1. UBND TỈNH ĐIỆN BIÊN SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
Cuộc thi thiết kế bài giảng điện tử e-Learning
Bài giảng:
Tiết 15-Bài 15: ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
Chương trình sinh học, lớp 8 Giáo viên: Đinh Thị Thuỷ Điện thoại di động: Trường THCS Mường Báng huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên Tháng 04 năm 2015

2. MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Kiến thức:
- Nêu hiện tượng đông máu và ý nghĩa của sự đông máu, ứng dụng.
- Nêu ý nghĩa của sự truyền máu.
2. Kĩ năng:
- Phân tích sơ đồ thể hiện cơ chế đông máu, sơ đồ truyền máu.
- Quan sát hình ảnh để nhận biết được sự phản ứng giữa các nhóm
máu.
*Kĩ năng sống:
- Tìm kiếm và xử lí thông tin khi đọc SGK, quan sát tranh ảnh để tìm hiểu nguyên nhân đông máu và nguyên tắc truyền máu.
- Kĩ năng giải quyết vấn đề: Xác định được mình có thể cho hay nhận những nhóm máu nào.
- Kĩ năng hợp tác lắng nghe tích cực trong hoạt động nhóm.
- Kĩ năng tự tin khi trình bày ý kiến trước nhóm, tổ, lớp.
3. Thái độ:
- Giáo dục ý nghĩa của truyền máu và hiến máu nhân đạo

3. NỘI DUNG BÀI HỌC:
I – ĐÔNG MÁU II – CÁC NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU 1 – Các nhóm máu ở người 2 – Các nguyên tắc cần tuân thủ khi truyền máu

4. I. ĐÔNG MÁU Đông máu là máu không ở thể lỏng mà vón lại thành cục
ở người bình thường, một vết đứt tay hay vết thương nhỏ làm chảy máu ra ngoài da, lúc đầu nhiều, sau ít dần rồi ngừng hẳn nhờ một khối máu đông bịt kín vết thương. Từ ví dụ này kết hợp với hình ảnh một số vết thương nhỏ chảy máu dưới đây em hãy cho biết:
? Máu bắt đầu ở trong mạch chảy ra ngoài cơ thể qua vết thương ở trạng thái gì?
I. ĐÔNG MÁU
Vậy đông máu diễn ra theo cơ chế nào? Mời các em quan sát video sau nhé:
Đông máu là máu không ở thể lỏng mà vón lại thành cục
Trạng thái vón cục ở thể rắn của máu chính là máu đã bị đông đấy. Vậy em hãy cho biết đông máu là gì?
Khối máu đông bịt kín vết thương ở trạng thái rắn (vón lại thành cục)
Khối máu đông bịt kín vết thương ở trạng thái gì?
Máu bắt đầu ở trong mạch chảy ra ngoài cơ thể qua vết thương ở trạng thái lỏng
Vết đứt tay nhỏ
Hình ảnh một số vết thương nhỏ ở tay bị chảy máu

6. Sơ đồ cơ chế đông máu Tế bào máu Máu vỡ enzim Khối máu đông Ca2+
Hồng cầu
Bạch cầu
Tế bào máu
Tiểu cầu vỡ
enzim
Khối máu đông
Ca2+
Tơ máu
Máu
Chất sinh tơ máu
(axitamin, Ca2+)
Huyết tương
Huyết thanh

7. Ý nghĩa của sự đông máu đối với sự sống của cơ thể là: bảo vệ cơ thể chống mất máu khi bị thương chảy máu đúng hay sai A)
Đúng B)
Sai
Đúng rồi - kích chuột để tiếp tục
Sai rồi - kích chuột để tiếp tục
Bâu trả lời của bạn:
You answered this correctly!
You did not answer this question completely
The correct answer is:
Bạn phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục
chấp nhận
trở về

8. Sự đông máu liên quan tới yếu tố nào của máu?
Bạch cầu B)
Huyết tương C)
Chất sinh tơ máu D)
Tiểu cầu và Ion canxi
Đúng rồi - kích chuột để tiếp tục
Sai rồi - kích chuột để tiếp tục
Bâu trả lời của bạn:
Bạn trả lời chưa đúng câu hỏi
You answered this correctly!
The correct answer is:
Bạn phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục
chấp nhận
trở về

