παρατήρηση και την «υπόθεση», για να καταλήξουμε σε μία Θεωρία, με ενδιάμεσα επίπεδα το πείραμα και το συμπέρασμα. Η διαδικασία αυτή, είναι γνωστή ως «Επιστημονική Μέθοδος» και είναι η διαδικασία που ακολουθείται στις Φυσικές Επιστήμες και τα Μαθηματικά κατά τη διάρκεια δόμησης μιας επιστημονικής θεωρίας. υπόθεση.

9 «Θεωρία» και θεωρία ή θεωρίες... Θεωρία, λοιπόν, είναι μία υπόθεση που έχει δοκιμασθεί επανειλημένα, έχοντας δεχτεί ελλάχιστες προσθήκες ή αλλαγές. Επομένως, θα πρέπει όταν αναφερόμαστε στη λέξη της καθημερινότητας «θεωρία» ως μία μη δοκιμασμένη ιδέα, να θυμόμαστε πως στην πραγματικότητα αυτό που είναι, δεν είναι τίποτε άλλο από μία Υπόθεση. Παράδειγμα UFO:

10 Η δημιουργία μιας Θεωρίας, ξεκινάει από κάποια «Παρατήρηση». Οι επιστήμονες κάνουν συχνά παρατηρήσεις για διαδικασίες και γεγονότα που απαντούν στη Φύση. Πολλές φορές, μια παρατήρηση οδηγεί σε ένα ερώτημα: Τί είναι αυτό; Πως λειτουργεί; Γιατί λειτουργεί με τον τρόπο που λειτουργεί; (Κάτι τέτοιο μπορεί να οδηγήσει σε παραπέρα παρατηρήσεις...). Βήμα 1: Παρατήρηση

11 Υπόθεση-Εναλλακτικές Υποθέσεις Συνήθως, τα ερωτήματα που τίθενται από τους επιστήμονες, παίρνουν τη μορφή μιας ενδεχόμενης εξήγησης (Υπόθεση) για τα παρατηρούμενα. Και αυτή, μπορεί να μην είναι μόνο μία... Οι επιστήμονες, προτείνουν συνήθως μια σειρά από πιθανές εξηγήσεις... δημιουργούν δηλ. εναλλακτικές υποθέσεις.

12 Πείραμα Με βάση την προϋπάρχουσα σχετική γνώση και την κατανόηση παρόμοιων φαινομένων, συχνά, οι επιστήμονες οδηγούνται στην πιο πιθανή εικασία για το ποια από τις εναλλακτικές υποθέσεις είναι η πιο πιθανή. Και σχεδιάζουν Πειράματα για να επιβεβαιώσουν ή να απορρίψουν αυτήν ή και άλλες από τις Υποθέσεις που έκαναν. Τα πειράματα δηλ. έχουν ένα σχεδιασμό απόρριψης της κύριας υπόθεσης εργασίας: σχεδιάζονται για να δοκιμάσουν αν η συγκεκριμένη Υπόθεση θα πρέπει να απορριφθεί.

13 Πείραμα... Όταν δεν μπορούμε: Σε μερικούς επιστημονικούς τομείς δεν είναι δυνατή η εφαρμογή όλων των προαναφερόμενων βημάτων. Π.χ. δεν είναι δυνατόν να εκτελέσουμε πειράματα προκαλώντας σεισμούς ή εκρήξεις ηφαιστείων, ούτε μπορούμε να επέμβουμε στις τροχιές πλανητών κ.ο.κ. Σ' αυτές τις περιπτώσεις επινοούνται άλλες διαδικασίες παρατήρησης, καταγραφής και αξιολόγησης.σεισμούςηφαιστείων πλανητών

14 Μια σειρά από τέτοια πειράματα ακολουθείται από τη συγγραφή και την υποβολή μιας επιστημονικής εργασίας σε ένα έγκυρο επιστημονικό περιοδικό ή συνέδριο, υπόκειται σε κρίση και δημοσιεύεται. Ακολουθούν εργασίες που επιβεβαιώνουν ή απορίπτουν....

15 Για να φτάσουμε στη... Θεωρία Άπαξ και σε μία σειρά από πειράματα απορριφθούν όλες οι εναλλακτικές υποθέσεις, εκτός από μία, η τελευταία δοκιμάζεται περαιτέρω. Και αν η υπόθεση είναι ορθή, μπορεί να χρησιμέψει για την δημιουργία προβλέψεων που θα δοκιμασθούν σε άλλα πειράματα. Οι Προβλέψεις, δηλ. προσφέρουν ένα τρόπο για να δοκιμαστεί η ισχύς μιας υπόθεσης. Και καθώς η Υπόθεση φτάνει σε ένα επίπεδο που ενισχύεται από ικανοποιητικά επίπεδα ενδείξεων και αποδείξεων, καθίσταται μία Θεωρία.

16 Επομένως, για κάποιους, Θεωρία είναι... Μια δοκιμασμένη επιστημονικά υπόθεση για ένα φυσικό φαινόμενο, λειτουργία, διαδκασία, δομή, που αφού υποστεί δοκιμή (ες), πειραματικού και άλλου τύπου, γίνεται καθολικά αποδεκτή από την επιστημονική κοινότητα.

17 Παρόλο, που συνηθίζουμε να αναφερόμαστε και στην γονιδιακή θεωρία ή την κυτταρική θεωρία, υπάρχουν κάποιοι που δεν τις θεωρούν Θεωρίες. Γιατί; Ειδικά για την τελευταία όμως, ο γνωστός Βιολόγος-Κυτταρολόγος Wilson αναφέρει πως «...στην ουσία είναι μία περιεκτική γενική δήλωση γεγονότων» και σαν τέτοια είναι σήμερα αποδεκτή.

