1. ×.Íýðã¿é Зах Зээл Судлалын Хүрээлэн Захирал 2016-01-07
Êîìïàíèé Íèéãìèéí õàðèóöëàãà –XXI çóóíû áèçíåñèéí óäèðäëàãûí øèíý õàíäëàãà áîëîõ íü
×.Íýðã¿é
Зах Зээл Судлалын Хүрээлэн
Захирал

2. К
Гэйтс Сан /Gates Foundation /-ийн үндэслэгч Билл Гэйтс /79.2 тэрбум aм.доллар/ба Миланда Гэйтс , тус сангийн хамгийн том хандивлагч, бизнесийн хамтрагч Ворен Буффет /72,7 тэрбум ам.доллар/

3. Дэлхий нийтээр ямар асуудлууд тулгараад байна?
Дэлхий нийтээр ямар асуудлууд тулгараад байна?
Ядуурал, өлсгөлөн /хүнсний хэрэглээ 50 % өснө/ , ундны усны хомсдол /30 %/
Цаг уурын өөрчлөлт
Эдийн засгийн нөхцөл байдал/хямралууд/
Олон улсын терроризм
Эрчим хүчний хангамж / % өснө/
Хүн амын хэт өсөлт / ,3 тэрбум/
Элдэв халдварт өвчний тархалт
Зэвсэгт мөргөлдөөн / Сири ... /
Цөмийн зэвсгийн өсөлт /Хойд Солонгос.../

4. Тэгвэл бизнест ямар асуудлууд тулгараад байна?
Тэгвэл бизнест ямар асуудлууд тулгараад байна? ус
Байгаль орчны нөлөөллүүд
цөлжилт
Цаг агаар
Биологийн төрөл зүйлс
Өрсөлдөөн
Төрийн оролцоо
Хүн амын өсөлт
Улс төр, нийгэм, эдийн засгийн нөлөөллүүд
Нийгэм

5. XXI зуунд бизнесээ хэрхэн тогтвортой үр ашигтай явуулах вэ?
“Тогтвортой хөгжил”-ийн үзэл баримтлалыг үйл ажиллагаандаа хэрэгжүүлэх
Хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх / төр - хувийн хэвшил - иргэний нийгмийн түншлэл/
Үйл ажиллагаагаа ил тод, нээлттэй явуулах
Авлигаас ангид байх
Олон улсын нийтлэг стандарт, журмуудыг үйл ажиллагаандаа баримтлах
Компанийн засаглалаа сайжруулах
Компанийн Нийгмийн Хариуцлагыг хэрэгжүүлэх

6. Компанийн Нийгмийн Хариуцлага гэж юу вэ?
Îëîí óëñûí ñòàíäàðò÷èëàëûí áàéãóóëëàãà: ISO 26000
Êîìïàíèé íèéãìèéí õàðèóöëàãà ãýäýã íü ººðèéí áàéãóóëëàãûí ¿éë àæèëëàãàà, ãàðãàñàí øèéäâýðèéí íèéãýì, áàéãàëü îð÷èíä ¿ç¿¿ëýõ íºëººíèé òàëààð á¿ðýí õàðèóöëàãà õ¿ëýýõ; íèéãìèéí ñàéí ñàéõàí, òîãòâîðòîé õºãæëèéã õàíãàõàä ¿éë àæèëëàãààãàà ÷èãë¿¿ëýí èë òîä íýýëòòýé ÿâóóëàõ; áèçíåñèéí ¸ñ ç¿éã ýðõýìëýí äýýäëýõ; áèçíåñò õàìààðàëòàé îðîëöîã÷ òàëóóäûí õ¿ëýýëò, àøèã ñîíèðõëûã ýõíèé ýýëæèíä òàâèõ; õóóëü áîëîí îëîí óëñûí áèçíåñèéí íîðì, õýâ õýìæýýã ýðõýìëýí ñàõèõ áàéãóóëëàãûíõàà ¿éë àæèëëàãààã ãàäààä îð÷èíòîé íÿãò óÿëäóóëàí çîõèöóóëàõ ÿâäàë þì.
Òîãòâîðòîé Õºãæëèéí Äýëõèéí Áèçíåñèéí Ǻâëºë:
ÊÍÕ ãýäýã íü àæèëëàãñàä áîëîîä òýäíèé ãýð á¿ë, öààøëààä îðîí íóòãèéí àðä èðãýäèéí àìüæèðãààíû ò¿âøèíã äýýøë¿¿ëýõ çàìààð óëñ îðíû ýäèéí çàñãèéí õºãæèëä õóâü íýìðýý îðóóëàí ¸ñ ç¿éãýý òîãòâîðòîé õýðýãæ¿¿ëæ áóé áèçíåñèéí áàéíãûí òàñðàëòã¿é ÿâàãääàã ¿éë àæèëëàãàà þì”
ÀÍÓ-ûí õóâüä ÊÍÕ íü õàíäèâ, èâýýí òýòãýëýãèéí øèíæòýé áàéäàã áºãººä êîìïàíèóä àøèã îðëîãî îëñîí áîë çàéëøã¿é òàòâàð òºëºõ ¸ñòîé áà àøãèéí òîäîðõîé õóâèéã áóÿí, ºãëºãèéí ç¿éëä çàðöóóëàõ ¸ñòîé ãýñýí ¿çýëòýé áàéäàã.
Åâðîïûí îðíóóäûí õóâüä ÊÍÕ-èéã æèíõýíý áèçíåñèéí óòãààð íü îéëãîæ õýðýãæ¿¿ëäýã áºãººä áèçíåñèéí ó÷èð øàëòãààíààð íèéãýìä õºðºí㺠îðóóëàëò õèéõ çàìààð íèéãìèéí õàðèóöëàãàà õýðýãæ¿¿ëýõýä ãîëëîí àíõààðäàã.

