دكتر كورش فتحي واجارگاه دانشیار دانشگاه شهيد بهشتي Teaching Workshop دكتر كورش فتحي واجارگاه دانشیار دانشگاه شهيد بهشتي
مفهوم تدریس: در تعریف تدریس گفته اند تدریس یا Teaching عبارت است از تعامل یا رفتار متقابل معلم و شاگرد بر اساس طرح منظم و هدفدار معلم ،برای ایجاد تغییر در رفتار دانش آموز . مفهوم آموزش:Instruction :همان تدریس است اما دارای ابعاد مکانیکی.برخلاف تدریس که دارای ابعاد عاطفی ،انسانی و تعاملی است.
2-بکار بردن روشهای مناسب تدریس: عوامل موثر بر تدریس : 1-فعال بودن شاگرد : 2-بکار بردن روشهای مناسب تدریس: 3-شناخت فراگیران و برقراری روابط نزدیک با آنها تفاوت های فردی از لحاظ *مدل بانکداری تعلیم و تربیت *مفهوم Deschoolhing *یک روش بهترین نیست *باید با توجه به روند کلاسی شرایط افراد،امکانات و وسایل...یکی را انتخاب کرد. *شناختی *عاطفی *اجتماعی *اختلافی 4-استفاده از محتوا و وسایل مناسب : تدریس مستلزم استفاده از برنامه مناسب است-برنامه درسی باید تدریس شود- مفهوم برنامه درسی-برنامه درسی بعنوان تجربه یادگیری-برنامه درسی پنهان-برنامه درسی خنثی
سطوح تدریس با توجه به برنامه درسی: برنامه درسی آرمانی برنامه درسی رسمی برنامه درسی نهادی یا موسسه ای برنامه درسی قصد شده (آموزشی) برنامه درسی اجرا شده Operating برنامه درسی تجربه ای یا تجربه شده
5-رعایت توالی در عرضه مطالب: مطالب باید بصورت سازمان یافته و تسلسل منطقی آموزش داده شود این بیان بدان معناست که: معلم باید هدف های مشخصی را مفروض داشته باشد آموزش از ساده به مشکل باشد مطالب را به هم مرتبط کند (گذشته و حال را) تعادل مطالب (برنامه درسی)=شیوه های مختلف بیان معنی استفاده از از طرح درسی:با تجربه ها یا کم تجربه ها(کدامیک؟) 6-تدارک محیط آموزشی مناسب:از لحاظ نور ،گرما،سرما ، سر و صدا ،آسایش محیطی،تعداد دانش آموزان(ازدحام ) 7-ایجاد انگیزه در یاد گیرنده : تئوری مازلو تئوری هرزبرگ تئوری مک کلند(قدرت،پیشرفت وابستگی عاطفی) برقراری نظم و انضباط در محیط آموزشی اساس کار است: نباید در کلاس فریاد کشید به دانش آموز غیر منضبط نزدیک شد(مکانی) سوال را به او ختم کرد
بزرگسالان هدفمند هستند بزرگسالان تناسب-محور هستند ویژگی های بزرگسالان بزرگسالان افرادی مستقل و خودراهبر هستند . معلم و برنامه درسی تسهیل کننده: آنها منابع واقعی یادگیری حفظ هستند دارای تجربیات و دانش و دانش اندوخته شده اند بزرگسالان هدفمند هستند بزرگسالان تناسب-محور هستند بزرگسالان عمل گرا هستند باید به آنها احترام گذاشت طراحی باید بین رشته ای باشد بزرگسال یک شخص کامل است معلم نیز یک یادگیرنده است همه بزرگسالان می توانند بیاموزند
الگوی تفکر استقرایی Inductive model مفهوم :این الگو توسط هیلدا تا با مطرح شده است و هدف اصلی آن کمک به رشد جریان استقرای ذهنی بویژه افزایش توان طبقه بندی واستفاده از طبقات در یادگیری است تا یادگیرنده بتواند بهتر اطلاعات را پردازش کند نظریه زیربنا: وی در الگو خود ،سه فرض عمده را می پذیرد: 1-تفکر را می توان آموخت 2-تفکر،در گیر شدن فعال فرد و مطالب است 3-جریانات تفکر دارای توانایی و نظم معینی است زمینه های کاربرد: وی در الگوی خود به سه شیوه تدریس اشاره می کندکه عبارتند از: تکوین مفهوم تفسیر مطالب کاربرد اصول
یاران در یادگیری از تخصص دونفری تا گروهی هدف اصلی این معلم ،تشکیل هسته های تشریک مساعی است است.یعنی سازمان دادن به یادگیری مبتنی برای اشتراک مساعی در قالب گروه های 2تا سه نفره (اگر بیشتر شوند کار آیی روش پایین می آید).یاوران یا هسته ها برحسب فعالیت های مختلف تغییر می کند.در این حالت معلم می کوشد به آنها بیاموزد و آنها با یکدیگر برای شناخت بهتر مسائل و تکالیف ،جمع آوری اطلاعات ،تحلیل آنها و..کمک می کنند
مبنای آموزش و پرورش از طریق جریان مردن سالار تفحص گروهی مبنای آموزش و پرورش از طریق جریان مردن سالار مبانی نظری جان دیویی در کتاب دموکراسی و تعلیم و تربیت توجیه می کند که مدرسه در کل باید بصورت یک جامعه دموکراتیت کوچک اداره شود و دانش آموزان در اداره آن مشارکت کنند و با تجربه اندوزی ،نحوه استفاده از کاربرد روش علمی در بهبود جامعه انسانی را یاد بگیرند. در این الگومفروضه اصلی این است که انسان یک موجود اجتماعی است و هیچ فرد انسانی به بدون همکاری و رجوع به همنوعان خود نمی تواند کاری از پیش ببرد .اگر هرکس برای خود و خود مداری عمل کند ،تعارض و برخورد زندگی اجتماعی را خدشه دار می کند و هم از این رو باید دانش آموزان بیاموزند که چگونه در تمام زمینه ها بصورت اجتماعی و گروهی عمل کنند .از این رو در روش حاضر ،دموکراسی و پژوهش بصورت بارزی با هم ترکیب می شود .