18 Για άλλους Θεωρία είναι......ένα σώμα αλληλοσυνδεόμενων εννοιών που ενισχύονται κατά τον πιο ισχυρό τρόπο από τον επιστημονικό συλλογισμό και τα πειραματικά στοιχεία. Είναι δηλ. ένας επιστημονικός όρος που χρησιμεύει για να καταδείξει τις επιστημονικές έννοιες που έχουν αντέξει στη δοκιμασία του χρόνου και υποστηρίζονται κατά τον καλύτερο δυνατο τρόπο από τα πειραματικά στοιχεία. Επιστημονικής θεωρία είναι μια ικανοποιητική αναλυτική-συστημική προσέγγιση της πραγματικότητας που ξεκινάει ως μία υπόθεση της οποίας η αλήθεια έχει εξακριβωθεί διαμέσου παρατηρήσεων, πειραμάτων και κριτικής σκέψης. κριτικής σκέψης

19 Είναι η Δαρβινική Θεωρία ξεπερασμένη; Η πρώτη ένδειξη, στηρίζεται στην πρόταση της Αμερικανικής Ακαδημίας Επιστημών (National Academy of Sciences, (NAS) (1998)), σύμφωνα με την οποία, «..οι δάσκαλοι της Βιολογίας, θα πρέπει να χρησιμοποιούν την εξέλιξη ως το οργανωτικό θέμα στη διδασκαλία της Βιολογίας, παρά ως ένα επι μέρους κεφάλαιο διδασκαλίας των ενοτήτων της Βιολογίας…». Προτείνεται δηλ. η διδασκαλία της εξέλιξης ως ένα πλαίσιο αναφοράς και ενοποίησης με βάση τα επιστημονικά παραδείγματα. Εκείνες δηλ. τις Επιστημονικές θεωρίες που ενοποιούν μια ολόκληρη περιοχή ή πεδίο επιστημονικής μελέτης (Kuhn).

20 THOMAS KUHN: Στο βιβλίο «Δομή των Επιστημονικών επαναστάσεων» Εισάγει την έννοια του «ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΟΣ». Εκείνες δηλ. τις Επιστημονικές θεωρίες που ενοποιούν μια ολόκληρη περιοχή ή πεδίο επιστημονικής μελέτης, όπως είναι η Εξέλιξη με βάση τη Φυσική επιλογή στη Βιολογία ή η θεωρία των τεκτονικών πεδίων στη Γεωλογία.

21 Είναι η Δαρβινική Θεωρία ξεπερασμένη; 2. Αντίστοιχα, η Πανελλήνια Ένωση των Βιολόγων- Βιοεπιστημόνων, δηλώνει πως: «... η εξέλιξη αποτελεί την ενοποιητική θεωρία της βιολογίας, είναι ο χρυσός μίτος που συνδέει τη Μοριακή Βιολογία με την Οικολογία, τη Γενετική με τη Συστηματική, τη Βιολογία κυττάρου με τη Βιοχημεία και πολύ περισσότερο, είναι ο καμβάς πάνω στον οποίο εξυφαίνονται τα πλέγματα των σχέσεων μεταξύ όλων των βιολογικών πεδίων, από το μόριο ως τον οργανισμό και τη Βιόσφαιρα... Χωρίς αυτήν δεν μπορεί να κατανοηθεί πώς από ένα «άθροισμα» χημικών συστατικών μπόρεσε να αναδυθεί ένα κύτταρο και πώς από μια αλληλουχία νουκλεοτιδίων μπόρεσε να εδραιωθεί ένα γονίδιο...».

22 3. Αν ξεφυλλίσει κανείς τα πιο γνωστά περιοδικα διδασκαλίας της Βιολογίας, όπως λ.χ. το «AMERICAN BIOLOGY TEACHER» μπορεί να δει πως το ποσοστό των κύριων άρθρων που αναφέρονται στην διδασκαλία της εξέλιξης καταλαμβάνει τα τελευταία χρόνια το 25% του συνόλου τους. 4. Eγχειρίδια Βιολογίας. Είναι η Δαρβινική Θεωρία ξεπερασμένη; (συνέχεια)

23 Τα τρία νέα στοιχεία αφορούν: 1) στη διαδικασία εμφάνισης των ειδών, 2) στην εμφάνιση του ανθρώπου και 3) στη χρονολόγηση των διαδικασιών αυτών. ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΔΑΡΒΙΝΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

24 Πριν από τον Δαρβίνο πίστευαν: 1.Πως τα είδη εμφανίσθηκαν ταυτόχρονα στον πλανήτη (σε πρώτη φάση όλα τα φυτικά είδη και μετά τα ζωϊκά). 2.Πως ο άνθρωπος δημιουργήθηκε με ξεχωριστό τρόπο από τα υπόλοιπα ζωντανά είδη. 3.Πως όλα αυτά έγιναν πριν από περίπου, 7.000 χρόνια. Για πολλά χρόνια, δηλ. ήταν αποδεκτή η άποψη του Αρχιεπικσκόπου της Ιρλανδίας Τζέιμς Άσσχερ (James Ussher, 1600), πως η Γη δημιουργήθηκε στις 22 Οκτωβρίου του έτους 4004 π.Χ..

25 Πριν και μετά το Δαρβίνο... Πριν από τον Δαρβίνο πίστευαν: Πως τα είδη εμφανίσθηκαν ταυτόχρονα στον πλανήτη (σε πρώτη φάση όλα τα φυτικά είδη και μετά τα ζωϊκά) Πως ο άνθρωπος δημιουργήθηκε με ξεχωριστό τρόπο από τα υπόλοιπα ζωντανά είδη. Πως όλα αυτά έγιναν πριν από περίπου, 7.000 χρόνια. Για πολλά χρόνια, δηλ. ήταν αποδεκτή η άποψη του Αρχιεπικσκόπου της Ιρλανδίας Τζέιμς Άσσχερ (James Ussher, 1600), πως η Γη δημιουργήθηκε στις 22 Οκτωβρίου του έτους 4004 π.Χ.. Δαρβίνος- Νεοδαρβινιστές: Τα είδη εμφανίσθηκαν σταδιακά και έχουν κοινή καταγωγή... Εμφάνιση σε πρώτη φάση των μονοκύτταρων οργανισμών, σε δεύτερη φάση των φυτών..... και ενώ τα φυτά συνεχίζουν να εξελίσσονται, εμφανίζονται τα πρώτα ζωϊκά κύτταρα (Πρωτόζωα) και μετά σιγά-σιγά τα υπόλοιπα ζωϊκά είδη. Ο άνθρωπος δεν δημιουργήθηκε με ξεχωριστό τρόπο, αλλά είναι ένα κομμάτι του ζωϊκού βασιλείου. Όλα αυτά έγιναν σε ένα βάθος χρόνου εκατομμυρίων και δισεκατομμυρίων χρόνων.

