1. Ikaw at ang Diabetes

2. Wastong Paggamit ng Asukal ng Katawan
Pagkain
(asukal)
Peripheral Tissues
(Laman at Taba)
Atay
Asukal
Pagimbak ng asukal
sa atay para gamitin
sa ibang oras
Tamang paggamit
ng asukal para makagawa ng “energy”
Pancreas
Insulin

3. Kulang o walang insulin na nagagawa
Diabetes
Pagkain
(asukal)
Peripheral Tissues
(Laman at Taba)
Atay
Asukal
Tamang paggamit
ng asukal para makagawa ng “energy”
Labis na paggawa
ng asukal
Pancreas
Kulang o walang insulin na nagagawa

4. Ano ang diabetes? Kakulangan ng sapat na insulin
Di wastong pag gamit ng katawan ng insulin

5. Mga uri ng diabetes Type 1 Kadalasang nagsisimula sa pagkabata
Halos walang insulin
Kailangan ng ineksiyon ng
insulin para mabuhay

6. Mga uri ng diabetes Type 2 Mas nakararami ang ganitong uri ng diabetes
Mas madalas na nakikita sa mga matatanda
Mayroong kakulangan at di wastong paggamit ng katawan ng insulin

7. Paano nagkakaroon ng diabetes?
Namamana
Sobra sa pagkain ng matamis
Sobrang katabaan
Maling “Lifestyle”
sobra kumain/ pagkain ng
mataba
sedentary lifestyle
Di alam ang pinagmulan

8. Sino ang maaring magkaroon?
LAHAT TAYO ay maaaring
magkaroon ng diabetes!
Ito ay mas madalas sa mga may edad na 30 taon at pataas
Ang lahing Pilipino ay at risk
IKAW ?

9. Sino ang maaring magkaroon?
Maaaring magsimula ng mas bata (20 taon) kung mayroon ng mga sumusunod:
Katabaan
Kapamilya na may diabetes
Mataas na presyon
Sakit sa puso

10. Sino ang maaring magkaroon?
Maaaring magsimula ng mas bata (20 taon) kung mayroon ng mga sumusunod:
Sakit sa bato
May nakaraan na problema sa “blood sugar”
Pagsilang sa sanggol na may higit na 3.7 kg o 9 lbs

11. Anu ano ang mga sintomas ng diabetes?
Maaaring wala
Madami at madalas umihi
Madaling pagkapagod o hapo
Madalas mauhaw

12. Anu ano ang mga sintomas ng diabetes?
Matakaw sa pagkain
Biglang taas ng timbang
Pagkapayat
Panlalabo ng mga mata

13. Anu ano ang mga sintomas ng diabetes?
Pangangati ng balat
Pagkaramdam na mayroong “gumagapang” sa balat, binti o braso
Pamamanhid ng binti, paa, braso o kamay

14. Anu anong mga sintomas ng diabetes ang pinapakita sa larawang ito?

15. Paano mo malalaman kung ikaw ay may diabetes?
Magpatingin sa doktor
30 taon at pataas= bawat ikatlong taon
20 taon at pataas kung may mga bagay na magpapaaga ng diabetes
kung may nararamdaman o may mga sintomas

16. Paano mo malalaman kung ikaw ay may diabetes?
Magpasukat ng asukal sa dugo

17. Mga komplikasyon na dulot ng diabetes
Laganap sa buong katawan
Stroke
Mata
Puso at ugat
Bato o
kidney
“Nerves”
Pagkaputol ng paa

18. Ano ang normal na blood sugar?
ADA
AACE
HbA1c
<7%
<6.5%
Fasting blood glucose
mg/dL
<110 mg/dL
Postprandial blood glucose
<180 mg/dL (peak)
<140 mg/dL (2h)
ADA. Diabetes Care, 2003; 26 (suppl 1): S28-S32

19. Ano ang dapat gawin kung may diabetes?

20. Sumunod sa mga alituntunin ng inyong mangagamot!
Sundin ang binigay na takdang araw para sa susunod na tsek up
Sumunod sa tamang pag inom ng gamot
Ipag-alam ang iba pang nararamdaman sa inyong mangagamot