9. Hình ảnh tiểu cầu
Hình ảnh các tế bào máu

10. Máu không chảy ra khỏi mạch nữa là nhờ đâu?
Búi tơ máu được hình thành ôm giữ các tế bào máu làm thành khối máu đông bịt kín vết thương B)
Hoạt động của hồng cầu C)
Hoạt động của bạch cầu
Đúng rồi - kích chuột để tiếp tục
Sai rồi - kích chuột để tiếp tục
Câu trả lời của bạn:
You did not answer this question completely
You answered this correctly!
Bạn trả lời chưa đúng câu hỏi
The correct answer is:
Bạn phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục
chấp nhận
trở về

11. Khối máu đông bịt kín vết thương
tạo hiển vi cục máu đông
Khối máu đông bịt kín vết thương

13. Tiểu cầu đóng vai trò gì trog quá trình đông máu?
Bám vào vết rách và bám vào nhau để tạo thành nút tiểu cầu bịt tạm thời vết rách B)
Dẫn máu giầu oxi tới các tế bào C)
Giải phóng chất giúp hình thành búi tơ máu để tạo thành khối máu đông D)
Bắt và nuốt các vi khuẩn vào trong tế bào và tiêu hoá chúng đi
Đúng rồi - kích chuột để tiếp tục
Sai rồi - kích chuột để tiếp tục
Câu trả lời của bạn
Bạn trả lời chưa đúng câu hỏi
You answered this correctly!
The correct answer is:
Bạn phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục
chấp nhận
trở về

14. I. Đông máu
1. Khái niệm: Đông máu là máu không ở thể lỏng mà vón lại thành cục.
2. Cơ chế:
Máu chảy
Các tế bào máu
Huyết tương
Hồng cầu
Bạch cầu
Tiểu cầu
Chất sinh tơ máu Vỡ
Enzim
Tơ máu
Ca2+
Huyết thanh
Khối máu đông
3. Ý nghĩa: Giúp cơ thể tự bảo vệ, chống mất máu khi bị thương.

15. Tại sao máu chảy trong hệ mạch lại không bị đông?
I. Đông máu
1. Khái niệm: Đông máu là máu không ở thể lỏng mà vón lại thành cục.
2. Cơ chế:
Tại sao máu chảy trong hệ mạch lại không bị đông?
Máu chảy
Các tế bào máu
Huyết tương
Hồng cầu
Bạch cầu
Tiểu cầu
Chất sinh tơ máu Vỡ
Enzim
Tơ máu
Ca2+
Huyết thanh
Khối máu đông
Vận tốc máu chảy trong hệ mạch là đều đặn và ổn định.
Mặt trong của hệ mạch rất nhẵn và trơn nên không làm cho tiểu cầu bị vỡ ra để giải phóng các yếu tố đông máu.
Một số tế bào còn tiết ra yếu tố chống đông tự nhiên như muối oxalat, xitrat…
Do vậy mà máu chảy trong mạch không bị đông
3. Ý nghĩa: Giúp cơ thể tự bảo vệ, chống mất máu khi bị thương.

16. Phòng tránh để máu không bị đông trong mạch
Kiểm tra tim mạch
Tập thể dục thể thao
Giọt máu
Giảm cân khi bị béo phì
Túi dự trữ máu
Người bị bệnh máu khó đông
Người bình thường
Sơ cứu vết thương ngỏ bị chảy máu
Xử lí khi bị máu khó đông
Tập Yoga, tập dưỡng sinh
Nói không với thuốc lá
Các loại gia vị và thảo dược tốt cho hệ mạch
Sinh-khoáng tố cần thiết cho cơ thể con người

17. II. Các nguyên tắc truyền máu
1. Các nhóm máu ở người
<?>Nghiên cứu thí nghiệm của Cac Lanstâynơ và quan sát hình ảnh trả lời câu hỏi :
Các nhóm máu ở người
Kết quả thí nghiệm phản ứng giữa các nhóm máu

