1. 2 ο ΓΕΛ Αλίμου “Γεώργιος Καραϊσκάκης” ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ « O ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΧΘΕΣ ΣΤΟ ΣΗΜΕΡΑ» Υπεύθυνη καθηγήτρια: Σόνια Διακάτου

2. O ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ « Αιωνιότητα! Ποιος δε μίλησε για αιωνιότητα, εμπρός στην Ακρόπολη της Αθήνας; Είναι μπορετό αναρωτήθηκα, τούτο το πράμα το μικρό, το λεπτεπίλεπτο να στέκεται εκεί, αγονάτιστο, δυόμισυ χιλιάδες χρόνια, σαν ιδέα που δε φοβάται τη φθορά, σαν πρώτη αρχή, που σ’αυτήν προορίζεται να επιστρέφει ολοένα το πνεύμα και να βρίσκει την ελευθερία του, τη νιότη του, τη δημιουργική του ορμή; Είναι δυνατό το απλό, γεωμετρικό αυτό σχήμα να ατενίζει τα μελλούμενα με τέτοια σιγουριά ; » Γιώργος Θεοτοκάς, Οι Καμπάνες

3. O ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ Η ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΣΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΩΝ ΧΡΟΝΩΝ

4. O ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ Το 4000-3000π.Χ. επιλέχθηκε ως τόπος εγκατάστασης των κατοίκων της περιοχής. Τη Μυκηναϊκή περίοδο (Ύστερη εποχή του Χαλκού-13 ος αι. π.Χ.) η Ακρόπολη οχυρώθηκε με το κυκλώπειο τείχος και αποτέλεσε την κατοικία του Άνακτος.

5. O ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ Τον 8 ο αι. περιορίστηκε σε θρησκευτικό χαρακτήρα με την καθιέρωση της λατρείας της Αθηνάς Πολιάδος. Την εποχή του Πεισίστρατου (μέσα 6 ου αι.) καθιερώθηκαν τα Παναθήναια, η μεγαλύτερη γιορτή των Αθηναίων προς τιμή της θεάς. Ιδρύθηκαν τα πρώτα μνημειακά κτήρια και οι ναοί, όπως ο λεγόμενος «Αρχαίος ναός» και ο Εκατόμπεδος, πρόδρομος του Παρθενώνα. Κατασκευάστηκε το ιερό της Βραυρωνίας Αρτέμιδος.

6. O ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ Το 480π.Χ. οι Πέρσες εισέβαλαν στην Αττική, λεηλάτησαν την Ακρόπολη και πυρπόλησαν τα μνημεία της. Μετά την αποχώρηση τους οι Αθηναίοι ενταφίασαν το γλυπτό διάκοσμο των κατεστραμμένων ναών, καθώς και όσα αναθήματα είχαν διασωθεί, γεμίζοντας τις φυσικές κοιλότητες του εδάφους και δημιουργώντας έτσι επίπεδες επιφάνειες. Η Ακρόπολη οχυρώθηκε με νέο τείχος αρχικά από το Θεμιστοκλή (βόρεια πλευρά) και στη συνέχεια από τον Κίμωνα (νότια πλευρά).

7. O ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ Το 454π.Χ. μεταφέρθηκε στην Ακρόπολη η έδρα της Αθηναϊκής Συμμαχίας. Με πρωτοβουλία του Περικλή τέθηκε σε εφαρμογή ένα μεγαλεπήβολο οικοδομικό πρόγραμμα, που διήρκεσε όλο το β΄ μισό του 5 ου αι. π.Χ. Για την εκτέλεσή του εργάστηκαν πολλοί άνθρωποι, Αθηναίοι και ξένοι, ελεύθεροι και δούλοι.

8. O ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ Τότε οικοδομήθηκαν τα σημαντικότερα μνημεία, ο Παρθενώνας, τα Προπύλαια, το Ερέχθειο και ο ναός της Αθηνάς Νίκης. Οι ναοί στη βόρεια πλευρά και στο κέντρο του βράχου στέγαζαν κυρίως τις αρχαιότερες λατρείες των Αθηναίων και τις λατρείες των Ολύμπιων θεών. Η Αθηνά λατρευόταν με όλες τις ιδιότητές της, που σχετίζονταν με την πόλη: ως Πολιάς προστάτιδας της πόλης, ως παρθένος Παλλάς θεά του πολέμου, Εργάνη θεά της χειρωνακτικής εργασίας και ως Νίκη.

9. O ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ Μετά το τέλος του Πελοποννησιακού Πολέμου, το 404π.Χ. και έως τον 1 ο αι. π.Χ. δεν οικοδομήθηκαν άλλα σημαντικά μνημεία και η εικόνα της Ακρόπολης παρέμεινε όπως ήταν την περίοδο της ακμής της. Το 27π.Χ. χτίστηκε στα ανατολικά του Παρθενώνα μικρός ναός, αφιερωμένος στον αυτοκράτορα Αύγουστο και στη Ρώμη.

