1. Складаныя
сказы

2. складаныя сказы з дзвюма сэнсава-граматычнымі часткамі
Сказ, які можна падзяліць на дзве ці больш сэнсава-граматычныя часткі, падобныя на простыя сказы, называецца складаным:
Замаразкі ўсё мацнелі і мацнелі, і ўжо раніцамі зямля адзывалася пад нагамі лёгкім звонам, і кожны крок быў чуваць за колькі кіламетраў па ўсім наваколлі. (М. Лынькоў)
Складаныя сказы па колькасці ў іх сэнсава-граматычных частак падзяляюцца на:
складаныя сказы з дзвюма
сэнсава-граматычнымі часткамі
складаныя сказы з некалькімі
сэнсава-граматычнымі часткамі

3. СКЛАДАНЫЯ СКАЗЫ злучнікавыя бяззлучнікавыя складаназлучаныя
СКЛАДАНЫЯ СКАЗЫ
з адным відам сінтаксічнай сувязі частак
з рознымі відамі сінтаксічнай сувязі частак
злучнікавыя
бяззлучнікавыя
складаназлучаныя
складаназалежныя
з адной даданай часткай
з некалькімі даданымі часткамі

4. У залежнасці ад відаў і сродкаў сувязі сэнсава-граматычных частак
складаныя сказы падзяляюцца на наступныя тыпы і падтыпы:
злучнікавыя сказы –
складаныя сказы, часткі якіх спалучаюцца пры дапамозе злучнікаў
і злучальных слоў
бяззлучнікавыя сказы –
складаныя сказы, часткі якіх спалучаюцца без удзелу злучнікаў, па сэнсе і інтанацыі
з рознымі відамі сувязі частак –
складаныя сказы, часткі якіх спалучаюцца пры дапамозе злучнікавай і бяззлучнікавай сувязі адначасова
складаныя сказы
з падпарадкавальнымі злучнікамі і злучальнымі словамі
(складаназалежныя сказы)
складаныя сказы са злучальнымі злучнікамі на мяжы частак
(складаназлучаныя сказы)

5. У адпаведнасці з відамі і сродкамі сувязі частак
складаныя сказы падзяляюцца на:
складаныя сказы са злучнікавай сувяззю частак;
сродкі сувязі – злучальныя і падпарадкавальныя злучнікі ці злучальныя словы
складаныя сказы з бяззлучнікавай сувяззю частак;
сродкі сувязі –
сэнс, інтанацыя
складаныя сказы з рознымі відамі сувязі частак;
сродкі сувязі –
адначасова злучнікі (злучальныя і падпарадкавальныя) ці злучальныя словы, сэнс, інтанацыя
На цёмным небе высыпалі буйныя зоры, мяцеліца пацішэла.
Яшчэ не развіднела як след, а ўжо грыміць трамвай на скрыжаванні.
Артыстаў адпусцілі раней, каб паснедалі і сабраліся ў клубе.
Я думаю пра першых касманаўтаў, што павядуць да зораў караблі.
На ўсходзе чырвань грае, цень радзее, нікне мрок, і зямелька ўжо вітае новы радасны дзянёк.

6. Пазней Мірон не мог прыпомніць, што з ім здарылася. (Я. Маўр)
Каб адрозніць злучнік ад злучальнага слова, неабходна мець на ўвазе наступнае:
злучнікі адносяцца да службовых часцін мовы і не з’яўляюцца членамі сказа
злучальныя словы захоўваюць значэнне самастойнай часціны мовы – адноснага займенніка ці прыслоўя – і выконваюць ролю членаў сказа:
Вучні падышлі да гістарычнага помніка, які хораша выглядаў сярод новых будынкаў. (А. Кулакоўскі)
злучнікі можна апусціць, перабудаваўшы складаны злучнікавы сказ у бяззлучнікавы, злучальныя словы апусціць нельга:
Хлопцы спадзяваліся, што лясная сцяжынка прывядзе іх да якога-небудзь паселішча. (Я. Маўр)
Хлопцы спадзяваліся: лясная сцяжынка прывядзе іх да якога-небудзь паселішча.
з’яўляючыся службовымі часцінамі мовы, злучнікі не могуць мець лагічны націск, яго звычайна маюць злучальныя словы (як самастойныя часціны мовы):
Мірон памятае толькі, што ў яго галаве, нібы маланка, мільганула думка аб учарашняй сустрэчы. (Я. Маўр)
Пазней Мірон не мог прыпомніць, што з ім здарылася. (Я. Маўр)

7. На схемах складаныя сказы абазначаюцца так:
Складаныя сказы, часткі якіх спалучаюцца з дапамогай злучальных злучнікаў, –
складаназлучаныя сказы
[ ], і [ ].
Складаныя сказы, часткі якіх спалучаюцца з дапамогай падпарадкавальных злучнікаў, -
складаназалежныя сказы
[ ], ( бо … ).
Складаныя сказы, часткі якіх спалучаюцца з дапамогай злучальных слоў, –
складаназалежныя сказы
[ ], ( які … ).
Складаныя сказы, часткі якіх спалучаюцца па сэнсе і інтанацыі без дапамогі злучнікаў і злучальных слоў, –
бяззлучнікавыя сказы
[ ], [ ].
[ ] – [ ].
[ ] : [ ].

8. Парадак сінтаксічнага разбору
складаных сказаў
Назваць від сказа па мэце выказвання.
Абазначыць лічбамі, колькі ў ім сэнсава-граматычных частак.
Вызначыць, спалучаюцца яны з дапамогай злучнікаў (злучальных слоў) ці без іх.
Абазначыць злучальныя злучнікі ; падпарадкавальныя злучнікі ; злучальныя словы
5. Разабраць кожную частку па членах сказа як просты сказ.

9. Дзякую за ўвагу!!!