وحید فیروزمند موضوع: ارائه دهنده: راهکارهای اساسی در ایجاد معاینه فنی ونقش معاینه فنی در کنترل آلودگی هوا ارائه دهنده: وحید فیروزمند

فهرست مطالب : پیشگفتار معیارهای آلایندگی برای خودرو های سواری مراحل استاندارد آلایندگی در جمهوری اسلامی ایران استاندارد آلایندگی اروپا نقش معاینه فنی پیامدهای بلند مدت بودن زمان معاینه فنی

پیشگفتار : در کل جهان همیشه آلایندگی محیط زیست (هوا) توسط احتراق انجام میشود این احتراق وابسته به نوع کاربرد آن در صنعت دارد همانند احتراق داخلی در سیستم خودرو ، احتراق در نیروگاه ها ، احتراق در تولید آب گرم و انواع دیگر احتراق چرا که احتراق به انواع کارهای روزمره ما بهبود میبخشد همچنان باید محصولات احتراق نیز کنترل شود تا از سویی که باعث رونق زندگیست از سویی باعث فرو پاشی زندگی ما نباشد بر فرض مثال بر بررسی احتراق در موتور احتراق داخلی که موتور گرمایی نیز نامیده میشود و انرژی شیمیایی موجود در سوخت را به انرژی مکانیکی تبدیل میکند انرژی شیمیایی سوخت ابتدا توسط احتراق یا اکسیداسیون با هوا در داخل موتور به انرژی حرارتی تبدیل میشود این انرژی حرارتی باعث افزایش دما و فشار گازهای داخل موتور میگردد و سپس گاز با فشار زیاد در برابر مکانیزمهای مکانیکی موتور منبسط میشود عمل قدرت انجام میشود و سپس تخلیه گازهای سوخته شده یعنی قدرت مورد نظر گرفته ، پسماند به طبیعت فرستاده میشود حال که این عمل انجام میشود چندین قطعه در کنار هم همکاری لازم را داشته و راندمان را برای ما تولید میکند پس این یک فلوچارتی از یک مولکول سوخت است که از چرخه ای تولید در صنعت پالایشگاه تا خودرو ساز تا محیط زیست و سایر ارگانها و علاوه بر آنها معاینه فنی که عمده نقش را در این فلوچارت ایفا میکند .

معیارهای آلایندگی برای خودروهای سواری: معیارهای آلایندگی برای خودروها: در جدول‌های زیر استانداردهای آلایندگی برای خودروهای سواری و وسایل نقلیه‌ی تجاری فهرست شده‌اند. European emission standards for passenger cars (Category M*), g/km ردیف تاریخ CO THC NMHC NOx HC+NOx PM P*** Diesel Euro 1† July 1992 2.72 (3.16) - 0.97 (1.13) 0.14 (0.18) Euro 2 January 1996 1.0 0.7 0.08 Euro 3 January 2000 0.64 0.50 0.56 0.05 Euro 4 January 2005 0.25 0.30 0.025 Euro 5 September 2009 0.500 0.180 0.230 0.005 Euro 6 (future) September 2014 0.080 0.170 Petrol (Gasoline) 2.2 0.5 2.3 0.20 0.15 0.10 1.000 0.100 0.068 0.060 0.005**

معیارهای آلایندگی برای خودروهای تجاری کم وزن، سبکتر از 1305 کیلوگرم: European emission standards for light commercial vehicles ≤1305 kg (Category N1-I), g/km ردیف تاریخ CO THC NMHC NOx HC+NOx PM P Diesel Euro 1 October 1994 2.72 - 0.97 0.14 Euro 2 January 1998 1.0 0.7 0.08 Euro 3 January 2000 0.64 0.50 0.56 0.05 Euro 4 January 2005 0.25 0.30 0.025 Euro 5 September 2009 0.500 0.180 0.230 0.005 Euro 6 (future) September 2014 0.080 0.170 Petrol (Gasoline) 2.2 0.5 2.3 0.20 0.15 0.10 1.000 0.100 0.068 0.060 0.005*

معیارهای آلایندگی برای خودروهای تجاری کم وزن، 1305 تا 1760 کیلوگرم: European emission standards for light commercial vehicles 1305 kg – 1760 kg (Category N1-II), g/km ردیف تاریخ CO THC NMHC NOx HC+NOx PM P Diesel Euro 1 October 1994 5.17 - 1.4 0.19 Euro 2 January 1998 1.25 1.0 0.12 Euro 3 January 2001 0.80 0.65 0.72 0.07 Euro 4 January 2006 0.63 0.33 0.39 0.04 Euro 5 (future) September 2010 0.630 0.235 0.295 0.005 Euro 6 (future) September 2015 0.105 0.195 Petrol (Gasoline) 4.0 0.6 4.17 0.25 0.18 1.81 0.13 0.10 1.810 0.130 0.090 0.075 0.005*