26 Δημιουργισμός της Νέας Γης: Ισχυρίζεται πως όλοι οι οργανισμοί έκαναν την εμφάνισή τους μετά τον κατακλυσμό του Νώε, δηλ. 10.000 χρόνια πριν. Προοδευτικός Δημιουργισμός. Ο Δημιουργός δημιούργησε αρχικά τα είδη, που στη συνέχεια εξελίχθηκαν σε νέα είδη μέσω αποκλίνουσας εξέλιξης. Εφυής Δημιουργισμός. Δέχεται την εξέλιξη αλλά μέχρι ένα σημείο. Ισχυρίζεται όμως πως τα σύνθετα όργανα όπως το μάτι ή ο εγκέφαλος, εμπεριέχουν δάκτυλο Δημιουργού. «Δημιουργισμός»

27 Περιπτώσεις, όπου διάφορες ομάδες φανταμενταλιστών Χριστιανών ή Μουσουλμάνων, κατάφεραν να επιβάλουν τη διδασκαλία του Δημιουργισμού σε ίση βάση με τον Δαρβινισμό, ή σε άλλες περιπτώσεις κατάφεραν να επιβληθεί με νόμο η απαγόρευση της Θεωρίας του Δαρβίνου. 1) Η «δίκη του Δαρβίνου» ή «δίκη των πιθήκων». 2) Περίπτωση Κάνσας. 3) «Άτλαντας της Δημιουργίας» του Τούρκου Harun Yahya. 4) Περίπτωση της Ljiljana Colic, Υπουργός παιδείας της Σερβίας.

28 Η «δίκη του Δαρβίνου» ή «δίκη των πιθήκων»: ήταν, σύμφωνα με δημοσκόπηση που έγινε μεταξύ 200 δημοσιογράφων από όλο τον κόσμο, ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα του 20ού αιώνα. Ένας νεαρός Αμερικανός καθηγητής ο Τζον Τόμας Σκόουπς που τόλμησε στις αρχές της δεκαετίας του '20 να διδάξει στο μάθημα της βιολογίας τη δαρβινική θεωρία της εξέλιξης, σύρθηκε στο δικαστήριο. Η δίκη έγινε σε μια μικρή πόλη έξω από το Τενεσί, το Ντέιτον, το καλοκαίρι του 1925. Ο καθηγητής θα έπρεπε, σύμφωνα με εκείνους που τον εγκάλεσαν, να διδάσκει στο κεφάλαιο περί της ζωής τη Βιβλική εξήγηση της γέννησης του κόσμου. Το κύριο βάρος της υπεράσπισης ανέλαβε ένας πολύ γνωστός ποινικολόγος της Αμερικής ο Ντάροου (Darrow) ενώ την εκστρατεία κατά του Δαρβίνου, στο πρόσωπο του καθηγητή, καθοδήγησε ο Γουίλιαμ Τζένιγκς Μπράιαν (Bryan), ο οποίος ήταν τρεις φορές υποψήφιος από την πλευρά των Δημοκρατικών για την προεδρία της χώρας. Η αίθουσα του δικαστηρίου είχε πολιορκηθεί για τις μέρες που διαρκούσε η δίκη από δεκάδες δημοσιογράφους. Το ενδιαφέρον του κόσμου ήταν τέτοιο, ώστε αρκετοί πολίτες συνωστίζονταν μέσα στην αίθουσα, ενώ, όσοι δεν μπορούσαν να μεταβούν στο Ντέιτον, κάθονταν στο σπίτι τους και μάθαιναν τα νέα από το ραδιόφωνο. Η δίκη, έφθασε κάποτε στο τέλος της και το δικαστήριο ανακοίνωσε πως βρήκε τον κατηγορούμενο ένοχο, επειδή δίδασκε στα παιδιά πως ο άνθρωπος προέρχεται από κατώτερα είδη ζώων (εξ ου και δίκη του πιθήκου), αρνούμενος ταυτοχρόνως να υποστηρίξει τη θεϊκή προέλευσή του (του ανθρώπου). Το πρόστιμο καθορίστηκε στα 100 δολάρια, η κοινή γνώμη ξεσηκώθηκε και σε μια καινούργια δίκη που έγινε αργότερα, ο νεαρός καθηγητής βρήκε το δίκιο του και ο Δαρβίνος το δικό του.

29

30 Στις 13 Φεβρουαρίου του 2007, το Συμβούλιο Παιδείας του Κάνσας στις ΗΠΑ, με ψήφους 6-4 ενέκρινε το νέο κώδικα Παιδείας στον οποίο η διδασκαλία της Εξέλιξης τοποθετείται ξανά σε ένα Παιδαγωγικό και επιστημονικά ορθό πλαίσιο. Ο κώδικας αυτός αντικατέστησε μια σειρά από αποφάσεις που είχαν ληφθεί το Νοέμβριο του 2005 και που θεωρούσαν την εξέλιξη «...ως μία θεωρία… επιστημονικά αντιφατική». Η απόφαση της 13 ης Φεβρουαρίου ήταν η 5 η αναθεωριτική απόφαση σε διάστημα 5 ετών.

31 Στις 7-2-2007, η εφημερίδα «Φιγκαρό» του Παρισιού δημοσίευσε ένα άρθρο, σύμφωνα με το οποίο, χιλιάδες αντίγραφα του «Άτλαντα της Δημιουργίας», ενός βιβλίου 770 σελίδων, του Τούρκου Δημιουργιστή Harun Yahya, στάλθηκαν στα σχολεία και τα Πανεπιστήμια της Γαλλίας. Στο βιβλίο αναφέρονται μεταξύ άλλων οι κρυφοί δεσμοί που υπάρχουν ανάμεσα στο Δαρβινισμό και τις αιματοβαμένες ιδεολογίες, όπως ο Φασισμός και ο Κομουνισμός. Ενώ εμπεριέχει και μία φωτογραφία της επίθεσης στους δίδυμους πύργους της Ν. Υόρκης, με τον ισχυρισμό...πως... «οφείλεται στον Δαρβινισμό, μια θεωρία που στηρίζει και ενισχύει τη διαμάχη και τον ανταγωνισμό». Την ίδια χρονια, σύμφωνα με το πρακτορείο Ρώϋτερ, η Ljiljana Colic, Υπουργός παιδείας της Σερβίας, διέταξε την απαγόρευση της διδασκαλίας της εξέλιξης στο μάθημα της Βιολογίας…..

