1. An Tábla Peiriadach

2. An Tábla peiriadach Tá sé eagraithe ag Ceimiceoirí i: Peiriad & Grupaí
Cad é? Liosta cosúil le liosta comhábhar do GACH Dúil ar Domhan! (as a dhéantar gach damhna).
Tá sé eagraithe ag Ceimiceoirí i:
Peiriad & Grupaí
Colúin ag dul SUAS/SíOS
Srathanna ag dul TRASNA

3. Stair!
Mar daoine tá muid I gconaí ag iarraidh rudaí a eagrú, déanann chefanna a chuid spíosraí a stóráil in ord aibítir, déanann daoine a chuid eadaí a eagrú sa feisteas (wardrobe) srl….
Mar an gcéanna bíonn Eolaithe ag iarraih DúILE a eagrú in órd bunaithe ar tréitheanna cosúile.
Thosnaíodar ag chuir na dúile go léir a raibh ar eolas I ngrupaí ag deireadh 1800.
B’é eolaí Rúiseach Dmitry Mendeleyev a chuir le chéile an buncloch don tábla a úsáideannmuid fós inniú
1863 there were 56 known elements with a new element being discovered at a rate of approximately one per year.

4. An Tábla peiriadach: Cóiriú na ndúil in ord méadaitheach den uimhir adamhach
Tugtar Peiriaid ar na sraitheanna cothromonacha
Tugtar
grúpaí ar na gcolúin ingearacha

5. Dmitry Mendeleyev
B’é Dmitry Mendeleyev a chur na dúile san ord seo don chéad uair timpeall 1869.
Dealbh Mendeleyev I St. Petersburg.

6. An Tábla Peiriadach Tugtar na miotail trasdultacha
Tá 8 ngrúpa – Grúpa I, II, III, IV, V, VII, VIII (= 0 ).
Bíonn airíonna na ndúl sa grúpa cosúil le chéile:
Grúpa I Miotail Alcaileacha
Grúpa II Miotail chré-alcaileacha
Grúpa VII Halaigíní
Grúpa VIII Triathgháis (Noble)
Tugtar na miotail trasdultacha
ar na grúpaí sa lár m.s. ór, iarainn

7. Grúpa II Miotail Chré-alcaileacha
Grúpa VIII
Triathgháis
Grúpa VII Halaiginí
Grúpa I Miotail Alcaileacha

8. Eolas ón dTábla Peiriadach
Stáidéar ar an gCeimic
Is féidir an mais-uimhir & an uimhir adamhach a aimsiú ón dtábla peiriadach.
Is féidir na dúile a rangú ina miotail & neamhmhiotail trí féachaint ar an dtábla.
Nascadh Ceimiceach
Struchtúr leictreonacha/ Bohr tharraingt.

9. Mais-uimhir- Uimhir adamhach-
Is féidir an mais-uimhir & an uimhir adamhach a aimsiú ón dtábla peiriadach.
Mais-uimhir-
Suim Prótóin & Neodróin i Adamh amháin
Uimhir adamhach-
Méid prótóin/leictreoin san adamh

10. Tionscnamh faoi 4 dúile (leabharán)
Obair Scoile:
Tionscnamh faoi 4 dúile (leabharán)

11. Is féidir na dúile a rangú ina miotail agus neamhmhiotail trí féachaint ar an dtábla.
MIOTAIL NEAMHMHIOTAIL

12. Cóiriú Leictreonach & Léiráidí Bohr
Tá teorainn ar líon na leictreon is féidir a
bheith in aon fithis:
2 Leictreon sa chéad fithis
8 Leictreon in aon fithis eile.
Ní féidir le leictreon dul in aon fithis go dtí go bhfuil an fithis inmheánach (inner) lán
Léiríonn an peiriad dúinn cé mhéid fithis atá ann:
Peiriad 1  1 fithis
Peiriad 2  2 fithis +srl.

13. Léiráid Bohr do Adamh Carbón6P 6N
6 phrótón
6 leictreon
6 neodrón
Coiriú leictrónach: 2,4

14. Argón Coiriú leictrónach: 2,8,8 18 phrótón 18 leictreon
= 22 neodrón
18P
22N
Coiriú leictrónach: 2,8,8

15. Léiráid Bohr do Adamh Heliam2P 2N
2 phrótón
2 leictreon
2 neodrón
Coiriú leictrónach: 2

16. Tarraing léiráidí Bohr & tabhair an coiriú leictrónach:

17. Cén dúile iad seo??
(A)
(C)
(B)

18. Iseatóip (Isotopes)
Adaimh difirúla den dúil céanna lena mbaineann mais-uimhreacha difriúla toisc go bhfuil líon difriúil neodrón iontu.
Ach tá an uimhir adamhach céanna acu.

19. The three isotopes of carbon: all isotopes of an elementhave the same number of protons and electrons. They vary in the number of neutrons present in thenucleus. Úsáidtear Carbón-14 chun dáta a chuir ar iontaisí srl…)