1. janmrTelobis damkvidreba daavadebaTa prevencia

2. mizani: janmrTelobis damkvidrebis da daavadebaTa prevenciis zogadi principebis Seswavla zogadi principebis Seswavla amocanebi: 1. janmrTelobis damkvidrebis mniSvneloba 2. prevencia, prevenciis strategia 2. prevencia, prevenciis strategia 3. skriningi, skriningis kritikuli Sefaseba 3. skriningi, skriningis kritikuli Sefaseba mosalodneli Sedegebi: swavlebis bolos msmenelebs ecodinebaT jamnrTelobis damkvidrebis da daavadebaTa jamnrTelobis damkvidrebis da daavadebaTa prevenciis zogadi aspeqtebi prevenciis zogadi aspeqtebi skriningis arsi, skrininguli testi, skriningis skriningis arsi, skrininguli testi, skriningis kritikuli Sefaseba kritikuli Sefaseba

3. ► janmrTeloba ganmartebulia, rogorc iseTi mdgomareoba, romelic aerTianebs sruli fizikur, fsiqikur da socialur keTildReobas (jandacvis msoflio organizacia); ► janmrTelobis damkvidrebisa da daavadebaTa prevenciis mTavari amocanaa ara mxolod wlebi davumatoT sicocxles, aramed ufro mniSvnelovania sicocxle davumatoT wlebs; ► prevencia niSnavs daavadebis, tramvis da invalidobis ganviTarebis riskis Semcirebas;

4. janmrTelobis damkvidrebis modeli sami sferos zeddebis saxiT cxovrebis jansaRi wesis propaganda prevencia janmrTelobis dacva

5. prevenciis ZiriTadi principebi prevencia unda aumjobesebdes cxovrebis xarisxs;prevencia unda aumjobesebdes cxovrebis xarisxs; preventuli RonisZieba SeTanxmebuli unda iyospreventuli RonisZieba SeTanxmebuli unda iyos acientTan; acientTan; preventuli RonisZieba ar unda gulisxmobdes eqimzepreventuli RonisZieba ar unda gulisxmobdes eqimze damokidebulebas an avadmyofur qcevas; damokidebulebas an avadmyofur qcevas; preventuli zomebis SerCeva unda emyarebodes yvelazepreventuli zomebis SerCeva unda emyarebodes yvelaze kargad dasabuTebul mtkicebebs; kargad dasabuTebul mtkicebebs;

6. prevencia ► pirveladi prevencia gulisxmobs daavadebis gamomwvev mizezebze zemoqmedebas dam is aRmofxvras, rac daavadebis aRmocenebas uSlis xels. zogad praqtikaSi pirveladi prevenciis magaliTebia: imunizacia, mosaxleobis sanitaruli ganaTleba (mag. Tambaqos mavneobis Sesaxeb;) ► meoreuli prevenciis mizania daavadebis gamovlineba, Seuqcevadi cvlilebebisa da dazianebis ganviTarebamde. amisi magaliTebia _ skriningi saSvilosnos yelis kibos an hipertenziis gamosavlenad da a. S; ► mesameuli prevenciis mizania Camoyalibebuli daavadebis kontroli da marTva, invalidobisa da Sromisuunarobis Tavidan asacileblad. mag. diabeturi garTulebebis mesameuli prevencia daavadebul pacientze xangrZliv meTvalyureobasa da simptomebis mkacr monitorings gulisxmobs.

