1. GIỚI THIỆU PHƯƠNG PHÁP BÀN TAY NẶN BỘT PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ HUẾ TRƯỜNG TIỂU HỌC PHÚ HÒA HUẾ - THÁNG 1/2016

2. NỘI DUNG TRÌNH BÀY A.Phương pháp “Bàn tay nặn bột” (PP-BTNB) là gì ? Sở Giáo dục và Đào tạo Thừa Thiên Huế - Tháng 9/2015 B. Các nguyên tắc của PP-BTNB C. Các lưu ý khi áp dụng PP-BTNB D. Tiến trình dạy học theo PP-BTNB

3. A. “BÀN TAY NẶN BỘT” LÀ GÌ ? Tên gọi: La main à la pâte (LAMAP), Hands-on Khởi xướng: GS. Georges Charpak (tại Pháp,1995) Là phương pháp dạy học khoa học dựa trên cơ sở sự tìm tòi-nghiên cứu áp dụng cho việc dạy học các môn KHTN (Lý, Hóa, Sinh) thích hợp đối với bậc tiểu học và THCS. Chính HS tự tìm ra câu trả lời cho các vấn đề được đặt ra trong cuộc sống thông qua tiến hành thí nghiệm, quan sát, nghiên cứu tài liệu, điều tra từ đó tự hình thành kiến thức cho bản thân. Sở Giáo dục và Đào tạo Thừa Thiên Huế - Tháng 9/2015.

4. A. “BÀN TAY NẶN BỘT” LÀ GÌ ? Mục tiêu Tạo nên tính tò mò, ham muốn khám phá, yêu và say mê khoa học sáng tạo, phát hiện, giải quyết vấn đề của HS. Chú ý nhiều đến việc rèn luyện kỹ năng diễn đạt thông qua ngôn ngữ nói và viết cho HS. Sở Giáo dục và Đào tạo Thừa Thiên Huế - Tháng 9/2015. Lợi ích HS nhớ lâu và hiểu rõ câu trả lời mình tìm được, HS tạo lập thói quen làm việc như các nhà khoa học: –hình thành khả năng suy luận theo phương pháp nghiên cứu từ nhỏ, –hình thành tác phong, phương pháp làm việc khi trưởng thành.

5. B. 10 NGUYÊN TẮC CỦA PP-BTNB 6 nguyên tắc đối với dạy – học 1.HS quan sát sự vật / hiện tượng thực, gần gũi. 2.HS lập luận, bảo vệ ý kiến cá nhân, thảo luận với tập thể. 3.GV tổ chức các hoạt động theo tiến trình sư phạm nhằm  nâng cao dần mức độ học tập  dành cho HS phần tự chủ khá lớn. 4.Tối thiểu 2 giờ/tuần, trong nhiều tuần liền cho 01 đề tài. 5.HS bắt buộc có 1 vở thực hành do chính các em tự ghi chép theo cách thức và ngôn ngữ của chính các em. 6.Mục tiêu: HS chiếm lĩnh dần dần các khái niệm khoa học và kỹ thuật được thực hành, củng cố ngôn ngữ viết và nói. Sở Giáo dục và Đào tạo Thừa Thiên Huế - Tháng 9/2015. 5

6. B. 10 NGUYÊN TẮC CỦA PP-BTNB 4 nguyên tắc đối với các đối tượng tham gia 7.Gia đình / khu phố được khuyến khích thực hiện các công việc của lớp học. 8.Các cơ sở khoa học ở địa phương (Viện nghiên cứu, ĐH, CĐ…) giúp các hoạt động của lớp theo khả năng. 9.Trường CĐSP, ĐHSP ở địa phương giúp giáo viên về kinh nghiệm và phương pháp giảng dạy. 10.Giáo viên là người chịu trách nhiệm giáo dục và đề xuất những hoạt động của lớp mình phụ trách, tìm trợ giúp:  ở các website có nội dung liên quan,  qua trao đổi với các đồng nghiệp, các nhà sư phạm, các nhà khoa học. Sở Giáo dục và Đào tạo Thừa Thiên Huế - Tháng 9/2015. 6

7. C. CÁC LƯU Ý KHI ÁP DỤNG Đối với giáo viên Giảng dạy theo PP-BTNB hoàn toàn khác nhau giữa các lớp, phù thuộc vào trình độ của học sinh. Sở Giáo dục và Đào tạo Thừa Thiên Huế - Tháng 9/2015. 7 GV phải năng động không theo một khuôn mẫu nhất định GV được quyền đề xuất một tiến trình giảng dạy của mình phù hợp với từng đối tượng học sinh, từng lớp học.