18. Ở người có 4 nhóm màu chính là A, AB, B, O
Sai
Đúng rồi - kích chuột để tiếp tục
Sai rồi - kích chuột để tiếp tục
Bâu trả lời của bạn:
You answered this correctly!
Bạn trả lời chưa đúng câu hỏi
The correct answer is:
Bạn phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục
chấp nhận
trở về

19. Hồng cầu người cho có 2 loại kháng nguyên là : A và B
 gây kết dính A
 gây kết dính B
Bảng kết quả thí nghiệm phản ứng giữa các nhóm máu
- Hồng cầu của người cho có những loại kháng nguyên nào?
- Huyết tương của người nhận có những loại kháng thể nào? Chúng có gây kết dính hồng cầu không?
Hồng cầu người cho có 2 loại kháng nguyên là : A và B
Huyết tương máu của người nhận có hai loại kháng thể
là  (gây kết dính A) và  (gây kết dính B). Chúng
có gây kết dính hồng cầu máu người cho.

20. O A B AB  gây kết dính A  gây kết dính B
Huyết tương của các nhóm máu (người nhận)
Hồng cầu của các nhóm máu người cho O A B AB
O (, )
A ()
B ()
AB (0)
 gây kết dính A
 gây kết dính B
Hồng cầu không bị kết dính
Hồng cầu bị kết dính

21. 2. Các nguyên tắc truyền máu
<? > Hãy đánh dấu mũi tên để phản ánh mối quan hệ cho và nhận giữa các nhóm máu để không gây kết dính hồng cầu trong sơ đồ sau:
2. Các nguyên tắc truyền máu
Truyền máu cần tuân thủ theo những nguyên tắc nào?
Kết
quả
thí nghiệm phản ứng giữa
các nhóm máu
Sơ đồ mối quan hệ cho và nhận giữa các nhóm máu:
O O
A A
B B
AB AB
O O
A A
B B
AB AB
Trước khi truyền máu cần phải xét nghiệm để kiểm tra nhóm máu và mầm bệnh.
- Khi truyền máu cần phải tuân thủ theo các nguyên tắc sau:
Truyền nhóm máu phù hợp đảm bảo hồng cầu người cho không bị ngưng kết trong máu người nhận.
Máu người cho không được có mầm bệnh
Truyền từ từ.
Máu không có kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm máu O được không? Vì sao?
Máu có nhiễm các tác nhân gây bệnh (virut viêm gan B, virut HIV...) có thể truyền cho người khác được không? Vì sao?
Máu có cả kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm O được không? Vì sao?
Máu không có kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm máu O được vì không bị kết dính hồng cầu.
Máu có cả kháng nguyên A và B không truyền cho người có nhóm máu O được vì sẽ bị kết dính hồng cầu.
Máu có nhiễm các tác nhân gây bệnh (virut viêm gan B, virut HIV...) không được đem truyền cho người khác vì sẽ gây nhiễm các bệnh này cho người được truyền máu

22. II. Các nguyên tắc truyền máu 1. Các nhóm máu ở người
- Ở người có 4 nhóm máu: A, AB, B, O
2. Các nguyên tắc truyền máu
- Hồng cầu người cho có 2 loại kháng nguyên là : A và B
- Sơ đồ truyền máu
- Nguyên tắc truyền máu
- Huyết tương máu của người nhận có hai loại kháng thể
là  (gây kết dính A) và  (gây kết dính B). Chúng
có gây kết dính hồng cầu máu người cho.
O O
A A
B B
AB AB
Trước khi truyền máu cần phải xét nghiệm để kiểm tra nhóm máu và mầm bệnh.
- Khi truyền máu cần phải tuân thủ theo các nguyên tắc sau:
Truyền nhóm máu phù hợp đảm bảo hồng cầu người cho không bị ngưng kết trong máu người nhận.
Máu người cho không được có mầm bệnh
Truyền từ từ.

