1. ANALISA DAN PERMODELAN DATA TUTORIAL 1 – UNIT 1 Konsep Asas
Nor Aisyah Fadil
CBDA3103 Analisa dan Permodalan Data
Jan 2005
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

2. Objektif Kursus Untuk memahami konsep dan teknologi
pangkalan data serta merekabentuk sebuah sistem pangkalan data yang baik dan konsistent.
Ia meliputi :
KONSEP dan TEKNOLOGI Pangkalan Data,
TEKNIK dan METHODOLOGY yang menyokong pembangunan Pangkalan Data,
Pengaplikasian TEKNIK PERNORMALAN dalam pembangunan Pangkalan Data.
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

3. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
Keadah Penilaian
Kerja Kursus 50%
Penglibatan online 5%
Tugasan X 1 20%
Ujian X 2 25%
Peperiksaan (final) %
Bahagian A %
Bahagian B - 30%
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

4. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
Perancangan Tutorial
Tutorial
Aktiviti
Masa T1
Overviu kursus
Perbincangan UNIT 1 / latihan / soalan tutorial
Overviu UNIT 2 & Soalan Tugasan
10 m
70 m
40 m T2
- Perbincangan UNIT 2 (bhg 1) / latihan UNIT 2
UJIAN 1
Perbincangan Tugasan
30 m
20 m T3
Perbincangan UNIT 2 (bhg 2) / latihan / tutorial
Perbincangan UNIT 3 (bhg 1) / latihan UNIT 3
- 45 m
45 m T4
Perbincangan UNIT 3 (bhg 2) / latihan / tutorial
UJIAN 2
Penyerahan tugasan
- 80 m
- 30 m T5
Ulangkaji – UNIT 1 – 3
Bincang contoh2 soalan exam
Penyelarasan Borang TMA
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

5. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
UNIT 1 KONSEP ASAS
UNIT 1
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

6. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
Komponen UNIT 1
Contoh-contoh Pengunaan Pangkalan Data
Istilah-istilah Pangkalan Data
Sistem Fail Biasa VS Sistem Pangkalan Data
Konsep Pangkalan Data
Sistem Pengurusan Pangkalan Data ( SPPD )
Konsep
Pangkalan Data
Senibina Pangkalan Data
Bahasa Pangkalan Data
Model Data & Permodelan Konseptual
Fungsi SPPD
Senibina SPPD
Persekitaran
Pangkalan Data
Perancangan Pangkalan Data
Rekabentuk Pangkalan Data
Implimentasi Pangkalan Data
Pengujian & Penilaian
Operasi & Penyelenggaraan
Kitarhayat
Pangkalan Data
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

7. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
UNIT 1 KONSEP ASAS
UNIT 1
BAB 1
Pengenalan Kepada Pangkalan Data
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

8. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
1.0 Pengenalan
Objektif
Pendedahan kepada Penggunaan Pangkalan Data dalam kehidupan harian
Memahami Ciri-ciri konsep fail biasa & kelemahannya
Memahami Konsep Pangkalan Data serta Sistem Pengurusan Pangkalan Data
Mengetahui Faktor yang mempengaruhi jenis SPPD yang digunakan
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

9. 1.1 Penggunaan Pangkalan Data
Contoh
Data yang terlibat
Sistem yang terlibat
Kegunaan Pangkalan Data
Pasaraya:
Barang
Kuantiti barang
Harga barang
Pembeli
Resit
Pembekal
Sistem Rekod
Pembelian – merekod
setiap pembelian yang
berlaku
Sistem Inventori –
menyimpan rekod
inventori barang-
barang yang terdapat
di pasaraya.
Merekod transaksi yang
berlaku – pembelian,
pembayaran
Mengawal stok inventori –
tentukan stok sentiasa
cukup,
Analisa jualan – merekod
jualan yang berlaku untuk
menganalisa prestasi jualan
harian.
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

10. 1.1 Penggunaan Pangkalan Data
Contoh
Data yang terlibat
Sistem yang terlibat
Kegunaan Pangkalan Data
Library
-Buku
-jurnal
-tajuk
-peminjam
-tarikhpinjam
-duedate
system katalog –
menyimpan rekod-
rekod bahan yang
disimpan di library
system carian –
m’yediakan fungsi
carian untuk mencari
bahan dilibrary
system pinjaman –
menyimpan rekod2
peminjaman dan
pemulangan bahan
Merekod bahan-bahan yang
terdapat di dalam library
Memudahkan fungsi carian
bahan.
Merekod maklumat bahan
yang dipinjam oleh
pengguna
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

