2. گروه پزشکی اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
اطلاعات سلامت
دکتر نگاه توکلی فرد
متخصص پزشکی اجتماعی
گروه پزشکی اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
داده یا data چیست؟ چه تفاوتی با اطلاعات یا information دارد؟
داده‌ها عبارتند از مشاهدات گسسته صفات يا وقايعى که به تنهائى معناى اندکى دارند.
امروزه اطلاعات به عنوان یكی از مهمترین منابع قدرت در جهان مطرح می باشد.
منبع تمام فعالیت های مدیریت، اطلاعات است.

3. (Data)داده (Information)اطلاعات (Knowledge) آگاهی
داده‌هائى که به اطلاعات تبديل نشده‌اند و اطلاعاتى که به آگاهى بدل نگرديده‌اند، براى راهنمائى تصميم‌گيرندگان، سياست‌گزاران، برنامه‌ريزان، مجريان و کارکنان سرويس‌هاى بهداشتي، ارزش چندانى ندارند.
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

4. منابع جمع آوری و ثبت اطلاعات درخانه بهداشت
پرونده خانوار
فرمها
دفاتر مراقبتهای بهداشتی و درمانی
زیج حیاتی
پرسنل مرکز
بیماران
مشاهده
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

5. انواع فرم های آماری 12/28/2018 دکتر نگاه توکلی فرد
بصورت ماهانه ( مانند فرم آماری واکسیناسیون )
بصورت فصلی ( مانند فرمهای تنظیم خانواده )
بصورت شش ماهه ( مانند فرمهای بهداشت محیط و حرفه ای )
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

6. 12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

7. 12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

8. 12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

9. زیج حیاتی 12/28/2018 دکتر نگاه توکلی فرد
زیج در لغت، معرب کلمه‎ی فارسی زیگ و به معنای تعیین احوال ستارگان، و جدولی است که از آن به حرکات سیارات معرفت یابند.
نام خود را از جداولي كه در رصدخانه‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد وام گرفته است و چون از آن براي ثبت و نمايش آمارهاي حياتي بهره گرفته مي‌شود پسوند ”حياتي“ دارد.
اين ابزار، اول بار در سال 1367 و فقط براي نمايش وقايع تولد و مرگ در جمعيت خانه‌هاي بهداشت كشور بكار گرفته شد و بتدريج در جريان كار با اثبات كارآيي خود، تكميل تر گرديد.
زيجهاي كنوني ورقه‌اي است با طول و عرض 70 در 50 سانتيمتر داراي 7جدول و 5 دايره متحدالمركز كه در چهار رنگ چاپ مي‌شود و داده‌هاي مختلفي را نشان مي‌دهد از جمله اطلاعات جمعيتي بر حسب:
- سن
- جنس
- محل سكونت
- مواليد؛
- شرايط زايمان
- مرگ برحسب سن و جنس
- مرگ مادران به دليل عوارض حاملگي و زايمان و علل مرگ آنها؛
علل مرگ كودكان زير پنجسال؛
چگونگي مصرف نمك يددار توسط خانوارها
- تنظيم خانواده
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

