1. Scenario Analysis Exploring Different Futures
تحلیل سناریو
Scenario Analysis
Exploring Different Futures

2. نام استاد : جناب آقای دکتر حجاریان
ارائه دهنده:
زهرا آقاجانلو
بهار 1393

3. تجزیه و تحلیل سناریو کمک می کند که تمام عواملی که باعث ترس و اضطراب در مورد تصمیم گیری در مورد آینده می شود را کنترل کرده و یک چارچوب عقلانی و حرفه ای را ارائه می دهد تا این عوامل را کاوش کنیم.

4. سناريو ها ابزار موثري هستند که به تصورات ما در باره آينده هاي بديل شکل مي دهند،آينده هايي که تصميمات امروزين ما مي توانند نقش موثري در شکل گيري آن ها ايفا نمايند. سناريوها مي توانند چشم اندازهاي چندگانه اي پيرامون حوادث پيچيده ارائه کنند و به اين حوادث معناهاي مختلفي دهند.

5. در عمل درست کردن یک سناریو باعث می شود که مفروضات خودتان را در مورد آینده به چالش بکشید.
با شکل دادن به برنامه هایتان و تصمیم گیری برا ساس سناریوها .
به این وسیله شما می توانید مطمئن شوید که تصمیمتان درست و بی عیب است حتی اگر شرایط تغییر کند.

6. اما چگونه می‌توان این روش را در عمل و در مطالعات میدانی چه در حوزه های فردی و چه در زمینه‌های سازمانی پیاده سازی نمود. به بیانی دیگر همواره با این پرسش رو به رو می‌شویم که چگونه می‌توان سناریو نویسی را پیاده سازی و کاربردی نمود؟ 

7. پاسخ به این پرسش در دو مرحله امکانپذیر است
پاسخ به این پرسش در دو مرحله امکانپذیر است. نخست باید شناختی اجمالی و مختصر از روش سناریو داشته باشیم و بعد ببینیم که برای پیاده‌سازی آن باید چه فرایندی را طی کنیم.
به طور کلی هدف سناریو ایجاد چشم‌اندازهایی از آینده‌های محتمل و نیز مسیرهای رسیدن به آنها است. هدف این چشم‌اندازها برجسته ساختن روندهای اصلی و "دانه‌های گُسست" و شناخت محیط رقابتی سازمان است.
(منظور از دانه‌ها یا هسته‌های گسست مقاطع زمانی است که یک فرد یا سازمان تصمیم می‌گیرد در مسیری متفاوت از گذشته گام بر ‌دارد و نمایی جدید را از خود به نمایش بگذارد. تداوم این نما یا مسیر جدید است که شکل دهنده‌ی آینده‌ی مطلوب و مرجح از نظر فرد یا سازمان است.)

8. سناریوها به دو دسته تقسیم می‌شوند: اکتشافی و انتظاری (یا هنجاری)
سناریوها به دو دسته تقسیم می‌شوند: اکتشافی و انتظاری (یا هنجاری). درسناریوهای اکتشافی با بهره‌گیری از تکنیک دیده‌بانی به شناسایی روندهایی می‌پردازیم که در آینده از نقش و اهمیت بیشتری برخوردار خواهند بود و اهداف خود را با توجه به آنها تنظیم می‌کنیم. سناریوهای انتظاری یا هنجاری نیز در حقیقت همان آینده‌های مرجحی هستند که مطلوبترین شکل آینده از دیدگاه ما هستند و تمامی کوشش‌های فردی و سازمانی ما برای محقق ساختن این گروه از آینده ها به عمل می آید.