11. 1.1 Penggunaan Pangkalan Data
Contoh
Data yang terlibat
Sistem yang terlibat
Kegunaan Pangkalan Data
Universiti
pelajar
pensyarah
kakitangan
kursus
yuran
gaji
keputusan
Sis. Mak. Pelajar –
menyimpan rekod-
rekod pelajar
Sis. pendaftaran
pelajar – merekod
p’daftaran pelajar.
Sis. Mak. Staff –
maklumat staff.
Sistem Keputusan –
Merekod keputusan
Merekod, menyimpan,
kemaskini maklumat
pelajar, pensyarah,
kakitangan.
Merekod, mengira dan
Menganalisa keputusan
peperiksaan pelajar.
Merekod, memantau
rekod pembayaran yuran
pelajar.
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

12. 1.1 Penggunaan Pangkalan Data
Contoh
Data yang terlibat
Sistem yang terlibat
Kegunaan Pangkalan Data
Klinik
Pesakit
Doktor
Ubat
Penyakit
Rawatan
Temujanji
Sistem Mak. Pesakit –
m’yimpan rekod pesakit
Sistem Iventori –
menyimpan rekod ubat.
Sistem Jadual Bertugas
Doktor – menyimpan rekod
bertugas doctor atau
jururawat.
Sistem Rawatan –
m’yimpan rekod rawatan
pesakit.
Sistem temujanji.
rekod, simpan, semak
rekod pesakit.
rekod, simpan, kawal stok
pharmacy.
Mendiagnose penyakit
Mengalert temujanji yang
berlaku.
Memudahkan proses
penjandualan bertugas.
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

13. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
LATIHAN 1.1
Penggunaan Pangkalan Data:
Runcitan:
- Cth: Sistem Point Of Sales (pengemaskinian stok semasa ketika jualan).
Perbankan:
- Cth: Sistem ATM (capaian terhadap pangkalan data/maklumat akaun
pengguna).
Perhotelan:
- Cth: Sistem Tempahan/Pengurusan Penginapan (capaian terhadap
status semasa bilik melalui rujukan terhadap pangkalan data
semasa).
Pengangkutan:
- Cth: Sistem Jualan Tiket Penerbangan (capaian terhadap maklumat
penerbangan, penjadualannya dan penglibatan kakitangan).
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

14. 1.2 Istilah Asas Pangkalan Data
Takrif
Contoh
Data
Fakta asas, data mentah, tidak membawa maksud apa2.
proton wira, merah, cantik,
CBDA3103
Maklumat
Koleksi atau gabungan antara
data-data.
Data mentah yang telah
diproses.
Jenis kereta buatan
Malaysia.
Warna buah epal
Kod subjek analisa dan
permodelan data.
Persekitaran
Domain sesuatu permasalahan
Organisasi tempat dimana
pangkalan data dibangunkan
Kilang Kereta, Universiti,
Sekolah, Hospital,
Entiti
Objek unik dalam sesuatu
persekitaran
Persekitaran: Universiti
Entiti: Pelajar, Pensyarah,
Subjek
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

15. 1.2 Istilah Asas Pangkalan Data
Takrif
Contoh
Atribut
Ciri2 yang menghuraikan tentang entiti
Entiti: Pelajar
Atribut Nama: NoMatrik, Nama, NoIC,
Alamat
Atribut Nilai: AC970708, Munirah, A800713,
Taman Universiti skudai.
Rekod
Sekumpulan atribut
AC970708, Ahmad, A800713, Tmn Desa
AC971234, Ali, A879876, Petaling Jaya
Fail
kumpulan rekod yg diperlukan oleh entity.
Fail pelajar,
Pangkalan Data
Sekumpulan fail yang diperlukan oleh organisasi
Pangkalan Data: Rekod Pelajar.
Persekitaran: Universiti.
Fail: Pelajar, Subjek, Pensyarah, Yuran
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

16. 1.3 Sistem Fail Tradisional
Konsep Fail Biasa –
Data /maklumat disimpan menggunakan sistem fail biasa. – di lable dan di indeks untuk rujukan - disimpan di kabinet.
Konsep Fail Elektronik
Sistem berkomputer yang digunakan sebelum kewujudan PD (menggantikan pengurusan fail secara manual).
Terdiri daripada koleksi program aplikasi (berasingan) yang menyediakan servis kpd pengguna akhir seperti penjanaan laporan.
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

