1. интернет- комуникацијата (врз примери од македонскиот јазик)
Лидија Аризанковска (Скопје) Филолошки факултет „Блаже Конески“ Универзитет „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје
Зборообразувањето и
интернет- комуникацијата
(врз примери од македонскиот јазик)
Грац,

2. Македонскиот јазик како средство за комуникација во глобалниот свет
Три фази во развојот на речникот на македонскиот јазик:
преку контактот со грчкиот јазик
преку контактот со турскиот јазик
Современа состојба на македонскиот јазик, почнувајќи од деветнаесеттиот век и ,,се карактеризира со приклон кон словенското наследство во зборообразувањето, како и со усвојувањето на оној фонд зборови што спаѓа во интернационалната лексика.“ (в. Конески Бл. 1986: )

3. Состојбата во 21 век зборообразувањето и интернет-комуникацијата;
влијанието на интернетот и интернет-комуникацијата врз процесот на зборообразувањето во македонскиот јазик, или обратно;
зборообразувачките модели по одделни функционални стилови;
- лексиката од информатичката технологија како дел од овој научен стил (вклучително со терминологијата од областа на информатичката наука и информациско-комуникациските технологии);
- публицистичкиот стил, односно новинарскиот потстил како дел од овој стил;
- интернет-комуникацијата преку социјалните мрежи, особено кај комуникацијата помеѓу младата популација.

4. Лексика од информатичката технологија
Локализација на Office 2007 и Windows Vista за корпорацијата Microsoft,
Поимник на македонски зборови од областа на информатиката технологија (англиско-македонски)

5. Избор на пофреквентна лексика од областа на информатичката терминологија. Преземено од:
access – пристап
accessibility – пристапност
accessory – додаток
account – сметка
action – дејство
activate – активирање
adapter – приспособувач
agent – вршител
allow – дозволи
anonymous – анонимен, неименуван
attention – внимание
back up – осигурува
backdoor – заден влез
backup – сигурносен, резервен, заштитен
browse – истражува
bug – грешка
busy – зафатен
CD player – ЦД-уред
chat – разговор
check – проверка
choose – избор
confirm – потврди!
connect – поврзи!
content – содржина
cut – отсечи!
delete – избриши!
desktop – работна површина
device – уред
disconnect – исклучи!
display – прикажи екран!
drive – податочна единица
edit – уреди!
– е-пошта
event – настан
file – дадотека
flyer – леток
folder – папка
footer - подножје
full screen - цел екран

6. gadget – џиџе, украсен уред, украсна програма
game – игра
hard disc – тврд диск; тврд диск, диск
heder - заглавие
help – помош
homepage – почетна страница
host – домаќин
hot spot – пристапно место
image – слика
job – работа
keyword – клучен збор
label – ознака
laptop – пренослив компјутер
level – ниво
locked – заклучен
mirror – огледало
mouse – глувче
mouse click – клик на глувчето
NET framework – НЕТ-рамка
network – мрежа
nickname – прекар
notification – известување
offline – исклучен
online – вклучен
package – пакет
pad – подлога
page – страница
password – лозинка
protect - заштити!
random – случаен
rating – оцена
save – зачувај!
select – избери!
window – прозорец
wireless – бежичен
wizard – волшебник

7. Лексиката од информатичката технологија од зборообразувачки аспект Глаголски деривати во македонскиот јазик образувани со суфиксот -ира:
адаптира
администрира
адресира
акаунтира
анимира
аплицира
блокира
визуализира
даунлаудира
делетира
дизајнира
дистрибуира
документира
едитира
елиминира
зумира
инсталира
интегрира
интервенира
кодира
колоризира
компарира
компилира
конектира
координира
конфигурира
конфирмира
логира
локализира
маргинализира
меморира
мобилизира
модулира
нормализира
организира
патентира
персонализира
процесира
реализира
ротира
селектира
сервисира
скенира
сертифицира
темпира
чекира

8. Со префиксација:
фреквентни се префиксите: де-, дис-, из-, од-, пре, ре-, кои се додаваат на веќе формираните деривати со суфиксот
-ира: деблокира, деинсталира, декодира, дисконектира, изделетира, излогира, измодулира, одлогира, прелогира, преорганизира, редизајнира итн.
Или:
гугла, клика, принта, рента, сурфа;
-ува: лајкува, френдува, чатува, шерува.

