پروتكل آموزش سلامت به مددجو دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتی درمانی تهران معاونت درمان – مدیریت امورپرستاري پروتكل آموزش سلامت به مددجو
مراحل آموزش سلامت به مددجو براي موفقيت در امر آموزش،بايد از يك روش سيستماتيك استفاده كنيم: ارزيابي فردي مددجو تعيين نياز هاي آموزشي مددجو برنامه ريزي جهت آموزش اجراي برنامه آموزشي ارزشيابي فرايند آموزش
محور هاي اصلي آموزش به مددجو آموزش زمان پذيرش شامل: 1-معرفي فرد آموزش دهنده به بيمار 2-آشنايي با محيط فيزيكي بخش، مقررات بيمارستان،روتين بخش (زمان غذا دادن، ساعات ملاقات، ساعات گرفتن علائم حياتي روتين،زمان دارو دادن و...) 3-آموزش استفاده از وسايلي مانند:زنگ اخبار،تخت،تلفن،كليد هاي چراغ برق،تلويزيون و ... پرستار ادميت كننده،مسئول آموزش زمان پذیرش می باشد.
آموزش حين بستري 1-افزایش آگاهی بیماران در مورد خصوصیات بیماری(نام بيماري، فرايند بيماري، ريسك فاكتور ها، علائم و نشانه ها وعوارض) 2-افزایش آگاهی بیماران در مورد درمان بیماری (معاینات لازم برای تشخیص بیماری،درمان های موجودبیماری(دارویی،جراحی)،انواع اقدامات پاراکلینیکی لازم (رادیولوژی،پاتولوژی،آزمایشگاه)،عوارض دارویی و روش برخورد با عوارض ،مراقبت قبل و بعداز اعمال جراحی و بیهوشی در صورت انجام و نحوه برخورد با آن،رژيم غذايي و ...)
آموزش زمان ترخيص 2-مراجعه مجدد(در صورت نياز و دستور پزشك) به درمانگاه 1- نحوه مصرف داروهاي تجويز شده در منزل 2-مراجعه مجدد(در صورت نياز و دستور پزشك) به درمانگاه 3-تاكيد بر تداوم در مان و پيگيري تست هاي تشخيصي 4- فعاليت هاي روزانه 5-تحويل پمفلت آموزشي
چند نكته كليدي براي موفقيت آموزش سلامت به مددجو
بر موانع يادگيري غلبه كنيد. موانع جسمي:درد،نقص شنوايي،بينايي موانع عاطفي:اضطراب زبان و فر هنگ
توجه بيمار را جلب كنيد. منظور خود را از آموزش بيان كنيد. تن صدايتان را تغيير دهيد. از وسايل كمك آموزشي استفاده كنيد. از زندگي روزمره بيمار، مثال بياوريد. مطالب را خلا صه كنيد.
بر اطلاعات پايه و اساسي تاكيد كنيد. simple Specific short از زبان ساده روز مره استفاده كنيد. اختصاصاً در مورد آنچه بايد بيمار بداند صحبت كنيد. جلسات آموزشي بايد كوتاه و مكرر باشد كه باعث هضم اطلاعات شود.(30-15 دقیقه)
آموزش به بیمار باید با کمک گرفتن از آنچه بیمار قبل از شروع آموزش می داند آغاز شود. انتقال مطالب سنگین و پیچیده عموماً موجب شکست در روند آموزش می شود. بیمار باید به راحتی بتواند مطالب را درک کند. هرگز نباید تصور کرد که یک بیمار باید همه چیز را در رابطه با یک موضوع بداند.
آموزش باید به شیوه ای قابل فهم برای بیمار و اطرافیانش ارائه گردد. آموزش باید از ذکر مسایل ساده آغاز شده و به طرف مسایل پیچیده حرکت کند. سعی نکنید که انبوهی از اطلاعات را در زمان محدود به بیماران بدهید. جهت ارائه مطالب، آموزش باید از چیز هایی که اطمینان دارید می دانند به سمت چیزهایی که نمی دانند باشد.
بيشترين استفاده را از زمان بكنيد. آموزش و مراقبت را همزمان كنيد. خانواده بيمار را در آموزش مشاركت دهيد. از مواد نوشتاري كمك بگيريد.
درك بيمار را از آموزش ارزشيابي كنيد. از بیمار بخواهید مطالبی را که تاکنون به او آموخته ایدتکرار کند. همواره یک متن آموزشی داشته باشید تا پس از آموزش آن را به بیمار بدهید تا باخواندن آن از فراموش کردن مطالب جلوگیری گردد.
وظايف سوپروايزر آموزش سلامت گام اول: 1- نياز سنجي آموزشي بيماران 2-تهیه محتوای آموزشی بر اساس نیاز سنجی انجام شده 3-تهيه مقررات هر بخش 4-آموزش و آماده سازي پرسنل جهت آموزش بدو ورود
محتوای آموزش : آنچه که در هر مرحله از دوره بستری در بیمارستان باید به بیمار آموزش داده شود. محتوای برنامه های آموزش سلامت به بیمار،باید بر اساس آخرین اطلاعات پزشکی باشد. از نظر صحت علمی معتبر باشد. محتوا باید تا حد امکان خلاصه باشد. محتوای آموزشی باید به نحو قابل فهم و ساده برای فراگیران مورد نظر تهیه گرددوبدون استفاده از کلمات تخصصی بیان شوند. متناسب با سواد بیماران باشد. مطالب مهم باید مشخص گردند.مثلاً با حروف درشت تر یا کشیدن خط زیر آنها.
گام دوم: تهيه رسانه های آموزشي شروع آموزش بدو ورود
خصوصیات یک رسانه آموزشی مخصوص آموزش سلامت به بیماران از نظر قابلیت های تصویری و خواندنی: دستورالعمل های آن توسط بیمار قابل اجرا باشد. دارای جذابیت باشد. همراه با تصویر باشد. متناسب با سطح معلومات بیمار باشد. از نظر طراحی: به قلم حروف دقت شود. رنگ متن دارای اهمیت فراوان است. باید از جملات در پاراگراف های کوتاه و فضای پیش زمینه روشن استفاده کرد.
گام سوم: 1-تشکیل جلسات آموزشی جهت پرسنل پرستاری(مهارت های برقراری ارتباط،اصول آموزش به مددجو،انواع روش های آموزشی و رسانه های آموزشی) 2-آشنا سازی پرسنل با پروتکل آموزش سلامت به مددجو 3- هماهنگی جهت تکثیر رسانه های آموزشی تهیه شده