برنامه‌ريزي استراتژيک مرحله تعيين راهبردهای (استراتژي‌های) کسب و کار سازمانی 1
مرحله تعيين راهبردها (استراتژي‌ها) و سياست‌هاي سازمان 2
تغييرات سازماني دوره زماني تغييرات محيط سازمان چارچوب مفاهيم در تحليل و برنامه‌ريزي راهبردي سازمان‌ها محيط موجود سازمان سازمان موجود محيط آينده سازمان سازمان آينده زمان فعليزمان آينده 3
نمونه‌هاي اوليه از راهبردي‌هاي سازمان هدف: افزايش سود بنگاه –هدف جزئي: کاهش هزينه‌ها راهبرد: تعديل پرسنل راهبرد: بازنگري در شيوه هاي عرضه و فروش راهبرد: برون سپاري فعاليت هاي حفظ و نگهداري –هدف جزئي: افزايش درآمد راهبرد: عرضه بيشتر خدمات بازاي هر کالا راهبرد: توسعه جغرافيايي محدوده عرضه و فروش کالا راهبرد: تبليغ گسترده کالا و خدمات 4
نمونه‌هاي اوليه از راهبردي‌هاي سازمان هدف: افزايش بهره‌وري منابع سازمان –راهبرد: تسهيل در جريان داده و اطلاعات اقدام: راه‌اندازي سامانه مديريت منابع بنگاه (ERP) –راهبرد: بازمهندسي و بروزآوري جريان‌هاي کاري سازمان –راهبرد: ارتقاء دانش و مهارت پرسنل هدف: افزايش کيفيت و کارايي جريان هاي کاري سازمان –راهبرد: بازتعريف مراحل انجام هر فعاليت سازماني –راهبرد: بازتعريف تقدم و تاخر انجام مراحل هر فعاليت سازماني –راهبرد: بازنگري در تخصيص مراحل کاري به اجزاء سازمان 5
فرآيند کلي طراحي و تدوين راهبردهاي سازمان 6
مراحل فرآيند کلي طراحی راهبرد سازمانی 1. تحليل و تعيين قوت هاي سازمان (S) : برمبناي وضع موجود سازمان 2. تحليل و تعيين ضعف هاي سازمان (W) : برمبناي وضع موجود سازمان 3. تحليل و تعيين فرصت ها (O) بر مبناي وضع محيط سازمان در وضع موجود و هنگام تغييرات 4. تحليل و تعيين تهديدها (T) بر مبناي وضع محيط سازمان در وضع موجود و هنگام تغييرات 7
فرآيند تدوين راهبردهاي سازمان 5. تشکيل ماتريس SWOT 6. تعيين خطوط اصلي راهبردهاي سازمان (Strategy Lines) 7. تعيين نهايي راهبردهاي سازمان 8
ماتريس SWOT ماتريسي است ساختار آن به صورت زير مي باشد : – سطرها : مشتمل بر فرصت ها و تهديدهاي موجود در محيط سازمان – ستون ها : مشتمل بر ضعف ها و قوت هاي موجود در سازمان – درايه ها : مشتمل بر خطوط راهبردي جهت استفاده از فرصت ها يا قوت ها براي غلبه بر ضعف ها يا تهديدها نکته : نواحي موجود در ماتريس SWOT – ناحيه OS : حاصل تلاقي فرصت ها و قوت ها – ناحيه OW : حاصل تلاقي فرصت ها و ضعف ها – ناحيه TS : حاصل تلاقي تهديدها و قدرت ها – ناحيه TW : حاصل تلاقي تهديدها و ضعف ها 9
10
11
ماتريس SWOT خطوط راهبردي (Strategy Lines) – عبارتند از راهبردهاي جزئي که براي استفاده از فرصت ها يا قوت ها، جهت غلبه بر ضعف ها و تهديدها پيشنهاد مي گردد. نکات مهم در خصوص خطوط راهبردي : – هر يک از خطوط راهبردي پيشنهاد شده را مي توان در بخش هاي مختلف ماتريس SWOT مورد استفاده قرار داد. – حتي المقدور سعي گردد تا خطوط راهبردي در نواحي مختلف ماتريس SWOT بگونه اي بکارگرفته شوند که در هر سطر يا ستون حداقل يک خط راهبردي قرار گيرد. 12
ماتريس SWOT نکته : راهبردهاي نهايي سازمان، از ترکيب خطوط راهبردي حاصل مي گردد. مثال : – پس از جمع آوري اطلاعات يک سازمان و طبقه بندي و تحليل آنها، نتايج ذيل حاصل گشته است : 13
مثال از ماتريس SWOT ضعف ها : – رويه هاي کاري شرکت بسيار قديمي هستند. – ساختمان هاي شرکت بسيار قديمي و فرسوده هستند. – زير ساخت هاي لازم IS/IT شرکت تقريبا در حد صفر است. – ماشين آلات خط توليد بسيار قديمي و فرسوده هستند. – سيستم هاي مکانيزه در شرکت بسيار کم پياده شده اند. – رويه هاي کاري شرکت کند هستند و جوابگوي نيازهاي شرکت نيستند. – حساب هاي ريز شرکت محاسبه نمي شوند. – برخي منابع و مخصوصا نيروي انساني شرکت به هدر مي رود. – مقدار زيادي گوجه و رب هرروز در شرکت هدر مي رود و بر روي زمين مي ريزد يا به ظرف ها مي چسبد. 14