10. O ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ Τον 3 ο αι. μ.Χ., μετά την επιδρομή των Ερούλων, κατασκευάστηκε οχυρωματικό τείχος με δύο πύλες στη δυτική πλευρά. Μία από αυτές σώζεται μέχρι σήμερα και είναι γνωστή με το όνομα Beule, από το όνομα του Γάλλου αρχαιολόγου, που έκανε ανασκαφές στο χώρο το 19 ο αι.

11. O ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ Από τον 6 ο αι. μ.Χ. τα μνημεία μετατράπηκαν σε χριστιανικές εκκλησίες. Ο Παρθενώνας αφιερώθηκε στην Παρθένο Μαρία, που στη συνέχεια ονομάστηκε Παναγία η Αθηνιώτισσα. Το Ερέχθειο μετατράπηκε σε ναό του Σωτήρος ή της Θεοτόκου. Τα Προπύλαια υπήρξαν επισκοπική κατοικία. Ο βράχος της Ακρόπολης αποτελούσε το φρούριο της πόλης.

12. O ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ Την περίοδο 1204-1458 η Ακρόπολη θα γνωρίσει την κατοχή των Φράγκων, των Καταλανών και τέλος των Φλωρεντίνων Ατζαγιόλι. Τότε η Ακρόπολη ενισχύθηκε από ένα νέο τείχος το Ριζόκαστρο. Ο τελευταίος Φλωρεντίνος ηγεμόνας θα αναγκαστεί, μετά από δίχρονη πολιορκία, να παραδώσει την Ακρόπολη στον Οθωμανό Ομάρ Τουραχάν το 1458.

13. O ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ Κατά την Τουρκοκρατία η Ακρόπολη έγινε και πάλι το φρούριο της πόλης, όπου κατοικούσε ο Τούρκος φρούραρχος. Ανάμεσα στα μνημεία κατοικούσαν και οι στρατιώτες της τουρκικής φρουράς (300 άνδρες), οι ονομαζόμενοι Καστριώτες και οι οικογένειές τους.

14. O ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ Στη διάρκεια του Β΄ Ενετοτουρκικού πολέμου ο λόφος της Ακρόπολης πολιορκήθηκε από το Φραντζίσκο Μοροζίνι και στις 26 Σεπτεμβρίου 1687 μία βόμβα των Ενετών ανατίναξε τον Παρθενώνα, που είχε μετατραπεί σε πυριτιδαποθήκη.

15. O ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ Περιηγητές, που την επισκέπτονταν από τον 15 ο αι. και μετά φρόντιζαν, σαν «έθιμο», να παίρνουν κάτι από την Ακρόπολη. Η σημαντικότερη αρπαγή σημειώθηκε μεταξύ των ετών 1801-1802 από το λόρδο Έλγιν, Άγγλο πρεσβευτή στην Κων/πολη, ο οποίος αφαίρεσε γλυπτά από το διάκοσμο του Παρθενώνα, από το ναό της Αθηνάς Νίκης και από το Ερέχθειο. Τα γλυπτά αυτά βρίσκονται σήμερα στο Βρετανικό Μουσείο, στο Λονδίνο.

16. O ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ Το 1822 ο Οδυσσέας Ανδρούτσος κατέλαβε την Ακρόπολη. Το 1826 άρχισε νέα πολιορκία από τον Κιουταχή. Στις 24 Μαϊου 1827 η ελληνική φρουρά παραδόθηκε και η Ακρόπολη καταλήφθηκε από τους Τούρκους. Το 1833 η Τούρκοι παρέδωσαν την Ακρόπολη στο βαυαρικό στρατιωτικό τμήμα, που την παρέλαβε στο όνομα του Όθωνα.

17. O ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ Το 1834 έλαβε χώρα η τελετή έναρξης της αναστήλωσης του Παρθενώνα και στη συνέχεια απομακρύνθηκε ο στρατός για να συνεχιστούν απρόσκοπτα οι ανασκαφές και η αναστήλωση. Το 1975 συστήθηκε η Επιτροπή Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως.

18. O ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ Το Σεπτέμβριο του 2003 θεμελιώθηκε το νέο Μουσείο της Ακρόπολης, εμβαδού 23.000 τ.μ., δέκα φορές μεγαλύτερο από το παλιό. Η κατασκευή ολοκληρώθηκε το Σεπτέμβριο του 2007 και στις 20 Ιουνίου 2009 άνοιξε για το κοινό.

