مفاهیم بهره وري
تعاريف بهره وري سازمان اقتصادي اروپا : حاصل كسري است كه از تقسيم مقدار يا ارزش محصول/خدمت به مقدار يا ارزش يكي از عوامل توليدبه دست آيد. سازمان بين المللي كار: عبارتست از نسبت ستانده به يكي از عوامل توليد (زمين ، سرمايه نيروي كار و مديريت) آژانس بهره وري اروپا : يك نوع طرز تفكر و ديدگاهي است به اين پايه كه هر فرد مي تواند كارها و وظايفش را هر روز بهتر از قبل انجام دهد . مركز بهره وري ژاپن : حداكثر استفاده از منابع فيزيكي ، نيروي انساني و ساير عوامل به روشهاي علمي به گونه اي كه بهبود بهره وري به كاهش هزينه هاي توليد ، گسترش بازارها ، افزايش اشتغال و بالا رفتن سطح زندگي همه آحاد ملت منجر گردد . تعريف بهره وري از ديدگاههاي سيستمي : نسبت بين مجموعه خروجيهاي يك سيستم به وروديهاي آن .
بهـره وري process input Out put كالا و خدمات توليد شده ( ستانده ) = بهره وري منابع مصرف شده ( داده ها ) كالا و خدمات توليد شده ( ستانده )
سطوح بهره وري 1-بهره وري فردي 2- بهره وري در خانه 3- بهره وري در سازمان 4- بهره وري در سطح ملي
دامنه شمول بهره وري 1- سرمايه 2- منابع انساني 3- مالي 4- انرژي 5- ماشين آلات 6- اطلاعات 7- دانش فني 8- مواد اوليه
عوامل موثر در بهره وري بهره وري متوسط بهره وري بالا بهره وري ضعيف high Efficiency كار را به درستي انجام دهيم high Low Effectiveness كار را به درستي تعريف كنيم
تعريف صحيح كار عوامل موثر در Effectiveness 1- جذب آموزشهاي مورد نياز 2- توجه به نيازمنديهاي مشتريان و طرفهاي تجاري ذينفع 3- الگو قرار دادن استانداردهاي مديريتي مطرح 4- توجه به ضعفها و كمبودها در آيين نامه ها و مقررات و فرصتها و تهديدهاي موجود 5- مقايسه با نمونه هاي موفق كاري 6 - توجه به استراتژيها و اهداف بلند مدت و كوتاه مدت سازمان 7- استفاده از فن آوري روز
عوامل موثر در جهت درست انجام دادن كار Efficiency 1- تقويت فرهنگ كار گروهي 2- تعهد مديريت و حمايت از فرآيندهاي منجر به بهبود و بهره وري 3- توجه به سيستم هاي اطلاعاتي و ارتباطات مفيد و مناسب درون سازماني 4- كنترل و نظارت بر روي عملكردها و تحليل اطلاعات درون سازماني 5- توجه به نيازمنديهاي كاركنان و عوامل اجرايي 6- بستر سازي فرهنگي 7- داشتن طرح و برنامه جامع و برنامه ريزي مناسب جهت انجام 8- تايين منابع مناسب ( سخت افزار و نرم افزار )
مراحل اجراي سيستم بهره وري در يك نگاه - ريشه يابي مشكلات - جمع آوري نقطه نظرات در جهت بهبود فعاليتها - ارائه راهكارهاي مناسب در جهت بهبود بهتر فعاليتها - شناسايي دقيق و ضعيت سازمان - آموزش و بستر سازي فرهنگي - شناسايي موانع وضعيت فعلي بهره وري - تهيه الگوي جامع بهره وري - تهيه برنامه جامع و متدولوژي مناسب - جهت انجام فعاليتها Act Plan Check Do - جمع آوري اطلاعات جهت اندازه گيريهاي شاخصهاي بهره وري - محاسبه شاخصها - تحليل نتايج بدست آمده - شناسايي پتانسيل هاي بهبود - اجراي متدولوژي ها - تشكيل كميته هاي راهبري - جمع آوري اطلاعات و تحليل نتايج -ارائه راهكارهاي مناسب جهت بهبود فعاليتها و تصميم گيري هاي مرتبط
راهكارهاي لازم جهت انجام فعاليتهاي بهره وري در يك سازمان 1- آموزش و فرهنگ سازي 2- تقويت فرهنگ كار گروهي 3-توجه به نيازهاي طرفهاي تجاري ذينفع 4- حمايت از سيستمهاي مديريتي 5- مشاركت كاركنان 6- الگو بردار ي ازنمونه هاي موفق 7- حركت براساس استراتژيهاي سازماني 8- تعيين شاخصهايي جهت كنترل فعاليتها 9- تعيين كميته هاي بهره وري در سازمان 10- ايجاد زيرساخت هاي لازم 11- ايجاد سيستمهاي اطلاعات مديريتي 12- استفاده مناسب از عوامل سخت افزاري و نرم افزاري
پيشنهادات اساسي جهت بهبود بهره وري 1- براي دراز مدت برنامه ريزي كنيد نه براي ماه يا سال آينده 2- به كيفيت بالاي كالا و يا محصول خود مغرور نشويد 3- از طريق آمار و اطلاعات و شاخص سيستم خود را كنترل نمايند . 4- با مشكلات به وجود آمده برخورد مناسب و درستي داشته باشيد . 5- پرسنل خود را جهت انجام خواسته هاي خود توجيه نموده و آموزش دهيد . 6-روحيه تغيير پذيري را در خود تقويت نماييد 7- به رقيبان و نمونه هاي موفق توجه داشته باشيد . 8- به مسائل نيروي انساني توجه داشته باشيد . 9- به پيشنهادات پرسنل سازمان بهادهيد . 10 – مديريت دانش و انتقال تجربيات در سازمان را سر لوحه فعاليتهاي خود قرار دهيد . 11- به بهانه بهره وري بالاتر كيفيت محصول خود را زير سوال نبريد . 12- به بهبود كارائي و اثر بخشي تواما توجه نماييد.