9. Информатичката терминологија во македонскиот јазик од аспект на именската деривација
Сложени зборови:
аудиореклама, бар-код, бит-мапа, бит-спецификација, блок-дијаграм, веб-сајт, веб-содржина, гигабајт, грејс- период, дисплеј, е-сертификација, интернет-адреса, интероперабилност, интерфејс, килобајт, компакт-диск, мегабајт, микропроцесор, мултимедиум, мултитаскинг, сликоред, табла-компјутер, столб-плакат, столб- реклама, радар-дијаграм, фотоалбум, фејсбук-манија, ХД- филм, ЦД-режач и др.

10. Суфиксната деривација со следните форманти:
-ар: адресар, коментар, формулар, параметар;
-ач: читач, бројач, обележувач, покажувач, прикажувач, замачкувач, примач, испорачувач, уредувач, печатач, режач, прелистувач;
-ер: адаптер, контролер, блогер, филтер, принтер, аплоудер, хакер;
-ент: градиент, документ, елемент;
-ет: интегритет;
-ец: Тројанец (‘вид вирус’);

11. -ило: броило, мерило;
-иум: директориум;
-ник: бројчаник, изворник, потсетник, записник, корисник, алатник, волшебник;
-ње: инсталирање, фотокопирање, скенирање, процесирање, даунлоудирање, конструирање, формулирање, форматирање, кодирање, шифрирање, документирање, дизајнирање, аплицирање, режење, нумерирање, скалирање, аднување;
-ор: активатор, табулатор, администратор, оператор, модулатор, идентификатор, конфигуратор, нумератор, процесор, монитор, калкулатор;

12. -ост: латентност, компатибилност;
-тел: двигател;
-ура: текстура, тастатура;
-ција: активација, анимација, администрација, авторизација, селекција, конфигурација, инструкција, дистрибуција, резолуција, документација, гранулација, евиденција, персонализација, пикселизација, публикација, синхронизација, инсталација.

13. Информатичката терминологија во македонскиот јазик од аспект на придавската деривација
-ален: дигитален, текстуален, процедурален;
-елен: виртуелен, визуелен;
-илен: компатибилен, мобилен;
-ан: дизајниран, конструиран, делетиран, копиран, кодиран, илустриран, архивиран, автоматизиран, анимиран;
-ен: ревоуционерен, репортажен, конфигуративен, мрежен, оперативен, курзивен, инчен, податочен;
-ски: параметарски, мониторски;
-чки: графички.

14. Лексиката во македонскиот публицистички стил, односно новинарски потстил од зборообразувачки аспект
Лексиката во новинарскиот потстил претставена низ примери:
Фидбек
„Го слушавме фидбекот од корисниците кои го тестираа Home. Иако на многу луѓе им се допадна, чувме одличен фидбек како да ја подобриме апликацијата. Во следниве неколку месеци ќе се фокусираме да додадеме опции за персонализација според тоа што вас ви се допаѓа“, вели Facebook. (
Твитна
Интересно, повлекувањето на HTC Fire се поклопува со бројни откази и отпуштање во HTC. Околу шест директори ја напуштија компанијата во изминатиот месец, а Ерик Лин, поранешниот директор за продукти во HTC кој од февруари работи на Skype, неодамна твитна.

