1. Dr Willem Stolk Goudveld-Hoërskool Welkom
VOEDING
Dr Willem Stolk
Goudveld-Hoërskool
Welkom

2. DIE BELANGRIKHEID VAN VOEDSEL
(Waarom eet ons ?)
Bron van energie: koolhidrate en vette is die hoofbron
Groei en herstel van weefsels: proteïene is die hoofbron
Regulerende funksies: minerale, water en vitamiene is die hoofbron

3. sal behoorlik aandag geniet
Die volgende aspekte
sal behoorlik aandag geniet 1
Bou van die spysverteringstelsel 2
Vertering: meganies en chemies 3
Absorpsie van verteerde stowwe

4. Kom ons begin met die bou van die spysverteringstelsel

5. MAAK SEKER DAT JY AL DIE DELE VAN DIE SPYSVERTERINGSTELSEL KAN BENOEM
(Kyk mooi)

6. PERISTALSE MONDHOLTE FARINKS ESOFAGUS LEWER MAAG PANKREAS KOLON
DUNDERM
REKTUM
ANUS

7. Peristalse is die proses waarby die sametreking en verslapping
van die kring- en lengtespiere in
die spysverteringskanaal die
voedselbolus vorentoe foseer

8. !!! NB !!!
ELKEEN VAN DIE GENOEMDE DELE VAN DIE SPYSVERTERINGSTELSEL MOET BAIE GOED BESTUDEER WORD

9. MOND-HOLTE

10. DIE HELE MONDHOLTE IS UITGEVOER MET
PLAVEISEL-EPITEEL

11. Die uvula sluit die neusholtes wanneer gesluk word
LIPPE
FUNKSIE ???
Die uvula sluit die neusholtes wanneer gesluk word
TANDE
VERHEMELTE
UVULA
TONG
LIPPE

12. TANDE

13. FUNSKIES
SOORTE TANDE
MOLARE 3
PREMOLARE 2
CANINI 1
INSISSIVUSSE 2

14. 2.1.2.3 TANDFORMULE VAN DIE MENS twee inssissivusse een canini Twee
premolare
Twee
molare

15. 2.1.2.3 2.1.2.3 Boonste 2123 is vir die helfte van die bokaak
Onderste 2123 is vir die helfte van die onderkaak

16. Jy moet die funksies van die tande goed ken

17. Sny die voedsel
in kleiner
stukkies af
Inssissivusse
Skeur die kos af.
By predatore om
prooi te dood
Canini

18. Maal die kos
fyn
Premolare
Maal die kos
fyn
Canini

19. TONG

20. FUNKSIES
BITTER
SOUT
SUUR
SOET

21. Sluit die opening na die NEUSHOLTE
FUNKSIES VAN DIE TONG
Druk voedsel teen verhemel-
te en tande vas
2.Meng voedsel met speeksel
3.Rol voedsel in voedselbolus
4.Help met die slukproses
5.Dien as ‘n smaakorgaan
FUNKSIE VAN DIE UVULA
Sluit die opening na die NEUSHOLTE
tydens die
SLUKPROSES

22. SPEEKSELKLIERE

23. Daar is drie paar speekselkliere
(Kyk mooi)

24. PAROTISKLIERE
SUBLINGUALE
KLIER
SUBMAKSILLêRE
KLIER

25. Dit is kliere wat sy sekresie stort in ‘n buis wat in ‘n ander
Speekselkliere is
eksokriene kliere
Dit is kliere wat sy sekresie
stort in ‘n buis wat in ‘n ander
holte of na buite
uitmond
(buislose kliere)
Wow!!!
Wat is dit ?