معیارهای آلایندگی برای خودروهای تجاری کم وزن، سنگینتر از 1760 کیلوگرم: European emission standards for light commercial vehicles >1760 kg max 3500 kg. (Category N1-III & N2), g/km ردیف تاریخ CO THC NMHC NOx HC+NOx PM P Diesel Euro 1 October 1994 6.9 - 1.7 0.25 Euro 2 January 1998 1.5 1.2 0.17 Euro 3 January 2001 0.95 0.78 0.86 0.10 Euro 4 January 2006 0.74 0.39 0.46 0.06 Euro 5 (future) September 2010 0.740 0.280 0.350 0.005 Euro 6 (future) September 2015 0.125 0.215 Petrol (Gasoline) 5.0 0.7 5.22 0.29 0.21 2.27 0.16 0.11 2.270 0.160 0.108 0.082 0.005*

معیارهای آلایندگی برای کامیونها و اتوبوسها: معیارهای آلایندگی برای موتورهای دیزل: EU Emission Standards for HD Diesel Engines, g/kWh (smoke in m−1) ردیف تاریخ Test cycle CO HC NOx PM دود Euro I 1992, < 85 kW ECE R-49 4.5 1.1 8.0 0.612 1992, > 85 kW 0.36 Euro II October 1996 4.0 7.0 0.25 October 1998 0.15 Euro III October 1999 EEVs only ESC & ELR 1.0 2.0 0.02 October 2000 2.1 0.66 5.0 0.10 0.13* 0.8 Euro IV October 2005 1.5 0.46 3.5 0.5 Euro V October 2008 Euro VI January 2013 0.13 0.4 0.01

معیارهای انتشار برای وسایل نقلیه محصولات بزرگ: معیارهای انتشار برای وسایل نقلیه گروه: N2 Euro norm emissions for category N2, EDC, (2000 and up) استاندارد تاریخ CO (g/kWh) NOx (g/kWh) HC (g/kWh) PM (g/kWh) Euro 0 1988–1992 12.3 15.8 2.6 none Euro I 1992–1995 4.9 9.0 1.23 0.40 Euro II 1995–1999 4.0 7.0 1.1 0.15 Euro III 1999–2005 2.1 5.0 0.66 0.1 Euro IV 2005–2008 1.5 3.5 0.46 0.02 Euro V 2008–2012 2.0

معیارهای انتشار برای وسایل نقلیه محصولات بزرگ قدیمی‌تر: Euro norm emissions for (older) ECE R49 cycle استاندارد تاریخ CO (g/kWh) HC (g/kWh) NOx (g/kWh) PM (g/kWh) Euro 0 1988–1992 11.2 14.4 2.4 none Euro I 1992–1995 4.5 8.0 1.1 0.36 Euro II 1995–1999 4.0 7.0 0.15

مراحل استاندارد آلایندگی در جمهوری اسلامی ایران: دولت جمهوری اسلامی ایران در راستای حفاظت از محیط زیست و جلوگیری از آلودگی هوا، جدول زمانی استاندارد حد مجاز آلایندگی انواع خودروهای بنزینی، ‌گازوئیلی و دو گانه سوز ساخت داخل و وارداتی و موتورسیکلت‌ها را تعیین کرد. بر این اساس، استاندارد حد مجاز آلایندگی خودروهای سبک، سنگین و نیمه سنگین در سال‌های ‌١٣٨٩ و ‌١٣٩٠ یورو ‌٢ خواهد بود. اما طی سال‌های ‌١٣٩١، ‌١٣٩٢ و ‌١٣٩٣ این خودروها باید استاندارد یورو ‌٤ را کسب کنند. موتورسیکلت‌های چهار زمانه نیز تا سال ‌١٣٩٣ فرصت دارند استاندارد یورو ‌٢ را کسب کنند.پس از آن یعنی از سال ١٣٩۴ استاندارد جاری کشور مطابق با استاندارد حد مجاز آلودگی جاری در کشورهای اروپایی، یورو ۶ خواهد بود. همه خودروسازان مكلفند از ۲۹ دی ماه ۱۳۹۰ تا پايان سال ۹۱ استاندارد توليد خودرو خود را از يورو ۲ به يورو ۴ ارتقا دهند. پیش از این بنابر مصوبه قبلی در سال ۱۳۸۴ هیات وزیران، برای خودروهای سبک و سنگین تا سال ۱۳۸۸ یورو ۲، از سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۱ یورو ۳ و از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۳ یورو ۴ در نظر گرفته شده‌بود. به همین منظور پروژه‌های افزایش کیفیت سوخت، تعریف و در حال اجرا می‌باشند و قرار است از نیمه دوم سال ۱۳۹۰ به تدریج محصولات با کیفیت EU IV (یورو ۴) و EU V (یورو ۵) به بازار عرضه شود. البته قرار بود حداقل به میزان ۸ میلیون لیتر در روز سوخت مطابق با یورو ۵ حداکثر تا پایان خرداد سال ۱۳۹۰ در تهران در جایگاه‌های سوخت عرضه شود. در این صورت میزان بنزن موجود در بنزین و گوگرد موجود در گازوییل نیز بسیار کاهش می‌یابد. البته این مساله محقق نشد ولی پیش بینی می‌شود از اوایل سال ۱۳۹۱ با اجرا، تکمیل و بهره برداری از چند طرح جدید پالایشگاهی بخش عمده‌ای از بنزین کشور با استاندارد یورو ۴ توزیع شود.