7. ÊÍÕ-èéí үүсэл õºãæиë Өнөө үе Худалдаа арилжаа Àäàì Ñìèòò 1920-1950
Өнөө үе

8. Карролын КНХ-ын загвар
Буяны үүрэг хариуцлага
Ёс зүйн үүрэг хариуцлага
Хууль эрх зүйн үүрэг хариуцлага
Эдийн засгийн үүрэг хариуцлага

9. ÊНХ-ын тулгын гурван чулуу
ÊНХ-ын тулгын гурван чулуу
Á¿òýýã÷ õ¿í
People/Society
Áàéãàëü îð÷èí
Planet/Environment
Áàÿëàã
Profit/Economy
Усны хомсдол
Цаг уурын өөрчлөлт
Биологийн төрөл зүйл
Эрчим хүч
Хог хаягдал
Химийн бохирдол …
Шударга өрсөлдөөн
Засаглал
Авлига
Судалгаа, хөгжил R&D
Хөдөлмөрийн норм, стандарт
Хүний эрх
Хүнс тэжээлийн дутагдал
Эрүүл мэнд, нийгмийн хамгаалал

10. КНХ ба Компанийн засаглалын ялгаа
КНХ ба Компанийн засаглалын ялгаа
КНХ
Компанийн засаглал
Сайн дурын шинжтэй
Эдийн засаг, нийгэм, байгаль орчин зэрэг асуудлуудад төвлөрдөг
Нийт хамтрагчдын хамтын ажиллагаанд тулгуурладаг/ stakeholders/
Байгууллагын бүхий л ажиллагсадад хамааралтай
Хууль журмын дагуу, заавал биелүүлэх шинжтэй
Голчлон эдийн засаг, ашгийн асуудлуудад төвлөрдөг
Хувьцаа эзэмшигч, өмчийн эздийн хамтын ажиллагаанд тулгуурладаг
Ихэнхдээ байгууллагын дээд удирдлагад хамааралтай

11. Монголын компаниудын нийгмийн хариуцлагын өнөөгийн байдал
Монголын компаниудын нийгмийн хариуцлагын өнөөгийн байдал
НХ-ийн талаар нэгдсэн, цогц ойлголт, мэдлэг дутагдалтай
НХ-ийн ойлголт ялгаатай, төлөвшөөгүй, мэдээлэл хомс
НХ-ийг дэмжих, урамшуулах бодлого, механизм байхгүй
НХ-ийн талаарх аж ахуйн нэгжүүдийн үйл ажиллагаа системтэй биш, энэ талаарх бодлого, стратеги, төлөвлөгөө бараг байхгүй
НХ хариуцсан бүтэц, нэгж байдаггүй
НХ-ийн талаарх тайлагнал дутагдалтай
НХ-ийг нэр хүндээ өсгөх, байгууллагаа таниулах хэрэгсэл болгон нийгэмд буруу хандлага, ойлголт бий болгож байгаа
Компанийн дээд удирдлагын санал, санаачлага, дэмжлэг сул
Хууль эрх зүйн орчин бүрдээгүй , хамтын ажиллагаа байхгүй
Салбар бүрт НХ-ийн талаарх үйл ажиллагаа, идэвхи санаачлага харилцан адилгүй
НХ-ийн талаарх сургалт, сурталчилгаа бараг байхгүй