17. 1.3 Sistem Fail Tradisional
KELEMAHAN KONSEP FAIL BIASA
Pengulangan
Data
Data yang sama disimpan secara berulangkali.
Cth: Nama, NoIC, Alamat pelajar disimpan setiap kali
pendaftaran semester dilakukan.
- Data Lewah
Data yang sama disimpan dalam 2 atau lebih fail.
Cth: Nama, NoIC, Alamat pelajar disimpan dalam Fail
Pelajar dan Fail Yuran.
Ketidak-
selarasan Data
Kemaskini data tidak selaras.
Cth: Alamat pelajar dalam Fail Pelajar ditukar tanpa
kemaskini Alamat dalam Fail Yuran - rujukan fail
yang berbeza menghasilkan maklumat yang
berbeza.
Kawalan data
yang lemah
Data disimpan berasingan - merumitkan proses
kawalan. Terdapat fail yg punyai data tidak lengkap.
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

18. 1.3 Sistem Fail Tradisional
KELEMAHAN KONSEP FAIL BIASA
2) Pengasingan
Data
Data disimpan secara berasingan
Sukar nak dapatkan maklumat daripada gabungan 2
fail.
Cth: Rekod pendaftaran disimpan dalam Fail
Pendaftaran manakala rekod yuran disimpan
dalam Fail Yuran. Sukar untuk kenalpasti
pembayaran yuran mana untuk rekod pendaftaran
mana.
3) Kebersandaran
Format Data
Berlaku bagi Sistem Fail elektronik. – Cth Ms Excel
Perubahan pada format data menyebabkan aturcara
perlu diubah semula.
Cth: Format IC lama di ubah kepada format IC baru.
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

19. 1.3 Sistem Fail Tradisional
KELEMAHAN KONSEP FAIL BIASA
4) Ketidakserasian
Fail
Berlaku dalam Sistem Fail Elektronik.
Fail dalam system berbeza disimpan dalam format
berbeza menyebabkan ia tidak serasi.
Cth: Fail yang disimpan dalam Ms Word dan Ms
Excel.
5) Kesukaran
mewakilkan data
organisasi.
Rekod yang disimpan dalam fail atau jabatan
berbeza sukar untuk dihubungkan.
Oleh itu gambaran secara keseluruhan organisasi
sukar dilakukan.
Cth: sukar untuk memaparkan rekos keseluruhan
pelajar dalam Fail Fakulti yang berbeza.
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

20. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
LATIHAN 1.2
Contoh fail Biasa:
Kafeteria Noor
Bengkel Baiki Kereta
Kedai Runcit
Kelemahan Sistem?
Rujuk 1.3.2
Perbezaan Data dan maklumat?
Data: Fakta Asas
Maklumat: Koleksi data yang telah diproses
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

21. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
1.4 Konsep Pangkalan Data
PANGKALAN DATA
Koleksi data yang berkaitan dihubungkan secara logikal (dan keterangan tentang data) dan ia dibangunkan untuk memenuhi keperluan maklumat organisasi serta boleh dikongsi bersama.
Ditakrif hanya sekali, tetapi digunakan berkali-kali oleh pelbagai pengguna dari lokasi yang berlainan.
Data yang tersimpan terkini, konsisten, dipercayai dan tiada pengulangan data.
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

22. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
1.4 Konsep Pangkalan Data
SISTEM PANGKALAN DATA
Sistem yang berasaskan pengunaan pangkalan data
SPPD
Sistem Pengurusan Pangkalan Data
Sistem perisian yang membolehkan pengguna menakrif, mencipta, menyusun, mengemaskini pangkalan data.
APLIKASI PANGKALAN DATA
Aplikasi yang menggunakan Pangkalan Data dalam Operasinya.
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

23. Komponen Persekitaran SPPD
PERKAKASAN
PERISIAN
TATACARA
PENGGUNA
MESIN
DATA
Perkakasan: komputer yang diguna untuk menakrif dan mencapai
pangkalan data.
Perisian: perisian SPPD, sistem pengoperasian, dan program aplikasi.
Data: Merupakan data mentah. Juga penghubung antara mesin dan
pengguna.
Tatacara: arahan & peraturan yg menerangkan penakrifan, manipulasi
dan capaian ke atas pangkalan data.
Pengguna: pengguna, pengaturcara & pentadbir pang. data.
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

24. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
Jenis SPPD
Jenis SPPD dipengaruhi oleh faktor-faktor:
Bilangan
Pengguna
Tunggal
Berbilang
Seorang pengguna pada satu masa
Lebih dari 1 pengguna boleh
menggunakan PD yang sama
Lokasi
Terpusat
Teragih
1 SPPD menyokong 1 PD di satu
tempat
1 SPPD menyokong 1 PD di beberapa
Bilangan
Pengguna
Transaksi
Sokongan
keputusan
SPPD menyokong transaksi harian:
keputusan segera
Maklumat dari data diperlukan untuk
membantu membuat keputusan
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

25. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
Kelebihan SPPD
Kawalan Data Lewah
Data disimpan dalam 1 lokasi
Data sentiasa konsisten
data disimpan hanya sekali dan
perubahan data dalam satu
jadual  perubahan jadual
yang berkaitan.
Perkongsian data
data daripada pelbagai sumber
disimpan di tempat yang sama.
Keselamatan data
Data dilindungi daripada dicapai
oleh pengguna yang tidak sah.
Capaian serentak
Data yang sama dalam PD boleh
dicapai oleh ramai pengguna
(lokasi yang berlainan) secara
serentak.
Ekonomikal
Tenaga, kos, storan
Meningkatkan Produktiviti
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

26. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
Kelemahan SPPD
Kompleks
perisian yang kompleks dan
perlukan pemahaman terhadap
fungsi-fungsinya. Kegagalan
memahami sistem
Saiz storan yang besar
memerlukan satu ruang storan
untuk menampung saiz SPPD,
perisian sistem, perisian-
perisian lain
Keperluan & kos perkakasan
bertambah
Kos SPPD yang tinggi
Harga SPPD yang tinggi
menyebabkan organisasi sukar
untuk membeli SPPD yang
lengkap.
Kos Peralihan Tinggi
Kos pemindahan data, latihan
kakitangan
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

27. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
UNIT 1 KONSEP ASAS
UNIT 1
BAB 2
Persekitaran Pangkalan Data
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

28. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
2.0 Pengenalan
Objektif
Memahami senibina Pangkalan Data
Memahami kepentingan 3 paras senibina Pangkalan Data
Membezakan 3 jenis bahasa Pangkalan Data
Memahami konsep Model Data dan Permodelan Konseptual
Memahami fungsi-fungsi SPPD
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

29. 2.1 Persekitaran Pangkalan Data
ANSI-SPARC (American National Standard Institute – Standard
Planning and Requirements Commitee) cadangkan piawaian bagi senibina SPPD
Subskima 1
Subskima 2
Subskima 3
Skima Konsepsual
Skima Fizikal
Pengkalan Data
Pandangan 1
Pandangan 2
Pandangan 3
Paras
Luaran
Konseptual
Dalaman
Pemetaan
Kebebasan data
logikal
fizikal
Rajah 2.1
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

30. 2.1 Persekitaran Pangkalan Data
Tujuan rekabentuk tiga aras:
Capaian data sama oleh pengguna (pandangan berbeza) tanpa beri kesan kepada pengguna lain.
Interaksi pengguna PD bebas daripada keperluan storan.
Penukaran senibina storan PD oleh Pentadbir pangkalan data (DBA) tanpa mengganggu paparan pengguna.
Senibina dalaman PD tidak mengganggu penukaran aspek fizikal storan.
Penukaran konsepsual atau senibina global PD oleh DBA tanpa gangguan kepada pengguna.
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

31. 2.1 Persekitaran Pangkalan Data
Paras Luaran
Pandangan pengguna terhadap pangkalan data – Setiap pengguna mempunyai capaian yang berbeza
Jenis Pandangan:
Capaian data yang ditakrifkan di hadkan kepada pengguna.
Data yang sama mempunyai pandangan dan persembahan yang berbeza.
Sesetengah pandangan hanya menyimpan data maya di mana data akan dijana apabila diperlukan sahaja.
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

32. 2.1 Persekitaran Pangkalan Data
Paras Konsepsual
Aras pertengahan yang menerangkan keseluruhan struktur logikal pangkalan data.
Menerangkan: data apa & hubungan antara data.
Mengandungi : - Entiti, attribut dan hubungan Kekangan ke atas data.
- Maklumat semantik/makna ttg data.
- Maklumat keselamatan dan integriti.
Menyokong setiap pandangan luaran.
Maklumat pada aras ini tidak bergantung kepada bebas storan supaya wujud kebebasan data di antara aras luaran dan aras dalaman.
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