8. C. CÁC LƯU Ý KHI ÁP DỤNG Đối với học sinh Tự làm thí nghiệm là cốt lõi của việc tiếp thu kiến thức KH. HS cần phải hiểu rõ câu hỏi đặt ra (vấn đề trọng tâm của bài học) Tìm tòi-nghiên cứu khoa học đòi hỏi HS nhiều kỹ năng. Kỹ năng cơ bản là thực hiện một quan sát có chủ đích. Trong học khoa học, HS còn cần phải: –biết lập luận, trao đổi với các học sinh khác, –biết viết cho mình và cho người khác hiểu. Dùng tài liệu khoa học để kết thúc quá trình tìm tòi-n/c Khoa học là một công việc cần sự cộng tác. Sở Giáo dục và Đào tạo Thừa Thiên Huế - Tháng 9/2015. 8

9. D. TIẾN TRÌNH SƯ PHẠM 5 BƯỚC B1. Tình huống xuất phát và câu hỏi nêu vấn đề B2. Bộc lộ suy nghĩ, quan niệm ban đầu của HS B3. Đề xuất câu hỏi / giả thuyết và thiết kế phương án thực nghiệm B4. Tiến hành thí nghiệm tìm tòi-nghiên cứu B5. Kết luận và hợp thức hóa kiến thức. Cụ thểCụ thể: Sở Giáo dục và Đào tạo Thừa Thiên Huế - Tháng 9/2015. 9

10. D1. BƯỚC 1 Các bướcNhiệm vụ của HSNhiệm vụ của GV Bước 1: Tình huống xuất phát và câu hỏi nêu vấn đề -Quan sát, -Suy nghĩ. - Chủ động đưa ra một tình huống mở có liên quan đến vấn đề khoa học đặt ra. -Câu hỏi nêu vấn đề:  ngắn gọn,  gần gũi,  dễ hiểu,  phù hợp với trình độ,  gây mâu thuẫn nhận thức  và kích thích tính tò mò, thích tìm tòi, nghiên cứu… Sở Giáo dục và Đào tạo Thừa Thiên Huế - Tháng 9/2015. 10

11. D2. BƯỚC 2 Các bướcNhiệm vụ của HSNhiệm vụ của GV Bước 2: Bộc lộ suy nghĩ, quan niệm ban đầu của HS -Bộc lộ quan niệm ban đầu -Nêu những suy nghĩ -hình thành câu hỏi, giả thuyết. -….. bằng nhiều cách nói, viết, vẽ. -  Đây là bước quan trọng đặc trưng của PP- BTNB. -Khuyến khích HS nêu những suy nghĩ …. bằng nhiều cách nói, viết, vẽ. -Quan sát nhanh để tìm các hình vẽ khác biệt. -Không nhất thiết phải chú ý tới các quan niệm ĐÚNG. -Cần phải chú trọng đến các quan niệm SAI. Sở Giáo dục và Đào tạo Thừa Thiên Huế - Tháng 9/2015. 11

12. D3. BƯỚC 3a Các bướcNhiệm vụ của HSNhiệm vụ của GV Bước 3: Đề xuất câu hỏi, giả thuyết và thiết kế phương án thực nghiệm a. Đề xuất câu hỏi - Từ các khác biệt và phong phú về nhận thức ban đầu, HS đề xuất câu hỏi liên quan đến nội dung bài học. -Giúp HS đề xuất câu hỏi liên quan đến nội dung bài học ( CH từ những sự khác biệt đó) -Kiểm soát lời nói, cấu trúc câu hỏi, chính xác hoá từ vựng của HS Sở Giáo dục và Đào tạo Thừa Thiên Huế - Tháng 9/2015. 12