12. Нийгмийн хариуцлагын талаарх олон улсын стандарт, журмууд

13. Нийгмийн Хариуцлагын олон улсын
нийтлэг стандартууд
For companies seeking a formal approach to CSR, especially large companies, authoritative guidance is provided by internationally recognised principles and guidelines, in particular the recently updated OECD Guidelines for Multinational Enterprises, the ten principles of the United Nations Global Compact, the ISO Guidance Standard on Social Responsibility, the ILO Tri-partite Declaration of Principles Concerning Multinational Enterprises and Social Policy, and the United Nations Guiding Principles on Business and Human Rights.
ISO 26000
- Huge value in offering a truly holistic reference perspective for those at the beginnings of a strategic approach to socially responsible business operation.
BUT
Not sector specific
No certification

14. Нийгмийн хариуцлагын стандарт /зөвлөмж/ ISO 26000
2010 онд батлагдсан /ISO 26000:2010, MNS ISO 26000:2012/
Сайн дурын/зөвлөмжийн/ шинжтэй
Ямарч байгууллага хэрэгжүүлэх боломжтой
Үндсэн зарчмууд
Бүрэлдэхүүн хэсгүүд
Хариуцлагатай байдал
Байгууллагын засаглал
Ил тод байдал
Хүний эрх
Шударга ёс
Хөдөлмөр
Оролцогч талуудын сонирхолыг хүндэтгэх
Хүрээлэн буй орчин
Хуулийг дээдлэх
Олон улсын норм, хэм хэмжээг мөрдөх
Хэрэглэгч
Хүний эрхийг хүндэтгэх
Нийгмийн оролцоо ба хөгжил

15. Нийгмийн хариуцлага –ISO 26000 1.Байгууллагын засаглал
Байгууллагын болоод Нийгмийн хариуцлагын чиглэлээр тавих зорилго, зорилт, стратегиудыг тодорхойлох
Тухайн байгууллагын удирдлагын бүтэц, зохион байгуулалт / Захирлуудын зөвлөл, Гүйцэтгэх удирдлага, Хяналтын зөвлөл, Хувь нийлүүлэгчдийн болоод хувьцаа эзэмшигчдийн хурал гэх мэт/ нь нийгмийн хариуцлагыг хэрэгжүүлэхэд чиглэгдсэн байх
Удирдлагын чадвар, туршлага, нөөц боломж нь нийгмийн харицлагын зорилтуудыг үр дүнтэй хэрэгжүүлэхэд хангалттай байх
Байгууллагын санхүүгийн болоод хүний нөөцийн бололцоо боломжийг үр дүнтэй ашиглах замаар нийгмийн хариуцлагаа хэрэгжүүлэх
Байгууллагын удирдлагын төлөвлөлт, хяналт, зохион байгуулалт, шийдвэр гаргалт, урамшууллын систем зэрэг нь нийгмийн хариуцлагын зорилтуудтай уялдсан байх
Бүх ажиллагсад нийгмийн хариуцлагын талаарх байгууллагын шийдвэр гаргалтад идэвхитэй оролцдог байх

16. Нийгмийн хариуцлага –ISO 26000 2. Хүний эрх
Байгууллага дахь хүний эрхийн нөхцөл байдал, асуудлуудаа тодорхойлох, шинжлэх
Хүний эрх зөрчигдөх ямар ямар нөхцөл байдал байгааг тогтоох, томъёолох
Хүний эрх зөрчих асуудалд санаатай буюу санамсаргүйгээр хамтран оролцохгүй байх, урьдчилан сэргийлэх
Хүний эрх зөрчигдсөнтэй холбоотой маргааныг шийдвэрлэх механизм бий болгох
Эмзэг бүлэгт аливаа хэлбэрийн ялгаварлах үзэл гаргахгүй байх
Ажиллагсад, түншүүдийн иргэний болоод улс төрийн эрхийг зөрчихөөс сэргийлэх, хамгаалах
Ажиллагсадын эдийн засаг, нийгэм, соёлын эрхийг зөрчихгүй байх нөхцөл байдлыг байгууллагад бий болгох

