1. معرفی پایگاههای استنادی ISI , SCOPUS
فرزانه فرجامی
کارشناس ارشدکتابداري و اطلاع‏رساني
دانشگاه فردوسي مشهد

2. فهرست مطالب ویژگی محیط اطلاعاتی جدید وب پنهان موتورهای جستجو
جستجوی اطلاعات
امکانات جدید پایگاهها Rss-Alert-….
پایگاه ISI
پایگاه Scopus

3. ویژگی محیط اطلاعاتی جدید
در سال 1961 حجم اطلاعات هر سال 2 برابر می شد.
در سال 1990 این زمان به 6 سال تقلیل یافت
اکنون در ظرف کمتر از 1 سال حجم اطلاعات 2 برابر می شود.

4. محیط اطلاعاتی جدید انفجار اطلاعات ( (information explosion
{به جنبه خارج از کنترل بودن و در امان نبودن از تأثیرات آن}
طوفان اطلاعات ( the flood of information)
{به جنبه خارج از کنترل بودن ، در هم کوبیده شدن، ویرانگر بودن و در امان نبودن از تأثیرات آن}
بمباران اطلاعات( Bombarded by information)
سرریز اطلاعات ( (information overload
سال 2001: 550 میلیون صفحه ی انگلیسی وب
سال 2002: 2میلیارد و 24 میلیون صفحه ی انگلیسی
سال 2005: 11.5 میلیارد صفحه ی انگلیسی
اکنون تنها صفحات گوگل بیش از 8 میلیارد است

5. وب پنهان چیست؟
انواع منابع اطلاعاتی موجود در وب جهانگستر که به هر دليل خارج از حوزه بازيابی موتورهای کاوش عمومي قرار دارند.
امکان بازیابی منابع پنهان در وب پنهان یا برای موتورهای کاوش از نظر فنی میسر نیست یا محدودیهای مالی مانع از نمایه سازی این منابع شده است.
«وب پنهان» مفهومی است برای اطلاعاتی که بر روی شبکه جهانی وب وجود دارد، اما با استفاده از موتورهای جستجو بازیابی نمی‌شود.

6. واقعیاتی درباره وب پنهان
● بهترین موتورهای جستجو فقط قادر به در دسترس قرار دادن حدود 14% اطلاعاتی هستند که بر روی شبکه جهانی وب قرار داده شده است، بنابراین 86% اطلاعات خارج از دسترس موتورهای جستجو است. ●  اندازه وب پنهان550 بیلیون بزرگتر از وب آشکارظاهر است. ● وب پنهان بزرگترین رشد مقوله اطلاعات جدید را در وب دارد. ● 95% وب پنهان اطلاعات برای همگان قابل دسترسی است(اما از طریق موتورهای جستجو نمی‌توان به آنها رسید). ● بیش از نیمی از وب پنهان در پایگاههای اطلاعاتی معین است.

7. ویژگی محیط اطلاعاتی جدید

8. ویژگی محیط اطلاعاتی جدید

9. ویژگی محیط اطلاعاتی جدید

10. چرا موتورهای جستجو نمی توانند اطلاعات را بیابند
محتواهایی در پایگاههای اطلاعاتی ذخیره شده است که موتورهای جستجو به آن دسترسی ندارند. پایگاه اطلاعاتی با پرداخت هزینه قابل دسترسی است. محتوا در زمان خاصی ارائه می‌شود. قالبهای محتوای فایلها متفاوت هستند. ورود به سایتها، نیازمند اجازه ویژه است. تعاملی بودن محتوای پایگاهها امکان جستجوی دقیقتری را مهیا میکند محتوا به عنوان نتیجه کاوش کاربر، بصورت پویا تولید می‌شود. اطلاعاتی که به تازگی به سایت افزوده شده و موتورهای جستجو هنوز به آنها دسترسی نیافته‌اند.

11. Push technology
آر.اس.اس (RSS (Rich Site Summary)) و آگاهی رسانی هوشمند (ALERT) را از خدمات وب2 بر می شمارند که به کاربران اجازه مي دهد تا به طور خودکار تازه ترين اطلاعات و اخبار موجود در وب را دريافت نمايند.
چه زمانی آخرین اطلاعات در موضوع دلخواه شما به مطالب قبلی افزوده شده است.
همچنین بتوانید آخرین مقالات و حتی فایلهای صوتی، ویدئویی را به طور همزمان و در یک جا و به محض انتشار و بدون نیاز به یادآوری به طور دوره ای دریافت کنید.