راهکارهای ارتقاء بهره وری راهکار اول : به راه حل های اساسی به جای مقطعی پاداش دهید . ارزیابی بلند مدت . پاداشهای بلند مدت . قسمتی از حقوق کارکنان را به موفقیت دستگاه وابسته کنید . یک یا دو عامل را تعیین کنید که در موفقیت گروه در بلند مدت اهمیت بسزایی دارند و بر اساس این دو عامل پاداش دهید .
راهکار دوم : به ریسک پذیری به جای اجتناب از ریسک پاداش دهید . اشتباهات هوشمندانه قسمتی از هزینه پیشرفت است . هم از موفقیت ها و هم از شکستها استقبال کنید . به جای دیگران ریسک نکنید . ریسک هوشمندانه را تشویق کنید .
راهکار سـوم : به خلاقیت کابردی به جای اطلاعات کورکورانه پاداش دهید . شکست را تحمل کنید . محیط کاری آرام و غیر رسمی به وجود آورید . به نوآوری های موفقیت آمیز حق امتیاز بدهید . رقابت را تشویق کنید . از تعصب کاری حمایت کنید . از هر فرد بخواهید یک هدف ابتکاری تعریف کند . مبانی تفکر خلاق را به افراد بیاموزید .
راهکار چـهارم : به اقدام قاطع به جای فلج کردن کار پاداش دهید . به تصمیم گیری عادت کنید . تصمیمی را که باید بگیرید به وضوح و روشنی بنویسید و برای اجرای آن تاریخ مشخصی را تعیین کنید . در زمان مشخص بهترین اطلاعات را گردآوری کنید . فکرهای بکر را به عنوان راه حل لیست کنید . اقدام کنید و به اقدام کنندگان پاداش دهید .
راهکار پنجـم : به کار برجسته به جای نمایش کار پاداش دهید . اطمینان یابید که افراد مناسب در جای مناسب قرار گیرند . ابزار کار را در اختیار کارکنان قرار دهید . چارچوب هر شغل را مشخص کنید . روش گرائی ، مانع نوآوری نشود .
راهکار شـشم : به ساده کردن کار به جای پیچیدگی غیر لازم پاداش دهید . مشاغل را ساده کنید . ساختار سازمان را ساده کنید . روشهای کار و کنترل را ساده کنید . به ساده کنندگان کار پاداش دهید .
راهکار هفتـم : به کیفیت کار به جای سرعت در کار پاداش دهید . هر کارمندی لازم است درک کند که کیفیت چیست ؟ با ارتباطات هدفدار و پاداشها ، علاقه به کیفیت را اشاعه دهید . از انجام دهنده کار سوال کنید که کار را چگونه بهبود دهیم . کنترل کیفی آماری را به همه آموزش دهید . با مشتریان مانند نیروهای خودی رفتار کنید .
راهکار هشـتم : به وفاداران سازمان به جای تهدید کنندگان به ترک خدمت، پاداش دهید . امنیت شغلی ایجاد کنید . با ایجاد کانالهای باز و روشن ارتباطی، اعتماد بوجود آورید . برای رشد و پیشرفت کارکنان سرمایه گذاری کنید . پرداخت حقوق و مزایای کارکنان باید عادلانه باشد . با افراد سازمان طوری رفتار کنید که اگر شما به جای آنان بودید ، دوست داشتید با شما رفتار شود .
راهکار نهـم : به کار تیمی به جای تک روی پاداش دهید . تیمهای خودگردان ایجاد کنید . رقابت بی جا را کاهش دهید . از رقابت بی جا جلوگیری کنید .