Download presentation
1
GUARANI ÑE’Ê REGIONAL YTUSAINGO
PRESENTA “TERO” “PRIMERA PARTE”
2
TERO TERO TERO TERO TERO TERO TERO TERO TERO TERO TERO TERO TERO
3
ava, mymba, ka’avo ha mba’e
TERO (SUSTANTIVO) He’ise Ha’e umi ñe’ê ombohérava ava, mymba, ka’avo ha mba’e
4
Kalo Jasy Arandu
5
vakame jagua Apere’a
6
yvyrarogue yvyra yvoty
7
Aranduka ha haiha óga Mba’yru apyka sapatu
8
Mbarakaja oke hína óga ári Mesa ári oi che aranduka
Ñe’êjoaju Laura oho mbo’ehaópe Mbarakaja oke hína óga ári Mesa ári oi che aranduka
9
Mboy terópa oĩ ko ñemoñe’êrãme
Peteî ka'aru yryvu oguapy aturu hína takuru ári ojepe'e. Kirikiri oveve karape ohasávo hi'áripi ha oñe'ê chupe kóicha:– Mba'éichapa nde ka'aru pa'i. porundy poteĩ poapy
10
ka'aru – yryvu – takuru – Kirikiri - ka'aru - pa'i
iporãite poteĩ ka'aru – yryvu – takuru – Kirikiri - ka'aru - pa'i
11
oĩvai jevy
12
Tero ñemohenda Iñe’êpu’andu rupi – por su fonética
(clasificación) Iñe’êpu’andu rupi – por su fonética Ijysaja rupi – por su moforlogía Hetepy rupi – por su estructura He’íseva rupi – por su significación Ipysokue rupi – por su extensión
13
Tero ñemohenda iñe’êpu’andu rupi
Tero tĩgua Sustantivo nasal Tero jurugua Sustantivo oral
14
kangy okê kamby tĩ akã tenondehára
Ha’e umi tero oguerekóva pu’ae tĩgua (ã - ê – ĩ – õ – ũ - ŷ ), têrã pundie tĩgua (ĝ – m – mb – n – nd – ng – nt - ñ) ipype kangy okê kamby tĩ akã tenondehára
15
So’o jakare tupa ao juru Ka’a pororo chipa
Ha’e umi tero oguerekóva pu’ae jurugua (a, e, i, o, u, y ), têrã pundie jurugua (ch, g, h, j, k, l, p, r, rr, s, t, v, puso)ipype Ani oguerekova’erã pu’ae ha pundie tĩgua So’o jakare tupa ao juru Ka’a pororo chipa
16
Mboy terópa tĩgua ha jurugua oĩ ko ñemoñe’êrãme
Nati ha Peru oike korapýgui ha oma’ê mba’épa ojapo itúva ha isy kosináme, oguapy mesápe oha’arõ tembi’u. Tĩgua 6 – 4 - 5 Jurugua 8 – 7 - 4
17
Nati - Kosina – mesa - tembi’u
iporãite Tero tĩgua 4 Nati - Kosina – mesa - tembi’u
18
Peru – korapy – túva – sy -
iporãite Tero jurugua 4 Peru – korapy – túva – sy -
19
oĩvai jevy
20
Tero ijysajateĩva – sustantivo uniforme
Tero ijysajakõiva – sustantivo biforme Tero ijysaja’apýva – sustantivo triforme Tero ijysajarundýva – sustantivo cuatriforme
21
Ha’e umi tero oguerekóva peteĩ ysaja año ojepuru haĝua
Tero ijysajateĩva Ha’e umi tero oguerekóva peteĩ ysaja año ojepuru haĝua kuarahy apyka Ka’a korapy
22
Tero ijysajakõiva ysaja’ypy: ta’ýra – tajýra – túva - tykéra
Ha’e umi tero oguerekóva mokõi ysaja año ojepuru haĝua. Peteĩva héra ysaja’ypy ha oñepyrũjepi “T”pe, ha ambuéva katu héra ysajapuru ha oñepyrũ “R”pe. Ko’ã tero apytépe oĩve umi ombohérava ñane pehênguépe. ysaja’ypy: ta’ýra – tajýra – túva - tykéra Ysajapuru: ra’y – rajy – ru ryke
23
Che ru Che ra’y
24
Tero ijysaja’apýva ysaja’ypy: tova – tetyma – tañykã - óga
Ha’e umi tero oguerekóva mbohapy ysaja ojepuru haĝua. Ko’ãvape pe ysaja’ypy ha oñepyrũkuaa “T”pe, térã “O”pe ha umi mokõi ysajapuru katu oñepyrũjepi “R” peteĩva ha ambuéva “H”pe . ysaja’ypy: tova – tetyma – tañykã - óga Ysajapuru 1: rova - retyma – rañykã - róga Ysajapuru 2: hova- hetyma - hañykã - hóga
25
Nde rova Che róga
26
Tero ijysajarundýva ysaja’ypy: Tymba – To’o Ysajapuru 1: Rymba – Ro’o
Ha’e umi oguerekóva irundy ysaja ojepuru haĝua. Koichaĝua terópe pe ysaja’ypy oñepyrũ “T”pe, ha umi mbohapy ysajapurúgui mokõi oñepyrũ “R” ha “H”pe . Ysajapuru mbohapyha katu oñepyrũkuaa ambue pundiépe ysaja’ypy: Tymba – To’o Ysajapuru 1: Rymba – Ro’o Ysajapuru 2: Hymba – Ho’o Ysajapuru 3: Mymba – So’o
27
Bibliografía consultada David A. Galeano Olivera
Guarani Ñe’êtekuaaty de David A. Galeano Olivera (Ateneo de Lengua y Cultura Guarani Motenondehára)
28
ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANI CORRIENTES – ARGENTINA
Apohára: Mbo’ehára JORGE ROMÁN GÓMEZ EL KUNUMI REGIONAL YTUSAINGO DEL ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANI CORRIENTES – ARGENTINA
Similar presentations
© 2024 SlidePlayer.com Inc.
All rights reserved.