10. راهنمای تکمیل زیج
این فرم از ابتدا تا پایان سال باید به دیوار خانه بهداشت یا مراکز بهداشتی و درمانی روستایی در روستا و پایگاههای بهداشت غیر ضمیمه شهری و مراکز بهداشتی درمانی شهری (پایگاه بهداشت ضمیمه) در شهرها نصب باشد و فرم سال بعد بر روی آن قرار گیرد.
در بالا و وسط صفحه زیج نام دانشگاه یا دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی، مرکز بهداشت شهرستان و واحد مربوط (خانه بهداشت، پایگاه بهداشت ضمیمه یا غیرضمیمه) قید می‎شود.
مثال:
            دانشگاه/ دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی اصفهان
            مرکز بهداشت شهرستان اصفهان
            آمار جمعیت، تولد و مرگ در خانه بهداشت اصفهانک   یا
            آمار جمعیت، تولد و مرگ در پایگاه بهداشت شماره 1
          استفاده در پایگاهها بهداشت و مراکز بهداشتی درمانی، مربع برای ثبت ارقام اتفاقاتی است که در جمعیت شهری تحت پوشش پیش می‎آید و دایره  برای ثبت رقم اتفاقات پیش آمده در جمعیت روستایی تحت پوشش مرکز بهداشتی درمانی شهری یا پایگاه بهداشت (در صورت داشتن جمعیت روستایی مستقیم تحت پوشش آن واحدها) می‎باشد.
 همین مفاهیم در جمعیتهای شهری و روستایی برای جمعیت غیرایرانی هم که در پوشش واحدهای ارائه‎دهنده خدمات بهداشتی درمانی هستند (خانه بهداشت، پایگاه بهداشت و مرکز بهداشتی درمانی شهری)کاربرد دارد.
توجه:
- براساس نظرخواهی از سازمان ثبت احوال، فقط برای متولدینی که پدر آنها ایرانی است شناسنامه ایرانی صادر می‎شود. بنابراین، کلیه خانوارهایی که پدر خانوار،  ایرانی است جزو خانوارهای ایرانی محسوب می‎شوند و اطلاعات آنها در زیج حیاتی خانوارهای ایرانی درج می‎گردد و در غیراینصورت به عنوان اتباع بیگانه به حساب آمده و اطلاعات آنها در زیج حیاتی جمعیت غیرایرانی ثبت می‎شود.
- برای تعداد کم جمعیتهای غیرایرانی (حتی یک خانوار) هم زیج حیاتی جداگانه تهیه می‎گردد.
-  زیجهای حیاتی خاص جمعیت غیرایرانی نیز همانند زیجهای حیاتی جمعیت ایرانی در پایان هر سال جمع‎آوری می‎شود و برای ورود به رایانه به مرکز بهداشت شهرستان تحویل می‎گردد و سپس، مجددا” به واحد تهیه‎کننده آن عودت داده می‎شود تا بر روی دیوار آن واحد باقی بماند.
-  چنانچه در وسط سال مهاجر غیرایرانی به منطقه وارد شد، در آن سال زیج جداگانه ندارند و فقط سرشماری در آغاز هرسال انجام می‎گیرد و براساس آن زیج تنظیم می‎شود.
-  در پایگاههای بهداشت روستایی، داده‎ها در ستونهای مربوط به روستای اصلی ثبت می‎گردد و به عنوان جمعیت روستایی به حساب می‎آید.
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

11. علاوه بر توجه به دو راهنما در دو طرف بالای برگه زیج حیاتی و زیرنویسهای هریک از جداول، توجه به نکات زیر ضرورت دارد:
 زیجهای کنونی دارای 8 جدول و پنج دایره متحدالمرکز است که در چهار رنگ چاپ می‎شود. دوایر متحدالمرکز در نسخه‎های رنگی از داخل به خارج بترتیب سفید (برای ثبت سال)، زرد (ثبت موالید زنده)، نارنجی (ثبت مرگهای ۱ تا ۱۱ ماهه)، سبز (برای ثبت مرگهای ۱ تا ۴ ساله)، و آبی (برای ثبت مرگهای ۵ ساله و بالاتر) چاپ می‎شود. در درون قطاعهای ۱۲ گانه و در محدوده هریک از رنگهای چهارگانه زرد، نارنجی، سبز و آبی یک مربع و یک دایره پیش‎بینی شده است.
در زیجهای حیاتی قابل استفاده در خانه‎های بهداشت مربع، برای ثبت ارقام اتفاقاتی است که در روستای اصلی پیش می‎آید و دایره، برای ثبت رقم اتفاقاتی است که در روستا یا روستاهای قمر حادث می‎شود. اگر خانه بهداشت بیش از یک روستای قمر داشته باشد مجموع داده‎های آنها در همان یک دایره ثبت می‎شود.
  برای زیجهای حیاتی قابل استفاده در پایگاهها بهداشت و مراکز بهداشتی درمانی، مربع برای ثبت ارقام اتفاقاتی است که در جمعیت شهری تحت پوشش پیش می‎آید و دایره  برای ثبت رقم اتفاقات پیش آمده در جمعیت روستایی تحت پوشش مرکز بهداشتی درمانی شهری یا پایگاه بهداشت (در صورت داشتن جمعیت روستایی مستقیم تحت پوشش آن واحدها) می‎باشد.
دقت کنید که در واحدهای بهداشتی درمانی به غیر از جدول مربوط به آمار جمعیت تحت پوشش و گردونه و جدول تنظیم خانواده که داده ها به عدد در آنها ثبت میشود در بقیه جدول اطلاعات به صورت چوب خطی ثبت میگردد
تمامی اطلاعات زیجهای حیاتی بایستی توسط مسئول بهداشت خانواده و مسئول واحد گسترش هر شهرستان کنترل و تائید گردد .
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

12. 12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

13. در زیج حیاتی هفت جدول و یک گردونه به شرح زیر وجود دارد
جدول جمعیت بر حسب سن و جنس
جدول تولد
جدول مرگ بر حسب سن و جنس
 جدول علت مرگ در کودکان کمتر از 5 سال
جدول مرگ مادران
جدول پوشش تنظیم خانواده
جدول استفاده از نمک یددار
جدول مهاجرت بر حسب نفر
گردونه تولد و مرگ
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