9. طرح ریزی سناریو شامل سه مرحله است:
ایجاد مبنا
پایش دامنه احتمالات و کاهش تردیدها
تدوین سناریو
برای ایجاد مبنا سه کار لازم است.
1-باید تعریف مشخصی از سیستمی داشته باشیم که می‌خواهیم برای آن سناریو تدوین کنیم.
2-متغیرهای اصلی موجود در این سیستم را شناسایی نماییم و نقش آنها را به طور دقیق تعریف کنیم.
3-راهبردهایی را که تاکنون از سوی فرد یا سازمان برای اداره‌ی یک سیستم به کارگیری شده‌اند، تحلیل نماییم و نقاط ضعف و قوت آنها را شناسایی کنیم

10. سه اصل اساسی در تفکر سناریویی:
تفکر باز نسبت به آینده
تفکر سیستمی
تفکر سنا ریویی
آینده های بدیل

11. نمونه ای از سناریوها در پائین آورده شده است که پیش بینی‌ می‌کند چگونه ۵ عامل در آینده تغییر می‌کند:
اهمیت فن آوری اطلاعات به احتمال زیاد رو به افزایش است.
اهمیت سرعت ریسک به احتمال زیاد رو به افزایش است.
منابع موجود و در دسترس به احتمال زیاد رو به کاهش خواهد بود.
اهمیت مکانیزم‌های ارتباطی به احتمال زیاد رو به افزایش است.
اهمیت به حد اکثر رساندن ارزش زنجیره‌ها رو به افزایش است.

12. پيش‏بيني نيازهاي آينده
سطوح
ميزان تغيير
شكل بخشيدن به آينده
ـ تعالي آينده
ـ شكار فرصت‏هاي آينده
ـ طراحي فرايند براي آزمون شكل‏دهي فردا
پيش‏بيني نيازهاي آينده
ـ شناسايي و رفع مسايل دشوارساز
ـ يادگيري
ـ رويكرد نوآورانه به آينده
ـ مشاركت جمعي در پايش و تفكر
ـ برنامه‏ريزي بر پايه سناريو
حل دشواري‏هاي كنوني
حل دشواري‏هاي حاد
ـ چشم‏پوشي از مخاطره
ـ شناسايي نشانه‏ها
ـ دورنماي روزانه
كوتاه مدت
ميان مدت
بلند مدت

13. سناربو از دیدگاه اندیشمندان
اجماع دروني پيرامون آن چه كه آينده پيش روي ما قرار مي‏دهد.
(مايكل پورتر)
ابزار نظم بخشيدن به ادراكات فرد از محيط‏هاي بديل آينده كه در آن تصميم فرد مي‏تواند به درستي اجرا شود.
(پيتر شوارتز)

14. چه رويدادهايي مي‏تواند روي دهد
پس،
سناريو به ما مي‏گويد:
چه رويدادهايي مي‏تواند روي دهد
چه روي خواهد داد، اگر...
اگر چنين شود، چه مي‏شود؟

15. در زمينه روش و گام هاي سناريونويسي نظريه هاي متفاوتي وجود دارد
در زمينه روش و گام هاي سناريونويسي نظريه هاي متفاوتي وجود دارد.پيتر شوارتز هفت گام را براي سناريو نويسي ترسيم مي کند:
گام اول:شناسايي موضوعات و تصميمات اساسي
اولين گام براي تدوين سناريو عبارت است از اين  که تصميم سازان ابتدا از مسائل و تصميمات مورد علاقه داخل سازمان شروع کنیم.
در گام اول نبايد سراغ مسائلي همچون اقتصاد کلان و نيروها و عوامل تاثيرگذار کلان خارج از سازمان برويم.مثلا براي يک شرکت خودروسازي شايد تغييرات قيمت انرژي مهمتر از نرخ رشد اقتصادي باشد.(67)
گام دوم:فهرست کردن عوامل و نيروهاي کليدي موجود در محيط پيراموني
در گام دوم بايد مشخص کنيم که کدام دسته از عوامل کليدي در موفقيت و شکست تصميم گيري و موضوعات مشخص شده در گام اول تاثير مي گذارد.