32 Το πρώτο βήμα….. Για την κατανόηση της εξέλιξης είναι το να κατανοήσουμε πως η ζωή είναι πολύ παλιά……… Το 2ο …..πως στη διάρκεια της ιστορίας της ζωής, άλλα είδη εξαφανίστηκαν και άλλα έκαναν την εμφάνισή τους αργότερα.

33

34

35

36

37

38 Αρχαιοπτέρυξ

39 Βάρος μέχρι 12 τόνους, Μήκος 3.5μ

40 Το αρχείο των απολιθωμάτων παρέχει σημαντικές πληροφορίες για οργανισμούς που υπήρχαν κατά το παρελθόν. Η δημιουργία ενός απολιθώματος είναι ένα τελείως τυχαίο γεγονός και για να επιτευχθεί, απαιτείται η συνδρομή μιας μεγάλης ποικιλίας παραγόντων. Η μελέτη της εξέλιξης των οργανισμών στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στη μελέτη των απολιθωμάτων. Πρόκειται για τμήματα οργανισμών που η παρουσία τους μέσα σε ιζηματογενή πετρώματα είχε ως συνέπεια την απόθεση ανόργανου υλικού στην θέση του οργανικού, χωρίς όμως να επέλθει αλλαγή στη μορφή. Τα απολιθώματα χρησιμεύουν στον προσδιορισμό των φυλογενετικών σχέσεων μεταξύ των ειδών του παρελθόντος και του παρόντος.

41 Πώς δημιουργείται ένα απολίθωμα; Απάντηση Υπάρχουν πολλοί τρόποι: Κεχριμπάρι. Ηφαίστεια. Πάγοι. Λάβα Ηφαιστείων.

42

43 Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που συμβαίνει διάλυση και επαναπόθεση μόριο προς μόριο της εσωτερικής δομής ενός οργανισμού είναι οι κορμοί που αποτελούν το απολιθωμένο δάσος της Λέσβου. Εδώ έχουμε αντικατάσταση των μορίων που αποτελούσαν τον κορμό του δένδρου από διοξείδιο του πυριτίου, που κυκλοφορούσε σαν διάλυμα μέσα στο υλικό που ήταν θαμμένοι οι κορμοί. Έτσι αν και άλλαξε η χημική τους σύσταση, η εσωτερική δομή των κορμών παρέμεινε αναλλοίωτη.

44

45

46

47 Η δημιουργία του απολιθωμένου δάσους Τα απολιθωμένα φυτικά λείψανα διατηρήθηκαν προφυλαγμένα μέσα στα ηφαιστειακά υλικά που δημιούργησε η έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα στο χώρο του Βόρειου Αιγαίου πριν από 21 εκατομμύρια χρόνια. Οι ηφαιστειακές εκρήξεις δημιούργησαν σύνθετα ηφαιστειακά οικοδομήματα με ηφαιστειακούς θόλους και πολλά διαφορετικά σημεία εξόδου των ηφαιστειακών υλικών που εντοπίζονται στο κεντρικό τμήμα της Λέσβου (‘Αγρα, Ανεμώτια, Στύψη).

48 Η κίνηση των πυροκλαστικών υλικών (λάβα) ήταν ταχύτατη και κάλυψε αμέσως τους κορμούς, τα κλαδιά, τους καρπούς και τα φύλλα των δένδρων. Η απομόνωση των φυτικών ιστών από τις επιφανειακές συνθήκες και η έντονη υδροθερμική κυκλοφορία, θερμών ρευστών πλούσιων σε άλατα του πυριτίου που ακολούθησε, επέτρεψε την τέλεια απολίθωση των φυτικών ιστών, κάτω από ιδανικές συνθήκες. Κατά τη διαδικασία αυτή είχαμε την αντικατάσταση μόριο προς μόριο, της οργανικής φυτικής ύλης, από ανόργανη ύλη των υδροθερμικών ρευστών. Με τον τρόπο αυτό διατηρήθηκαν πολύ καλά τα μορφολογικά γνωρίσματα των φυτών όπως ο φλοιός και οι αυξητικοί δακτύλιοι καθώς και η εσωτερική δομή του ξύλου.

49 GREEK TRAVEL PAGES: The Greek travel - tourism guide on the Internet Copyright 1999-2004 International Publications Ltd. - Please read the terms of use prior to any use of this site.terms of use http://www.gtp. gr Last update: 5 October 2005 Tools Log in Destina tions | Accommodat ion | Business directory | Ferry schedules DestinationsDestinations › THERMOPYLES (Village) LAMIA › Photo AlbumTHERMOPYLES (Village) LAMIA ›Switch to thumbnails view Subject : The monument at Thermopyles Locatio n: THERMOPYLES (Village) LAMIA Provide r: © Thalassa.gr Show records: 2 To 2 From: 3 Pages: « 1 [2] 3 » Misc 5 Oct 20055 Oct 2005 ContactContact | About usAbout us AdvertiseAdvertise | User Name: Password: New user Remember me

50

51

52 Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ Green River ΣΤΟ Desolation Canyon. Το ύψος της χαράδρας είναι 600 μέτρα. Υπολογείστε το χρόνο που χρειάστηκε για τη δημιουργία (ιζηματοποίηση) της χαράδρας, λαμβάνοντας υπ’ όψη πως κάθε 6000 χρόνια δημιουργείται 1 μέτρο ιζήματος.