13. D3. BƯỚC 3a * Các bướcNhiệm vụ của HSNhiệm vụ của GV Bước 3: Đề xuất câu hỏi, giả thuyết và thiết kế phương án thực nghiệm a. Đề xuất câu hỏi -Nên lựa chọn các nhận thức vừa đúng vừa sai với các câu hỏi - Tuyệt đôi không bình luận hay nhận xét gì về đúng sai của các nhận thức ban đầu của HS Sở Giáo dục và Đào tạo Thừa Thiên Huế - Tháng 9/2015. 13

14. D3. BƯỚC 3b Các bướcNhiệm vụ của HSNhiệm vụ của GV Bước 3: Đề xuất câu hỏi, giả thuyết và thiết kế phương án thực nghiệm b, Đề xuất phương án thực nghiệm -Bắt đầu từ những vấn đề khoa học được xác định, HS xây dựng giả thuyết. -HS trình bày các ý tưởng của mình, đối chiếu nó với những bạn khác. -VD: …… -Đặt câu hỏi -Đề nghị HS đề xuất thực nghiệm tìm tòi nghiên cứu để trả lời cho câu hỏi đó. -Ghi lại các cách đề xuất của HS (không lặp lại). -Nhận xét chung và quyết định tiến hành PP thí nghiệm đã chuẩn bị sẵn. -(Nếu HS chưa đề xuất được GV có thể gợi ý hay đề xuất phương án cụ thể. Chú ý làm rõ và quan tâm đến sự khác biệt giữa các ý kiến).

15. D4. BƯỚC 4 Các bướcNhiệm vụ của HSNhiệm vụ của GV Bước 4: Tiến hành thí nghiệm tìm tòi nghiên cứu -Hình dung có thể kiểm chứng các giả thuyết bằng… -…thí nghiệm (Ưu tiên thí nghiệm trực tiếp trên vật thật). -… quan sát -… điều tra -… nghiên cứu tài liệu. -HS ghi chép lại vật liệu thí nghiệm, cách bố trí, và thực hiện thí nghiệm (mô tả bằng lời hay hình vẽ). -Nêu rõ yêu cầu, mục đích thí nghiệm sau đó mới phát các dụng cụ và vật liệu thí nghiệm -Bao quát và nhắc nhở các nhóm chưa thực hiện, hoặc thực hiện sai… -Tổ chức việc đối chiếu các ý kiến sau một thời gian tạm đủ mà HS có thể suy nghĩ -Khẳng định lại các ý kiến về phương pháp kiểm chứng giả thuyết mà HS đề xuất. -Không chỉnh sửa cho HS. Sở Giáo dục và Đào tạo Thừa Thiên Huế - Tháng 9/2015. 15

16. D4. BƯỚC 4 (tt) Các bướcNhiệm vụ của HSNhiệm vụ của GV Bước 4: Tiến hành thí nghiệm tìm tòi nghiên cứu -Kiểm chứng các giả thuyết của mình bằng một hoặc các phương pháp đã hình dung ở trên (thí nghiệm, quan sát, điều tra, nghiên cứu tài liệu). -Thu nhận các kết quả và ghi chép lại để trình bày -Tập hợp các điều kiện thí nghiệm nhằm kiểm chứng các ý tưởng nghiên cứu được đề xuất. -Giúp HS phương pháp trình bày các kết quả. Sở Giáo dục và Đào tạo Thừa Thiên Huế - Tháng 9/2015. 16

17. D5. BƯỚC 5 Các bướcNhiệm vụ của HSNhiệm vụ của GV Bước 5: Kết luận và hợp thức hóa kiến thức -Kiểm tra lại tính hợp lý của các giả thuyết mà mình đưa ra. Nếu giả thuyết sai: quay lại bước 3. Nếu giả thuyết đúng: kết luận và ghi nhận chúng. -Động viên HS và yêu cầu bắt đầu lại tiến trình nghiên cứu. -Giúp HS lựa chọn các lý luận và hình thành kết luận. -Sau khi thực hiện n/c, các câu hỏi dần dần được giải quyết, các giả thuyết dần dần được kiểm chứng tuy nhiên vẫn chưa có hệ thống hoặc chưa chính xác một cách khoa học. -Có trách nhiệm tóm tắt, kết luận và hệ thống lại để học sinh ghi vào vở coi như là kiến thức bài học. -Khắc sâu kiến thức bằng cách đối chiếu nhận thức ban đầu Sở Giáo dục và Đào tạo Thừa Thiên Huế - Tháng 9/2015. 17