مثال از ماتريس SWOT قوت‌ها : –شرکت قديمي است و تجربه زيادي دارد. –نام تجاري شرکت تقريبا شناخته شده است و اکثر مردم لااقل براي دوره اي از محصولات آن استفاده کرده اند. –نيروي کار شرکت فعال و باتجربه هستند. –شرکت مستقيما با کشاورزان قرارداد دارد و مواد اوليه را بدون واسطه تهيه مي کند. –محيط شرکت بسيار بزرگ و مناسب است و شرکت تعداد سوله هاي به اندازه کافي در اختيار دارد. –موقعيت جغرافيايي بخش هاي مختلف شرکت نسبت به يکديگربسيار مناسب است. 15
مثال از ماتريس SWOT تهديدها – در سال هاي اخير سهم شرکت در بازار کاهش يافته است. –اتوماسيون اداري و استفاده از IS/IT امروزه به عنوان يک اصل اساسي براي موفقيت سازمان ها مطرح شده است. –در سالهاي اخير قيمت گوجه فرنگي افزايش بسيار زيادي را داشته است و همين امر باعث شده که مصرف آن در خانواده ها کمتر شود. –بسياري از مشتريان پول نقد حمل نمي کنند و اصرار دارند که هزينه ها را از طريق حسابهاي بانکي بپردازند و اين امر باعث افزايش استفاده از چک در فروش هاي شرکت شده است. –در سالهاي اخير برخي از رقيبان با به کارگيري IS/IT در سازمان هاي خود سهم خود را بالا برده اند. –سازمان بيمه شرکت را مجبور ساخته است تا کارگران را بيمه کند. –قيمت ليفتراک هاي مورد استفاده در شرکت در سال هاي اخير افزايش داشته است. –قيمت انبار بالا رفته است و تامين کنندگان اصرار دارند که محصولات را به محض چيدن از زمين به شرکت منتقل کنند تا هزينه انبار نپردازند. –سازمان بهداشت هشدار داده است که رويه خط توليد بايد تاحد امکان بدون دخالت انسان انجام شود. 16
مثال از ماتريس SWOT فرصت‌ها –تامين کنندگان شرکت مواد اوليه و مخصوصا گوجه فرنگي را به قيمت مناسبي در اختيار شرکت قرار مي دهند. – دولت اعلام کرده است که به شرکت هاي با سابقه بيش از 10 سال وام اعطا مي کند. –با توجه به صنعتي شدن جوامع در سال هاي اخير مردم کمتر خودشان رب درست مي کنند و معمولا رب آماده مي خرند. –طرح تکفا به شرکت هاي مختلف تسهيلاتي را براي کاربرد هرچه بيشتر IT در شرکت ها ارائه مي کند. –بانک پارسيان اعلام کرده است که در صورت انتقال حسابهاي شرکت به اين بانک در راه اندازي سيستم هاي خود پرداز و POS ها در شرکت کمک خواهد کرد. –اينترنت فضاي مناسبي را براي تبليغات در اختيار شرکت گذاشته است. –تعداد کارخانه هاي توليد کننده رب در ايران نسبتا کم است. 17
مثال از ماتريس SWOT فرصت‌ها –ايران از نظر منابع کشاورزي و مخصوصا صيفي جات موقعيت مناسبي دارد و کشاورزان به روش هاي کشاورزي علمي روي آورده اند. –اخيرا يک گروه دانشجويي شرکت آتاکو را براي اجراي طرح مهندسي خود انتخاب کرده اند و به شرکت پيشنهاد همکاري در جهت مکانيزاسيون خط توليد را داده اند. –مدير شرکت داراي نفوذ خوبي در اتحاديه صنف شرکت هاي مواد غذايي مي باشد. 18
مثال از ماتريس SWOT SWOT Matrix فرصت هاتهديد ها ضعف ها 1S4 2S1 3S2 4S5S4 5S2S3 6S5S4 7S2S3 8S5S4 9S5S4 قوت ها 1 2S6 3S9 4S8 5 6S7 7 19
مثال از ماتريس SWOT استراتژي هاي سازمان – استراتژي 1(S1): بازسازي و مرمت ساختمان هاي شرکت و مخصوصا ساختمان اصلي توليد –استراتژي 2(S2): حرکت به سمت اتوماسيون اداري –استراتژي 3(S3): استفاده هر چه بيشتر از رويه هاي بانکداري الکترونيکي و پرداخت الکترونيکي –استراتژي 4(S4): طراحي مجدد رويه هاي کاري سازمان –استراتژي 5(S5): حرکت به سمت اتوماسيون صنعتي و اتوماسيون خط توليد 20
مثال از ماتريس SWOT استراتژي‌هاي سازمان (ادامه) – استراتژي 6(S6): گسترش هرچه بيشتر تبليغات –استراتژي 7(S7): تبديل بخشي از سوله هاي شرکت به انبار مواد اوليه و محصولات –استراتژي 8(S8): بستن قرارداد هاي طولاني مدت با شرايط مناسب با تامين کنندگان –استراتژي 9(S9): استفاده بهينه از نيروهاي موجود و عدم استخدام نيروي جديد تا حد امکان 21