استاندارد آلایندگی اروپا: خودروهای دیزلی: وسایل نقلیه بنزینی:

استاندارد آلایندگی اروپا: استانداردهای آلایندگی اروپا میزان بیشینه‌ی مجاز برای انتشار گازهای آلاینده‌ی خودروهای نو که در کشورهای اتحادیه اروپا فروخته می‌شوند را، تعریف می‌کند. این استاندارد، انتشار اکسیدهای نیتروژن (NOx)، هیدروکربن‌ها (THC)، هیدروکربن‌های بدون متان (NMHC)، مونوکسید کربن (CO) و ذرات معلق (PM) را در بر دارد. برای گونه‌های مختلف خودرو استانداردهای گوناگونی در نظر گرفته می‌شود. استاندارد بودن یک موتور با تست موتور در یک چرخه آزمون معین، بررسی می شود. موتورهایی که با این استاندارد مطابقت نداشته باشند قابل فروش در اروپا نیستند. اما استانداردهای جدید برای خودروهای قبلی اعمال نمی‌شود. هیچ اجباری برای به کارگیری یک تکنولوژی خاص وجود ندارد؛ اگرچه برای تعیین استاندارد، قابلیت‌های تکنولوژی‌هایی که در دسترس هستند در نظر گرفته می‌شود. مدل‌های کاملا جدید تکنولوژی باید آخرین استانداردها را رعایت کنند، اما تغییر اندک در یک تکنولوژی که در حال تولید است. : CO2 انتشار در اتحادیه اروپا حمل و نقل جاده‌ای ٪۲۰ از کل سواری در آن ۱۲٪ است. در پیمان کیوتو کاهشی ۸ درصدی از سال 1990تا سال ۲۰۰۸ - ۲۰۱۲ برای انتشار این گاز تعیین شده‌است. نسبت مشارکت حمل و نقل جاده‌ای برای انتشار گاز CO۲ به تندی رو به افزایش ، از ۲۱٪ در سال ۱۹۹۰ تا ۲۸٪ در سال ۲۰۰۴، اما تاکنون هیچ محدودیتی برای انتشار CO۲ برای خودروها تعیین نشده‌است. امروزه سهم حمل و نقل جاده‌ای اروپا در انتشار این گاز نسبت به کل انتشار در دنیا ۳٫۵٪ است. البته باید اطلاعات مربوط به هر خودرو به مشتریان داده شود تا مشتریان بتوانند برای خرید تصمیم‌گیری کنند. در انگلستان این اطلاعات با تصاویر رنگی نمایش داده می‌شوند تا عموم مردم متوجه شوند.

انتشارهای سمی: مراحل و چارچوب قانونی در اتحادیه اروپا مراحل عبارتند از استانداردهای سوخت یورو ۱، یورو ۲، یورو ۳، یورو ۴ و یورو ۵ برای خودروهای سبک. برای خودروهای سنگین به جای عدد از شماره های رومی، یورو ǀ، یورو ǁ، و غیره استفاده می شود. خلاصه‌ای از استانداردها، زمان اجرا در اتحادیه اروپا و وسایل نقلیهٔ هدف در ادامه می‌آیند: یورو ۱ (۱۹۹۳) برای خودروهای سواری و تراکتورهای سبک یورو ۲ (۱۹۹۶) برای موتور سیکلت یورو ۳ (۲۰۰۰) برای موتور سیکلت یورو ۴ (۲۰۰۵) برای همهٔ وسایل نقلیه یورو ۵ (۲۰۰۸/۹) و یورو ۶ (۲۰۱۴) برای سواری‌های سبک و وسایل تجاری