33. 2.1 Persekitaran Pangkalan Data
Aras Dalaman
Aras yang paling hampir dengan Pangkalan Data.
Menerangkan bagaimana data disimpan dalam Pangkalan Data secara fizikal.
Merangkumi struktur data dan organisasi fail untuk menyimpan data di dalam peranti storan.
Berkaitan dengan beberapa perkara seperti :
Peruntukan ruang tempat storan (data dan indeks).
Bagaimana data diwakilkan.
Penyusunan rekod-rekod.
Teknik data disimpan.
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

34. 2.1 Persekitaran Pangkalan Data
Skima PANGKALAN DATA
Menerangkan keseluruhan PD.
Terdapat tiga jenis skima iaitu:
Skima luaran Paras Luaran
Skima konsepsual Paras Konseptual
Skima dalaman Paras Dalaman
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

35. 2.1 Persekitaran Pangkalan Data
Pemetaan
2 jenis pemetaan
Skema Luaran & Konseptual
Pemetaan objek di paras konseptual dengan objek di paras luaran
Skema Konseptual dan Dalaman
Pemetaan objek di paras konspetual dan paras dalaman atau storan pangkalan data.
Rujuk Rajah 2.1
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

36. 2.1 Persekitaran Pangkalan Data
Pandangan Pengguna 1
Pandangan Pengguna 2
N_Patron
No_Matrik
No_Barkod
Caw.
N_Patron
No_Barkod
No_PBhn
Denda
Prkt. Luaran
N_Patron
No_Matrik
No_Barkod
No_PBhn
Caw.
T_Pulang
Prkt. Konsepsual
Struct PEMINJAM{ int No_Matrik;
int No_Barkod;
int No_PBhn;
char N_Patron; char Cawangan; Struct Peminjam*next;/*penunjuk untuk rekod peminjam seterusnya*/
Prkt. Dalaman
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

37. 2.1 Persekitaran Pangkalan Data
Kebebasan Data
Kekebalan paras lebih tinggi daripada perubahan di paras bawahnya.
Untuk mengelakkan aras tinggi daripada diganggu oleh pertukaran pada aras rendah.
2 bentuk kebebasan data:
Kebebasan Data Logikal
Kebebasan Data Fizikal
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

38. 2.1 Persekitaran Pangkalan Data
Kebebasan Data Logikal
merujuk kepada keselamatan skima luaran terhadap
perubahan dalam skima konsepsual.
Penukaran kepada skima konsepsual (edisi, menukar
entiti yang baru, attribut/hubungan) dibolehkan tanpa
perlu menukar skima luaran atau menulis program aplikasi.
Kebebasan Data Fizikal
merujuk kepada keselamatan penukaran skima
konsepsual kepada skima dalaman.
Penukaran kepada skima dalaman (penggunaan fail
organisasi/peranti storan berbeza struktur,
mencincang) dibolehkan tanpa menukarkan konsepsual /
skima luaran.
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

39. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
2.2 Bahasa Pangkalan Data
Tiada bahasa pengaturcaraan yang khusus untuk PD.
Merupakan satu alat/kemudahan daripada bahasa
pengaturcaraan yang dikenali sebagai sub-bahasa.
Bahasa Pangkalan Data
Bahasa Takrifan
Data (DDL)
Digunakan untuk
menentukan skema PD
Bahasa Pengolahan
Data (DDL)
Digunakan utk Membaca
dan megemaskini PD
Bahasa Generasi
Ke4 (4GL)
Dikenali sebagai Sub-bahasa
data. Ia Tidak mengandungi
Konstruk bagi semua keperluan
pengkomputeran
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

40. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
2.2 Bahasa Pangkalan Data
Bahasa Takrifan Data
Bertujuan membina struktur pangkalan data iaitu skema luaran, skema konseptual dan skema dalaman.
Ia menukar data yang di jana oleh atur cara aplikasi atau terminal dari paras konseptual kepada paras fizikal
Hasil dari perlaksanaan DDL ialah jadual dan disimpan dalam kamus khas yang dipanggil kamus data.
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

41. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
2.2 Bahasa Pangkalan Data
Kamus Data
komponen penting dalam SPPD yang menyimpan meta data - iaitu sesuatu yang menceritakan tentang pemerihalan data di dalam pangkalan data.
Faedah Kamus Data:
Maklumat data dikumpul dan disimpan secara terpusat,
Makna data boleh ditakrif dengan jelas
Komunikasi dan persefahaman antara pengguna mudah,
Lewahan dan ketakselarasan dapat dikesan & dielakkan.
Setiap perubahan kepada struktur pangkalan data dapat direkodkan dengan segera.
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

42. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
2.2 Bahasa Pangkalan Data
Bahasa Pengolahan Data (DML )
Sediakan set operasi untuk menyokong operasi pengolahan data.
Operasi DML:
Masukan data baru ke dalam PD.
Memperbaiki data simpanan ke dalam PD.
Memperbaiki kandungan PD.
Hapus data dari PD.
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

43. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
2.2 Bahasa Pangkalan Data
Bahasa Pengolahan Data (DML)
Kelas Bahasa Pengolahan Data
Bahasa Bertatacara
Membenarkan pengguna untuk memberitahu sistem data apa yang diperlukan dan bagaimana mencapainya
Bahasa Tidak Bertatacara
Membenarkan pengguna menerangkan data apa yang diperlukan TANPA menentukan bagaimana ia diperlukan
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

44. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
2.2 Bahasa Pangkalan Data
Bahasa Generasi ke4 (4GL)
Lebih mudah digunakan
Arahan pengaturcaraan lebih ringkas
Ciri-Ciri
Bahasa Persembahan: Bahasa
pertanyaan & penjanaan laporan
Bahasa khusus: bahasa pangkalan
data dan hamparan kerja
Aplikasi penjanaan: menakrif,
menambah, kemaskini, capai data
dari pangkalan data utk membina
aplikasi
Bahasa peringkat tinggi utk
menjana kod aplikasi
Fungsi Penggunaan
Penjanaan Penggunaan
Penjanaan Laporan
Penjanaan Borang
Penjanaan Grafik
Bahasa Pertanyaan
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

45. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
2.3 Model Data
Himpunan konsep, kekangan dan peraturan integriti yang menerangkan tentang keadaan, perhubungan dan kekangan data di dalam sesebuah organisasi.
Mempunyai tiga komponen iaitu:
Skema
menerangkan
tentang struktur
data.
Pengolahan
menerangkan jenis
operasi yang dilakukan
ke atas data.
Kawalan dan
Pengesahan Data
menerangkan peraturan
integriti dan had data.
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

46. 2.3 Model Data 2 jenis model data (MD) Model Berasaskan Objek
Model Perhubungan Entiti
- Dalam permodelan data konseptual
- Konsep entiti, atribut, hubungan
Model Objek-Semantik
Penerangan atribut secara artifak
Atribut objek semantik - ERD
Model Berorientasikan Objek
Objek dilihat bercirikan perlakuan
Aliran keadaan menukar nilai atribut
Model Berasaskan Rekod
Model Data Hieraki
Berasaskan struktur pohon.
Nod akar: bhgn atas
Nod daun: bhgn bawah
Nod => rekod dan dihubungkan
Model Data Rangkaian
3 komponen: data, rekod, hubungan
Hubungkan rekod (tuan) => rekod(ahli)
Model Data Hubungan
Berbentuk jadual : baris dan lajur
Lajur => atribut; baris => rekod
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

47. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
2.4 Fungsi SPPD
Penyimpanan, Capaian & Kemaskini data
menyediakan kemudahan menyimpan, mengambil dan mengemaskini data dalam pangkalan data.
Katalog Capaian Pengguna
menyediakan suatu katalog – keterangan item data yang disimpan dan boleh dicapai.
Menyokong transaksi
Transaksi: suatu unit kerja yang mengandungi beberapa arahan pengemaskinian terhadap data.
mempunyai mekanisme memastikan semua arahan kemaskinian dilakukan atau ditolak.
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

48. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
2.4 Fungsi SPPD
Kawalan keserentakan
menyediakan satu mekanisme untuk memastikan PD dikemaskini dengan betul apabila ramai pengguna mengemaskini PD serentak.
Pemulihan daripada kegagalan sistem
menyediakan satu mekanisme pemulihan PD apabila berlaku kerosakan/bencana alam.
Khidmat Autoriti / Hak kuasa
memastikan bahawa orang yang berhak sahaja dibenarkan mencapai pangkalan data.
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

49. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
2.4 Fungsi SPPD
Perkhidmatan integriti
menjaga kesahihan data.
perubahan data mesti mengikut kekangan atau syarat tertentu.
Sokongan komunikasi data
berupaya disepadukan dengan perisian komunikasi.
berupaya berintegrasi dengan pengurus komunikasi data.
Perkhidmatan Utiliti
Menyediakan set pekhidmatan utiliti: import, pantauan, analisa, statistik
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

50. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
2.5 Senibina SPPD
TELEPEMPROSESAN
Senibina tradisional utk sistem multi-pengguna
Terdiri daripada satu komputer dengan satu unit pemprosesan dan beberapa terminal
Semua proses dilaksanakan dalam lingkungan komputer fizikal yang sama.
Pengguna terminal disambungkan kepada komputer pusat dan tidak mampu berfungsi dengan sendiri.
Terminal menghantar mesej melalui subsistem kawalan komunikasi kepada atur cara aplikasi pengguna menggunakan perkhidmatan SPPD.
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

51. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
2.5 Senibina SPPD
PELAYAN-FAIL
Proses yang dibahagikan dalam Rangkaian Kawasan
Setempat (LAN).
Pelayan fail menyimpan fail yang diperlukan oleh aplikasi dan SPPD.
Pelayan fail bertindak sebagai pemacu cakera keras yang dikongsi.
Aplikasi dan SPPD akan meminta fail daripada pelayan fail apabila diperlukan.
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

52. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
2.5 Senibina SPPD
PELAYAN-FAIL
Stesen kerja menghantar permintaan kepada pelayan fail untuk meminta semua data yang disimpan dalam cakera untuk keperluan SPPD.
Kelemahan seni bina pelayan-fail adalah seperti berikut:
Bilangan trafik rangkaian yang tinggi.
Salinan penuh SPPD perlu bagi setiap stesen kerja.
Kerjasama, pemulihan dan kawalan integriti lebih kompleks kerana terdapat beberapa SPPD yang cuba untuk mencapai fail yang sama.
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

53. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
2.5 Senibina SPPD
PELAYAN-PELANGGAN
Pangkalan data dan SPPD ditempatkan dalam satu komputer - pelayan.
Kom. Pelayan berkeupayaan pemprosesan yang tinggi dan bertindak sebagai komputer yang memantau kom. pelanggan yang disambungkan kepadanya di dalam satu rangkaian setempat.
Komputer pelayan itu dikenali sebagai ‘backend’ manakala komputer pelanggan sebagai ‘frontend’.
Pelayan menyediakan khidmat pengurusan PD dan Pelanggan memohon untuk mencapai PD
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

54. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
UNIT 1 KONSEP ASAS
UNIT 1
BAB 3
Perancangan Pangkalan Data
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

55. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
3.0 Pengenalan
Objektif
Memahami 3 rekabentuk yang terlibat dalam fasa rekabentuk pangkalan data.
Memahami 3 bahagian penting dalam fasa rekabentuk konseptual
Memahami tujuan 6 fasa yang terlibat dalam kitarhayat pembangunan pangkalan data
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

56. Kitarhayat Pembangunan PD (DDLC)
Sistem Pangkalan Data merupakan sebahagian dari Sistem Maklumat
Sistem PD tertakluk kepada satu kitar hayat yang dipanggil KITAR HAYAT PEM-BANGUNAN PANGKALAN DATA (DDLC)
DDLC menggunakan pendekatan berorientasikan data: data menjadi asas rekabentuk.
Melalui pendekatan ini, semua fungsi sistem dibangunkan berdasarkan struktur data
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

57. Kitarhayat Pembangunan PD (DDLC)
DDLC mempunyai 6 fasa
Perancangan PD
Penilaian awalan
Kajian kesauran
Rekabentuk PD
Mewakili data & perhubungan data
Membekalkan model data A K
T I V I T I
Implimentasi dan Pemuatan
Merealisasikan rekabentuk PD
Pembangunan sistem prototaip
Pengujian
Pengujian dan penyahralatan
Penilaian ke atas sistem
Operasi
Pemasangan sistem
Latihan Pengguna
Penilaian
Penyelenggaraan
Penambah baikan
Fasa
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

58. DDLC F1: Perancangan PD Aktiviti yang terlibat :
Menganalisa situasi organisasi
Analisa Objektif, Operasi, Struktur Organisasi
Analisa sistem semasa
Cara: Temubual, pemerhatian, kajian
Takrif Masalah & Kekangan
Masalah & kekangan sistem semasa
Cadangkan Penyelesaian
Takrif Objektif
Objektif sistem cadangan?? - Integrasi sistem??
Perkongsian data?? - Cara perolehan data??
Takrif Skop & Sempadan
Skop: ruanglingkup sistem
Sempadan: Persekitaran sistem
orang, hw, sw
Kajian Kesauran
Penyediaan laporan kesesuaian & potensi
sistem: teknologi, ekonomi, pengendalian
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

59. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
DDLC F2: Rekabentuk PD
Tujuan:
Mewakili Data dan hubungan antara data
Bekalkan Model Data yang menyokong transaksi
Menentukan rekabentuk sistem memenuhi kehendak pengguna
Aktiviti Rekabentuk
Rekabentuk
Konseptual
Logikal
Fizikal
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

60. Aktiviti Yang terlibat
Rekabentuk Konseptual
Pendekatan Permodelan Data
Mewakili objek dunia secara realistik
DDLC F2: Rekabentuk PD
Aktiviti Yang terlibat
Permodelan Data
Data dimodelkan
berorientasikan objek
nyata
Menakrifan: Entiti,
atribut, hubungan
Model Data
Konseptual
Penormalan
- Proses menentukan
kebersandaran atribut
terhadap entiti
- Untuk mengatasi
masalah pengulangan
data, anomali
Pastikan model yang
terhasil adalah sah
Pengesahan Model
Data
Pengujian Rajah ER
Pengesahan r/bentuk
rajah ER
Pastikan Model Data
bebas drpd model
SPPD
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

61. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
Pemetaan reka bentuk konseptual kepada reka bentuk logikal
Hasil: Model Data Logikal
Menterjemahkan entiti, atribut dan hubungan kepada bentuk
perwakilan data yang serasi dengan model SPPD.
Jika model data SPPD : berasaskan model hubungan = >
model data konseptual ditukar kepada bentuk jadual
DDLC F2: Rekabentuk PD
Aspek fizikal data yang disimpan dalam storan & prestasi sistem.
Model fizikal bergantung pada perisian SPPD.
Ciri-ciri storan bergantung kepada perkakasan,
Ciri-ciri capaian bergantung kepada sistem PD dan SPPD.
Rekabentuk Logikal
Rekabentuk Fizikal
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

62. DDLC F3: Implimentasi & Pemuatan
proses merealisasikan reka bentuk pangkalan data
dan penggunaannya.
DDLC F3: Implimentasi & Pemuatan
model yang berfungsi seperti sistem akhir tetapi
tidak dilengkapi dengan ciri-ciri yang sepenuhnya,
Implimentasi
Prototaip
Pada fasa ini, pembangun memilih samada membangunkan
PROTOTAIP atau sistem sebenar
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

63. DDLC F3: Implimentasi & Pemuatan
Aktiviti
Memasang SPPD
Pemasangan SPPD
Latihan Pengguna
Pentadbir Pangkalan Data akan
mencipta kumpulan storan PD
Mencipta Pang. Data
Mencipta Skema PD, Kamus
Data, Pandangan Pengguna
Memuat / Menukar
Data
Memuatkan data ke PD
Mengubahsuaian format data
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

64. DDLC F4: Pengujian & Penilaian
Aktiviti
Menguji Pangkalan Data & Aturcara Penggunaan
Pengujian Integrasi
Pengujian Unit
Pengujian Sistem
Penilaian Pangkalan Data
Pengujian Prestasi
Pengujian Keselamatan Sistem
Pengujian Sistem
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

65. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
DDLC F5: Operasi
Bermula apabila sistem beroperasi di persekitaran sebenar
Berakhir => sistem digantikan dengan sistem baru
Melibatkan penyediaan manual pengguna; latihan; sokongan teknikal
Rancangan Peralihan Terus:
Sis. semasa ditukar terus kepada sistem baru
Rancangan Peralihan Selari:
Sis. semasa dan baru beroperasi serentak
Rancangan Peralihan Perintis:
Sis. baru digunakan sebagai perintis di bhgn tertentu
Rancangan Peralihan Berperingkat:
Sis. baru beroperasi secara berfasa
Pendekatan Operasi
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

66. DDLC F6: Penyelenggaraan & Evolusi
proses memantau dan mengekalkan prestasi sistem dan pangkalan data.
Tujuan:
Memulihkan ralat yang terdapat dalam sistem,
Penyesuaian ke atas pangkalan data
Peningkatan kepada versi terkini
Pastikan penyelenggaraan tidak menggangu pengguna lain
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia

67. Copyright © ODL Jan 2005 Open University Malaysia
Terima Kasih
Copyright © ODL Jan Open University Malaysia