14. كارايي زيج حياتي
زيج حياتي وسيله اي بسيار خوب و مناسب براي ثبت وقايعي چون تولد و مرگ است.
با استفاده از داده هاي آن مي توان وقايع نادري مانند مرگ مادران را پيگيري كرد و با بررسي دلايل وقوع آنها، از نقاط ضعف نظام بهداشتي و اجتماعي منطقه ، ارزيابي روشني به دست داد.
با محاسبه شاخص هاي مورد نياز و مرتب كردن آنها بر حسب نتيجه در درون استان مي توان مناطق با عملكرد پايين را مشخص كرد ،نقاط ضعف آن مناطق را شناسايي و مداخلات مناسب براي رفع مشكل را طراحي و اجرا نمود.
بنابراين مشاهده مي شود كه وسيله اي به اين سادگي قادر است كارايي مديريتي خوبي داشته باشد.
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

15. مسئولين نظارت بر ثبت دقيق زيج حياتي
تنها با اين ابزار است كه به طور همزمان امكان ارزيابي فعاليتها توسط بهورز، مسئول مركز بهداشتي درماني، مسئول شهرستان و مسئولين سطوح بالاتر نظام شبكه بهداشت و درمان ميسر مي گردد.
پزشكان خانواده
كاردانها و تكنسين هاي مركز بهداشتي درماني شهري و روستايي
كارشناسان ستادي (بهداشت خانواده، آمار، ستاد هماهنگی ) مركز بهداشت شهرستان
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

16. روش گرد آوري و تجزيه و تحليل و ارائه داده ها
مجموعه وقايع حياتي مربوط به جمعيت تحت پوشش خانه هاي بهداشت و خدمات ارائه شده توسط بهورزان كه در زيج هاي حياتي به تفكيك محل سكونت ( روستاي اصلي و روستاهاي قمر) ثبت مي شوند عبارتند از :
تعداد و تركيب سني و جنسي جمعيت تحت پوشش و تعداد زنان همسر دار 10 تا 49 ساله كه پس از سرشماري در ماه فروردين هر سال توسط بهورز بر زيج حياتي ثبت مي شود.
وقايع مربوط به باروري و مرگ كه پس از وقوع در جمعيت تحت پوشش به روش چوب خطي بر زيج حياتي ثبت مي گردند شامل:
خاتمه بارداري منجر به تولد زنده و يا مرده زايي بر حسب:
جنس نوزاد
سن مادر
محل زايمان
فرد كمك كننده به زايمان
وزن هنگام تولد
ماه تولد

17. 2- مرگ بر حسب
سن ( به تفكيك زير يك ماه، 1 تا 4 سال، گروههاي سني 5 ساله)
جنس متوفي
در مورد كودكان زير 5 سال بر حسب 5علت اصلي
در مورد مادران باردار بر حسب 5 علت اصلی
وقايعي كه به صورت فصلي با شمارش از پرونده هاي خانوار و دفاتر ممتد تنظيم خانواده انجام مي شود و در زيج حياتي ثبت مي گردند شامل: تعداد افراد واجد شرايط تنظيم خانواده بر حسب نوع روش پيشگيري از بارداري مورد استفاده در 4 مقطع زماني ( پايان ماههاي خرداد، شهريور، آذر و اسفند)
زيج هاي حياتي سال قبل در فروردين ماه هر سال از ديوارهاي خانه هاي بهداشتي كه يك سال تمام فعال بوده اند جمع آوري مي شود و پس از كنترل اطلاعات آن توسط مركز بهداشتي درماني مربوطه، براي ورود داده ها به رايانه، به مركز بهداشت شهرستان منتقل مي گردد تا اطلاعات مورد نياز و شاخصهاي آماري مربوطه استخراج گردد.

18. جدول جمعیت بر حسب سن و جنس
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

19. مبنای این ، جدول سرشماری اول سال (فروردین یا اردیبهشت ماه هر سال) بهورز در روستاها  یا سرشماری پایگاههای بهداشت یا مراکز بهداشتی درمانی شهری است .
اطلاعات جمعیتی هر روستا در پایان سرشماری به مرکز بهداشت شهرستان ارسال شده و جدول جمعیت روستایی شهرستان را تشکیل می دهد
همچنین در ثبت زنان همسردار در هر گروه سنی، نکته قابل توجه این است که منظور از زن همسردار ، زنی است که در عقد شرعی و عرفی مردی قرار دارد ، چه در حال حاضر در خانه همسر خود زندگی کند یا در خانه پدری خود ساکن باشد ( صیغه به عنوان همسر شرعی محسوب میگردد.) .