16. گام سوم:فهرست کردن نيروهاي پيشران شکل دهنده به نيروهاي کليدي گام دوم
مجموعه اي از روندها و نيروهاي کلان و پيشران وجود دارند که عوامل کليدي فهرست شده در گام دوم را تحت الشعاع خود قرار مي دهند.عواملي همچون نيروهاي پيشران اجتماعي،اقتصادي،سياسي و فرهنگي،زيست محيطي و فناورانه .
گام چهارم:رتبه بندي عوامل کليدي و پيشران ها بر اساس اهميت و عدم قطعيت آن ها
عوامل کليدي در گام هاي دوم و سوم را رتبه بندی می کنيم.اين طبقه بندي براساس دو معيار صورت مي پذيرد:
    عوامل و نيروهاي فهرست شده در گام دوم و سوم در موفقيت تصميمات و مسائل گام اول چقدر اهميت دارند؟
    چقدر اين عوامل و روندها دست به گريبان عدم قطعيت مي باشند؟

17. گام پنجم:انتخاب منطق هاي سناريو
منطق سناريو را بايد نقشه اي دانست که بر اساس آن توصيف داستاني از يک آينده احتمالي ترسيم مي گردد.
گام ششم:ارائه شرح تفصيلي از سناريو
در اين گام مجددا به عوامل و روندهاي فهرست شده در گام هاي دوم و سوم مراجعه مي کنيم. در هر سناريو بايد همه عوامل و روندهاي کليدي مورد توجه قرار گيرند.بايد مشخص نمود که کدام يک از عدم قطعيت هايي که در گام هاي قبلي فهرست نموده ايم، بايد در کدام سناريو تعبيه گردد.

18. گام هفتم:بررسي نسبت تصميمات با سناريوها
پس از تدوين سناريوها بايد تصميمات و مسائل اصلي را داخل هر سناريو قرار دهيم.اگر یک تصميم در يک يا دو سناريو مناسب به نظر مي رسيد تصميم اخير داراي خطرپذيري بالايي خواهد بود.

19. سناريو پيش‏بيني آينده‏اي جبري نيست، بلكه توصيف تمامي احتمال‏ها است.
(تصويري از آينده‏هاي ممكن و محتمل)

20. تفاوت برنامه‌ريزي سناريو با پيش‌بيني
1- سناريوها برخلاف پيش‌بيني كه فرض مي‌نمايد آينده را مي‌توان پيش‌گويي كرد، به درك نحوه اثرگذاري تغييرات محيطي بر نتايج آينده كمك مي‌نمايند.(پیش بینی از قطعیت و سناریو از عدم قطعیت شروع میشود.) 2-پيش‌بيني مربوط به اين است كه «چه روي خواهد داد» در حالي‌كه برنامه‌ريزي سناريو بيشتر دلالت بر اين دارد كه «چگونه اتفاق خواهد افتاد». هدف پيش‌بيني، ارائه پاسخ است؛ حال آن‌كه برنامه‌ريزي سناريو طراحي شده است تا افراد را وادار به پرسيدن سوال بنمايد.

21. نحوه استفاده از این روش:
1- تعریف مساله
در ابتدا تعیین کنید که به چه چیزی می خواهید برسید و افق زمانی را برای رسیدن به خواسته اتان تعیین کنید.*
2- جمع آوری اطلاعات
شناسایی عوامل کلیدی / مسیر حرکت و عدم قطعیتی که ممکن است در برنامه اتفاق بیفتد.
اگر برنامه موردنظرتان مقیاس بزرگی دارد استفاده از تجزیه و تحلیل PEST بسیار مناسب است. که عوامل سیاسی / اقتصادی / اجتماعی و فرهنگی را شناسایی می کند و همچنین مفروضات کلیدی که برنامه موردنظر به آنها وابسته است را شناسایی می کند.

22. مثال: از نظر Barry عوامل زیر دارای اهمیت هستند:
در زمینه اقتصاد ( مردم در زمان رکود اقتصادی نرم افزارهای جدید را خریداری نمی کنند)
اهمیت نرم افزارها ی جدید در افزایش سودمندی مشتریان است.
- آیا بسته های نرم افزاری می توانند موقعیت بازار اشان را در وضعیت مطلوب حفظ کنند.
- آیا او می تواند به اندازه ی کافی مشاوران ماهر را برای پیاده سازی استخدام کند.