15. Бекстејџ
Словенија ѝ годи: Марија од Бекстејџ блеска покрај саканиот! (ФОТО) (
Фанови
Венгер: Сите неутрални фанови сакаат Лестер да стане шампион.
( sampion)
Аутфит
Сезоната на костими за капење веќе на големо е почната. Еден од критериумите при изборот на модел, освен оној да стои добро, да е модерен и удобен и да биде привлечен за спротивниот пол. Списанието „Мери Клер“ спровело анкета, а резултатите може да помогнат при изборот на идеален аутфит за на море. (

16. Фенси
Нов моден канцелариски тренд: Фенси тренерки во елегантна комбинација. (
Тајмаут
Додека го водеше својот тим Клоп доби коментари од фан на „сините“ кој беше во првите редови, а Клоп се сврте, му се спротивстави, по што тој веднаш седна на своето столче. Новинарот на „Би-Би-Си“, Џејмс Пирс по мечот откри што направил Клоп за да го „седне“навивачот – тој му се обратил со зборовите „земи си тајмаут!“
( video)
Вип
Јака штикла: Македонија нема ВИП фаци за Фешнвик. (

17. Ринг
Новото видео на најпопуларната ринг девојка. (
Мултитаскинг
Многу Често со моите пријатели и колеги разговараме за ефектот на „мултитаскингот“, т.е. дали можеме да работиме повеќе работи одеднаш, а тоа да нема негативно влијание врз крајниот резултат на секоја од нив. (
Селебрити стајлинг
Стилистите го донесоа на модните писти, а Холивуд го прифати, па трендот плетена коса неколку сезони царува меѓу фризурите. Од Џесика Алба и Блејк Лајви, па сѐ до Лорен Конрад, Ријана и Никол Ричи, скоро секој селебрити стајлинг во еден или друг момент вклучуваше плетенка.
( 0-)

18. Биди ин, користи рисајкл бин(
Лејт најт шопинг
Ревијата на костими за капење (Beachwear Fashion Shoe) на отворањето на Лејт најт шопинг во Сити мол во Скопје беше полн погодок за сите присутни. Згодните модели ги претставија најновите колекции.
( mol#1)
Со стендап комедија заврши „Гола месечина“
( mesechina)

19. Брифинг
Хистерија! 1400 новинари го чекаат Путин за брифинг, до последно се кријат часот и местото!
( krijat-chasot-i-mestoto/)
Инстант
Доделен првиот „пасат“ од инстант лозот „Среќни тркала“ (
Сервајвер
Охрид – прославениот музичар од охридско потекло, Владимир Четкар, по повод неговиот нов албум „Heavenly“, се најде на насловната страница на најелитниот британски печатен магазин за соум и фнк-музика „Д-соул сервајвер магазин“. (

20. Најкул
Најкул видеа направени со GoProкамера во 2015-та. Кога велиме најкул, мислиме најкул. (
Најт аут
Триесет и шест илјади денари се собрани на хуманитарната забава „Брк најт аут“, која се одржа завчеравечер во „Сити хол“, за светскиот фонд „Моември“, фондација што инвестира во истражувања поврзани со болести кај мажите.
( anie=23040)
After-work
Македонските протести се петочни after-work забави?! (

21. Демоде
Секоја година си носи нова мода. Како што се менуваат сезоните така се менуваат и трендовите. Најголем дел од старите парчиња облека стануваат демоде и се заменуваат со нови, но има и такви кои фураат сопствен фазон и не се оптоваруваат со тоа што е „ин“, како што се хипстерите и анти-мода приврзаниците. Сепак, ова не се однесува само за светот на модата. (
Фураат
Секоја година си носи нова мода. Како што се менуваат сезоните така се менуваат и трендовите. Најголем дел од старите парчиња облека стануваат демоде и се заменуваат со нови, но има и такви кои фураат сопствен фазон и не се оптоваруваат со тоа што е „ин“, како што се хипстерите и анти-мода приврзаниците. Сепак, ова не се однесува само за светот на модата.