20. شاخص هاي قابل استخراج از جدول جمعيتي
درصد گروه سني زير يكسال
درصد گروه سني زير 5 سال
درصد گروه سني زير 15 سال
درصد گروه سني 15 تا 64 سال
درصد جمعيت 65 سال وبيشتر
نسبت درصد سرباري
درصد زنان شوهردار در هر گروه سني از 10 تا 49 سال
درصد زنان شوهردار 10 تا 49 ساله به كل زنان
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

21. درصد گروه سني 15تا 64 سال درصد گروه سنی 15 تا 64 سال به کل جمعیت
    
جمعیت ۱۵ تا ۶۴ سال
کل جمعیت
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

22. (Dependency Ratio) نسبت سرباری
تعداد کسانی که برای زندگی به قسمت بالقوه خودکفای جمعیت وابسته هستند در هر 100 نفر جمعیت موجود در آن منطقه را می گویند
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

23. درصد زنان شوهردار 10 تا 49 ساله به كل زنان
درصد زنان شوهردار 10 تا 49 سال به زنان کل جمعیت
    
جمعیت زنان شوهردار 10 تا 49 سال
زنان کل جمعیت
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

24. درصد زنان شوهردار در هر گروه سنی از ۱0 تا ۴۹ سال
 درصد زنان شوهردار در هر گروه سنی از ۱0 تا ۴۹ سال 
درصد زنان شوهر دار در هر گروه سنی به کل زنان در همان گروه سنی
    
جمعیت زنان شوهردار در هر گروه سنی
کل جمعیت زنان در همان گروه سنی
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

25. جدول تولد
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

26. در زيجهاي كنوني رقم مرده به دنيا آمده ها، زنده به دنيا آمده ها، وزن هنگام تولد ( كمتر از 2500 گرم، 2500 گرم و بيشتر، وزن نشده) سن مادر در اين تولد زنده و شرايطي كه زايمان در آن صورت گرفته است ( در بيمارستان، در منزل، زير نظر ماماي تحصيل كرده، ماماي دوره ديده، يا ماماي دوره نديده) منعكس مي گردد.
اين جدول به 5 بخش تقسيم شده است و اطلاعات در هر بخش به تفكيك روستاي اصلي و قمر براي مناطق روستايي و در مناطق شهري ، جداگانه ثبت مي شود:
بخش اول : تعداد دختران و پسران مرده بدنيا آمده به روش چوب خطي علامت زده مي شود. در دو حالت ، نوزاد مرده به دنيا آمده حساب مي آيد:
الف) نوزادي كه بعد از هفته بيستم حاملگي بدنيا آمده است و هيچيك از علايم حياتي را ندارد (حتي يك نفس هم نكشيده و گريه نكرده است)
ب) نوزادي كه با وزن بيش از 500 گرم ( بدون احتساب وزن جفت) بدنيا آمده و در زمان تولد فاقد علايم حياتي است.
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

27. بخش دوم : مربوط به تعداد كل نوزادان زنده متولد شده و جنس آنها بر حسب منطقه مي باشد.
بخش سوم : مربوط به وزن هنگام تولد نوزاد بر حسب جنس اوست چنانچه وزن هنگام در دست نبود مي توانيد وزن روز دهم تولد را اندازه بگيريد.
بخش چهارم : مربوط به سن مادر در هر تولد زنده نوزاد اوست. اگر حاصل زايمان 2 يا چند نوزاد است ( دوقلو يا بيشتر) براي هر يك از تولدهاي زنده در قسمت سن مادر، يك علامت زده مي شود. يعني براي دو قلو،2 با علامت زده مي شود. زيرا در اين بخش از جدول تعداد تولدها مطرح است.
توجه داشته باشيد كه اگر حاصل زايمان 2 يا چند نوزاد است بايد براي هر يك از تولدهاي زنده در قسمت سن مادر يك علامت زده شود . يعني براي 2 قلو ، 2 بار علامت زده مي شود.
در نهايت مجموع ارقام درون ستونهاي اين بخش با ارقام بخشهاي سوم و دوم اين جدول مساوي خواهند بود.
بخش پنجم : در بر گيرنده شرايط زايمان در بيمارستان يا منزل زائو است. در این قسمت تعداد زایمانها اهمیت دارد و مطرح است.
چنانچه زايمان در بيمارستان يا زايشگاه انجام شده باشد تعداد آنها را در ستون مربوط ، علامت بزنيد و اگر زايمان در منزل زائو انجام گرفته باشد ، بر حسب اينكه كمك كننده به زايمان چه كسي است در ستونهاي زير آن علامت علامت بگذاريد.
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