17. Нийгмийн хариуцлага –ISO 26000 3. Хөдөлмөрийн харилцаа
Хөдөлмөр эрхлэлт, түүний харилцаа тодорхой, ойлгомжтой байх
Хөдөлмөрлөх нөхцөлийг сайжруулах, ажлын байрны эрүүл ахуй, стандартыг хангах, аюулгүй ажиллагааны нөхцөлийг бүрдүүлэх
Ажилтнуудад ажлын явц, үр дүнгийн талаар тогтмол, үнэн зөв мэдээлэл өгөх
Ажиллагсадтай байгуулсан гэрээгээр хүлээсэн үүргээсээ сайн дураар зайлсхийх, өөрчлөхгүй байх
Ажиллагсадын нийгмийн хамгааллын асуудлыг шийдэх
Ажиллагсадыг сургах, хөгжүүлэх, ажлын байрны сургалтуудыг тогтмол зохион байгуулах
Ажиллагсадын хувийн мэдээ, нууцыг хамгаалах, задруулахгүй байх
Хөдөлмөрийн харилцааг зөрчсөн аливаа үйлдэл, шийдвэр, үйл ажиллагаа явуулахгүй, оролцохгүй байх

18. Нийгмийн хариуцлага –ISO 26000 4.Хүрээлэн буй орчин
Байгууллагынхаа үйл ажиллагаа, бараа бүтээгдэхүүний байгаль орчинд үзүүлж буй болон үзүүлж болох нөлөөлөл, харилцан хамаарал зэргийг багтаасан байгаль орчны талаар баримтлах бодлого, зорилтуудаа тодорхойлох
Өөрийн байгууллагын үйл ажиллагааны байгаль орчинд үзүүлэх нөлөөллийг үнэлэх, бохирдлоос урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээнүүд авах
Байгалийн нөөц баялгийг зохистой ашиглах, нөхөн сэргээх
Эрчим хүч, ус, бусад нөөц баялгийг хэрэглээгээ хэмжих, тайлагнах, хэрэглээг багасгах арга хэмжээнүүд авах
Байгальд ээлтэй дэвшилтэт технологи ашиглах, нэвтрүүлэх
Хог хаягдлын менежмент нэвтрүүлэх
Байгаль орчин, хүний эрүүл мэндэд сөрөг нөлөөтэй материал, түүхий эд хэрэглэхгүй байх
Уур амьсгалын өөрчлөлтийг сааруулах,түүнд дасан зохицоход байгууллагын үйл ажиллагаа, бодлого, шийдвэрийг чиглүүлэх

19. Нийгмийн хариуцлага –ISO 26000 5. Шударга ёс
Авилгын эсрэг, авлига авахгүй, өгөхгүй байх, авлига төрж болох байгууллагын нэгж, албан тушаалтнуудыг тодорхойлох
Авлигаас үүдэн учирч болох эрсдэлүүдийг тодорхойлох, авлигын эсрэг байгууллагын бодлого, хөтөлбөрийг гаргаж хэрэгжүүлэх
Авлигын эсрэг эрчимтэй тэмцэж буй албан тушаалтан, ажилтнуудыг дэмжин урамшуулах тогтолцоо бүрдүүлэх
Улс төрийн хариуцлагатай оролцоог хангах, улс төрийн хандив,туслалцаанаас аль болох зайлсхийх, гарцаагүй тохиолдолд тэр нь олон нийтэд ил тод, нээлттэй байх
Ашиг сонирхолын зөрчил гарсан тохиолдолд түүнийг үр ашигтай шийдэх механизм бүрдүүлэх
Шударга өрсөлдөөний орчин бүрдүүлэх, өрсөлдөөнийг хязгаарласан аливаа үйлдэл, үйл ажиллагаа явуулахгүй байх
Нийлүүлэлтийн сүлжээ дэхь нигймийн хариуцлагыг сайжруулах
Өмчийн эрхийг хүндэтгэх, хамгаалах