53

54

55

56

57

58 α) Μέθοδος ραδιενεργού άνθρακα Είναι γνωστό πως ο άνθρακας-14 (C14), το ραδιενεργό ισότοπο του άνθρακα, παράγεται, πάνω- πάνω στην ατμόσφαιρα από τον βομβαρδισμό του Ν από την κοσμική ακτινοβολία. Το στοιχείο αυτό εκφυλίζεται ή μετατρέπεται σιγά-σιγά σε C12 με μια γνωστή ταχύτητα. Επικρατεί λοιπόν στην ατμόσφαιρα μια ισορροπία ανάμεσα στο C14 και στο C12 που εκφράζεται με μια γνωστή αναλογία. Όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί περιέχουν C τον οποίο προσλαμβάνουν σε μια καθορισμένη αρχική αναλογία σε C14/C12. Όταν το ζώο ή το φυτό πεθαίνει σταματάει να παίρνει C από το περιβάλλον. Ταυτόχρονα, η μετατροπή του C14 προς C12 συνεχίζει με σταθερό ρυθμό. Έτσι, καθορίζοντας σε ένα απολίθωμα ζώου ή φυτού την αναλογία C14 /C12 μπορούμε να υπολογίσουμε με ακρίβεια το χρόνο θανάτου του. (Χρόνος Τ1/2 = 6,000 χρόνια).

59

60 Ένας από αυτούς, είναι η μέθοδος Ουρανίου /Μολύβδου. Στηρίζεται στην ιδιότητα του ραδιενεργού Ουρανίου ( U 238 ) που έχει χρόνο ημιζωής ίσο με 4500 εκατομμύρια χρόνια. Αυτό σημαίνει πως το ραδιενεργό αυτό στοιχείο αποσυντίθεται, διασπάται, χάνοντας μέρος από τη μάζα του, σε ποσότητα ίση με τη μισή, σε ένα διάστημα 4500 εκατομμυρίων ετών, που μετατρέπεται σε Μόλυβδο. Μετρώντας, λοιπόν, την ποσότητα του μολύβδου που περιέχεται σε ένα πέτρωμα και συγκρίνοντάς την με την ποσότητα του ραδιενεργού Ουρανίου που εμπεριέχεται, μπορούμε κατά προσέγγιση να υπολογίσουμε την ηλικία του πετρώματος ή του απολιθώματος..

61 Με τέτοιου είδους μετρήσεις, έχει βρεθεί πως η αρχαιότερη ηλικία που έχει μετρηθεί σε πέτρωμα της Γης, ισοδυναμεί με 3.000 εκατομμύρια χρόνια

62 SOS: Μετά τις ανακαλύψεις του William Schoph το 1993 άλλαξαν οι απόψεις μας για τα πιο παλιά ίχνη ζωής που υπάρχουν στον πλανήτη μας. Έτσι, βρέθηκαν απολιθώματα (κυανο)βακτηριδίων που χρονολογούνται στα 3.5 Δισ. Χρόνια. Οι πιο παλιοί βράχοι που έχουν σχηματισθεί από την κατακάθηση αιωρουμένων σωματιδίων (ιζηματοποίηση) και στους οποίους έχουν εντοπισθεί απολιθώματα από οργανισμούς, χρονολογούνται στα 3.500 εκατομμύρια χρόνια, μια περίοδο που αντιστοιχεί στον λεγόμενο Παλαιοζωϊκό Αιώνα. Περισσότερα στο Google: tolweb.org/

63

64

65 Αν παραστήσουμε την ιστορία της ζωής με τις 24 ώρες ενός 24ώρου, το ανθρώπινο γένος εμφανίζεται στις 23.58 και 30΄΄ και ο σύγχρονος άνθρωπος 2 δευτερόλεπτα πριν τα μεσάνυχτα!

66 Από «Evolution interactive: Howard Hughes Medical Institute»

67

68

69

70 Το Πικέρμι «φωτίζει» τη θεωρία του Δαρβίνου Τα απολιθώματα ζώων στο Μεγάλο Ρέμα έδωσαν απαντήσεις σε βασικά ερωτήματα για την εξέλιξη, αλλά και την εξαφάνιση ειδών του ζωικού κόσμου Δύο αιώνες από τη γέννηση του Δαρβίνου (Φεβρουάριος 1809), ενάμιση από την έκδοση της «Καταγωγής των ειδών» (1859) και στο πλαίσιο της διπλής επετείου, το «Εθνος της Κυριακής» ανοίγει τον σχετικά άγνωστο φάκελο Δαρβινισμός και Ελλάδα.

71 Η πικερμική πανίδα πηγή για τους δαρβινιστές 1855-62 Ο Γκοντρί από μέρους της Ακαδημίας του Παρισιού πραγματοποιεί ανασκαφές στο Πικέρμι. Φέρνει στο φως απολιθώματα από ιππάρια (πρόγονο του σημερινού αλόγου), καμηλοπαρδάλεις, ρινόκερους, πιθήκους, αντιλόπες κι άλλα ζώα. Τα περισσότερα θα πάρουν ονόματα που παραπέμπουν στην Αττική και την Ελλάδα. 1858-1869 Ο Δαρβίνος παρακολουθεί τις δημοσιεύσεις του Γκοντρί, με τον οποίο και διατηρεί αλληλογραφία για τα ευρήματά του στο Πικέρμι. Ζητά και παίρνει πληροφορίες και τις αξιοποιεί στα έργα του. Το βασικό έργο του Γάλλου παλαιοντολόγου για την Πικερμική πανίδα (1862-1867) αποτελεί πηγή για τους δαρβινιστές. 1882- 1912 Αλλεπάλληλες ανασκαφές από ξένους και Ελληνες επιστήμονες στο Μεγάλο Ρέμα επιβεβαιώνουν και ενισχύουν τη σημασία και τη μοναδικότητα των ευρημάτων. Οι έρευνες θα συνεχιστούν κι αργότερα (1971), οπότε θα προστεθεί μια ακόμη παλαιοντολογική θέση (Κισδάρι, 3 χιλιόμετρα από το Μεγάλο Ρέμα)