28. شاخصهاي قابل استخراج از جدول تولد بر حسب وزن، جنس نوزاد، سن مادر و شرايط زايمان
ميزان خام تولد
درصد زايمانهايي كه توسط شخص دوره ديده در منزل انجام شده است
درصد زايمانهايي كه بوسيله شخص دوره دوره نديده انجام شده است
درصد زايمانهايي كه در بيمارستان انجام شده است
درصد چند قلو زايي
درصد مرده زايي به تفكيك پسر و دختر و كل
نسبت جنسي در بدو تولد
نكات قابل توجه:
1- اگر حاصل زايمان دو قلو يا چند قلو باشد در بخش شرایط زایمانی فقط يك بار ثبت مي شود زيرا مادر هر دو نوزاد يكي است و به اين ترتيب مي توان درصد چندقلوزايي را هم به دست آورد.
2- اختلاف بين مجموع نوزادان زنده و مرده بدنيا آمده از ستون شرايط زايمان تعداد دوقلو يا چندقلو ها را به دست مي دهد.
3- چنانچه مادري دوقلو زاييد و هر دو زنده به دنيا آمدند ، در ستون مرده زايي هيچ علامتي زده نمي شود در ستون متولدين زنده بر حسب جنس نوزاد ، 2 علامت زده مي شود. در ستون سن مادر در اين تولد زنده ، 2 علامت با توجه به سن مادر و در ستون شرايط زايمان بر حسب محل و كمك كننده به زايمان فقط يك علامت زده مي شود.
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

29. ادامه
درصد متولدين با وزن تولد كمتر از 2500 گرم به تفكيك پسر و دختر و كل
درصد متولدين با وزن تولد 2500 گرم و بيشتر به تفكيك پسر و دختر و كل
درصد متولدين وزن شده به تفكيك پسر و دختر و كل
ميزان باروري عمومي
ميزانهاي باروري اختصاصي سني
ميزان باروري كلي
4- چنانچه مادري دو قلو زاييد و هر دو مرده به دنيا آمدند ، در ستون مرده زايي بر حسب جنس ، 2 علامت زده مي شود، در ستون متولدين زنده هيچ علامتي ندارد، در ستون سن مادر در اين تولد زنده نيز علامتي زده نمي شود و در ستون شرايط زايمان بر حسب محل زايمان و فرد كمك كننده فقط يك علامت زده مي شود.
5- چنانچه مادري دو قلو زاييد و يكي از نوزادان مرده به دنيا آمد و ديگري زنده بود ، در ستون مرده زايي بر حسب جنس نوزاد مرده به دنيا آمده ، يك علامت ، و در ستون متولدين زنده بر حسب جنس نوزاد زنده متولد شده ، يك علامت ، در ستون سن مادر فقط يك علامت و در ستون شرايط زايمان نيز يك علامت زده مي شود.
6- چنانچه در يك زايمان دو قلو يكي از تولدها در منزل و ديگري در زايشگاه اتفاق افتاد ، در ستون شرايط زايمان ، فقط محل زايمان آخرين تولد ثبت مي شود
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

30. میزان باروری عمومی(General Fertility Rate)
تعداد موالید زنده در هزار زن گروه سنی 10 تا 49 سال در یک سال معین
GFR ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ در ﻃﻮل ﯾﮏ ﺳﺎل، ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ﻫﺰار ﻧﻔﺮ زنِ واﻗﻊ در ﺳﻦِ ﺑﺎروري (زﻧﺎن 10 ﺗﺎ 49 ﺳﺎل) ، ﭼﻨﺪ ﻓﺮزﻧﺪ زﻧﺪه ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ.
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

31. میزان باروری اختصاصی سنی ( Age Specific Fertility Rate)
ميزان باروري اختصاصي هر گروه سني نشان دهنده تعداد مواليد زنده به ازای زن در آن گروه سني
1000
تعداد موالید زنده هر گروه سنی
جمعیت زنان آن گروه سنی
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

32. میزان باروری کلی(Total Fertility Rate)
شمار كل فرزنداني است كه يك زن در طول دوران باروري خود از 10 تا 49 سالگي به دنيا مي آورد.
نشان ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﯾﮏ زن در ﺗﻤﺎم ﻃﻮل دوران زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد، ﺑﻄﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﭼﻨﺪ ﻓﺮزﻧﺪ ﺑﻪ دﻧﯿﺎ ﻣﯽ آورد.
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

33. نسبت متولدین با وز ن تولد کمتر از 2500 گرم به تفکیک پسر و دختر و کل
نسبت متولدین با وز ن تولد کمتر از 2500 گرم به تفکیک پسر و دختر و کل
نشان دهنده تعداد کل متولدین با وزن تولد کمتر از 2500 گرم به ازاء هر صد نفر متولد وزن شده
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

