Prof. Tina Gelashvili 3-4 November, 2018 Akhaltsikhe (GE) CURE-EU-ERASMUS+(Curriculum Reform for Promoting Civic Education and Democratic Principles in Israel And in Georgia) (N573322-EPP-1-2016-IL-EPPKA2-CBHE-JP). TOPIC: The Role of Civic Education Against the Challenges of the 21st Century Sustainable Development Prof. Tina Gelashvili 3-4 November, 2018 Akhaltsikhe (GE)

გლობალური გამოწვევები ,,Hard Rain” (Bob Dylan, Columbia, 2016) https://www.youtube.com/watch?time_continue=8&v=tT2b-D50wic https://cure.erasmus-plus.org.il/mod/folder/view.php?id=833

XXI საუკუნის გამოწვევები (სოციალური, ეკონომიკური, ეკოლოგიური, პოლიტიკური, კულტურული) მოსახლეობის ზრდა და ადამიანის ზემოქმედება გარემოზე; სასურსათო უსაფრთხოება და სიღარიბე (გენური ინჟინერია); ჯანდაცვა და განათლება; ბუნებრივი რესურსების (მიწა,წყალი, ჰაერი,კლიმატის ცვლილება ენერგორესურსები...) არაგონივრული გამოყენება; ბიომრავალფეროვნების გადაშენება; მზარდი ტექნოლოგიური და სამრეწველო განვითარების ტემპი; კონფლიქტები; გენდერული პრობლემები; უმუშევრობა; და ა.შ.

მოსახლეობის ზრდის და გაორმაგების სტატისტიკა Ggasuli saukunis manZilze planetis mosaxleoba 3,5-jer gaizarda. Cvens welTaRricxvamde mosaxleobis gaormagebas 2500 weli sWirdeboda; Cveni welTaRricxvidan mosaxleobis gaormagebas 1000 weli Wirdeboda; gasuli saukunis 70-iani wlebidan dRemde, mosaxleobis gaormagebas mxolod 40 weli dasWirda. Aაmave periodSi msoflio ekonomika daaxloebiT 20-jer gaizarda, energetikuli resursebis xarjva 32-jer, samrewvelo warmoeba 53- jer. 2050 wlisaTvis planetis mosaxleoba 10-11 miliards miaRwevs. Aamave dros eqspertTa azriT Tu bunebrivi resursebis gamoyeneba dRevandel doneze darCa da ar iqna aRmoCenili rezervebi, an Semcvleli resursebi, idialuri cxovreba mxolod 3 aTeul weliwads gastans.

გამოწვევები: სიღარიბე და სასურსათო უსაფრთხოება (სურსათის საკმარისობა, ხელმისაწვდომობა, უსაფრთხოება) *        * დაახლოებით  750 მილიონი ადამიანი უკიდურეს სიღარიბეში ცხოვრობს და 795 მილიონი - ისევ იტანჯება შიმშილით და ვერ ღებულობს საკმარის კალორიებს; * FAO-s gaangariSebebSi aseT normad miRebulia 2400 kkal-is Semcvel sursaTis miReba dRe-RameSi, magram aSS-s da dasavleT evropis bevri specialisti Tvlis, rom es norma 2700-3000 kkal-s Seadgens. ●              ●●                        

ყოველ საათში ჩვენს პლანეტაზე დაახლოებით 700 ჰა ნაყოფიერი მიწის გაუდაბნოება ხდება, დაახლოებით 2000 ბავშვი კვდება შიმშილით, 55 ადამიანი იწამლება და კვდება პესტიციდებითა და სხვა ქიმიური ნივთიერებებით, 1000 კაცი იღუპება დაჭუჭყიანებული წყლით, 2000 ტ მჟავური წვიმა მოდის ჩრდილოეთ ნახევარსფეროში, მცენარეული და ცხოველური სამყაროს 5-6 სახეობის წარმომადგენელი ქრება. დედამიწაზე ყოველ წუთს 20 ჰა ტროპიკული ტყე ნადგურდება, 5500 ტ. ნავთობი გამოიყენება, 50 ტ ნაყოფიერი ნიადაგი ნადგურდება არასწორი სამეურნეო გამოყენების შედეგად, ატმოსფეროში 12000 ტ ნახშირორჟანგი გამოიყოფა. მეცნიერები ვარაუდობენ, რომ მსოფლიო ოკეანის ბიოლოგიური რესურსები სრულიად საკმარისია 20 მლრდ ადამიანის გამოსაკვებად.