7. prevenciul RonisZiebebs miekuTvneba janmrTelobis ganmtkiceba: rCeva-darigeba (qounseling) da informacia;janmrTelobis ganmtkiceba: rCeva-darigeba (qounseling) da informacia; riskis Tavidan acileba, mag. imunizaciis an ubeduri SemTxvevebis prevenciis gziT;riskis Tavidan acileba, mag. imunizaciis an ubeduri SemTxvevebis prevenciis gziT; riskis Semcireba: maRali riskis pirTa identifikacia da garkveul RonisZiebaTa gatareba, rac riskis Semcirebis saSualebas iZleva;riskis Semcireba: maRali riskis pirTa identifikacia da garkveul RonisZiebaTa gatareba, rac riskis Semcirebis saSualebas iZleva; presimptomur stadiaze daavadebis adreuli identifikacia (meoreuli prevenciis tolfasia);presimptomur stadiaze daavadebis adreuli identifikacia (meoreuli prevenciis tolfasia); pacientebSi, ukve dadgenili daavadebiT, garTulebaTa Semcireba (mesameuli prevenciis tolfasia).pacientebSi, ukve dadgenili daavadebiT, garTulebaTa Semcireba (mesameuli prevenciis tolfasia).

8. msoflioSi avadobisa da sikvdilianobis mTavari mizezebi sikvdilianobis mTavari mizezebi gulis iSemiuri daavadebagulis iSemiuri daavadeba insultiinsulti kibokibo ubeduri SemTxvevebiubeduri SemTxvevebi

9. msoflioSi avadobisa da sikvdilianobis mTavari mizezebi avadobis mTavari mizezebi fsiqikuri daavadebebifsiqikuri daavadebebi diabetidiabeti asTmaasTma

10. msoflioSi avadobisa da sikvdilianobis mTavari mizezebi avadobisa da sikvdilianobis mTavar mizezebTan dakavSirebuli risk-faqtorebi ► Tambaqo ► arabalansirebuli kveba ► alkoholi ► varjiSi ► sqesobrivi qceva

11. prevenciuli RonisZiebebi, romlebic warmatebiT xorcieldeba saojaxo medicinis praqtikaSi antenataluri periodi da bavSvebi: antenataluri meTvalyureoba;antenataluri meTvalyureoba; orsulobis periodSi Tambaqosa da alkoholis Tavidan acileba;orsulobis periodSi Tambaqosa da alkoholis Tavidan acileba; bavSvTa fsiqo-fizikuri ganviTarebis Sefaseba;bavSvTa fsiqo-fizikuri ganviTarebis Sefaseba; rutinuli imunizacia;rutinuli imunizacia; travmatizmis Tavidan acileba.travmatizmis Tavidan acileba.

12. prevenciuli RonisZiebebi, romlebic warmatebiT xorcieldeba saojaxo medicinis praqtikaSi mozardebi: kontracepcia;kontracepcia; usafrTxo seqsis propaganda;usafrTxo seqsis propaganda; Tambaqos mowevis winaaRmdeg brZola;Tambaqos mowevis winaaRmdeg brZola; narkomaniisa da wamaldamokidebulebis prevencia da mis winaaRmdeg brZola;narkomaniisa da wamaldamokidebulebis prevencia da mis winaaRmdeg brZola; wiTuras sawinaaRmdego imunizacia.wiTuras sawinaaRmdego imunizacia.

13. prevenciuli RonisZiebebi, romlebic warmatebiT xorcieldeba saojaxo medicinis praqtikaSi moxucebi: skriningi_funqcionaluri mdgomareobis Sefaseba;skriningi_funqcionaluri mdgomareobis Sefaseba; tetanusis sawinaaRmdego imunizacia;tetanusis sawinaaRmdego imunizacia; gripis sawinaaRmdego imunizacia.gripis sawinaaRmdego imunizacia.

14. prevenciis sxvadasxva strategiis dadebiTi da SedarebiT susti mxareebi aspeqti, romelic prevenciuli strategiis upiratesobas gansazRvravs populaciis strategia maRali riskis jgufis strategia individualuri rCevis micemis Sansi -+ pirovnebis motivacia -+ eqimis motivacia -+ udidesi sargebloba pirovnebisaTvis -+ udidesi sargebloba mosaxleobisaTvis +- resursebis xarjT-efeqturi gamoyeneba +- sargebloba-riskis maCvenebeli -+

15. janmrTeli  riskis jgufi  subklinikuri jgufi  msubuqi daavadeba  mZime daavadeba  sikvdili skriningi meoreuli prevenciis sinonimia da gulisxmobs asiptomur pirTa gasinjvas, gamokiTxvasa an gamokvlevas, daavadebis arsebobis an ararsebobis dadgenis mizniT.