22. Ин
Секоја година си носи нова мода. Како што се менуваат сезоните така се менуваат и трендовите. Најголем дел од старите парчиња облека стануваат демоде и се заменуваат со нови, но има и такви кои фураат сопствен фазон и не се оптоваруваат со тоа што е „ин“, како што се хипстерите и анти-мода приврзаниците. Сепак, ова не се однесува само за светот на модата. (
Хипстер
Секоја година си носи нова мода. Како што се менуваат сезоните така се менуваат и трендовите. Најголем дел од старите парчиња облека стануваат демоде и се заменуваат со нови, но има и такви кои фураат сопствен фазон и не се оптоваруваат со тоа што е „ин“, како што се хипстерите и анти- мода приврзаниците. Сепак, ова не се однесува само за светот на модата.

23. Потенција
И овие се исто толку канцерогени и штетни како и афлатоксините (за овие последниве не сум баш сигурен дека за некоја година нема да се појави студија која можеби ќе тврди дека го подмладуваат организмот или пак оти се добри за потенција или слично), но никој не започна да се шета низ град со гас маски и скафандери. (
Скафандер
И овие се исто толку канцерогени и штетни како и афлатоксините (за овие последниве не сум баш сигурен дека за некоја година нема да се појави студија која можеби ќе тврди дека го подмладуваат организмот или пак оти се добри за потенција или слично), но никој не започна да се шета низ град со гас маски и скафандери.

24. Промовира
Во последните десетина години, се поголем е бројот на земјите учеснички кои избираат да пеат на англиски, промовирајќи комерцијални евтини MTV- hits песни, кои набрзо по фестивалот остануваат заборавени, вклучувајќи ги и победничките. Фестивалот стана промоција на кич и невкус, а од „семејно шоу“, веќе нема ни „с“.
( Комерцијален (

25. Кич
Во последните десетина години, се поголем е бројот на земјите учеснички кои избираат да пеат на англиски, промовирајќи комерцијални евтини MTV-hits песни, кои набрзо по фестивалот остануваат заборавени, вклучувајќи ги и победничките. Фестивалот стана промоција на кич и невкус, а од „семејно шоу“, веќе нема ни „с“. (
Серија
По серија катастрофални финансиски и економски потези, Грција очигледно одлучи да направи еден вистински.

26. Ескалира
Во ова чувствително време, Генералниот секретар ги повикува сите да покажат максимална воздржаност и да не прибегнуваат кон реторика или постапки кои би можеле дополнително да ги ескалираат тензиите.
( i-transparenten-nacin)
Имплементира
Денешната заедничка изјава на европратениците Вајгл, Ховит и Кукан, дека нема веќе време за трошење и итно треба да се имплементира Договорот кореспондира со изјавата на потпретседателот на САД - Џо Бајден кој соопшти дека на разговорот со Груевски вчера „се согласиле за важноста на континуираната имплементација на Договорот од Пржино и од преземањето на дејствија кои се потребни за да се обезбедат веродостојни избори“. (

27. Кореспондира
Денешната заедничка изјава на европратениците Вајгл, Ховит и Кукан, дека нема веќе време за трошење и итно треба да се имплементира Договорот кореспондира со изјавата на потпретседателот на САД - Џо Бајден кој соопшти дека на разговорот со Груевски вчера „се согласиле за важноста на континуираната имплементација на Договорот од Пржино и од преземањето на дејствија кои се потребни за да се обезбедат веродостојни избори“. (
Дистанца
Студии од дистанца (
Хоспитализирана
Наставничката повеќе од две недели е хоспитализирана на институтот за белодробни заболувања, и е во стабилна состојба, и добива соодветна терапија. (

28. Евалуација
Microsoft го укинува системот за евалуација на вработените (
Дестинација
Македонија е број еден туристичка дестинација која треба да се посети. (
Постмониторинг
Неговата посета беше во рамките на постмониторинг дијалогот на Македонија со Советот на Европа за преостанатите обврски што ги презеде земјата со членството во организацијата. (

29. Асамблеја
Паневропската асамблеја бара конструктивен дијалог во Македонија.
( 07D96838A5)
Селфи
Во низата на рекорди на Гинис, сега се вклучи и оној за најдолг селфи стап. (