34. نسبت زایمانهای ایمن انجام یافته
نشان دهنده تعداد زایمانهای انجام یافته در بیمارستان یا زایشگاه به ازاء صد زایمان انجام شده
مامای تحصیل کرده: ماماهائی فارغ التحصيل دانشگاهی هستند كه دوره كاردانی و یا كارشناسی مامائی را گذرانده اند. )موارد زایمان در منزل توسدط پزشدك نيدز در همدين محدل
ثبت شود(
مامای دوره دیده:
ماماروستا: هانم هائی در روستا كه دوره 3 ماهه ماماروستائی را گذرانده و موفق به دریافت گواهينامه شده اند.
بهورزماما: بهورزانی كه در دوره آموزش بهورزماما شركت كرده و موفق به دریافت گواهينامه پایان دوره شده اند به عنوان بهورزماما شناهته می شوند.
مامای دوره ندیده: در صورتی زایمان توسط ماماهاي محلی و یا اطرافيان مادر )بدون كمك ماماي دوره دیده یا تحصيلکرده ( انجام شده باشد عامل زایمان بده عندوان مامداي دوره
ندیده تلقی میشوند
زایما در بیمارستا یا زایشگاه: به مواردي اطلاق میشود كه زایمان در داهل بيمارستان، زایشگاه، واحد تسهيلات زایمانی و یا مطب پزشك انجام شده است.
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

35. تعداد زایمانهاي چند قلو
جمع ستونهاي شرایط زایمان – (نوزادان مرده بدنيا آمده + نوزادان زنده بدنيا آمده) = تعداد متولدین چندقلو
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

36. جدول پوشش تنظیم خانواده
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

37. در روز آخر هر فصل (31 خرداد، 31 شهريور، 30 آذر و 29 اسفند) تعداد افرادي ( زن ها يا شوهرهايي ) را كه از هر نوع وسيله يا روش پيشگيري از بارداري استفاده مي كنند در دفتر مربوطه شمارش شده و در محل مخصوص به خود نوشته مي شوند.
توجه :
- تعداد افراد ثبت مي شود نه تعداد وسايلي كه از آنها استفاده شده است.
- در مورد تعداد افرادي كه اقدام به بستن لوله ها كرده اند( زن يا مرد) تعداد كل آنها نيز در آخرين روز پايان هر فصل در ستون مربوط ، ثبت مي شود.

38. درصد افراد تحت پوشش برنامه تنظیم خانواده (Contraceptive Prevalence Rate)
نشان دهنده تعداد افراد استفاده کننده از وسایل پیشگیری در پایان فصل به ازاء هر صد نفر زن شوهردار موجود در منطقه در پایان فصل .
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

39. شاخصهاي قابل استخراج از پوشش تنظيم خانواده بر حسب نوع روش در آخرين روز هر فصل
درصد افراد تحت پوشش برنامه تنظيم خانواده در پايان فصل
درصد افراد تحت پوشش برنامه تنظيم خانواده بر حسب نوع وسيله در پايان هر فصل
نسبت كساني كه از يك وسيله استفاده مي كنند به كل استفاده كنندگان
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

40. جدول مرگ بر حسب سن و جنس
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

41. وقتي گفته مي شود ((كمتر از يك ماه)) يعني از بدو تولد تا 28 روزگي كامل،
و ((يك ماه تا كمتر از يكسال)) يعني از 29 روزگي تا وقتي كه سن كودك به 11 ماه و 29 روز برسد و
يا در مورد(( 1 تا 4 سال)) يعني درست از وقتي 365 روز از تولد كودك گذشته باشد ( روز تولد يك سالگي كودك) تا زماني كه 4 سال و 11 ماه و 29 روزگي او باشد و به همين ترتيب براي بقيه گروههاي سني.
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

42. میزان مرگ خام(Crud Death Rate)
تعداد مرگهای ناشی از کلیه علل در هزار نفر جمعیت در وسط هر سال و در یک منطقه معین
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

43. شاخصهاي قابل استخراج از جدول مرگ بر حسب سن و جنس
ميزان خام مرگ براي هر دو جنس و كل
ميزان مرگ اختصاصي سني براي هر دو جنس و كل
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

44. جدول علت مرگ در کودکان کمتر از 5 سال
جدول علت مرگ در کودکان کمتر از 5 سال
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

