1 AVALIAR COMPETENCIAS BÁSICAS:... Avaliación diagnóstica Ensino Básico: EP e ESO novembro, 2008 José Graña Carrodeguas

NORMATIVA REGULADORA EXPLÍCITAMENTE: novidade LOE RR DD EEMM Decretos de currículo Ordes de avaliación Instrucións

CB INCLUÍDAS EN PROCESOS DE: Avaliación parcial ou final en áreas e/ou materias Promoción de ciclo ou curso Titulación en ESO AXD AD

4 Currículo e CB CURRÍCULO Inclúe (RD EEMM) Obxectivos Competencias básicas Ser capaz de comprender, aplicar, inferir (capacidades) Contidos ---- Métodos pedagóxicos- Criterios avaliación

5 DESENVOLVEMENTO DA LOE: RR DD de EE MM e Decretos de currículo(ESO) ESTRUTURA XERAL: RRDD e Decretos Articulado: Art. 18.4: Programacións docentes: elementos Anexo I: Competencias Básicas (igual en EP que en ESO). Ao remate da ESO. Anexo II: Materias Introdución. Contribución á adquisición de CB. Obxectivos. Contidos(por curso). Criterios de avaliación (por curso) Anexo III: horario mínimo

6 Programacións docentes. ESO. (artigo 18.4 do D 133/2007) Elementos mínimos prescritivos Contribución da materia ao logro das CB Obxectivos, contidos e criterios avaliación por curso(*) Metodoloxía e materiais curriculares(*) Procedementos e instrumentos avaliación(*) Mínimos para avaliación positiva Medidas atención diversidade Programa reforzo pendentes Actividades complementarias e e extraescolares

Avaliación e competencias (EP) Art 8 do Decreto 130/2007: 3: Criterios de avaliación de áreas son os referentes para valorar grao adquisición de CB 5: Profesorado avaliará tanto aprendizaxes do alumnado como procesos de ensino e a súa práctica docente Art 9. Promoción de ciclo: 3:... acadará promoción de ciclo se alcanzou o desenvolvemento das CB e grao de madureza... Art 10: promoción á ESO (igual que anterior). A orde engade obxectivos (art 7.1) Artigo 12: Informe individualizado ao remate etapa (obxectivos e CB) Orde 23/11/2007 Avaliación: 3 sesións avaliación.. Acta...: cualificación áreas e grao consecución das CB e acordos acadados 7

Avaliación e competencias ESO Decreto 133/2007 Profesorado avaliará ao alumnado tendo en conta todos os elementos do currículo. Criterios avaliación son referentes para grado de logro de CB e obxectivos (Art 11) Profesorado avaliará as aprendizaxes do alumnado, procesos de ensino e a súa práctica docente Promoción (art.12): segundo nº materias pendentes (2 ou 3 ) en función do logro de obxectivos (non fala de CB) (implícitas na avaliación das materias) Titulación: (art. 17). 1.-Remate de ESO logrando obxectivos e CB 2.- Se supera todas as materias.... ¿incongruencia? Orde avaliación Orde avaliación (art. 4) Avaliación: 3 sesións avaliación.. Acta...: cualificación áreas e grao consecución das CB e acordos acadados. Última =3ª Promoción (só obxectivos e materias suspensas) Titulación: Remate de ESO: logrando obxectivos e CB e supera todas as materias ?

9 Competencia e capacidade Competencia: adquírese, posúese, capacita para.. Engloba Engloba: coñecementos, habilidades, hábitos, crenzas, destrezas persoais, intelectuais, sociais..., actitudes Fai á persoa capaz de comprender, aplicar, obter, desenvolver, resolver problemas,... (procesos) É un recurso que posúe o individuo para actuar en situacións diferentes da que aprendeu. Está ligada á capacidade Capacidade: operativa. Operativiza os obxectivos como: ser capaz de analizar, xustificar, discriminar.. A competencia tense adquirido en función de ter asimiladas unha serie de capacidades.

