1. Einstaklingsmiðað námsmat - Hugtakið – álitamálin – aðferðirnar -

2. Námsmatsumræðan: Bandaríkin: Prófin / óhefðbundið námsmat (gerjun og deilur) England: Prófin / leiðsagnarmat (þróun) Hér á landi: Óhefðbundið námsmat, símat, námsmöppur, stöðugt námsmat, einstaklingsmiðað námsmat Ágreiningur um fyrirkomulag – hlutverk samræmdra prófa (hvernig lifum við með þeim?) Bakgrunnur: Gróska í kennslu- og námsmatsfræðum

3. Námsmatshugtakið Samofið allri kennslu. Kennari fylgist með nemanda í dagsins önn. Allt mat sem ekki er formgert með e-m hætti. Allt skipulegt, formlegt, opinbert námsmat, s.s. próf, kannanir, skipulegar athuganir, skráning á árangri, formlegur vitnisburður. Óformlegt námsmat – formlegt námsmat Námsmat er öll öflun upplýsinga um nám nemenda og miðlun þeirra til annarra

4. Hver eru helstu námsmatsverkin? Hversu stór hluti af starfi grunn- skólakennara er námsmat? Hversu margir kennarar hafa ánægju af námsmati? (Hversu margir hafa gerst kennarar af áhuga á námsmati?)

5. Byrjum hér á landi Gróska í námsmati í kringum námskrána 1976/77 Á níunda og tíunda áratug síðustu aldar liggja námsmatsmál mikið í láginni (námsmat = vandræðamál) Áhugi hefur farið (hratt!) vaxandi á undanförnum árum  Námskráin 1999  Erlendir straumar  Styrkir úr þróunarsjóðum  Einstaklingsmiðunarstefnan

6. Margir skólar hér á landi eru og hafa verið að vinna skipulega að þróun námsmats: Vesturbæjarskóli Grunnskólinn í BorgarnesiGrunnskólinn í Borgarnesi Laugalækjarskóli Ingunnarskóli Ölduselsskóli Salaskóli Brekkuskóli Glerárskóli Hrafnagilsskóli Langholtsskóli Víkurskóli Vogaskóli... og margir fleiri

7. Út á hvað ganga þessi verkefni? „Naflaskoðun“ - kortlagning Heildaráætlanir – samræming Aukna fjölbreytni Einstaklingsmiðað námsmat Frammistöðumat Námsmöppur – ferilmöppur - verkmöppur Leiðabækur Nemendaviðtöl Gátlistar, matslistar Sjálfsmat, jafningjamat Þróun matsviðmiðana (e. scoring rubrics, marklistar, sóknarkvarðar)

8. Í raun er lítið vitað um námsmat í grunnskólum hér á landi! Þrjár rannsóknir: –Rannsókn Ernu Ingibjargar Pálsdóttur á námsmatsaðferðum (lokið) –Rannsókn Rúnars Sigþórssonar á áhrifum samræmdra prófa (ólokið) –Rannsókn Ingvars Sigurgeirssonar, Jóhönnu Karlsdóttur og Meyvants Þórólfssonar á námsmatsaðferðum í grunnskólum (ólokið)

9. Rannsókn Ingibjargar Ernu Pálsdóttur Spurningalisti var sendur í 23 grunnskóla skólaárið 2003–2004 þar sem spurt var um fyrirkomulag námsmats (65% heimtur) Námsmat byggist annars vegar á skriflegum prófum (einkum á mið- og unglingastigi) og hins vegar á frammistöðu nemenda Þessar aðferðir reyndust lítið notaðar (en áhugi á þeim mikill): Þátttaka nemenda Umræður við nemendur Sjálfsmat og jafningjamat Námsmöppur (ferilmöppur, portfolio) Erna Ingibjörg Pálsdóttir (2005). Námsmat í höndum kennara. Meistaraprófsritgerð lögð fram til fullnaðar M.Ed.-gráðu í menntunarfræðum við Háskólann á Akureyri með áherslu á stjórnun.

10. Ákvæði aðalnámskrár Hver eru ákvæði aðalnámskrár um námsmat? Hversu hugnanleg eru þessi ákvæði? Að hvaða marki vinna skólar eftir ákvæðum námskrár – og að hvaða marki ekki? Að hvaða marki vinnur starfsfólk Hrafnagilsskóla með hliðsjón af þessum áherslum?

11. Ákvæði Aðalnámskrár 1999 Megintilgangur námsmats … að afla upplýsinga sem hjálpa nemendum við námið, örva þá og hvetja til að leggja sig enn betur fram … Námsmat fer ekki eingöngu fram í lok námstímans heldur er það einn af föstum þáttum skólastarfs, órjúfanlegt frá námi og kennslu … Þar sem markmiðin eru margvísleg … er augljóst að matsaðferðir verða að vera fjölbreytilegar. Mikilvægt er að meta bæði verklega og bóklega þætti og prófa ýmist skriflega, verklega eða munnlega eftir því sem við á. Námsmat þarf … að fara fram jafnt og þétt á námstímanum. Kennarar þurfa að hjálpa nemendum til raunhæfs sjálfsmats …

12. Tilgangur námsmats!? – flóknara mál en sýnist í fyrstu Námshvatning – aðhald Upplýsingar til nemenda, foreldra, annarra Vísbendingar til kennara Greina og meta nám eða kennslu Gæðaeftirlit Gera tilgang námsins ljósari Val og flokkun á fólki

13. Önnur sjónarmið um tilgang námsmats (hin dulda námskrá) Búa nemendur undir lífsbaráttuna Halda aga? Umbuna eða refsa? Styrkja vald kennarans? Ógnun? Eyða tíma!?