23. Truyền máu có ý nghĩa gì đối với sự sống?
Ý nghĩa của truyền máu nhân đạo
 Nếu bạn cắt đi một cành cây, chỉ ít lâu sau thôi tại chỗ đó sẽ mọc lên 2 ngọn cây mới. Đừng lo lắng vì lượng máu mình đã mất đi sau khi hiến. Mỗi lần cho máu là mỗi lần cơ thể bạn được kích thích quá trình tái tạo máu mới. Vì vậy hãy cố gắng kết hợp ăn uống và sinh hoạt điều độ, sức khoẻ bạn sẽ tăng lên rất nhiều đấy. Tham gia hiến máu cũng là một cách để bạn kiểm tra sức khoẻ. Một lượng máu nhỏ của bạn sẽ được đem đi xét nghiệm và kết quả sẽ được gửi về an toàn cho bạn. Nhờ đó bạn có thể biết rõ thực trạng của mình để có những biện pháp kịp thời nhất. Nếu bạn tham gia hiến máu, sau này, lỡ có chuyện không hay xảy ra, bạn hoàn toàn có quyền được cấp một lượng máu vừa đủ cho mình mà không phải trả bất cứ chi phí nào. Hiến máu nhiều lần giống như việc dự trữ máu cho mình vậy. Chẳng ai biết được tương lai sẽ xảy ra hay không những chuyện gì.  .
Truyền máu có ý nghĩa gì đối với sự sống?
Có nhiều lý do mọi người nhận được truyền máu, bao gồm phẫu thuật, thương tích và bệnh tật. Máu có một số thành phần, bao gồm cả các tế bào màu đỏ, các tế bào trắng, huyết tương và tiểu cầu. Người được nhận truyền máu sẽ được cung cấp một phần hoặc các bộ phận từ máu hữu ích nhất.
Chính vì vậy mà con người đã xây dựng ra các kho máu dự trữ từ việc kêu gọi mọi người đi hiến máu nhân đạo tại các cơ sở y tế. Việt Nam lấy ngày 7/4 hàng năm là ngày hiến máu nhân đạo.
Hiến máu nhân đạo
Hiến máu nhân đạo – Một nghĩa cử cao đẹp

24. Đúng rồi - kích chuột để tiếp tục Sai rồi - kích chuột để tiếp tục
Trong một gia đình: người bố có nhóm máu O, người mẹ có nhóm máu AB, người con trai có nhóm máu A và người con gái có nhóm máu B. - Người con trai bị tai nạn giao thông mất rất nhiều máu cần truyền máu gấp, vậy trong gia đình ai là người có thể cho máu?
Đúng rồi - kích chuột để tiếp tục
Sai rồi - kích chuột để tiếp tục
Bâu trả lời của bạn:
You answered this correctly!
Bạn trả lời chưa đúng câu hỏi
The correct answer is:
Bạn phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục
chấp nhận
trở về

25. Hãy ghép nội dung ở cột 1 với cột 2 sao cho phù hợp nhất
Hồng cầu A.
Bảo vệ cơ thể A
Bạch cầu B.
Chống cho cơ thể mất máu C
Huyết tương C.
Duy trì máu ở thể lỏng B
Tiểu cầu D.
Giúp vận chuyển các chất khí E.
Không có tác dụng gì với cơ thể
Đúng rồi - kích chuột để tiếp tục
Sai rồi - kích chuột để tiếp tục
Bâu trả lời của bạn:
Bạn trả lời chưa đúng câu hỏi
You answered this correctly!
The correct answer is:
Bạn phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục
chấp nhận
trở về

26. Máu có thể đông được là do đâu?A)
Tơ máu B)
Huyết tương C)
Bạch cầu D)
Hồng cầu
Đúng rồi - kích chuột để tiếp tục
Sai rồi - kích chuột để tiếp tục
Bâu trả lời của bạn:
You did not answer this question completely
You answered this correctly!
The correct answer is:
Bạn phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục
chấp nhận
trở về

27. Question Feedback/Review Information Will Appear Here
Tổng hợp điểm
Điểm của bạn
{score}
Điểm tối đa cần đạt
{max-score}
Số câu bạn trả lời đúng
{total-attempts}
Question Feedback/Review Information Will Appear Here
Tiếp tục
Kiểm tra

28. Tài liệu tham khảo: 1. Chuẩn kiến thức kĩ năng sinh học 8 chương trình giáo dục phổ thông của Bộ GD & ĐT ban hành. 2. Sách giáo khoa sinh học Các phần mềm hỗ trợ: Adobe presenter, quick time player, k-lite-codec-pack pull, fomat factory 4. Những hình ảnh, video được sưu tầm trên trang web google.com.vn