1. BÁO CÁO MỘT CA ĐIỀU TRỊ GÃY ĐÀI QUAY BẰNG XUYÊN ĐINH KIRSCHNER/ C-ARM
Nguyễn Văn Ơn
Trương Tấn Trung
Trần Tấn Đạt

2. 1. Tần suất
Chiếm 1—1,5% trong gãy xương, là tổn thương thường gặp nhất vùng khuỷu tay (33%).
Trẻ em: 1% của các gãy xương, 5-10% của gãy xương vùng khuỷu, thường gặp ở 9-10 tuổi.
Ở trẻ em thì thường gãy Harris Salter II.
35% có tổn thương liên quan mô mềm, dây chằng, khớp quay trụ, gãy khác (gãy mỏm vẹt, mỏm khuỷu), trật khớp, tam chứng đau khổ vùng khuỷu: trật khớp khuỷu, gãy chỏm quay, gãy mỏm vẹt

3. 2. Cơ chế chấn thương
Té duỗi tay, khuỷu duỗi, vẹo ngoài.

4. 3. Giải phẫu
Chỏm quay nằm trong bao khớp nên dễ bị thiếu máu nuôi gây hoại tử chỏm
Chỉ 1 phần nhỏ cổ nằm trong bao khớp, có thể không gây tràn dịch khớp, do đó “ fat pad sign” có thể âm tính.

5. Điểm cốt hóa ở TE
Capitelium 1Y, Radius head 3Y, Intermedial epicondyle 5Y, Trochlea 7Y, Olecranon 9Y, External epcondyle 11Y, chỏm con đầu tiên 1 Y, đầu trên xương quay 3 Y , lồi cầu trong, ròng rọc, mỏm khuỷu, mỏm trên lồi cầu ngoài, trên Xquang thấy dấu chử I là bình thường
Điểm cốt hóa ở trẻ em theo tuổi: C-R-I-T-O-E ( )

7. 3. Phân loại theo O’Brien
Chỏm gập góc < 300, Chỏm gập góc , Chỏm gập góc > 600

8. Phân loại theo Manson
Không di lệch, hoặc di lệch tối thiểu < 2 mm, không có cơ chế khóa.
Di lệch > 2mm hoặc gập góc, có cơ chế khóa xoay của cẳng tay.
Gãy nhiều mảnh và di lệch, có cơ chế khóa.
Gãy đầu trên xương quay với trật khớp khuỷu.

9. 4. Các phương pháp điều trị
Có nhiều phương pháp điều trị:
Bó bột
Nắn xuyên kim
Nắn xuyên kim lòng tủy
Mổ mở
Cắt toàn bộ hoặc 1 phần mảnh gãy…
Yếu tố quyết định điều trị, còn nhiều tranh cãi bao gồm:
Di lệch
Gập góc
Tổn thương mô mềm
Tuổi bệnh nhân
Thời gian từ lúc tổn thương
Góc < 30: bột cánh tay dài 7-10 vận động sớm
Góc : nắn kín, bột ngày
Góc : nắn, xuyên kim, bột ngày
Góc > 45 và di lệch > 3mm: xuyên đinh qua da, kỹ thuật nắn nâng cao
Góc < 60 sấp ngửa, đầu xương quay trật thật sự: mổ mở

10. 5. Các phương pháp nắn Kỹ thuật nắn Patterson
a. kéo dọc trục cẳng tay, để khuỷu ở tư thế varus, dùng ngón tay cái đẩy chỏm quay lên trên, thả khuỷu tay về tư thế bình thườngkéo dọc trục cẳng tay, để khuỷu ở tư thế varus, dùng ngón tay cái đẩy chỏm quay lên trên, thả khuỷu tay về tư thế bình thường.
b. sấp ngửa cẳng tay, trong tư thế khuỷu gấp 90, đồng thời dùng ngón cái ấn chỏm quay vào trong

11. 5. Các phương pháp nắn Kỹ thuật nắn Israeli.
a. kéo dọc trục cẳng tay, để khuỷu ở tư thế varus, dùng ngón tay cái đẩy chỏm quay lên trên, thả khuỷu tay về tư thế bình thườngkéo dọc trục cẳng tay, để khuỷu ở tư thế varus, dùng ngón tay cái đẩy chỏm quay lên trên, thả khuỷu tay về tư thế bình thường.
b. sấp ngửa cẳng tay, trong tư thế khuỷu gấp 90, đồng thời dùng ngón cái ấn chỏm quay vào trong

12. 5. Các phương pháp nắn Kỹ thuật đinh K.
a. kéo dọc trục cẳng tay, để khuỷu ở tư thế varus, dùng ngón tay cái đẩy chỏm quay lên trên, thả khuỷu tay về tư thế bình thườngkéo dọc trục cẳng tay, để khuỷu ở tư thế varus, dùng ngón tay cái đẩy chỏm quay lên trên, thả khuỷu tay về tư thế bình thường.
b. sấp ngửa cẳng tay, trong tư thế khuỷu gấp 90, đồng thời dùng ngón cái ấn chỏm quay vào trong

13. 5. Một số hình ảnh điều trị PT
Yếu tố quyết định điều trị bao gồm:
Di lệch
Gập góc
Tổn thương mô mềm
Tuổi bệnh nhân
Thời gian từ lúc tổn thương
Góc < 30: bột cánh tay dài 7-10 vận động sớm
Góc : nắn kín, bột ngày
Góc : nắn, xuyên kim, bột ngày
Góc > 45 và di lệch > 3mm: xuyên đinh qua da, kỹ thuật nắn nâng cao
Góc < 60 sấp ngửa, đầu xương quay trật thật sự: mổ mở

14. 5. Một số hình ảnh điều trị PT

15. 6. Ca lâm sàng LÊ NGUYỄN BẢO T Nữ 2006 Địa chỉ: Q.2, Tp. HCM
Cơ chế chấn thương: té chống tay duỗi
Chẩn đoán: gãy kín đài quay T di lệch ra ngoài gập góc.

16. Rạch da đầu dưới xương quay 0
Rạch da đầu dưới xương quay 0.5cm, đóng đinh đến ổ gãy chờ, nắn ổ gãy bằng pp dùng đinh K bẩy, đóng tiếp đinh K, kiểm tra 2 bình diện

17. Sau mổ - SM 1 tuần –SM 1 tháng1W

18. 6. Bàn Luận Xquang vùng khuỷu ở trẻ em dễ bỏ sót tổn thương
Nếu di lệch nhiều > 3mm hoặc gập góc > 300 mà nắn kín thất bại, phải phẩu thuật.
Bệnh nhân nên được mổ sớm 3-5 ngày, mổ muộn dễ bị viêm cơ cốt hóa.
Sau mổ bệnh nhân có thể gặp các biến chứng: giảm tầm vận động, phát triển quá mức đầu trên xương quay, hoại tử chỏm….
KHX bằng đinh K/ C-arm rút ngắn được thời gian mổ, giảm nguy cơ nhiễm trùng.
Ghim đinh chéo ổ gãy khó thực hiện, ghim từ lồi cầu xuống qua khớp dễ gãy đinh, nhiễm trùng, kiểm tra chính xác được ổ gãy và vị trí đinh Kirschner trong lúc mổ dưới màn tăng sáng.

20. Nguồn: Rookwood in children 7th (p. 419)

21. Nguồn tài liệu