72 http://www.anat-attiki.gr/Default.aspx?id=1198&nt=18

73 Υπάρχουν πολλές θεωρίες για την ύπαρξη των απολιθωμάτων στο Πικέρμι. Ο Γερμανός Νοΐμάγιερ υποστηρίζει ότι μια μεγάλη ξηρασία στην περιοχή αυτή είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο όλων των ζώων της. Τα πτώματα τους μεταφέρθηκαν από μια νεροποντή στη χαράδρα του Πικερμίου. Ο ερευνητής στηρίζει τη θεωρία του στο γεγονός ότι τα απολιθώματα βρίσκονται μέσα σε ερυθρό πηλό. Ο Λέφιους υποστηρίζει ότι στο Πικέρμι υπήρχε μια λίμνη, που εξαιτίας της ξηρασίας συνεχώς περιοριζόταν και τα ζώα πέθαιναν από την έλλειψη νερού. Τα πτώματα των ζώων μόλυναν το νερό που έμενε και το έκαναν θανατηφόρο για τα ζώα που ζούσαν ακόμα. Ο Αέψιους στηρίζει τη θεωρία του στο γεγονός ότι ο πηλός που περιβάλλει τα απολιθώματα είναι λιμναίας προέλευσης. Ο Γκοντρί υποστηρίζει ότι η καταβύθιση της Αιγηίδας είχε ως αποτέλεσμα να καταφύγουν πολλά ζώα στη μικρή περιοχή της Αττικής και να πεθάνουν από έλλειψη τροφής. Ο Αμπελ πιστεύει ότι μια πυρκαγιά στα "δάση της περιοχής" προκάλεσε τον τρόμο και τη φυγή των ζώων που, γκρεμίστηκαν στη χαράδρα του Πικερμίου. Ο Άμπελ στηρίζει τη θεωρία του στον τρόπο που έχουν σπάσει τα οστά. Καμιά από τις θεωρίες αυτές δεν μπορεί να εξηγήσει: 1) την ανεύρεση στον ίδιο τόπο ζώων από διαφορετικούς βιότοπους, 2) την ύπαρξη θαλάσσιων οστράκων κοντά στα απολιθώματα και 3) την ύπαρξη τριών απολιθωματοφόρων στρωμάτων. Για αυτό ορισμένοι άλλοι ερευνητές υποστηρίζουν την ακόλουθη θεωρία: Από την καταβύθιση της Αιγηίδας πνίγηκαν πολλά ζώα, και τα πτώματα τους, αφού παρασύρθηκαν από τα ρεύματα, συγκεντρώθηκαν μέσα σε αβαθείς και ήρεμους κόλπους, όπως ήταν τότε το Πικέρμι, ο Αλμυροπόταμος της Εύβοιας, ο Βαθύλακκος της Θεσσαλονίκης κ.λπ. Τα πτώματα σιγά - σιγά καλύφθηκαν από πηλό και με το -πέρασμα του χρόνου απολιθώθηκαν οι σκελετοί τους. Έτσι εξηγείται η παρουσία διάφορων ζώων, η ύπαρξη θαλάσσιων οστράκων, η στρώση των απολιθωμάτων και η ανεύρεση πολλών οστών στη φυσική τους θέση. Βρέθηκαν όλα σχεδόν τα είδη ζώων: από τα αμφίβια ο βάτραχος και ο βάρανος, από τα ερπετά μια χελώνα, από τα πτηνά τρία γένη (ο γερανός, η ινδιόρνις ο φασιανός), από τα τρωκτικά δύο γένη (ο ύστριξ ο ακόμυς), από τα νωδά ο ορυκτερόποδας, από τα περιττοδάχτυλα το ιππάριο, το χαλικοθήριο, οι ρινόκεροι και από τα αρτιοδάχτυλα ένα πλήθος γενών. Επίσης βρέθηκαν προβοσκιδωτά σαρκοφάγα και πίθηκοι δηλ. συνολικά 54 διαφορετικά είδη ζώων. Η Πανίδα αυτή είναι παγκόσμια γνωστή ως Πικερμική πανίδα. (Βασική επιστήμη και ζωή).

74

75

76 Ένα σπανιότατο δείγμα οστών Ιππαρίου. Περιλαμβάνει σε φυσική διάταξη τα Μεταπόδια, τις φόλλαγες αλλά και τα σησαμοειδή οστά. Ηλικία: Ανώτερο Μειόκαινο Στην Κερασιά Ευβοίας τα απολιθωμένα οστά που έρχονται σιγά - σιγά στο φως και συντηρούνται με πολλές προσπάθειες αποκαλύπτουν σταδιακά το μεγαλείο του Ευβοϊκού παρελθόντος. Οι απολιθωματοφόρες θέσεις απλώνονται σε μια μεγάλη περιοχή, ενώ συνεχώς εντοπίζονται νέα σημεία όπου θα πρέπει να κτυπήσει η παλαιοντολογική σκαπάνη. Το αναμενόμενο υλικό αναμένεται να είναι εντυπωσιακό, καθώς εκτός από τα ΠΡΟΒΟΣΚΙΔΩΤΑ (Μαστόδοντα), τα ΠΕΡΙΣΣΟΔΑΚΤΥΛΑ (Equidae (Ιππάρια), Rhinocerotidae (Ρινόκεροι), Ancylotheriinae (Ανκυλοθήρια), ΑΡΤΙΟΔΑΚΤΥΛΑ (Bovidae (Διάφορα Βοοοειδή), Girrafidae (Τρία είδη Καμηλοπαρδάλεων) Suidae (Χοίροι) τα ΣΑΡΚΟΦΑΓΑ (Felidae (Μαχαιρόδοντες), Hyaenidae (Ύαινες, Ικτιθήρια),

77

78 1809-

79 O Δαρβίνος συνδύασε δύο αδιαμφισβήτητα γεγονότα, βασισμένα στις παρατηρήσεις του, και συνέθεσε ένα οξυδερκές συμπέρασμα. 1ο: Τα άτομα ενός πληθυσμού παρουσιάζουν πολλές διαφορές και μερικές απ' αυτές είναι κληρονομικές. Υπάρχει, δηλ. ΠΟΙΚΙΛΟΜΟΡΦΙΑ στους πληθυσμούς. 2ο: Οι πληθυσμοί έχουν την συμφυή ικανότητα να αποκτούν πολύ περισσότερους απογόνους απ' ό,τι η τροφή, ο χώρος και άλλοι περιβαλλοντικοί παράγοντες επιτρέπουν. Επομένως, στους πληθυσμούς υπάρχει αγώνας για επιβίωση. Επιβιώνουν, επομένως τα καλύτερα προσαρμοσμένα άτομα, τα οποία μεταβιβάζουν τα χαρακτηριστικά τους στους απογόνους τους.