20. Нийгмийн хариуцлага –ISO 26000 6. Хэрэглэгч
Хэрэглэгчдийн эрх ашигт нийцсэн, тэдэнд чиглэгдсэн бараа бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг бий болгох
Хэрэглэгчдийг, түншүүдийг үнэн бодит мэдээллээр хангаж байх, хэрэглэгчдэд чиглэсэн шударга маркетинг явуулах
Хэрэглэгчдийг төөрөгдүүлсэн, залилан мэхэлсэн, тодорхойгүй, хоёрдмол утгатай үйл ажиллагаа, сурталчилгаа явуулахгүй байх
Хэрэглэгчдийн эрүүл мэнд, аюулгүй байдлыг дээд зэргээр хангах
Бараа үйлчилгээгээр тогтвортой, найдвартай хангаж байх
Хэрэглэгчдэд чиглэгдсэн төрөл бүрийн үйлчилгээ үзүүлэх
Маргаан гомдол гарсан тохиолдолд түүнийг хурдан, шуурхай, үнэн зөвөөр шийдэх
Хэрэглэгчдийн боловсролыг дээшлүүлэх талаар арга хэмжээ, үйл ажиллагаанууд авч хэрэгжүүлэх
Хэрэглэгчдийн эрх, нууцыг хадгалан хамгаалах

21. Нийгмийн хариуцлага –ISO 26000 7.Нийгмийн оролцоо, хөгжил
Нийгмийн сайн сайхны төлөө, нийгмийн хөгжилд шаардлагатай зүйлийг хийж хэрэгжүүлэх
Нийгмийн бүлгүүдтэй харилцан зөвлөлдөж хамтран ажиллах
Нийгмийн эмзэг бүлэгт онцгой анхаарлаа хандуулах
Орон нутгийн удирдлага, иргэдтэй харилцан ярилцах, хөгжлийн асуудлуудад тусалж дэмжих
Оролцогч талуудын ашиг сонирхолыг харгалзан бодлого, шийдвэрээ гаргаж байх
Нийгмийн үндсэн асуудлууд болох боловсрол, соёлын асуудлуудад анхарлаа хандуулах, туслах, хамтрах
Байгууллагад инноваци дэвшилтэт технологи нэвтрүүлэх, нийгмийн бусад бүлгүүдийн технологийн хөгжлийг дэмжих
Нийгмийн эрүүл мэндийн асуудалд анхаарах
Нийгэмд баялаг, орлого бий болгох
Нийгмийн шинжтэй хөрөнгө оруулалтууд хийх, тусалж дэмжих, хамтран ажиллах

22. Нийгмийн хариуцлагын тайлагнал
Нийгмийн хариуцлагын тайлагнал
Нийгмийн хариуцлагын талаарх үйл ажиллагааг сонирхогч талуудад заавал тайлагнах буюу мэдээлэх ёстой. Энэхүү мэдээлэл нь:
* Бүрэн төгс байх * Тэнцвэртэй байх
* Ойлгомжтой байх * Цаг хугацаатай байх
* Уялдаатай байх * Хялбар байх
* Оновчтой байх * Ил тод, нээлттэй байх
Нийгмийн хариуцлагын тайлан нь тухайн байгууллагын зорилт, цар хүрээтэй нийцсэн байх
Нийгмийн хариуцлагын талаарх бүхий л үйл ажиллагааг тусгах
Нийгмийн хариуцлагын тухайн асуудлыг шийдвэрлэхэд ашигласан арга зам, туршлагаа хуваалцах
Байгуулагынхаа зорилт, бүтэгэдэхүүн, үйлчилгээг оруулах
Яагаад, Хэнд, Яаж, Юуг, Хэрхэн

23. Байгууллагад Нийгмийн хариуцлагыг хэрхэн хэрэгжүүлэх вэ?
Байгууллагад Нийгмийн хариуцлагыг хэрхэн хэрэгжүүлэх вэ?
Байгууллагын алсын хараа,
стратеги зорилт
Нийгмийн хариуцлагын тэргүүлэх чиглэлээ тодорхойлох
Хамтран ажиллах, оролцогч талуудаа тодорхойлох
НХ-ийн байгууллагад үзүүүлэх нөлөө, ач холбогдол, уялдааг тодорхойлох
НХ-ийн талаар авч хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаа, чиглэлээ тодорхойлох
НХ-ийг байгууллагын удирдлагын тогтолцоотой уялдуулах
НХ-ийн үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх, өөрчлөн сайжруулах