1. e-mail: dpetkovic@mf.unze.ba; iplancic@mf.unze.ba http://www.unze.ba
UNIVERZITET
U ZENICI
Seminar: Osiguranje kvaliteta na UNZE PRIMJENA PROCESNOG PRISTUPA U IZGRADNJI QA SISTEMA NA UNZE
JUČE, DANAS, SUTRA NA USPOSTAVI KULTURE KVALITETA NA UNIVERZITETU U ZENICI /UNZE/
Dr. Darko Petković,
mr. Ibrahim Plančić
UNZE,
Fakultetska 3,
ZENICA
tel:
fax
This project is funded
by the European Commission
Additionally supported by:
Konferencija: ‘’Sistemi osiguranja kvalitete na visokoškolskim institucijama u BiH”, Sarajevo, april 03-04, 2008.

2. SADRŽAJ IZLAGANJA 1. UVOD 2. ISKUSTVA MAŠINSKOG FAKULTETA /UNZE/
3. STANJE I PERSPEKTIVE QA SISTEMA NA UNZE
3.1 Stanje QA sistema na UNZE do kraja godine
3.2 Uspostava institucionalne strukture za QA na UNZE
3.3 Rezime realizovanih QA aktivnosti na UNZE
3.4 Pravci daljnjih QA aktivnosti na UNZE
Konferencija: ‘’Sistemi osiguranja kvalitete na visokoškolskim institucijama u BiH”, Sarajevo, april 03-04, 2008.

3. 1. UVOD Šta podrazumijeva termin ’’kultura kvaliteta’’?
Kultura: opšte prihvaćene norme i pravila ponašanja.
Kultura kvaliteta je skup zajedničkih principa i legalnih postupaka kojima se temeljni koncepti osiguranja kvaliteta integriraju u kulturu organizacije i prihvataju od svih zaposlenika.
Prvi i minimalni preduslov razvijanja kulture kvaliteta u bilo kojoj organizaciji je uspostava i izgradnja adekvatnog i efikasnog QA sistema.
Tako se strateški koraci u uspostavljanju kulture kvaliteta podudaraju sa razvojem sistema u okviru kojeg se pouzdano obezbjeđuje kvalitet.
Konferencija: ‘’Sistemi osiguranja kvalitete na visokoškolskim institucijama u BiH”, Sarajevo, april 03-04, 2008.

4. Certifikacija i dodijela certifkata Formiranje Odbora za kvalitet
Konferencija: ‘’Sistemi osiguranja kvalitete na visokoškolskim institucijama u BiH”, Sarajevo, april 03-04, 2008.
2. ISKUSTVA MAŠINSKOG FAKULTETA /UNZE/
Certifikacija i dodijela certifkata
Predcertifikacijski audit
Prikupljanje ponuda za certifikaciju
Drugi NSS ‘’Kvalitet 2001’’
Projekat:‘’Istraživanje obrazovanja za kvalitet’’
Implementacija i finalizacija dokumentacije
Odluka UO o ulasku u ISO 9001:2000
Dio aktivnosti u vezi sa kvalitetom:
Obuka internih auditora
Promicanje kulture kvaliteta na MF
Analiza studija
Anketni Upitnik za ocjenu rada
Priprema dokumentacije prema ISO 9000
Početak ozbiljnih priprema za primjenu ISO 9000
Prvi NSS ‘’Kvalitet 1999’’
I Obilježavanje “sedmice kvaliteta” u BiH
Izrada Poslovnika o kvalitetu
Formiranje Odbora za kvalitet
Uveden PDS ‘’Upravljanje kvalitetom’’
2003.
2002.
2001.
2000.
1999.
1998.
Slika 1. Aktivnosti uspostavljanja kulture kvaliteta na MF UNZE: ‘dobra praksa’

5. 2. ISKUSTVA MAŠINSKOG FAKULTETA /UNZE/
Rezime:
Obilježavanje sedmice kvaliteta i druge vrste promovisanja kvaliteta,
Izbor modela i programa kvaliteta, te priprema za implementaciju,
Implementiran QMS prema ISO 9001:2000 standardu
Certificiran QMS od 2003.: kontrolni auditi 2004, 2005.
Primjenjen projektni pristup: rad na projektu trajao od 2000 do 2003.
PDS iz oblasti upravljanja kvalitetom: tri generacije
Konferencija ’’Kvalitet’’: 1999, 2001, 2003, 2005, 2007.
Sjedište Asocijacije za kvalitet u BiH /AQBiH/.
Slične aktivnosti do certifikacije i na Institutu ‘’Kemal Kapetanović’’
Konferencija: ‘’Sistemi osiguranja kvalitete na visokoškolskim institucijama u BiH”, Sarajevo, april 03-04, 2008.