19. O ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ Τα εκθέματα δεν παρουσιάζονται αποκλειστικά ως έργα τέχνης, αλλά και ως τεκμήρια του ιστορικού και κοινωνικού πλαισίου της περιόδου από την οποία προέρχονται. Οι συλλογές της έκθεσης είναι οργανωμένες με άξονες την τοπογραφική θέση, την χρονική ακολουθία και τη θεματική συνάφεια των μνημείων. Τα αρχιτεκτονικά γλυπτά και τα ποικίλα αναθήματα δίνουν τη δυνατότητα στους επισκέπτες να γνωρίσουν τα ιερά και τα μνημεία της Αθηναϊκής Ακρόπολης.

20. O ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ Οι επισκέπτες του Νέου Μουσείου της Ακρόπολης αποτελούν πάντοτε τον κύριο πόλο ενδιαφέροντος του εκθεσιακού προγράμματος.

21. O ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΒΡΑΧΟΥ

22. O ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ ΠΡΟΠΥΛΑΙΑ Τα Προπύλαια άρχισαν να χτίζονται το 436π.Χ. μετά την ολοκλήρωση του Παρθενώνα, πάνω σε σχέδια του αρχιτέκτονα Μνησικλή. Το κεντρικό οικοδόμημα είναι μοναδικό στην αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική. Τα Προπύλαια δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ. Το 431π.Χ. άρχισε ο Πελοποννησιακός πόλεμος και οι εργασίες σταμάτησαν. Το 429π.Χ. πέθανε ο Περικλής και οι διάδοχοί του δεν έδειξαν ενδιαφέρον για τη συνέχιση του έργου.

23. O ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ – ΑΠΤΕΡΟΥ ΝΙΚΗΣ Ο ναός κτίστηκε μεταξύ των ετών 426-421 π.Χ. σε σχέδια του αρχιτέκτονα Καλλικράτη. Είναι μικρός, ιωνικού ρυθμού, αμφιπρόστυλος, χτισμένος σε μια κρηπίδα με τέσσερις βαθμίδες. Ο περιηγητής Παυσανίας αναφέρει το ναό ως ναό της Απτέρου Νίκης, και παραθέτει την παράδοση σύμφωνα με την οποία η θεά απεικονιζόταν στο λατρευτικό της άγαλμα χωρίς φτερά για να μένει πάντα στην Αθήνα.

24. O ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ Κτίστηκε προς τιμή της θεάς Αθηνάς, προστάτιδας της πόλης και αποτελεί το λαμπρότερο μνημείο της Αθηναϊκής Πολιτείας. Η κατασκευή του ξεκίνησε το 448/7 π.Χ. και τα εγκαίνια έγιναν τα 438π.Χ. στα μεγάλα Παναθήναια. Αρχιτέκτονές του ήταν ο Ικτίνος και ο Καλλικράτης. Είναι ολομαρμάρινος και ο μόνος δωρικού ρυθμού με ανάγλυφες όλες του τις μετώπες. Για την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκε πεντελικό μάρμαρο.

25. O ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ Έχει 17 κίονες κατά μήκος και 8 κατά πλάτος. Στις στενές πλευρές υπάρχει δεύτερη σειρά 6 κιόνων, που δημιουργεί τη ψευδαίσθηση δίπτερου ναού. Η ζωφόρος έχει μήκος 160 μέτρων, πλάτος 1 και απεικονίζει την πομπή των Παναθηναίων. Σε αυτήν απεικονίζονται 400 μορφές ανθρώπων και θεών και 200 μορφές ζώων. Στο εσωτερικό υπήρχε δίτονη κιονοστοιχία σχήματος «Π», από όπου μπορούσαν να θαυμάσουν το χρυσελεφάντινο άγαλμα της θεάς Αθηνάς. Η στέγη ήταν και αυτή μαρμάρινη, αλλά στηριζόταν σε ξύλινες δοκούς.

26. O ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ ΕΡΕΧΘΕΙΟ Είναι αφιερωμένο στον Ποσειδώνα και την Αθηνά. Χτίστηκε εκεί, όπου κατά τη μυθολογία φιλονίκησαν οι δύο θεοί. Πήρε το όνομά του από τον βασιλιά Ερεχθέα, που είχε την κατοικία του στο σημείο εκείνο. Κατασκευάστηκε μεταξύ 425 – 406π.Χ., με σχέδια του Καλλίμαχου. Εσωτερικά έχει δύο μέρη, το ανατολικό ήταν της Αθηνάς και το δυτικό του Ποσειδώνα. Το πιο γνωστό όμως μέρος του ναού είναι η «Πρόστασις των Κορών» δηλαδή οι Καρυάτιδες. Πρόκειται για ένα σκεπαστό μπαλκόνι, που η στέγη του στηρίζεται σε έξι αγάλματα Κορών, εξαιρετικής τέχνης..