Saber – capacidade - competencia Saber adquirido capacidades competencia vulgar Saber escolar de experto dan forma aos obxectivos... ser capaz de... Ser quen de resolver problemas co saber: Aplicación a situacións reais

Acepcións de competencia Profesionais: máis práctica. Carpinteiro competente se é capaz de aplicar as súas habilidades e saberes para facer unha obra perfecta Curriculares: propias das materias. Resolver e aplicar fraccións en problemas matemáticos Clave: precedente das básicas (OCDE). Informe DeSeCo. Entre profesionais e curriculares Básicas: LOE. A lograr no ensino básico. Aplicación fora do contexto escolar. Inclúen: saberes, habilidades e actitudes.

As 8 competencias básicas na LOE Competencia lingüística Competencia matemática Coñecemento e interacción co mundo físico Tratamento da información e competencia dixital Social e cidadá Cultural e artística Aprender a aprender Autonomía e iniciativa persoal

Competencias: ¿ligadas a áreas ou materias? Máis ligadas a áreas: Lingüística: castelán, galego, estranxeiras Matemática: matemáticas Coñecemento e interacción co mundo físico: coñecemento do medio e materias de Ciencias, Física, Química, Bioloxía,... Social e cidadá: Sociais, Cidadanía, Ética... Máis transversais: Cultural e artística, TIC, Aprender a aprender, Autonomía e IP.

Ter en conta as competencias básicas en Hª previa Deseño LOE RDs EM Decretos Currículo EP e ESO Concreción curricular: Planificación O centro parte do currículo e desenvólveo ata chegar ás PD que son propias dos Departamen- tos ou Ciclos. Proceso de E – A Aplicación Ensinar por/ ou CB Ligar Comp. Curric con CB Programación de aula Criterios metodolóxicos Exemplificació ns Resolución de problemas Avaliación Avaliación alumnado Marco teórico: ex. PISA e PIRLS Centros de interese e ítems que derivan Solucións a cuestións e problemas ligados á realidade. Avaliar áreas Avaliar CB Diagnose Av centros AXD AD Pilotaxe Plan da CA

Planificación: concreción curricular Proxecto educativo Proceso de E-A Currículo Desenvolvemento curricular Programación docente Programación de aula

Programación docente: esquema 1. Obxectivos. 2. Contidos (Secuencia e Temporalización). 3. Criterios de avaliación. 4.Metodoloxía didáctica. 5. Contribución ás competencias básicas. 6. Procedementos / Instrumentos de avaliación. 7. Criterios de cualificación. 8. Mínimos esixibles. 9. Materiais e recursos. 10. AA.EE. e Complem. 11. Atención á diversidade. 12. Programa/Actividades de reforzo recup. das pendentes. 13. Avaliación da Programación. 14. Cumpre normativa Galego 15. Fomento da lectura. 16. Fomento das TIC

Proceso de E - A Desenvolver a programación pensando en como se vai avaliar. Buscar información, reflexión, aplicación, resolución de problemas da vida, proxectos, tarefas,... Ser críticos coa información Ciencia vulgar, ciencia escolar e ciencia de expertos. Ensino ligado á realidade social e familiar

Avaliación función docente Indicadores empregados na reflexión do grupo: 1.- A adecuación de obxectivos, contidos e criterios de avaliación á realidade do alumnado foi: 2.- A avaliacións das materias inclúe o grao de desenvolvemento das competencias básicas 3.- A metodoloxía empregada é coherente cos obxectivos previstos 4.- Aplicáronse as medidas de atención á diversidade de forma: 5.- As aprendizaxes do alumnado con relación ao previsto son: 6.-O grao de desenvolvemento das programacións docentes foi: 7.-A coordinación entre o profesorado considérase:O resultado global da avaliación do grupo é:

As competencias no proceso (meta a lograr?) Deseñar currículo por competencias Metodoloxía de traballo por competencias Avaliar por competencias

Deseñar currículo por competencias implica: Construílo sobre núcleos problemáticos Integrar as disciplinas: áreas ou materias É un currículo integrado Baseado en procesos máis que en contidos Hoxe está feito sen integrar. Solucións:

Solucións? A Relacionar obxectivos, contidos e criterios de avaliación con competencias básicas (Importante o análise e a reflexión). Explicitar habilidades e procesos cognitivos así como actitudes. Secuenciar contidos, habilidades, procesos cognitivos e actitudes, o máis correlacionadas posible. Dar pautas metodolóxico – didácticas Planificar a avaliación por competencias: Implica unha definición operativa de competencias. ¿Complexa?