12. کتابخانه
کتابخانه را می توان گذرگاه اطلاعات دانست. نهادی که استفاده کنندگان به مدد آن به اطلاعات مورد نیاز، حتی اگر در جای دیگری باشد دسترسی دارند.
کتابخانه های دانشگاهی، پیوسته در تلاش هستند تا هدفها و وظایف خود را با هدف ها و رسالت دانشگاه منطبق و هماهنگ سازند

13. http://Telegram.me/FUM Library
Library

14. هدف مرکز اطلاع رسانی و کتابخانه مرکزی
هدف مرکز اطلاع رسانی و کتابخانه مرکزی
هدف‌ نهايي‌ مرکز اطلاع رسانی و کتابخانه مرکزی:
ارائه‌ خدمات‌ مناسب‌، در زمان‌ مناسب‌ و مبتني‌ بر نياز استفاده کنندگان

15. نقش کتابخانه
امروزه نقش اطلاعات در فعالیتهای اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی به اندازه ای است که بسیاری از صاحبنظران آن را به عنوان یکی از عوامل تولید در کنار سایر عوامل (کار- سرمایه- زمین) قرار می دهند و اقتصاد جوامع صنعتی را به اقتصاد اطلاعات - مدار تبدیل نموده است.
واژه «جامعه اطلاعاتی» نیز ناظر بر اهمیت اطلاعات در تمامی ارکان اجتماع می باشد.

16. SCOPUS, ISI معرفی

17. ISI معرفی مؤسسهٔ اطلاعات علمی ISI
مؤسسه‌ای با تمرکز بر علم‌سنجی و انتشارات علمی است که در سال ۱۹۶۰ توسط یوجین گارفیلد تأسیس شد. این مؤسسه توسط مؤسسهٔ علمی تامسون در سال ۱۹۹۲ خریداری و به‌عنوان Thomson ISI شناخته شد و اکنون نیز با نام Thomson
Scientific شناخته می‌شود.

18. ادامه
مؤسسهٔ ISI خدمات مربوط به پایگاه‌های دادهٔ فهرست کتاب‌ها و مقالات را ارائه می‌دهد. به‌طور اختصاصی این خدمات نمایه‌سازی نقل‌قول‌ها و تحلیل آنها است که توسط خود گارفیلد پایه‌گذاری شده‌است. این خدمات شامل نگهداری داده‌های نقل‌قول‌های مقالات هزاران نشریهٔ دانشگاهی است. این خدمات از طریق سرویس پایگاه دادهٔ ISI's Web of Knowledge در دسترس است. این پایگاه داده به پژوهشگران این امکان را می‌دهد که بدانند کدام مقاله‌ها بیشتر مورد ارجاع قرار گرفته و چه مقالاتی از این مقاله مطلبی را نقل‌قول کرده‌اند.

19. ادامه
ISIشامل مجله، 23 ميليون پتنت، مقالات ارايه شده در كنفرانس‌ها، 5500 وب‌سايت، 5000 كتاب و 2 ميليون ساختار شيميايي است كه اين محصول Web of Science را نيز شامل مي‌شود. 
Web of scienceمركب از پنج پايگاه شامل اطلاعات جمع آوري شده از هزاران ژورنال پژوهشي مي باشد.
نمايه استنادي گسترش يافته علوم
نمايه استنادي علوم اجتماعي
نمايه استنادي علوم انساني و هنر
نمايه شيمي
واكنش هاي شيميايي جاري

20. سه قسمت مهم آن :
Science Citation Index -1
پوشش زمانی: این از سال 1961 به بعد.
پوشش موضوعی: علوم، پزشکی، کشاورزی، فنی و مهندسی، علوم رفتاری وعلوم اجتماعی؛ البته در زمینه هایی مانند: علوم اجتماعی وسعت اطلاعات ارائه شده به اندازه ی نمایه استنادی علوم اجتماعی نیست.
پوشش اطلاعاتی: دسترسی جاری و گذشته نگر به اطلاعات کتابشناختی، چکیده های نویسنده و مراجع استنادی بیش از 5900 ژورنال فنی و علوم پایه در بیش از 150 رشته.