26. FUNKSIES VAN SPEEKSEL
Help met bolusvorming
Neutraliseer sure in mond
Voorkom tandbederf
Speekselamilase verander
stysel na maltose

27. MINERAAL- SOUTE WATER SLYM SPEEKSEL- AMILASE
Speekselamilase is
‘n ensiem wat stysel na maltose kan verander
Chemiese vertering van stysel begin dus in die mond
WAARUIT BESTAAN SPEEKSEL ?
MINERAAL-
SOUTE
WATER
SLYM
SPEEKSEL-
AMILASE

28. DIE MAAG

29. EINA !!!

30. Jy moet sorg dat jy die dele van die maag goed kan onderskei
Dit is NB !!

31. KARDIALE SFINKTER
KARDIALE GEDEELTE
FUNDUS GEDEELTE
CORPUS GEDEELTE
PILORUSGEDEELTE
PERITONEUM
PILORUS SFINKTER

32. !! NB !! Groot getalle gastriese kliere kom in die maagwand voor.
!! Skei maagsap af !!!
Groot getalle gastriese kliere kom in die maagwand voor.
Gastriese kliere word deur die hormoon
gastrien
geaktiveer sodra voedsel in die maag beland
!! NB !!

33. versameling van die volgende
Maagsappe is ‘n
versameling van die volgende
komponente

34. MAAGSAP OPGELOSTE SLYM PEPSINOGEEN SOUTE PEPSIEN SOUTSUUR FUNKSIES ?

35. SOUTSUUR
Verander pepsinogeen
in pepsien
Verander sukrose tot
glukose en fruktose
Kiemdoder (antisepties)
PEPSIEN
Breek proteïene op in
peptone
Melkstolling

36. DUNDERM

37. Die dunderm is uiters belangrik
Waarom ?

38. Plek waar die
meeste
chemiese vertering en
absorpsie plaasvind

39. Drie dele word duidelik onderskei Meeste vertering vind hier plaas
DUODENUM
JEJENUM
Drie dele word duidelik onderskei
!! Kyk mooi !!
Meeste vertering vind hier plaas
ILEUM

40. GEMEENSKAPLIKE PANKREAS-
KOLON
MAAG
GEMEENSKAPLIKE PANKREAS-
EN GABUISSOPENING
PILORUS SFINKTER
ILEOSEKALE SFINKTER

41. So lyk ‘n dwarsnee van die dunderm
!! NB !!

42. Die belangrikste aanpassing van die dunderm
!! Kyk mooi !!
SPIERLAE
SUBMUKOSA
MUKOSA
VILLI
LUMEN
SEREUSE
MEMBRAAN

43. Ken sy
funksie !!
VILLI
DERMVLOKKIE

44. Villi vergroot die absorpsie-oppervlak van die dunderm ontsaglik baie

45. Sorg dat jy die bou en struktuur van die villi goed ken !!!
NB !!

46. FUNKSIES VAN LIEBERKUHN EN BRUNNER Sukrase, laktase en maltase
MIKROVILLI
FUNKSIES VAN LIEBERKUHN EN BRUNNER
SKEI NB!! ENSIEMES AF
Enterokinase
Erepsien
Lipase
Sukrase, laktase en maltase
KOLOMEPITEEL
VENULE
FUNKSIE ?
ARTERIOLE
CHYLVAT
BEKERSEL
FUNKSIE ?
KAPILLêRE
BLOEDVATE
KRIPTE VAN
LIEBERKUHN
BINDWEEFSEL
SPIERWEEFSEL
BRUNNER-
KLIERE
VENE
ARTERIE
LIMFVAT

47. FUNKSIE VAN VILLI? VERGROOT DIE ABSORPSIEOPPERVLAK VAN DIE DUNDERM
ONTSAGLIK !!!
!!!! NB !!!!

48. LEWER

49. DIE FUNKSIES VAN DIE LEWER IS ALTYD ‘N BELANGRIKE LANGVRAAG

50. Sintetiseer en skei gal af.
Vorm glikogeen uit glukose en stoor dit
Beheer metabolisme van aminosure.
Sintetiseer vitamien A.
Sintetiseer heparien
Dien as ontgiftingsorgaan (detoks)
Sintetiseer plasmaproteïene soos albumien
Berg stowwe soos bloed, yster vitamien A, D, E, K