45. تعداد كودكان فوت شده اي را كه كمتر از يك ماه تا كمتر از يك سال و يك سال تا كمتر از 5 سال داشته باشند ، بر حسب علت مرگ آنها در مكان مربوطه ، به روش چوب خطي ثبت مي شوند.
مرگ ناشي از عارضه كمبود وزن هنگام تولد:
مرگ نوزادي كه بعد از هفته سي و هفتم بارداري مادر با وزن هنگام تولد 2500 گرم يا كمتر به دنيا آمده است و حداكثر تا پايان اولين ماه زندگي به دليل عوارض ناشي از اين كمبود وزن هنگام تولد مرده باشد در اين قسمت ثبت مي شود.
مرگ ناشي از نارسي نوزاد:
مرگ نوزادي كه قبل از هفته سي و هفتم بارداري به دنيا آمده باشد (خواه با وزن زمان تولد كم يا طبيعي) و تا حداكثر پايان اولين ماه زندگي به دليل عوارض ناشي از اين تولد زودرس ، مرده باشد، در اين قسمت ثبت مي گردد.
مرگ ناشي از بيماريهاي قابل پيشگيري با واكسن:
شامل مرگ به علت سرخك ، سياه سرفه ، كزاز، فلج اطفال ، هپاتيت ب ، ديفتري و سل است.
مرگ نوزاد از صدمات زايماني:
چنانچه نوزادي با علايم حياتي زنده به دنيا آيد، ناهنجاري مادرزادي آشكاري نداشته باشد ولي علايم حياتي او ضعيف باشد به طوري كه به اقدامات اوليه احياء نوزاد پاسخ ندهد و حداكثر تا يك ساعت پس از زايمان بميرد ، در اين قسمت علامت زده مي شود.
مرگ ناشي از ناهنجاريهاي مادرزادي:
مرگ كودكان تا 5 سال كه با علايم حياتي به دنيا آمده باشد ( زنده به دنيا آمده). چنانچه پس از تولد ناهنجاري واضح و مشهودي داشته باشد كه منجر به مرگ نوزاد گردد بايد در قسمت مرگ كمتر از يكماهگي به دليل ناهنجاري مادرزادي ثبت گردد. در صورتيكه ناهنجاري واضح و آشکار نداشت، تشخيص مرگ به علت ناهنجاري فقط با پزشك خواهد بود.
مرگ ناشي از حوادث ، مسموميت ها و سوختگيها:
چنانچه كودك زير 5 سالي به دليل حادثه ، مسموميت يا سوختگي فوت كرد هر چند كه زمينه بيماريهاي ديگري هم داشته باشد بايد در اين قسمت
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

46. میزان مرگ در گروه سنی کمتر از 5 سال (Under 5 Mortality Rate)
نشان دهنده تعداد مرگ در کودکان کمتر از پنج سال در عرض یک سال به ازاء هر هزار نفر از کودکان زنده به دنیا آمده درهمان سال
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

47. میزان مرگ در گروه سنی کمتر از یکسا ل (Infant Mortality Rate)
نشان دهنده تعداد مرگ در کودکان کمتر از یکسال در عرض یکسال به ازاء هر هزار نفر از کودکان زنده بدینا آمده درهمان سال
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

48. میزان مرگ در گروه سنی زیر 28 روز یا نوزادان (Neonatal Mortality Rate)
نشان دهنده تعداد مرگ در کودکان کمتر از 29 روزه گی در عرض یکسال به ازاء هر هزار نفر از کودکان زنده بدینا آمده درهمان سال .
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

49. میزان مرگ پری ناتال (perinatal mortality rate)
نشان دهنده تعداد نوزادان مرده بدنیا آمده و مرگ در کودکان کمتر از 29 روز در عرض یکسال به ازاء هر هزار نفر از کودکان زنده بدینا آمده درهمان سال .
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

50. شاخص هاي قابل استخراج از جدول علت مرگ در كودكان كمتر از 5 سال
شاخص هاي قابل استخراج از جدول علت مرگ در كودكان كمتر از 5 سال
ميزان مرگ نوزادان براي هر دو جنس و كل
ميزان مرگ كودكان كمتر از يكسال براي هر دو جنس وكل
ميزان مرگ كودكان 1-4 سال براي هر دو جنس و كل
ميزان مرگ كودكان كمتر از 5 سال براي هر دو جنس و كل
ميزان مرگ اختصاصي علتي در گروه سني كمتر از 5 سال
نسبت مرگ از علت خاص در گروه سني كمتر از 5 سال
اميد زندگي در بدو تولد و ساير سنين براي هر دو جنس
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

51. جدول مرگ مادران
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

52. این جدول، مرگ مادران به دليل عوارض حاملگي، زايمان و تا 42 روز بعد از زايمان را برحسب سن مادر به تفكيك منطقه و با اشاره به علتهاي عمده مرگ مادران ( خونريزي، عفونت بعد از زايمان، مسموميت حاملگي، بيماريهاي قلبي و ساير علل ) نشان مي دهد.
اگر مرگ مادر در طول بارداري، حين زايمان و يا تا 42 روز پس از زايمان به علتهاي ديگري مثل حوادث پيش آمده باشد، نبايد به عنوان مرگ مادر ثبت شود و فقط در جدول كل مرگها ثبت مي گردد.
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