14. Þegar grannt er skoðað: Hvers vegna vefst námsmat svo mikið fyrir okkur ? ... er flókið  það er afdrifaríkt  fyrir þróun sjálfsmyndar  fyrir starfsval og starfsframa ... reynir mjög á sanngirni og réttlætiskennd ... tengist ólíkum viðhorfum ... tengist fordómum okkar ... manneskjan er ótraust mælitæki! Þegar grannt er skoðað: Hvers vegna vefst námsmat svo mikið fyrir okkur ?

15. Þróunin vestan hafs Deilur um hlutverk og þýðingu staðlaðra prófa Gæðastaðla-hreyfingin (the standards movement) Hreyfing kennd við óhefðbundið námsmat (Alternative Assessment, Authentic Assessment, Performance Assessment) Assessment of / for / as Learning

16. Ótal heiti – sömu aðferðir?  Authentic Assessment: „Rauntengt“ námsmat  Alternative Assessment: Óhefðbundið námsmat  Performance-based Assessment eða Performance Assessment: Frammistöðumat  Portfolio Assessment: Námsmöppur, verkmöppur, sýnismöppur  Differentiated Assessment: Einstaklingsmiðað námsmat, aðlagað námsmat  Multidimensional eða MultipleAssessment: Margþætt námsmat  Classroom Assessment  Natural Assessment: Eðlilegt námsmat (?)  Holistic Assessment: Heildstætt námsmat

17. Hvaða orð á að nota á íslensku? Stöðugt, alhliða...? Heildstætt...? Fjölþætt... margþætt...? Símat? Einstaklingsmiðað...?

18. England Vaxandi umræða um mikilvægi svokallaðs leiðsagnarmats (Formative Assessment) Rannsóknir Black og Wiliam: Inside the Black Box (1998)

19. Nokkur mikilvæg námsmatshugtök Greinandi mat: Til að greina námserfiðleika (Diagnostic Assessment) Stöðumat: Hvar stendur nemandinn? (Placement Assessment) Leiðsagnarmat: Til að bæta námið (Formative Assessment) Heildarmat (yfirlitsmat): Til að meta námsárangur þegar kennslu er lokið (Summative Evaluation) Símat: Stöðugt námsmat á námstíma (Continuous Assessment / Ongoing Assessment)

20. Leiðsagnarmat Kjarninn í leiðsagnarmati er að nemandinn fái (stöðuga) endurgjöf um nám sitt ásamt ábendingum um það hvernig hann geti bætt sig (ráðgjöf) Haft er fyrir satt að fjöldi rannsókna sýni fram á þýðingu vandaðs leiðsagnarmats til að bæta námsárangur Nemendur sem standa höllum fæti virðast njóta sérstaklega góðs af leiðsagnarmati Sjálfsmat er mikilvægur þáttur í leiðsagnarmati en meginatriði er að nemendur skilji til hvers er af þeim ætlast (skilja markmiðin) (Black og Wiliam 1998): Inside the Black Box

21. Einstaklingsmiðað námsmat Gengið er út frá getu og hæfni hvers nemanda Matið nær til allra flokka markmiða Matið er stöðugt allan námstímann og fléttast með eðlilegum hætti inn í námið Áhersla á uppbyggjandi endurgjöf (leiðsögn) Námsmatsverkefnin sjálf eiga að hafa kennslufræðilegt gildi Matið nær jafnt til aðferða og afurða Byggt er á margvíslegum gögnum og sjónarhornum Áhersla á virka þátttöku nemenda, sjálfsmat, jafningjamat

22. Helstu námsmatsaðferðir Skipulegar athuganir Mat á frammistöðu Námsmöppur / sýnismöppur („Portfolio“) Greining og mat á verkefnum / úrlausnum Dagbækur, leiðarbækur Sjálfstæð verkefni Sjálfsmat nemenda Jafningjamat Umræður – viðtöl Viðhorfakannanir Próf og kannanir Óhefðbundin próf Námshátíðir, upp- skeruhátíðir (Celebration of Learning)

23. Eru þetta mikilvægar spurningar? Hvernig er námsmati í Hrafnagilsskóla háttað? Eru matsaðferðirnar að skila góðum árangri? Eru þetta bestu aðferðir sem völ er á? Er vel staðið að námsmati? Hvað þarf helst að bæta eða þróa? Hvaða leiðir koma helst til greina við að bæta námsmat? Hvernig ber að skilja ákvæði aðalnámskrár? Á hvaða námsmatsaðferðir ber að leggja áherslu samkvæmt námskránni? Á hverju á að byggja þróun námsmats?