80 Προϋπάρχοντα στοιχεία που χρησιμοποίησε ο Δαρβίνος Από τον Malthus την έννοια του υπερπληθυσμού και του αδυσώπητου πολέμου που επικρατεί ανάμεσα στα έμβια όντα. Από τον παππού του Έρασμο Δαρβίνο και άλλους, την ιδέα πως υπάρχει βιολογική εξέλιξη, κάτι που έδειχναν τα γεωλογικά ευρήματα της εξελικτικής γεωλογίας (Κάρολος Λάϊελ), Την ύπαρξη προσαρμοστικών μηχανισμών στους οργανισμούς που αποδίδονταν σε κάποιο θείο σχεδιασμό, (Ουίλιαμ Πάλλεϋ). Ο Δαρβίνος ήταν αυτός που μπόρεσε να συνθέσει τις απόψεις αυτές και να δώσει μια πειστική απάντηση για τον μηχανισμό της εξέλιξης, εισάγοντας την έννοια της Φυσικής Επιλογής.

81 Από τη διδακτική/ μεθοδολογική σκοπιά, ίσως δεν απέχει απ΄ την πραγματικότητα αν πούμε πως ο Δαρβίνος ένα είδος επίλυσης προβλήματος έκανε. Με την έννοια, ότι πήρε στοιχεία από προϋπάρξαντες και έβαλε το δικό του νέο στοιχείο, που συνίσταται σε μια εξήγηση του μηχανισμού της εξέλιξης. Πιο συγκεκριμένα πήρε:

82 Καλύτερα προσαρμοσμένα ως προς ΤΙ; -ΩΣ ΠΡΟΣ ΚΑΠΟΙΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΟ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Αν το χαρακτηριστικό είναι...............Το αποτέλεσμα είναι Μικρόβιο.....................................................Ανθεκτικότητα Εχθρός............Ταχύτητα, Ικανότητα εντοπισμού, Καμουφλάζ Έλλειψη τροφής στο χώμα.......................Μακρύτερος λαιμός ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ..................ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΙΚΟΤΗΤΑ (Fitness)

83 Εικόνα 22: Η άποψη του Lamarck για την εξέλιξη της ζωής, μέσω της μεταβίβασης των επίκτητων ιδιοτήτων

84

85 Άλλα τα μάτια του λαγού....

86

87

88 Προσαρμογή των Πυγκουϊνων

89 Ζουν στη θάλασσα. Φτερά που χρησιμεύουν για κουπί. Σώμα με Αεροδυναμικό σχήμα. Οστά συμπαγή- Βαρίδια Μονωτικό φτέρωμα. Υδατοστεγές. Αδένες λίπανσης. Λίπος κάτω από το δέρμα.

90 1.Λίπος κάτω από το δέρμα. 2.Πούπουλα που αλληλοκαλύπτονται -Αδένες που εεκρίνουν ειδικό λάδι για περαιτέρω μόνωση 3.Χρωματισμός Λευκού και Μαύρου για να είναι αόρατοι από αρπακτικά, από κάτω και από πάνω. 4.Έλλειψη όσφρισης και περιορισμένη γεύση. (κοινό χαρακτηριστικό των πτηνών). Εξηγείστε. 5.Με μάλλον κοντινή όραση που είναι καλύτερη κάτω από το νερό. 6.Ανταρκτική: 24 Εκατομ. Προσαρμογή στους Πιγκουίνους

91 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: 7 εκατομμύρια χρόνια πριν, ο ποταμός Κολοράντο άρχισε να σχηματίζει το Grand Canyon σε μια περιοχή που κατοικούσε ένα είδος σκιούρων. Σήμερα, οι σκίουροι Kaibab κατοικούν στο βόρειο χείλος του φαραγγιού, ενώ οι στενοί συγγενείς τους, σκίουροι Aberts κατοικούν στο νότιο χείλος. Το πιθανότερο είναι ότι τα δύο είδη προέκυψαν από τη γεωγραφική απομόνωση, καθώς το φαράγγι γινόταν ένας απροσπέλαστος φραγμός και τα δύο είδη σκιούρων απομακρύνονταν βαθμιαία το ένα από το άλλο.

92

93

94

95 Απόκλιση: Υπάρχουν περιπτώσεις, στις οποίες σε είδη με κοινή καταγωγή, ένα όργανό διαφέρει εξωτερικά. Όταν όμως μελετηθεί πιο προσεκτικά η ανατομία του οργάνου αυτού, τότε είναι δυνατόν να φανερωθεί μια εκπληκτική ομοιότητα που φανερώνει την κοινή καταγωγή. Μια τέτοια περίπτωση, λ.χ. είναι η περίπτωση του μπροστινού άκρου των θηλαστικών. Στην περίπτωση αυτή, και το πτερύγιο της Φώκιας, και το μπροστινό άκρο ενός αλόγου, το χέρι ενός πιθήκου ή ενός ανθρώπου και το φτερό της νυχτερίδας, έχουν ακριβώς τον ίδιο συνδυασμό οστών, μόνο που το κάθε όργανο έχει προσαρμοσθεί στο να εξυπηρετήσει τελείως διαφορετικές λειτουργικές ανάγκες (σκάψιμο, πτήση, κολύμβηση, πιάσιμο- χειρωνακτική εργασία). Στην περίπτωση αυτή μιλάμε για απόκλιση.

96

97 Άλλες ενδείξεις 1.Κοινό DNA σε όλα τα είδη 2. 20 αμινοξέα σε όλες τις πρωτεϊνες.

98 Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί ο κλάδο της Μοριακής Εξέλιξης που ασχολείται με την μελέτη του βαθμού συγγένειας πρωτεϊνικών μορίων ανάμεσα στα διάφορα είδη. Αυτό γίνεται, γιατί η δομή των πρωτεϊνών και η αλληλουχία των αμινοξέων μέσα στο μόριο μιας πρωτεΐνης είναι μια ιδιότητα που καθορίζεται απόλυτα γενετικά. Ελέγχεται δηλ. με μια συγκεκριμένη και αυστηρά καθορισμένη αλληλουχία τριάδων βάσεων στο μόριο του DNA. Αν λοιπόν υπάρχει εξελικτική σχέση ανάμεσα στους ζωντανούς οργανισμούς, είναι λογικό να περιμένουμε για κάποιες χαρακτηριστικές πρωτεΐνες του ποντικού ή του πιθήκου να έχουν μεγαλύτερο βαθμό ομοιότητας με την αντίστοιχη του ανθρώπου απ’ ότι έχει η αντίστοιχη πρωτεΐνη του ψαριού.