Solucións? B Planificar operativamente cada unha das 8 competencias Programar, para cada unha, a secuencia de elementos de cada área que contribúe a lograla. Proceso docente complexo para traballar por áreas. Metodoloxía Programar avaliación por competencias e tradución a áreas/materias. ¿Utópica?

Solucións? C Partir da PD actual e introducir a contribución das CB nos apartados precisos: Reflexión previa Contidos (procesos cognitivos) Metodoloxía: resolución de problemas Avaliación e cualificación: áreas e CB Realista?

Metodoloxía de traballo por competencias (I) Proceso de EA na aula enfocado a aprender para saber e saber aplicar á resolución de situacións reais. Aplicar a simulacións Traballar procesos cognitivos conxuntamente cos contidos Ter a vista posta en como se vai avaliar. Non se pode avaliar o que non se traballou. Proxectos, tarefas,... MOI IMPORTANTE

(II) Posibilidades: Traballar por proxectos. Partir de situacións problema e desenvolver procesos de aprendizaxe construíndo coñecementos vinculados ao mundo exterior, á cotidianidade e ao contexto Resolución de problemas. Ex. talleres, dinámica de grupos, diálogos. Estratexias variadas para procesos diferentes Ensinanza por comprensión (Perkins): imaxes, concencia de que se aprende.

Avaliación Cambio: de “logros” a procesos de aprendizaxe, interaccionando contexto, motivación, sistemas simbólicos e desenvolvemento cognitivo. Valorar obxectivo de ser capaz de aplicar os contidos curriculares para a resolución de problemas reais. Implica saber, saber facer, saber aplicar e saber estar e comportarse, valorando a adquisición de habilidades e actitudes

Aval./cuali. áreas/CB (I) CB Áreas e materias de 2º de ESO CCNNCCSSEFEpCLGLCLE1LE2MATMUTECREL %10%5%1% 10% 3%10 % 1%

Aval./cuali. áreas/CB (II) Descritores/capacidades/criterios avaliación de CB: C I MF 2º ESO1234 Explica fenómenos naturais a base de empregar conceptos científicos (curr. 2º)X? Busca información, estrutúraa, fai propostas de resolución, contrasta....X? Ten interese pola ciencia e busca ampliar información usando TICX? Relaciona problemas naturais con problemas do mundo socioeconómico e xeralX? Fundamenta a saúde e os bós hábitos naturais en relación co exercicio físico, a música... X? Asimila termos científicos, incrementando o vocabulario e coñecendo o seu significado en orixe X? Analiza problemas da ciencia, empregando diferentes opcións morais, culturais, relixiosas,... X? Valora os descubrimentos científicos e o seu interese para o avance e o progresoX? É capaz de desenvolver investigacións sinxelas, teóricas ou experimentais que teñan que ver co contorno no que vive X? Valoración global da competenciaSatisfactoria?

29 LOE: AVAL. DE DIAGNÓSTICO ORIXE: LOE Art. 21: Fin de 2º ciclo EP, todos os centros realizarán unha avaliación de diagnóstico das Competencias Básicas alcanzadas polos alumnos Art. 29:..... igual ao remate de 2º de ESO Marco de referencia: AXD

30 Tipos de AVAL Diagnóstica LOE, Art : AXD Responsable IE e colaboración de CCAA. Datos representativos de: alumnado, centros, CCAA e Estado. Sobre CB (mínimo en 4º EP e 2º ESO) 2: AD Responsables CCAA e centros educativos. Censal, formativa e interna. Modelos e apoios a centros. CCAA regulan como informar. Non ranking

Exemplos Preguntas liberadas en PISA Preguntas liberadas en PIRLS VER en: IE Avaliación de centros