6. 3. STANJE I PERSPEKTIVE QA SISTEMA NA UNZE
Konferencija: ‘’Sistemi osiguranja kvalitete na visokoškolskim institucijama u BiH”, Sarajevo, april 03-04, 2008.
3. STANJE I PERSPEKTIVE QA SISTEMA NA UNZE
3.1 Stanje QA sistema na UNZE do kraja godine
Do briga za kvalitet na univerzitetskom nivou nije bila institucionalizirana
Provodila se kroz pojedinačno djelovanje pojedinih članica i institucija UNZE: OJ, Senat i njegovi odbori, te NNV, poslovne kolegije, kolegije šefova katedri, naučna-vijeća instituta.
’’Promjene se uvode realizacijom projekata’’
Jun početak realizacije 12 strateških projekata
Usmjereni su na ispunjavanje uslova iz Bolonjskog procesa na UNZE
Jedan od značajnijih: projekat implementacije QA sistema na integrisanom UNZE
Paralelno sa početkom Tempus projekta: ’’Jačanje osiguranja kvaliteta na univerzitetima u BiH“ (JEP_19074_2004) krajem 2005 godine.

7. 3. STANJE I PERSPEKTIVE QA SISTEMA NA UNZE
Konferencija: ‘’Sistemi osiguranja kvalitete na visokoškolskim institucijama u BiH”, Sarajevo, april 03-04, 2008.
3. STANJE I PERSPEKTIVE QA SISTEMA NA UNZE
3.1 Stanje QA sistema na UNZE do kraja godine
Do kraja 2005 godine uglavnom su stvorene pretpostavke za QA
Osnove za QA na UNZE:
Zakon o visokom obrazovanju
Zakon o Univerzitetu u Zenici (2005. g)
Statut UNZE i pravila pojedinih članica /OJ/.
Izvod iz Statuta UNZE:
XIV OCJENA KVALITETA
XV OSIGURANJE KVALITETA
Članovi od 230 do 237 Statuta UNZE definišu suštinske elemente QA
Npr.
Član 231.
Univerzitet obezbjeđuje kontinuirani razvoj kulture kvaliteta u svim aspektima svoga djelovanja.
Univerzitetski sistem za unapređenje kvaliteta realizuje se putem Odbora za kvalitet.

8. 3. STANJE I PERSPEKTIVE QA SISTEMA NA UNZE
Konferencija: ‘’Sistemi osiguranja kvalitete na visokoškolskim institucijama u BiH”, Sarajevo, april 03-04, 2008.
3. STANJE I PERSPEKTIVE QA SISTEMA NA UNZE
3.2 Uspostava institucionalne strukture za QA na UNZE
Berlin, Bergen, /ENQA/: svaka institucija visokog obrazovanja treba da definiše, uspostavi i dalje razvija vlastite, interne mehanizme i programe osiguranja kvaliteta.
Praktično-primarna odgovornost za osiguranja kvaliteta je na visokoškolskim institucijama
Zbog toga iste treba da izgrade i primjene vlastiti, unutrašnji sistem QA.
Uključivanjem u zajedničke Tempus projekte redefinicija projektnog zadatka za uspostavu QA sistema.
Sadržaj i ciljevi prilagođeni planiranim aktivnostima Tempus projekata.

9. 3. STANJE I PERSPEKTIVE QA SISTEMA NA UNZE
Konferencija: ‘’Sistemi osiguranja kvalitete na visokoškolskim institucijama u BiH”, Sarajevo, april 03-04, 2008.
3. STANJE I PERSPEKTIVE QA SISTEMA NA UNZE
3.2 Uspostava institucionalne strukture za QA na UNZE
Sadržaj projektnog zadatka:

10. Slika2. Struktura mreže QA sistema na UNZE
Konferencija: ‘’Sistemi osiguranja kvalitete na visokoškolskim institucijama u BiH”, Sarajevo, april 03-04, 2008.
3. STANJE I PERSPEKTIVE QA SISTEMA NA UNZE
3.2 Uspostava institucionalne strukture za QA na UNZE
Slika2. Struktura mreže QA sistema na UNZE