جهت الگو:اهداف و فرض ها: الگو کاوشگری آموزش کاوشگری به وسیله ی ریچارد ساکمن (1963) برای تدریس یک جریان تفحص و توضیح در باره پدیده های غیر معمولی تدوین شده است .در این الگو،شاگردان با روش های مختلف مورد استفاده دانشمندان در سازماندهی دانش و تدوین اصول آشنا میشود و مهارت ها و زبان کاوشگری دانشمندان را می آموزند. جهت الگو:اهداف و فرض ها: این الگو در اصل معتقد به استقلال در یادگیری افراد است و از این رو، مشارکت فعال یادگیرندگان را در کاوشگری علمی فراهم میکند.بر طبق این الگو،کودکان خود مشتاق و کنجکاو برای رشد خود هستند و آموزش کاوشگران توان طبیعی و ذاتی آن را در راستا به کار گیرد. هدف اصلی آموزش کاوشگری کمک به شاگردان در ایجاد نظم عقلی و مهارت های لازم برای طرح سوال و تحقیق به آنها مبتنی بر کنجکاوی خود آنان است. از این رو در این الگو از شاگردان خواسته می شود تا در باره نحوه وقوع حوادث پرسش کنند و دلایل آن را دریابند. اغاز آموزش کاوشگری،معرفی یک حادثه شگفت آور به شاگردان است تا برای حل آن بر انگیخته شوند.
2-گرد آوری داده ها –تایید درستی آنها: در این مرحله شاگردان درباره مساله ای که دیده اند یا تجربه کرده اند ،اطلاعاتی گردآوری میکنند.در این مرحله شاگردان به پرسش های خود ادامه می دهند.معلم هر بار که دانش آموزان عبارتی اظهار می دارند که او نتواند با آری یا نه پاسخ گوید ،از آنها می خواهد سوال را به شکل دیگری مطرح کنند. 3-گردآوری داده ها ،آزمایشگری در این مرحله بچه ها حقایقی را درک کردند ،فرضیه ها را در ذهن خود می سازند و به کاوشگری بیشتر می پردازند .شاگردان با استفاده از دانش خود درباره رفتار اشیاء می توانند سوالات خود را به روابط میان متغیر های درون آن موقعیت معطوف بدارند. آنان برای توجه به انجام اموربه نحوی دیگر و ملاحظه رویدادهای ناشی از آن می توانند برای آزمون روابط علی و انتخاب داده های جدید یا سازماندهی داده های موجود به راه های جدید دست به آزمایشهای نظری یا علمی بزنند. در اینجا بجای طرح سوالات تاییدی (آنچه که هست)،سوالات یا فعالیت های ناظر بر آزمایش روابط میان متغیر ها مهم است .هر دوی آنها برای نظریه دارای ضروری هستند،ولی گردآوری حقایق باید پیش از ایجاد فرضیه باشد
بدیعه پردازی (سینکتیکز synectics ) مفروضات و اهداف عمده: گوردون بدیعه پردازی را بر چهار مطلب عمده پایه گذاری می کند: خلاقیت در فعالیت های روزمره دارای اهمیت است خلاقیت به هیچ وجه اسرار آمیز نیست (قابل فهم و آموزش است) اختراع خلاق در تمام رشته ها نظیر هنر ها ،علوم و مهندسی مشابه است (فقط مختص هنر نیست) تفکر خلاق در نظر فرد و گروه بسیار شبیه است (الزاما خلاقیت امری فردی و تجربه ای شخصی نیست)
پایان