نقش معاینه فنی: وقتی یک مولکول سوخت و یک قطعه از محل ساخت تولید می شوند در به هم پیوستن این ترکیبات با همدیگر مجموعه ای را به وجود می آورد تا برای راحتی بشر باشد، بشر باید برای حفظ سلامتی خود و طبیعت اطراف خود این مجموعه را در کنترل خود گیرد. می توان معاینه فنی خودرو را به عنوان کلینیک خودرو در نظر گرفت که در این کلینیک عمده مشکل کاهش آلودگی هوا وافزایش ایمنی تردد مورد معاینه قرار می گیرد . در صد بالایی از آلودگی هوا ناشی از کارکرد نامناسب موتور است که با مراجعه به موقع به این کلینیک می توان بر عمرقطعات افزود و با افزایش عمرقطعات و کارایی درست می توان مصرف سوخت و آلودگی محیط زیست راکاهش داد . البته برای بهتر شدن این کلینیک و ارائه خدمات بهتر باید سازمانها و ارگانها برای حمایت این کلینیک همکاریهای شایسته و لازم را داشته باشند تاعموم مردم با رغبت فراوان جهت انجام معاینات وسیله خود اقدام نمایند. در این کلینیک برای تعیین شرایط کارکرد و یا آلاینده ها به صورت معمول گازهای خروجی از اتومبیل را آنالیز می کننداین کار با گرفتن نمونه ای از گازهای خروجی و وارد کردن آن به داخل یک آنالیز کننده بیرونی انجام می شود.

نقش معاینه فنی: در این تست احتمال دارد گازهای خروجی تا پایین تر از دمای نقطه شبنم سرد گردد و آب درحال تقطیر ترکیب گاز خروجی را تغیر دهد برای جبران این حالت از آنالیز خشک استفاده میشود ابتدا با گرفتن تمام بخار آب از گاز خروجی که معمولا شیوه های ترمو شیمیایی صورت میگیرد انجام میشود این دستگاه می تواند پس از پالایش گاز مقدار اسمی چهار گاز را برای ما بیان کند همچنین با تست سیستم تعلیق سیستم ترمز سیستم جلوبندی و سیستم صدا و اگزوز و الاخصوص سیستم روشنایی چکابی از کل خودرو داشته باشدو در صورت نیاز جهت تعمیرات تخصصی به همکاران سرویس کار مجاز ارجاع داده شود. کلینیک پل ارتباطی ما بین تولید کننده و مصرف کننده میباشد. کلینیک فنی در همه حال چندین خواسته را تحقق میبخشد: کنترل میزان سوخت در خودرو بعد از مدت کوتاه کاری (در بازههای مشخص) معایب به وجود آمده فنی در خودرو و برطرف نمودن آن تحقق قوانین سازمانهای مرتبط (سازمان ترافیک –راهنمایی ورانندگی-محیط زیست وحتی سازنده وسیله) جلب اطمینان مصرف کننده.

پیامدهای بلند مدت بودن زمان معاینه فنی: فلوچارت کلینیک فنی: 1- پالایشگاه مولکول سوخت جایگاه سوخت خودرو و مصرف کننده 2- معدن تهیه ی قطعه خودروساز مصرف کننده 3- (سوخت + خودرو) در بازه های شخصی + استاندارد روز + امکانات پیشرفته کلینیک + پشتیبانی و حمایت+ قوانین + استاندارد روز راهنمایی و رانندگی سازمان ترافیک محیط زیست معاینه فنی خودرو باید در بازه زمانی کوتاهی تکرار شود تا وضعیت آلودگی هوا مورد بررسی قرار گیرد نه تنها بحث آلودگی هوا در اینجا مطرح است بلکه در فلوچارت تمام شرایط باید با همکاری هم شرایط یکسانی را طی نمایند. منظور این است که وقتی در هر سال شرایط استاندارد تغیر می کند و استاندارد جدیدی به وجود می آید سیستم ها باید با هم دیگر هم خوانی داشته باشند از کاهش مصرف سوخت تا خودرو ساز با خودرو بهتر و مصرف کننده با آرامش و اطمینان خاطر بتوانند در همه حال رضایت خود را داشته باشند. پس باید مسئولان زحمت کش زمینه را به طوری فراهم نمایند تا مصرف کننده با تمایل بیشتر در امر کلینیک فنی خودروخود کوشا باشند . اگر مدت زمان لازم از حد مجاز خود بیشتر باشد صدمه شدیدی بر انسان وارد خواهد شد .

منابع: 1- مبانی مهندسی موتورهای احتراق داخلی ،ترجمه دکتر سپهر صنایع 2- کتابچه گرد آوری شده معاینه فنی – مهندس مهدی پور 3- سایت های اینترنتی

Any Questions?

باتشکر از حسن توجهتان