21. Social Science Citation Index -2
پوشش زمانی: 1972 به بعد.
پوشش موضوعی: علوم اجتماعی، جامعه شناسی، مردم شناسی، ارتباطات، رفاه و خدمات اجتماعی، علوم تربیتی، روانشناسی، مدیریت و علوم سیاسی.
پوشش اطلاعات: این پایگاه دربرگیرنده ی اطلاعات مقاله های بیش از 1700 مجله ی معتبر جهان است. 50 موضوع را در زمینه علوم اجتماعی پوشش می دهد. همچنین به صورت موردی از 3300 مجله ی علمی دیگر درسطح جهان نیز مقالاتی را گزینش می کند.

22. Arts &Humanities Citation Index -3
پوشش زمانی: 1985 به بعد.
پوشش موضوعی: هنرهای زیبا، هنرهای نمایشی، باستانشناسی، معماری، ادبیات، فلسفه ، دین و تاریخ.
پوشش اطلاعات: حدود 1130 عنوان مجله

23. مجلاتISI :
 مجلات ISI از نظر اعتباردر سه دسته‌بندی کلی تعریف می‌شوند:
الف- مجلاتListed) ISI  (:مجلاتی هستند که موفق شده‌اند در فهرستISI وارد شوند، اما هنوز دارایIF نیستند.
ب- مجلات:(Web of Science) ISI  این مجلات در فهرست مجلاتISI وارد شده و در مرحله بررسی برای دریافتIF (Impact Factor) هستند.
ج- مجلات JCR (Journal citation reports) : این مجلات دارای ضریب تاثیر هستند.

24. IF: Impact Factor ضریب تاثیر یا درجه تاثیر یا Impact factor چیست؟
این عامل همه ساله توسط ISI برمبنای ارجاعات به هر یک از مجلات علمی آن محاسبه می شود و نتیجه در گزارشات ارجاع مجله یا Journal Citation Reports یا به اختصار JCR ٬ منتشر می شود. این ضریب٬ نه برای مقاله یا نویسنده٬ بلکه برای مجله محاسبه می شود.
IFعبارت است از میانگین تعداد دفعاتی که مقالات یک مجله طی دو سال گذشته ارجاع یا رفرنس گردیده است. این فاکتور برای مجلات ثبت شده در پایگاه مجلات تامسون رویترز بصورت سالانه محاسبه و در پایان هر سال جهت مجلاتی که در فهرست نویسی ISI نمایه (Index) شده اند اعلام می گردد.
این شاخص مهمترین شاخص ارزیابی علمی مجلات می باشد.

25. Impact Factor
محاسبه برمبنای یک دوره سه ساله صورت می گیرد. فرضا اگر در سال ۸۴ جمعا ۴۰ ارجاع به یک مجله صورت گرفته باشد و در آن مجله در سال ۸۲ تعداد ۲۶ مقاله و در سال ۸۳ تعداد ۲۴ مقاله چاپ شده باشد٬ ضریب ارجاع آن مجله٬ از تقسیم ۴۰ بر ۵۰ به دست می آید که 0/8است. یعنی به طور متوسط٬ هر مقاله آن نشریه 0/8مرتبه مورد استناد مقالات دیگر قرار گرفته است.

26. IF گزارش استنادی مجلات ( Journal Citation Reports JCR )

27. IF

28. Immediacy Index شاخص آنی
مانند Impact Factor محاسبه می گردد با این تفاوت که مربوط به سال جاری می باشد و سال های گذشته در آن تاثیری ندارد.

29. نیمه عمر ارجاعات: Cited Half Life
بنابراین هرچه نیمه عمر ارجاعات یک مجله بیشتر باشد نمایانگر ثبات علمی و ارزش بیشترمجله می باشد.

30. لیست مجلات فارسی موجود در آی اس آی
لیست مجلات کلی آی اس آی – master journal list
22545 title
تعداد مجله های ایرانی نمایه شده در آی اس آی (ISI): 67 عنوان که فقط 44 عنوان در نمایه نامه های استنادی ثبت شده و بقیه در سایر دیتابیسهای تخصصی نمایه شده است

31. scopus
اسکوپوس یکی از نمایه‌های استنادی معتبر و شناخته‌شده‌است که اطلاعات کتاب‌شناختی حدود ۲۵ میلیون سند را در خود جمع‌آوری کرده‌است. اسکوپوس اطلاعات محصولات حدود ۵هزار ناشر علمی را از سراسر جهان در خود جای داده‌است. در مجموع اسکوپوس اطلاعات مجله علمی پژوهشی را در خود نمایه کرده‌است. اسکوپوس یکی از محصولات الزویر است که استفاده از اطلاعات آن نیاز به اشتراک و پرداخت هزینه دارد.
تعداد 4200 مجله open acess را ارائه می نماید.
تعداد مجله های نمایه شده فارسی در اسکوپوس 155عنوان می باشد.