53. میزان مرگ مادران به دلیل عوارض بارداری و زایمان (Maternal Mortality Rate)
نشان دهنده تعداد مرگهای اتفاق افتاده در مادران باردار به علت عوارض بارداری و زایمان در عرض یکسال به ازاء هر صد هزار تولد زنده
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

54. شاخصهاي قابل استخراج از جدول مرگ مادران به دليل عوارض حاملگي و زايمان بر حسب سن مادر و علت مرگ
ميزان مرگ مادران به دليل عوارض بارداري و زايمان و بر حسب گروههاي سني
ميزان مرگ اختصاصي علتي مادران بر حسب گروههاي سني و كل
درصد مرگ مادران از هر يك از علل مرگ در هر گروه سني
ميزان مرگ اختصاصي علتي مادران
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

55. جدول استفاده از نمک یددار
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

56. در سرشماری ابتدای هر سال تعداد خانوارهای استفاده کننده از نمک یددار بر اساس تست نمک خانوار در زمان سرشماری مشخص و در این جدول ثبت می گردد .
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

57. گردونه تولد و مرگ
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

59. دايره زيج حياتي در دايره مركز ي( سفيد) سال مربوطه را كه آمار آن سال در فرم زيج حياتي ثبت مي شود نوشته مي شود. براي دايره هاي ديگر در پايان هر ماه عدد مربوط به ان ماه را از جدول مربوطه استخراج و به ترتيب زير در دايره زيج ثبت مي شود.

60. شاخصهاي قابل استخراج از دايره زيج حياتي
رشد طبيعي جمعيت = ميزان خام تولد – ميزان خام مرگ
درصد تولدها در روستاهاي اصلي وقمر
درصد مرگ ها به تفكيك اصلي وقمر وگروه سني نوزادان وكودكان و...

61. (Crude Birth Rate) میزان خام تولد
تعداد تولد زنده در یک سال به متوسط جمعیت همان سال(× 1000 )
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

62. میزان خام مرگ (Crud Death Rate)
تعداد مرگهای ناشی از کلیه علل در هزار نفر جمعیت در وسط هر سال و در یک منطقه معین
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

63. نسبت رشد طبیعی جمعیت(Natural Growth Rate)
عبارت از این است که هر سال به ازای هر صد نفر جمعیت چند نفر به جمعیت اضافه خواهدشد .
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد

64. شاخص های قابل محاسبه از زیج حیاتی
ب – شاخصهای باروری و موالید شامل:
ميزان باروري كلی
ميزان باروري عمومی
ميزان تجدید نسل ناهالص
ميزان هام مواليد
ميزانهاي باروري اهتصاصی سنی
شاهصهاي مربوط به شرایط زایمان
درصد چند قلوزایی
الف – شاخصهای جمعیتی شامل :
درصد گروههاي سنی و جنسی مختلف
درصد زنان شوهردار 27 تا 42 ساله و 20 تا 42 ساله
نسبت جنسی
درصد سرباري
رشد طبيعی جمعيت
نمودار هرم سنی جمعيت
مهاجرت
با داده های ثبت شده در زیج حیاتی، می توان شاخصهای زیر را در سطح منطقه ، شهرستان ، استان و کشور محاسبه نمود

65. ج – شاخصهای برنامه باروری سالم شامل:
د – شاخصهای مرگ شامل:
ميزان هام مرگ
ميزانهاي مرگ به تفکيك گروههاي سنی و جنسی
ميزانهاي مرگ كودكان زیر پنجسال، زیر یکسال و زیر یکماه
ميزان مرگ در مادران حاصل از عوارض بارداري و زایمان (توجه: این شاهص در سطح كشوري معنی دار می باشد)
ميزانها و نسبتهاي مرگ اهتصاصی علتی در كودكان و مادران (توجه: این شاهص در سطح كشوري معنی دار می باشد)
ج – شاخصهای برنامه باروری سالم شامل:
درصد افراد تحت پوشش روش هاي پيشگيري از بارداري هاي پر هطر و برنامه ریزي نشده به تفکيك هر روش
در صد زنان 27 تا 42 سال شوهر دار بی فرزند
در صد زنان 27 تا 42 سال شوهر دارتك فرزند نسبت استفاده كننده از هر روش
نسبت استفاده كننده از هر روش
ه – سایر شاخصهای بهداشتی شامل:
درصد نوزادان وزن شده در بدو تولد
درصد نوزادان با وزن مناسب بدو تولد
12/28/2018
دکتر نگاه توکلی فرد