გამოწვევები:           ეკონომიკური უფსკრული ისევ არსებობს უღარიბეს და უმდიდრეს ოჯახებს და ქალაქის და სოფლის დასახლებებს შორის. უღარიბესი 20% ოჯახების შვილებს უფრო დიდი შანსი აქვთ ზრდაში ჩამორჩნენ, ვიდრე მათ ვნც ყველაზე მდიდარ 20% ოჯახებში ცხოვრობს, ამასთან, ღარიბი ოჯახებიდან ბავშვები ოთხჯერ მეტად არ დადიან სკოლაში. გაუმჯობესებული პირობები სოფლის მოსახლეობის მხოლოდ ნახევარს აქვს, ხოლო ქალაქში - 82%-ს.   გენდერული უთანასწორობა ისევ პრობლემად რჩება, მიუხედავად იმისა რომ მეტი ქალია პარლამენტში და მეტი გოგონა დადის სკოლაში. ქალები ისევ განიცდიან დისკრიმინაციას სამუშაოზე, ეკონომიკურ აქტივებსა და კერძო და სახელმწიფო გადაწყვეტილებების მიღების პორცესში მონაწილეობაზე წვდომის თვალსაზრისით; მიუხედავად იმისა, რომ ბავშვთა სიკვდილიანობის მაჩვენებელი 53%-ით შემცირდა 1990-დან 2015 წლამდე, თუმცა, ერთ წლამდე ბავშვთა სიკვდილიანობა კვლავაც კონცენტირებულია უღარიბეს რეგიონებში. 

მიწის და ნიადაგის დეგრადაცია ეროზია (წყლისმიერი,ქარისმიერი, ტექნიკური ტექნოგენური-ქარისმიერი და წყლისმიერი ეროზიით მსოფლიოში ნიადაგების 80% დეგრადირებულია (20 მლნ კვ/კმ); ანთროპოგენური(მიწების არარაციონალური გამოყენება; ტყების გაკაფვა, პირუტყვის გადამეტებული ძოვება, ტერიტორიების არასწორი დაგეგმვა დაგანაშენიანება; გაუდაბნოება (საშიშროების წინაშეა 30 მლნ კმ², ანუ ხმელეთის 19%)

მდგრადი განვითარები მეთოდოლოგია: მდგრადი განვითარები მეთოდოლოგია: გარემოსდაცვითი განათლების საერთაშორისო ხედვა პირველად დაფიქსირდა ბელგრადის 1975 წლის ქარტიაში, რომელშიც ჩამოყალიბებულია გარემოსდაცვითი განათლების მიზნები, ამოცანები, პრინციპები და გარემოსდაცვითი განათლების სამიზნე აუდიტორია (იუნესკო, გაეროს გარემოსდაცვითი პროგრამა, 1975). 1992 წელს, რიო-დე-ჟანეიროს კონფერენციაზე “გარემო და განვითარება” შემუშავებულ დოკუმენტებში აისახა. ეს დოკუმენტებია: „რიოს დეკლარაცია გარემოსა და განვითარების შესახებ“ და „დღის წესრიგი XXI საუკუნისათვის“. „დღის წესრიგი XXI საუკუნისთვის“ არის სამოქმედო გეგმა,

მდგრადი განვითარების არსი: არსებობს 60-ზე მეტი განმარტება მდგრადი განვითარება -ისეთი განვითარება, რომელიც დაააკმაყოფილებს ახლადნელ თაობების მოთხოვნილობებს ისე, რომ მომავალ თაობებს არ წაერთვათ ამგვარი შესაძლებლობების შანსი; განვითარება, რომელიც ითვალისწინებს სოციალურ, ეკონომიკურ და გარემოსდაცვის ინტერესებს.

მდგრადი განვითარების სქემა:

ახალი, გლობალური დღის წესრიგი მდგრადი მომავლისათვის (2015) 2015 წლის 25 სექტემბერს გაეროს 193 წევრი ქვეყანა შეთანხმდა მდგრადი განვითარების დღის წესრიგის დოკუმენტზე, სათაურით - „ჩვენი სამყაროს გარდაქმნა: 2030 წლის დღის წესრიგი მდგრადი განვითარებისათვის“. ეს დღის წესრიგი მოიცავს 17 მიზანს და 169 ამოცანას.

მდგრადი განვითარების მიზნები: მიზანი 1: სიღარიბის ყველა ფორმის აღმოფხვრა მიზანი 2: შიმშილის აღმოფხვრა, სასურსათო უსაფრთხოებისა  და გაუმჯობესებული კვების მიღწევა და მდგრადი სოფლის მეურნეობის ხელშეწყობა  მიზანი 3: ჯანსაღი ცხოვრებისა და კეთილდღეობის უზრუნვლეყოფა ყველა ასაკის ადამიანისათვის. მიზანი 4: ინკლუზიური და თანასწორი განათლების უზრუნველყოფა და უწყვეტი სწავლის შესაძლებლობის შექმნა ყველასათვის მიზანი  5: გენდერული თანასწორობის მიღწევა და ყველა ქალისა და გოგონას შესაძლებლობების გაუმჯობესება  მიზანი 6:   წყლის მდგრადი მართვისა და სანიტარული ნორმების დაცვის საყოველთაო უზრუნველყოფა მიზანი 7: ხელმისაწვდომი, საიმედო, სტაბილური და თანამედროვე ენერგიის  საყოველთაო ხელმისაწვდომობა.