99 Είδος οργανισμού Ποσοστό ομοιότητας στο κυτόχρωμα- c Άνθρωπος Χιμπαντζής Ποντικός Κυπρίνος (ψάρι) Καλαμπόκι Neurospora (μύκητας) 100% 91.3% 78.6% 66.7% 63.7%

100

101

102 Τυπική μορφή carbonariaΣύνολ ο 19 Ιουλίου 1955 π.μ. 20 Ιουλίου 1955 π.μ. μ.μ. 12 14 17 339339 15 17 26 Σύνολο431558

103 ΠουλίΤυπική μορφή carbonariaΣύνολο Μυγοχάφτης Τσοπανάκος Χρυσοτσίχλ ω νο Κοκκινολαίμης. Τσίχλα 9 11 0 2 4 81 40 20 12 11 90 51 20 15 Σύνολο26164190

104 Η εξέλιξη θα μπορούσε να ορισθεί διαφορετικά ως αλλαγή στις γονιδιακές συχνότητες ενός πληθυσμού. Μετάλλαξη Ως μετάλλαξη ορίζουμε τις κληρονομήσιμες αλλαγές στη δομή των γονιδίων και των χρωμοσωμάτων. Οι μεταλλάξεις μπορούν ν' αλλάξουν διάφορα χαρακτηριστικά του οργανισμού: δομικά, φυσιολογικά, βιοχημικά ή ηθολογικά. Είναι, συνήθως, καταστροφικές, π.χ. Mυϊκή δυστροφία στον άνθρωπο. Μερικές όμως μπορεί να είναι ουδέτερες και άλλες, όπως οι μεταλλάξεις γονιδίων που ελέγχουν ποσοτικά χαρακτηριστικά (π.χ. ημερήσια παραγωγή γάλακτος μιας αγελάδας), μπορούν να προκαλέσουν ευνοϊκή γενετική ποικιλομορφία.

105 Μετανάστευση Η μετανάστευση είναι συνηθισμένο φαινόμενο: Η γύρη μπορεί να παρασυρθεί από τον άνεμο σε απίστευτα μεγάλες αποστάσεις, οι μέδουσες μεταφέρονται από τα θαλάσσια ρεύματα σε άλλες περιοχές και εκεί απελευθερώνουν τους γαμέτες τους, μια νεαρή άλκη κατακτά ένα νέο ζωτικό χώρο, η μετακίνηση μεγάλων ή μικρότερων ανθρώπινων ομάδων έγινε πολλές φορές και για ποικίλους λόγους στην ανθρώπινη ιστορία. Τα παραπάνω είναι μόνο λίγα παραδείγματα που δείχνουν τον τρόπο με τον οποίο νέα κληρονομικά χαρακτηριστικά μπορούν να εισαχθούν στους πληθυσμούς υποδοχής και να απομακρυνθούν από τους πληθυσμούς προέλευσης και ν' αλλάξουν τη γενετική τους σύσταση.

106 Οι 12.000 περίπου Amish (θρησκευτική ομάδα), που ζουν σε διάφορες απομονωμένες κοινότητες στις ΗΠΑ, κατάγονται από τριάντα άτομα που μετανάστευσαν το 1720 από την Ελβετία. Στις κοινότητες των Amish της Πενσυλβανίας παρουσιάζεται πολύ μεγάλη συχνότητα ενός υποτελούς γονιδίου (1:17) άτομα που προκαλεί νανισμό στα άκρα και μερικές φορές πολυδακτυλία. Τα ομοζυγωτικά άτομα πεθαίνουν λίγους μήνες μετά τη γέννηση. Ένα μόνο ζευγάρι από τους ιδρυτές του πληθυσμού των Amish ήταν ετερόζυγο γι' αυτό το γονίδιο, που έγινε πολύ συχνό εξαιτίας της απομόνωσης των κοινοτήτων τους.

107

108 Amish

109 Τα μέλη ενός πληθυσμού που επιβιώνουν από μια φυσική καταστροφή σπάνια διατηρούν το σύνολο της γενετικής ποικιλομορφίας : Γενετική κλίση

110 1.Υπάρχει ποικιλομορφία στους πληθυσμούς; 2.Αν ναι, πού οφείλεται;

111 Μεσογειακή αναιμία: Είναι η πιο συνηθισμένη περίπτωση για την Ελλάδα και οφείλεται στο γεγονός ότι συντίθεται σε μικρότερη ποσότητα ή δε συντίθεται καθόλου β-αλυσίδα στην αιμοσφαιρίνη. Λιγότερη β-αλυσίδα συντίθεται όταν το άτομο είναι φορέας (ετεροζυγώτης) του ελαττωματικού γονιδίου (στίγμα). Η συχνότητα της β-Μεσογειακής αναιμίας στην Ελλάδα είναι σχετικά υψηλή. Σήμερα υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου 3.000 πάσχοντες. Βέβαια ο αριθμός των ατόμων που είναι φορείς της νόσου είναι σημαντικά μεγαλύτερος. Σύμφωνα με διάφορες μελέτες, η μέση συχνότητα των ετεροζυγωτών είναι περίπου 8% στο σύνολο του πληθυσμού, με μια χαρακτηριστική ποικιλία, όπου στον πληθυσμό της Μακεδονίας έχουμε ένα ποσοστό της τάξης του 3% ενώ στον πληθυσμό της Δ. Ελλάδας φθάνει το 15%.

112 Μεσογειακή Αναιμία στην Ελλάδα (8.5% φορείς) Η.Β.: 1% ΓΙΑΤΙ ; Μαλάρια- Ελονοσία

113

114 Γιατί έχουμε στην Ελλάδα περίπου 850.000-900.000 φορείς ΜΑ;


Download ppt "Κυριάκος Αθανασίου, Καθηγητής ΤΕΑΠΗ Γραφείο: Ιπποκράτους 33Α, 1ος όροφος γρ. 8 Τηλ. 210-3688539"

Similar presentations


Ads by Google