32. Eigenfactor شاخص
نشان دهنده اهمیت و اعتبار یک نشریه در جامعه علمی است نکته قابل توجه اینکه در محاسبه آن بر خلاف ایمپکت فاکتور ارجاع نشریه به خود و ارجاع توسط نشریات مختلف، متمایز می شود. در ایگن فاکتور وزن استنادهای یک مجله با رتبه بالاتر بیشتر از وزن استنادات یک مجله ضعیف تر است در حالیکه در ضریب تاثیر همه استنادها وزن مساوی دارند. در ایگن فاکتور مجلاتی مهم هستند که به تناوب توسط مجلات مهم به آنها ارجاع داده می شود.

33. SJR factor شاخص اس جی آر
شبیه ایگن فاکتور است اما در درون خود نرمال سازی بر اساس اندازه را بیشتر در نظر می گیرد و بیشتر به شاخص تاثیر مقاله شبیه است. این شاخص تنها به تعداد استنادات یک مجله اکتفا نمی کند و کلیه استنادات را داری یک وزن مساوی در نظر نمی گیرد، بلکه حوزه موضوعی، کیفیت ، پرستیژ و شهرت مجله استناد کننده می تواند تأثیر مستقیم بر ارزش استناد داشته باشد. در یک بازه زمانی 3 ساله محاسبه می شود. این شاخص در پایگاه اسکوپوس قابل مشاهده است.
به طور کلی نرمال سازی در این شاخص تحت تاثیر 3 عامل مهم است:
پوشش پایگاه محاسبه کننده (میزان مجلات نمایه شده در اسکوپوس)
تعداد مقالات منتشره در این مجلات و تعداد استنادات دریافتی هر مقاله
پرستیژ و کیفیت مجلات
لینک:

34. SNIP factor شاخص اسنیپ
این شاخص که توسط دانشگاه لایدن پیشنهاد شد میزان تأثیر استناد را با وزن دادن به استناد بر اساس کل استنادات دریافتی یک حوزه موضوعی می سنجد. بنابر این تأثیر یک استناد می تواند در یک حوزه موضوعی نسبت به یک حوزه موضوعی دیگر ارزش بیشتری داشته باشد. این شاخص در پایگاه اسکوپوس قابل مشاهده است. این شاخص از عوامل ذیل تأثیر می پذیرد:
عامل مخاطب: اهمیت دادن به سیاهه رفرنسهای مقالات استناد دهنده (رویکرد استناد کننده : citing – side approach)
وزن دهی به مجله استناد دهنده، در نظر گرفتن میزان رفرنسهای مورد استفاده در آن مجله به عنوان مثال اگر یک مقاله دارای m رفرنس باشد استناد دریافتی ارزشی برابر 1/m خواهد داشت.
در نرمال سازی منبع در اسکوپوس میانگین استنادات یک مجله را با میانگین رفرنسهای مجله استناد کننده مورد توجه قرار می دهند.
روش محاسبه:
1- ابتدا داده های خام برای هر مقاله چاپ شده در مجله در بازه زمانی 3 ساله محاسبه می شود. کل استنادات دریافتی مقاله بر مقالات قابل استناد تقسیم می شود (Raw impact per paper).
2- داده های موجود در رابطه با پتانسیل مجله در دریافت استناد در دیتابیس برای یک بازه زمانی 10 ساله محاسبه می شود و سپس میانگین رفرنسهای مقالات نیز محاسبه می شود (database citation potential).
3- از تقسیم عدد به دست آمده از گزینه های یک بر دو عدد نرمال مورد نظر به دست می آید (SNIP= RIP/DCP)
لینک:

35. DOI (Digital Object Identifier)
شناسه شیء دیجیتال متشکل از یک رشته از اعداد برای شناسایی و تشخیص یک شی یا سند الکترونیکی است
Crossref.org Doi.org

36. Think big. Start small. Move fast.

37. موفق و موید باشید