23. 3-تفکیک اطمینان از عدم اطمینان
شما ممکن است به بعضی از مفروضات خود اطمینان کامل داشته باشید و مطمئن باشید که با یک روند خاص پیش می روند و به درستی کار میکنند.
بعد از اینکه مفروضات خود را به درستی به چالش کشیدید این مفروضات را به عنوان قطعیت نام گذاری کنید و آنها را از عدم قطعیت جدا کنید.
درجه اهمیت عوامل و مفروضات خود را تعیین کنید.
عوامل زمینه ای که ممکن است آنها را تغییر دهید را تعیین کنید.

24. 4-توسعه سناریوها
حالا از بیشترین عدم قطعیت شروع کنید . یک نتیجه نسبتا خوب و یک نتیجه نسبتا بد را از آن اقتباس کنید.وسناریو را طوری گسترش بدهید که به نتیجه ای که می خواهید برسید و از عدم قطعیت به سوی قطعیت پیش بروید. . همین کار را برای مفروضات بعدی که دارای عدم قطعیت هستند تکرار کنید.

25. مثال: Barry شروع کرد به آماده کردن سناریوهای زیر:
1- همه چیز به خوبی پیش می رود.
اقتصاد به طور پیوسته در طول دوره 5 ساله با کمترین رکود اقتصادی رشد می کند.
فروشنده نرم افزار خود را در بازار تثبیت کرده و در موقعیت رهبری بازار قرار دارد.
2- رکود اقتصادی
در اواخر دوره یک شوک قیمت کالا، اقتصاد را به یک رکود خفیف هل می دهد.و بسیاری از مشتریان تصمیم می گیرند که پیاده سازی نرم افزارهای جدید را به تعویق بیندازند تا همه چیز به شرایط ثابت برسد.

26. ادامه 5- تشدید کردن رقابت: 4- استفاده از سناریو در برنامه ریزی خودتان
غول جهانی وارد بازار می شود.
مدت زمانی که طول می کشد تا محصولات جدید در بازار جایگاه ثابت پیدا کنندو در این مدت عرضه کنندگان کالاهای فعلی به تکاپو می افتند.
4- استفاده از سناریو در برنامه ریزی خودتان
هم اکنون می توانید در برنامه ریزی خودتان به طور هم روند از سناریوها استفاده کنید.

27. نکته 1) در شناسایی روند، مراقب ارزیابی خود بر اساس شواهد به جای تصور باشید و مطمئن شوید که روند تحلیل بر پایه ای ایمن استوار است. نکته 2) پبتر شوارتز یکی از پدران تفکر سناریو است که عوامل زیر را در سناریوهای رایج بیان می کند: 1- تکامل:تمام روند تحلیل بر اساس انتظار پیش میرود.و تمام چیزها به آرامی به سمت نقطه پایان قابل پیش بینی حرکت می کنند. 2- انقلاب: عاملی جدید که اساسا شرایط را تغییر می دهد.

28. ادامه
3- چرخه 4- تنها تکاور: پیروزی یک قهرمان در مقابل نیروهای رکود 5- نسل من : تغییرات در فرهنگ و جمعیت ، موقعیت ها را تغییر می دهد.

29. امتیازهای کلیدی
برنامه ریزی سناریو یک راه مفید برای به چالش کشیدن مفروضات شما به طور طبیعی است.
با آماده کردن چند سناریو شما می توانید ناشناخته ها را پیش بینی کنید و قادر خواهید بود برنامه ریزی و اقدامات لازم را برای مقابله و کاهش تاثیر آنها انجام دهید.

30. تحلیل PEST چیست؟ شناخت محیطی که شرکت در آن به کسب و کار می پردازد در تعیین استراتژی ها و پیاده سازی آنها از اهمیت فراوانی برخوردار است. شناختی که منجر به شناسایی فرصت ها و تهدیدات خارجی سازمان خواهد شد، بر موفقیت سازمانها تاثیر بسزایی خواهد داشت. مهمترین متغییرهای محیط خارجی که بر کسب و کار و فعالیت شرکت تاثیر می گذارند عبارتند از : مسائل سیاسی Politics مسائل اقتصادی Economics مسائل اجتماعی Social مسائل تکنولوژیکی Technological

31. با تشکر