16. axali skrininguli programis SeqmnisTvis gasaTvaliswinebelia Semdegi: ► testi unda iyos Rirebuli _ testis Sedegad miRebuli sargebeli unda faravdes masze gaweul xarjebs; ► daavadeba unda warmoadgendes mniSvnelovan samedicino problemas; ► unda axasiaTebdes latenturi an adreuli asimptomuri fazis arseboba, raTa aSkara iyos adreuli Carevisa da mkurnalobis efeqtianoba; ► testi unda iyos mosaxleobisaTvis misaRebi da eqimisaTvis iolad Sesasrulebeli; ► gamosavlis gaumjobeseba unda iyos aSkara;

17. axali skrininguli programis SeqmnisTvis gasaTvaliswinebelia Semdegi: ► daavadebis buneba unda iyos Seswavlili da kargad gagebuli; ► unda arsebobdes daavadebis mkurnalobis efeqturi meTodi; ► daavadebas unda axasiaTebdes xangrZlivi mimdinareoba; ► skriningis Catarebisas unda moxdes samedicino resursebis gonivruli gamoyeneba; ► testis Sedegebis Sesaswavlad saWiroa auditis Catareba.

18. skrininguli testi vilsonis kriteriumebi 1965 WorthwhileRirebuli ImportancemniSvnelovani Latent latenturi faza SuitablemisaRebi O utcome improved gamosavlis gaumjobeseba N atural History daavadebis buneba Treatablegankurnebadi EndlessxangrZlivoba Sufficiennt sakmarisi raodenoba T est result testis Sedegebi

19. testi romelic gamoiyeneba skriningisaTvis unda pasuxobdes Semdeg aucilebel pirobebs: ► iyos martivi da Sesasruleblad swrafi; ► specifikuri da Zalze mgrZnobiare (ix. testis specifikuroba da mgrZnobeloba); ► iZleodes individTa didi ricxvis gamokvlevis saSualebas; ► misi Catareba ar unda iyos dakavSirebuli raime riskTan (an sargebeli bevrad unda aRematebodes umniSvnelo risks), raTa man ziani ar miayenos gamosakvlev pirebs.

20. skrininguli testis maxasiaTeblebi martivi Sesasruleblad swrafimartivi Sesasruleblad swrafi specifiuri da Zalze mgrZnobiarespecifiuri da Zalze mgrZnobiare iZleodes individTa didi ricxvis gamokvlevis saSualebasiZleodes individTa didi ricxvis gamokvlevis saSualebas amasTan ziani ar miayenos gamosakvlev pirebsamasTan ziani ar miayenos gamosakvlev pirebs

21. testis mgrZnobeloba niSnavs mis unars zustad gamoavlinos pirebi, romelTac aReniSnebaT daavadeba an paTologia (daavadeba aris  testi dadebiTia) a %= x100 a+c a – namdvili – pozitiuri c – cru – negatiuri a+c – daavadebul pirTa saerTo ricxvi

22. testis specifiuroba asaxva im pacientTa raodenobisa, romlebsac ara aqvT daavadeba da maTi testis Sedegi uaryofiTia d %= x100 b+d b – namdvili negariuti d – cru pozitiuri

23. testis savaraudo Rirebuleba dadebiTi savaraudo Rirebuleba namdvili pozitiuri PV+ve = x 100 namdvili pozitiuri + cru pozitiuri uaryofiTi savaraudo Rirebuleba namdvili negatiuri PV-ve = x 100 namdvili negatiuri + cru negatiuri