მიზანი  8:  სტაბილური, ინკლუზიური და მდგრადი ეკონომიკური ზრდის ხელშეწყობა, სრული და პროდუქტული დასაქმება და ღირსეული სამუშაო ყველასათვის მიზანი  9:  მდგრადი ინფრასტრუქტურის შექმნა, ინკლუზიური და განვითარებული ინდუსტრიალიზაციისა და  ინოვაციების ხელშეწყობა. მიზანი 10: უთანასწორობის შემცირება ქვეყნებში და ქვეყნებს შორის.  მიზანი  11: ქალაქებისა და დასახლებების ინკლუზიური, უსაფრთხო და მდგრადი განვითარება. მიზანი 12: მდგრადი მოხმარება და წარმოება. მიზანი 13: კლიმატის ცვლილებისა და მისი ზეგავლენის წინააღმდეგ  გადაუდებელი ზომების გატარება

მიზანი 14: ოკეანისა და ზღვის რესურსების კონსერვაცია და მუდმივი გამოყენება განვითარებისათვის მიზანი 15: დედამიწის ეკოსისტემების დაცვა, აღდგენა და მდგრადი გამოყენება, ტყეების გონივრული მართვა, გაუდაბურების აღკვეთა, ნიადაგის დეგრადაციის შეჩერება და  აღდგენა-გაუმჯობესება, ბიომრავალფეროვნების შენარჩუნება მიზანი 16: მშვიდობიანი და ინკლუზიური საზოგადოების ჩამოყალიბების ხელშეწყობა მდგრადი განვითარებისათვის, მართლმსაჯულების ხელმისაწვდომობა ყველასათვის, ეფექტური, ანგარიშვალდებული და ინკლუზიური ინსტიტუციების მშენებლობა ყველა დონეზე. მიზანი  17: პარტნიორობა მდგრადი განვითარების მიზნების მისაღწევად

განათლების როლი მდგრადი განვითარებისათვის განათლება მნიშვნელოვანი ფაქტორი მდგრადი განვითარების იმპლემენტაციისათვის; განათლების დახმარებით ხდება დაძაბულობის ჰარმონიზაცია ეკონომიკურ, სოციალურ და ეკოლოგიურ განვითარებას შორის და მათი ინტეგრირება საერთო კონცეფციაში; განათლების მაღალი დონის მქონე ქვეყანები არამარტო აღწევენ ეკონომიკურ ზრდას, არამედ ახასიათებთ რესურსების და ენერგიის მოხმარების სწრაფი ზრდაც; განათლება განიხილება, როგორც გამჭოლი საშუალება და კომპეტენცია მდგრადი განვითარების მიზნების მიღწევისათვის; განათლება მდგრადი განვითარებისთვის უზრუნველყოფს კულტურის ჩამოყალიბებას, რომელიც პატივს სცემს მდგრადი განვითარების პრინციპებს. განათლება მდგრადი განვითარებისთვის, ხელს უწყობს ცვლილებებს სწავლებისა და სწავლის პროცესში, შემოაქვს ახალი მიდგომები, რომლებიც სტუდენტზე ორიენტირებულია და სტიმულს აძლევს მათ დასვან კითხვები, გაანალიზონ, იფიქრონ კრიტიკულად და მიიღონ გადაწყვეტილებები (UNESCO 2014: 65).

სწავლებაში რეკომენდებული მეთოდები ➢ საკლასო დისკუსიები; ➢ საპროექტო მუშაობა; ➢პრობლემაზე დაფუძნებული სწავლება; ➢ მოდელირება; ➢ მიზეზ-შედეგობრივი კავშირების დადგენა; ➢ კეთებით, ესპერიმენტებით სწავლება; ➢ სიმულაციები; ➢ ამბების თხრობა; ➢ კითხვის დასმა. ,,განათლება მდგრადი განვითარებისთვის”კონცეფცია- მომავალი თაობების ისეთი ცოდნითა და უნარებით აღჭურვა, როგორიცაა: ➢ ანალიტიკური/კრიტიკული აზროვნების უნარი; ➢ გადაწყვეტილებების მიღების უნარი; ➢ პრობლემის გადაჭრის უნარი; ➢ სოციალური და თანამშრომლობითი უნარები; ➢ სისტემური აზროვნების უნარი.

ჯარედ დაიმონდი – “კოლაფსი” კაცობრიობის ისტორია ახლებურ ჭრილში ჯარედ დაიმონდი – “კოლაფსი” კაცობრიობის ისტორია ახლებურ ჭრილში იგი ცდილობს დაასაბუთოს თავის შეხედულებები ძველი კულტურების აყვავებასა და დაცემაზე (აღდგომის კუნძულის საზოგადოება, ვიკინგების დასახლებები გრელანდიაში, მაიას ტომების ცივილიზაცია ამერიკაში) და პარალელების გავლების საშუალებით დაგვანახოს, რომ ყველაზე განვითარებული და აყვავებული ცივილიზაციები, კულტურები არ არის დაზღვეული განადგურებისგან, თუ რაციონალურად არ გამოიყენებენ ბუნებრივ რესურსებს და არ გაუფრთხილდებიან თავიანთ საცხოვრბელ გარემოს.

გმადლობთ ყურადღებისთვის! თინა გელაშვილი საკონტაქტო ინფორმაცია: ელ. ფორტა tinikogel@gmail.com Mob.: +995 591 411 298