30. Лексиката во неформалната интернет-комуникација од зборообразувачки аспект
арт
аутфит
баб-уле
бај д’ веј
бањка-ње
бац-увкање
беб-уле
беб-уш
бекстејџ
бјути
ветр-е
гласн-ичко
грев-че
гугла-ње
гушк-алче
дејт
дет-уле
душ-ичка
жен-етина
забав-увкај се
интернешнл
кастинг
кис-че
кос-иче
кос-ичка
ќофт-енце
крофн-ич
крцк-алче
крцк-уле
лајк
љубов-че
маж-улинка
мајмун (< my moon)
малк-уцка
ац-уле
мачк-ица
мејкап
миж-увкање
муфлон-че
ок-иче
онлајн
офлајн
парти
плс
Пол-екичка
пол-ецка
поук
прас-ич
пув-че

31. респект
рилејшншип
руч-кање
саншајн
свињ-ота
секси
селфи
скап-ичко
слатк-иш
сл-це
смок-че
снепчет
сонц-уш
среќ-ичка
срц
срц-уш
стејџ
твита-ње
тенкју
тенкс
тим-билдинг
тренд
тукучка
тунајт
убавич-ок
уживкај
ултимејт
фајн
фаф
фенси
фер плеј
фешн
фидбек
фифти-фифти
френд
френдшип
хејтер
хот
џуци
џин-че
џин-џе
џиш џин
шани-мани
шопинг

32. Скратеници AMA (Ask me anything) BAE (Before anyone else)
BFF (Best friends)
DAE (Dose anyone else)
DM (Direct message)
ELI5 (Explain like I’m 5)
FBF (Flashback Friday)
FML (Fuck my life)
FTFY (Fixed that for you)
FWIS (From where I stand)
Gm (Good morning)
Gn (Good night)
HB (Happy birthday)
HIFW (How I feel when)
IDGAF (I don’t give a fuck)
IMO (In my opinion)
IRL (In real life)
JSYK (Just so you know)
LY (Love you)
MFW (My face when)
MIRL (Me in real life)
MRW (My reaction when) OK
OMG (Oh my god)
OOTD (Outfit of the day)
POTD (Photo of the day)
RIP (Rest in peace)
TBT (Throwback Thursday)
WIWT (What I wore today)

33. Примери од неформалната комуникација преку социјалните мрежи
(1) Бев офлајн, но следев што има на тајмлајнот.
(2) Таа нема респект спрема никој.
(3) Чупево е во рилејшншип моментално.
(4) Изгугла за тоа што ти реков сношти?
(5) Цело време ми хејта нешто на Фејсбук. Досаден е типот.
(6) Почна да ми става лајкови на сликите од фешн-тв.
(7) Срц, ај да одиме во Андерграунд вечерва.

34. (8) Како беше на забавата? – Фајн беше..
(9) Во френдшип сме веќе две години.
(10) Треба да се игра фер-плеј за да видиме каква е работата.
(11) Слаткичка е девојката, брат. Доби еден поук од мене.
(12) Имаш опција фидбек. Искористи ја.
(13) Мацулка си на сликата. Ај лајк дис фото.
(14) Плс, остај ме на мира.
(15) Мејкапот на Марија е гревче, а стајлингот, бетер.
(16) На фб. ми мижувка нешто. Почна да се пелтечи.

35. Имаш едно лајкче од мене и тоа слаткичко.
(18) Ќе одиме на парти вечерва?
(19) Мај бој мејк ми хепи.
(20) Само твитаат нешто безвезе.
(21) Стварно вечерва си топ. Мора да се фотнам со тебе.
(22) Љубовче ми си. Те сакушкам најмногу.
(23) Бај д’ веј – не ми се искача вечерва, ама ич.
(24) Кисче ти пратив преку СМС.
(25) Невер гив ап, драга Емили.
(26) Не знам шо му е на типов. Цело време шерува некои глупости.

36. Заклучок

37. БЛАГОДАРАМ ЗА ВНИМАНИЕТО!