51. PANKREAS

52. PANKREAS

53. DIE PANKREAS HET TWEE FUNKSIES
Skei verteringsensiemes af (eksokrien)
amilase
lipase
tripsinogeen
Skei hormone af (endokrien)
Insulien
Glukagon

54. Eilandjies van Langerhans
Hormone word deur die
Eilandjies van Langerhans
afgeskei
ALFASELLE (GUKAGON)
BETASELLE (INSULIEN)

55. AMILASE LIPASE TRIPSIEN
EKSOKRIENE KLIER
AMILASE
LIPASE
TRIPSIEN
GLUKAGON
ENSIEME IN ‘N BUIS
AFGESKEI
INSULIEN
ENDOKRIENE KLIER
ALFASELLE
BETASELLE
HORMONE DIREK IN
BLOEDSTROOM

56. Wat is die funksies van …
Insulien
Glukagon

57. Insulien Glukagon Verlaag die vlakke van bloedglukose
Verhoog die vlakke
van
bloedglukose
Glukagon

58. endokriene- sowel as ‘n eksokriene klier Kan jy onderskei tussen dit ?
Die pankreas is ‘n
endokriene- sowel as ‘n eksokriene klier
Kan jy onderskei tussen dit ?
Baie belangrik !!!

59. Skei sekresie in ‘n buis af Bv ensiemes Skei sekresie in
Eksokriene
klier
Skei sekresie in
bloedstroom af
Bv hormone
Endokriene
klier

60. DIKDERM

61. KOLON 1 - DWARSLIGGENDE 2 - STYGENDE KOLON 3 - APPENDIKS 4 - REKTUM
5 - ANUS
6 - SEKUM
7 - DALENDE KOLON

62. VERTERING

63. Daar is
TWEE
soorte vertering, nl …

64. Meganiese vertering
Chemiese vertering
Wat is die verskil ?

65. Meganiese vertering is die fisiese opbreek prosesse van voedsel,
soos ...
kouprosesse
bolusvorming
peristalse

66. By chemiese vertering is chemiese splitsings betrokke deur
die werking van die ensiemes

67. Ken chemiese vertering in terme van …

68. spysverteringskanaal wat
Deel van die
spysverteringskanaal wat
betrokke is
Ensiem wat
betrokke is
Plek geproduseer
Produkte wat
gevorm is
Stowwe waarop
dit inwerk

69. Mond
Speeksel-
amilase
mond
Maltose
Gaar stysels

70. Maag
Pepsien
Maag
Peptone
Proteïene

71. Maag Glukose & fruktose
Soutsuur
(nie ensiem nie)
Maag
Glukose &
fruktose
sukrose

72. Dunderm
Enterokinase
Dunderm
Tripsien
Tripsinogeen

73. Dunderm
Erepsien
Dunderm
Aminosure
Peptone

74. Dunderm
Lipase
Dunderm &
Pankreas
Vetsuur &
Gliserol
Vette

75. Dunderm Glukose & Fruktose
Sukrase
Dunderm
Glukose &
Fruktose
Sukrose

76. Dunderm Glukose & glukose
Maltase
Dunderm
Glukose &
glukose
Maltose

77. Dunderm Glukose & galaktose
Laktase
dunderm
Glukose &
galaktose
Laktose

78. Dunderm
Amilase
Pankreas
Maltose
Gaar & rou
stysels

79. Dunderm
Tripsien
Pankreas
Peptone
Proteïene

80. BESTEMMING
VERTEERDE PRODUKTE
VAN

81. VETTE SOMMIGE WORD GEBERG AS VETWEEFSEL OORMAAT WORD OMGESIT IN
GLIKOGEEN

82. AMINOSURE KAN NIE GEBERG WORD NIE BEWEEG DEUR LIGGAAM VIR
PROTEïENSINTESE
OORTOLLIGES WORD IN LEWER
GEDEAMINEER TOT GLUKOSE

83. GLUKOSE OORTOLLIGES WORD GEBERG AS GLIKOGEEN SOMMIGES WORD OMGESIT NA
ATP TYDENS SELRESPIRASIE
ANDER WORD AS VETWEEFSEL
GEBERG