21. Ano ang mga dapat gawin kung may diabetes?
Panatalihing tama ang sukat ng asukal sa dugo
Mag-ehersisyo nang tama
Itigil ang paninigarilyo

22. Ano ang mga dapat gawin kung may diabetes?
Alagaan at ugaliing eksaminin araw-araw ang mga sumusunod: bibig (gilagid), balat, paa
Iwasan ang anumang bagay na magdudulot ng sugat, impeksyon o anumang sira sa katawan
Sariling pagsukat sa “blood sugar”

23. Bantay
timbang!
Wastong pagkain...
Tamang
ehersisyo

24. ITIGIL ANG
PANINIGARILYO!
Bantay paa,
Bantay balat

25. Paano kung may mga komplikasyon na ng diabetes?
“POSITIVE THINKING”
Maaring may mabago sa dating pamumuhay ngunit di nangangahulugan na wala ka nang magagawa
Kumunsulta sa espesyalista sa komplikasyon

26. Paano kung may mga komplikasyon na ng diabetes?
Alamin and mga komplikasyon at kung paano ito magagamot at
maiiwasan ang paglala
Maaring magkaroon ng mga komplikasyon kahit
na alaga mo ang iyong sakit

27. Ano ang “hypoglycemia”?
Pagbaba ng asukal sa dugo nang labis sa normal
Ito ay maaaring magdulot ng panganib
Ito ay maaring maranasan ng sinumang mayroong diabetes

28. Ano ang “hypoglycemia”?
Dapat malaman ang sintomas at ano ang maaaring gawin
Dapat alam ng mga kasama sa bahay ang pagkilala at paggamot ng “hypoglycemia”

29. Mga Sintomas ng “hypoglycemia”
Nerbyos
Pananakit ng ulo
Hilo
Pagpapawis

30. Mga Sintomas ng “hypoglycemia”
Biglaang pag-iba ng ugali at emosyon
Pagkaramdam ng “kuryente” sa paligid ng labi
Pamumutla
Gutom

31. Ano ang dapat gawin kapag nag-”hypoglycemia”?
Kung gising ang pasyente
uminom ng softdrinks, juice o iba pang inumin na may asukal
ngumuya ng kendi ( piraso)
kumain ng asukal
magpasama sa doktor

32. Ano ang dapat gawin kapag nag-”hypoglycemia”?
Kung walang malay ang pasyente
DALHIN KAAGAD SA DOKTOR
HUWAG PAIINUMIN o PAKAKAININ

33. Akala n’yo kayo lang... … pati mga artistang sikat ay maari din
magkaroon ng diabetes!

34. Ano ang maaaring gawin para maiwasan ang Diabetes?
Panatilihin ang wastong timbang
Kumain ng tama
Iwasan ang pagkain na mataba at mamantikang pagkain
Iwasan ang pagkain ng sobra

35. Ano ang maaaring gawin para maiwasan ang Diabetes?
Regular na ehersisyo
30 minuto bawat araw, 3 beses bawat lingo
Tumigil manigarilyo
Regular na mag-kunsulta sa doctor

36. Sa wastong pangangalaga ng diabetes,
malayo ang maabot...

37. KAYO BA AY NAKARAMDAM NG GANITONG SINTOMAS?
Madami at madalas umihi
Madaling pagkapagod o hapo
Madalas mauhaw
Matakaw sa pagkain
Biglang taas o baba ng timbang

38. KAYO BA AY NAKARAMDAM NG GANITONG SINTOMAS?
Panlalabo ng mga mata
Pagkakati ng balat
Pagkaramdam na mayroong “gumagapang” sa balat, binti o braso
Pamamanhid ng binti, paa, braso o kamay

39. Kung kayo ay sumagot ng oo sa mga nasabing katanungan, magsangguni sa inyong manggagamot

40. Institute for the Study of Diabetes Foundation (ISDF)
The Philippine College of Physicians wishes to acknowledge the following for their invaluable contribution in the preparation of this module
Institute for the Study of Diabetes Foundation (ISDF)
American Diabetes Association (ADA)
James Wee, MD, FPCP