11. 3. STANJE I PERSPEKTIVE QA SISTEMA NA UNZE
Konferencija: ‘’Sistemi osiguranja kvalitete na visokoškolskim institucijama u BiH”, Sarajevo, april 03-04, 2008.
3. STANJE I PERSPEKTIVE QA SISTEMA NA UNZE
3.3 Rezime realizovanih QA aktivnosti na UNZE
Snimak stanja QA na UNZE,
Kontinuirani sastanci Odbora za kvalitet,
Kreiranje i usvajanje forme anketnog upitnika za ocjenu nastavnog procesa od strane studenata,
Evaluacija nastavnog procesa-redovno, semestralno,
Kontinuirano obrazovanje o kvalitetu na nivou UNZE/4 interna seminara/:
Elementi QA sistema u visokom obrazovanju,
Razvijanje svijesti o Bolonjskom procesu,
Prezentacija iskustava u pogledu osiguranja kvaliteta sa Philips Univerziteta u Marburgu i akreditacije univerziteta u Njemačkoj i
Značaj i način izrade procedura sistema kvaliteta u univerzitetskom okruženju
Osiguranje kvalitete na Univerzitetu u Zenici.

12. 3. STANJE I PERSPEKTIVE QA SISTEMA NA UNZE
Konferencija: ‘’Sistemi osiguranja kvalitete na visokoškolskim institucijama u BiH”, Sarajevo, april 03-04, 2008.
3. STANJE I PERSPEKTIVE QA SISTEMA NA UNZE
3.3 Rezime realizovanih QA aktivnosti na UNZE
Započete značajne aktivnosti na:
izradi ključnih dokumenata sistema osiguranja kvaliteta:
nacrt Poslovnika o kvalitetu UNZE;
urađene, usvojene i u primjenu stavljene tri jedinstvene univerzitetske procedure:
Procedura za prijavu, odobrenje, izradu i odbranu magistarskog rada
Procedura za prijavu, odobrenje, izradu i odbranu doktorskog rada
Procedura za izbor i napredovanje nastavnika i saradnika
značajan broj procedura je trenutno u finalnoj fazi izrade i uvođenja u primjenu:
Procedura za prijavu, odobrenje, izradu i odbranu diplomskog rada,
Procedura za ispitivanje studenata (Procedura za prijavu i polaganje ispita)
Procedura za inovaciju nastavnog plana i programa
Procedura za osnivanje novog odsjeka i studijske grupe
Procedura za nostrifikaciju i ekvivalenciju diploma i drugih javnih isprava
Procedura za ekvivalenciju javnih isprava radi nastavka studija na UNZE
Procedura za nabavku bibliotečke građe
Procedura za obradu, odlaganje i arhiviranje bibliotečke građe
Procedura izuzimanja i vraćanja bibliotečke građe
Procedura za otpis bibliotečke građe

13. 3. STANJE I PERSPEKTIVE QA SISTEMA NA UNZE
Konferencija: ‘’Sistemi osiguranja kvalitete na visokoškolskim institucijama u BiH”, Sarajevo, april 03-04, 2008.
3. STANJE I PERSPEKTIVE QA SISTEMA NA UNZE
3.3 Rezime realizovanih QA aktivnosti na UNZE
Usvojena i u eksperimentalnu primjenu uvedena jedinstvena forma sistema šifriranja dokumentacije i nastavnih predmeta na svim OJ UNZE.
U koordinaciji sa drugim službama univerziteta urađen:
informacijski paket,
vodič za brucoše,
vodič za ECTS,
Godišnjak UNZE za 2004., i 2006.,
poseban link za osiguranje kvaliteta na web site UNZE (
Redovno izvještavanje Senata o stanju, aktivnostima i projektima QA na UNZE uz prezentaciju ENQA standarda i smjernica i drugih značajnih dokumenata iz Bolonjskog procesa.
Brošura: Izvještaj o stanju QA na UNZE
Interna evaluacija za godinu

14. 3. STANJE I PERSPEKTIVE QA SISTEMA NA UNZE
Konferencija: ‘’Sistemi osiguranja kvalitete na visokoškolskim institucijama u BiH”, Sarajevo, april 03-04, 2008.
3. STANJE I PERSPEKTIVE QA SISTEMA NA UNZE
3.3 Rezime realizovanih QA aktivnosti na UNZE
Sadržaj brošure: Izvještaj o stanju QA na UNZE:

15. 3. STANJE I PERSPEKTIVE QA SISTEMA NA UNZE
Konferencija: ‘’Sistemi osiguranja kvalitete na visokoškolskim institucijama u BiH”, Sarajevo, april 03-04, 2008.
3. STANJE I PERSPEKTIVE QA SISTEMA NA UNZE
3.3 Rezime realizovanih QA aktivnosti na UNZE
Sadržaj Interne evaluacije stanja na UNZE za

16. Slika 3. Rezime aktivnosti podizanja kulture kvaliteta na UNZE
3.3 Rezime realizovanih QA aktivnosti na UNZE
Konferencija: ‘’Sistemi osiguranja kvalitete na visokoškolskim institucijama u BiH”, Sarajevo, april 03-04, 2008.
2008.
2007.
2006.
2005.
2004. A P D C
Početak funkcionisanja UNZE
Formiranje Ureda-kancelarije za kvalitet
Daljnji razvoj QA sistema
Kontinuitet
promocije kvaliteta
Godišnji izvještaj UNZE za 2004
Formiranje Odbora/timova za kvalitet na OJ
Osiguranje kvaliteta
(Interno+
eksterno)
Kraj Tempus projekta/nastavak
Uspostava QA sistema kroz struktuiranje rada Odbora za kvalitet UNZE i OJ
Eksterna evaluacija
Uključivanje u Tempus projekat ’’Jačanje QA na UN u BiH’’
Imenovanje Odbora i Menadžera za kvalitet UNZE
Interno i eksterno obrazovanje o kvalitetu
Razvojni programi i projekti vezani za kvalitet:
Plan institucionalnog razvoja UNZE,
Izgradnja organizacijske strukture integrisanog univerziteta,
Projekt integracije katedri
Promicanje kulture kvaliteta na UNZE
Analiza studija i procedura za saradnju sa okruženjem
Upitnik za ocjenu nastavnog procesa od strane studenata
Izrada Publikacije/ brošure o QA aktivnostima
Interna evaluacija
...
Slika 3. Rezime aktivnosti podizanja kulture kvaliteta na UNZE

17. 3. STANJE I PERSPEKTIVE QA SISTEMA NA UNZE
Konferencija: ‘’Sistemi osiguranja kvalitete na visokoškolskim institucijama u BiH”, Sarajevo, april 03-04, 2008.
3. STANJE I PERSPEKTIVE QA SISTEMA NA UNZE
3.4 Pravci daljnjih QA aktivnosti na UNZE
Kontinuiran rad na daljem razvoju kulture kvaliteta u svim OJ-članicama uključujući nastavno, administrativno i pomoćno osoblje i studente
Nastaviti projektni pristup na implementaciji QA sistema
Aktivno učešće u izmjeni Zakona o VO ZE-DO Kantona /prilagođavanje okvirnom Zakonu/
Izrada Pravilnika o internom osiguranju kvaliteta na UNZE sa jasno propisanim zadacima i odgovornostima Odbora i Ureda za kvalitet na nivou UNZE i Odbora za kvalitet na nivou OJ,
Izrada preostalih procedura i drugih dokumenata QA sistema (uputstva/zapisi/obrasci/formulari).
Rad na ispunjavanju ENQA standarda
Definisanje cjelokupne metodologije i provođenje evaluacije pojedinih segmenata i ukupnog djelovanja OJ i UNZE,
Kontinuirano interno i eksterno obrazovanje za kvalitet i osavremenjivanje rada Kancelarije za kvalitet.
Aktivna participacija u zajedničkim QA projektima.

18. ’’Sistemi osiguranja kvaliteta na visokoškolskim institucijama u BiH”,
Konferencija: ‘’Sistemi osiguranja kvalitete na visokoškolskim institucijama u BiH”, Sarajevo, april 03-04, 2008.
HVALA NA PAŽNJI!
UNIVERZITET U ZENICI
Kancelarija za kvalitet
Konferencija:
’’Sistemi osiguranja kvaliteta na visokoškolskim institucijama u BiH”,
This project is funded
by the European Commission
Sarajevo, april 03-04, 2008.

19. Konferencija: ‘’Sistemi osiguranja kvalitete na visokoškolskim institucijama u BiH”, Sarajevo, april 03-04, 2008.
UNIVERZITET U ZENICI
MAŠINSKI FAKULTET U ZENICI

20. MODEL ANALIZE KVALITETA UNZE
Konferencija: ‘’Sistemi osiguranja kvalitete na visokoškolskim institucijama u BiH”, Sarajevo, april 03-04, 2008.
MODEL ANALIZE KVALITETA UNZE