27. O ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ ΒΡΑΥΡΩΝΙΟΝ Μικρό ιερό, που βρισκόταν στη νοτιοδυτική γωνία της Ακρόπολης, μεταξύ των Προπυλαίων και του Παρθενώνα και ήταν αφιερωμένο στη Βραυρωνία Αρτέμιδα. Ήταν πιθανώς ιωνικού ρυθμού. Το ξύλινο άγαλμα της θεάς αυτής το έφερε η Ιφιγένεια από την Ταυρίδα και το αντέγραψε αργότερα ο Πραξιτέλης.

28. O ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ ΑΡΡΗΦΟΡΙΟΝ Τετράγωνο κτίσμα στο βορειοδυτικό μέρος της Ακρόπολης. Ήταν η κατοικία δύο κοριτσιών ηλικίας 7-11 ετών, που επιλέγονταν κάθε χρόνο για να υφάνουν το πέπλο, με το οποίο κάλυπταν το ξόανο της θεάς κατά τη γιορτή των Παναθηναίων. Μία σκαλισμένη κλίμακα στη βόρεια πλευρά το συνέδεε με την πόλη. Από εκεί γινόταν η «Κάθοδος των Αρρηφόρων». Εντοπίστηκε το 1886 αλλά αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά το 1920. Το 2006 αποφασίστηκε η κατάχωση των ευρημάτων για να προστατευτούν και έτσι σήμερα δεν είναι ορατά.

29. O ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ ΒΑΘΡΟΝ ΑΓΡΙΠΠΑ Μεγάλο τετράγωνο βάθρο δίπλα στη σκάλα μπροστά στα Προπύλαια. Αποτελείται από το θεμέλιο ύψους 4,5 μ. και το κύριο τμήμα ύψους 8,91 μ. Το μνημείο κατασκευάστηκε αρχικά προς τιμή του βασιλιά Ευμένη Β΄ της Περγάμου το 178 π.Χ. Στο επάνω μέρος του υπήρχε χάλκινο τέθριππο, στο οποίο απεικονίζονταν ως ηνίοχοι ο ίδιος ο Ευμένης και ο αδελφός του, Άτταλος. Το 27 π.Χ το τέθριππο αυτό αντικαταστάθηκε από άλλο προς τιμή του Μάρκου Αγρίππα, γαμπρού του Αυγούστου.

30. O ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ ΝΑΟΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Μικρός ναός, κυκλικού σχήματος, που χτίστηκε στα τέλη του 1 ου αι. π.Χ. και ήταν αφιερωμένος στη Ρώμη και τον αυτοκράτορά της Οκταβιανό Αύγουστο. Αποτελούνταν από 9 ιωνικούς κίονες και είχε διάμετρο 8,6 μέτρα. Δε διέθετε σηκό, δηλαδή τοίχο πίσω από τους κίονες.

31. O ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ Ο Ερνέστ Ρενάν, Γάλλος φιλόσοφος του 19 ου αι., ομολογεί ότι εκεί πάνω στην Ακρόπολη του αποκαλύφθηκε το ελληνικό θαύμα: «Η εντύπωση που μου προξένησε η Αθήνα είναι η πιο δυνατή, κατά πολύ, από όσες έχω νιώσει μέχρι τώρα. Ένας τόπος, όπου υπάρχει η τελειότητα, δεν υπάρχει δεύτερος: είναι αυτός. Ποτέ δεν είχα φανταστεί κάτι παρόμοιο. Αυτό που αντίκριζα ήταν το ιδεώδες, απαθανατισμένο σε πεντελικό μάρμαρο.» Προσευχή πάνω στην Ακρόπολη

32. O ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ Την εργασία εκπόνησαν, συνεργαζόμενοι σε ομάδες, οι παρακάτω μαθητές: Δημητρέλης Βασίλειος Δημητριάδη Ελένη-Ιωάννα Μιχάλη Έλλη Καράμπελας Αλέξανδρος Πετρόπουλος Θεόδωρος Βενέτη Χριστίνα-Άννα Γιαννά Αικατερίνη Διαμαντοπούλου Αθανασία Σκριμιζέας Ευστράτιος Σπυρόπουλος Ιωάννης- Ζήσης Αμαριώτης Άγγελος Βαλαδάκης Παναγιώτης Δήμιζας Κων/νος Θεοδωρόπουλος Αθανάσιος Μούκα Ιωάννα Κανελλόπουλος Χαράλαμπος Λίπε Αλέξανδρος Μαστρόκαλος Αριστείδης Παπασυριόπουλος Νικόλαος Ροκανάς Στέφανος Υπεύθυνη καθηγήτρια: Σόνια Διακάτου

33. O ΙΕΡΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ 2 ο ΓΕΛ Αλίμου “Γεώργιος Καραϊσκάκης”