1. Operations Management For Competitive Advantage © The McGraw-Hill Companies, Inc., 2001 C HASE A QUILANO J ACOBS ninth edition 1 Kafli 11tn í Chase … Flutningar og staðarval  Staðarval, mörg viðmið  Aðferðir við staðarval  Flutningar, flutningaaðferðin

2. Operations Management For Competitive Advantage © The McGraw-Hill Companies, Inc., 2001 C HASE A QUILANO J ACOBS ninth edition 2 Staðarval og samkeppni, megin sjónarmið  Framleiðsla staðsett nálægt markaði vegna afhendingartíma, þjónustu, tolla og flutningskostnaðar.  Framleiðsla staðsett nálægt hráefnum eða réttu vinnuafli til að lækka kostnað eða fá aðgang að færni.

3. Operations Management For Competitive Advantage © The McGraw-Hill Companies, Inc., 2001 C HASE A QUILANO J ACOBS ninth edition 3 Staðarval, mörg viðmið  Nálægð við viðskiptavini  Rekstrarumhverfið  Kostnaður  Samgöngur, fjarskipti  Færni vinnuafls  Hráefnabirgjar  Staðsetning annarra (eigin og keppinauta)

4. Operations Management For Competitive Advantage © The McGraw-Hill Companies, Inc., 2001 C HASE A QUILANO J ACOBS ninth edition 4 Staðarval, fleiri viðmið  Frísvæði  Stjórnmálaástand  Lög, reglur, menning  Tollabandalög  Umhverfismál  Bæjarfélagið, áhugi, þjónusta  Samkeppnisstaða, alþjóðavæðing

5. Operations Management For Competitive Advantage © The McGraw-Hill Companies, Inc., 2001 C HASE A QUILANO J ACOBS ninth edition 5 Aðferðir við staðarval: “Factor Rating” Tvær staðsetningar fyrir nýja verksmiðju (A og B) fá eftirfarandi “stigasvið” og stig, hærri stig þýða betri staðsetningu. 123 150 54 24 45 34 8 45 Þættir (viðmið) við staðarvalStigasvið 156 100 63 96 55 14 4 50 20 Staðir A B Stig alls: 528 558 Besta lausn er B

6. Operations Management For Competitive Advantage © The McGraw-Hill Companies, Inc., 2001 C HASE A QUILANO J ACOBS ninth edition 6 AHP aðferðin  1. Viðmið skilgreind og þau vegin á móti hvert öðru, tvö í senn (hvort er mikilvægara) => vogtölur viðmiða  2. Valkostir skilgreindir og þeir metnir gagnvart hverju viðmiði um sig, hver á móti öðrum (tveir í senn) => einkunnir valkosta gagnvart hverju viðmiði  3. Samkvæmni prófuð, endurskoða etv.  4. Heildareinkunn reiknuð út frá vogtölum viðmiða

7. Operations Management For Competitive Advantage © The McGraw-Hill Companies, Inc., 2001 C HASE A QUILANO J ACOBS ninth edition 7 Einkunnaskali AHP  1Jafnt  3Smá munur  5Nokkur munur  7Ákveðinn munur  9Afgerandi munur

8. Operations Management For Competitive Advantage © The McGraw-Hill Companies, Inc., 2001 C HASE A QUILANO J ACOBS ninth edition 8 Tilbúið dæmi um AHP: Staðarval fyrir álverksmiðju á Íslandi  Viðmið: –Byggðarlag, þ.e. aðgengilegt vinnuafl, þjónusta –Höfn, þ.e. samgöngur og hafnaraðstaða –Orka, þ.e. nálægð við stóra virkjun  Valkostir: –Keilisnes –Eyjafjörður –Reyðarfjörður  Sjá Excel-skjal með AHP aðferðinni

9. Operations Management For Competitive Advantage © The McGraw-Hill Companies, Inc., 2001 C HASE A QUILANO J ACOBS ninth edition 9

10. Operations Management For Competitive Advantage © The McGraw-Hill Companies, Inc., 2001 C HASE A QUILANO J ACOBS ninth edition 10

11. Operations Management For Competitive Advantage © The McGraw-Hill Companies, Inc., 2001 C HASE A QUILANO J ACOBS ninth edition 11

12. Operations Management For Competitive Advantage © The McGraw-Hill Companies, Inc., 2001 C HASE A QUILANO J ACOBS ninth edition 12

13. Operations Management For Competitive Advantage © The McGraw-Hill Companies, Inc., 2001 C HASE A QUILANO J ACOBS ninth edition 13 Þyngdarpunktsaðferðin  Notuð til að staðsetja eina stöð (t.d. birgðastöð) m.t.t. fjarlægða til annarra stöðva (t.d. markaða eða verksmiðja) og magns sem flytja þarf.  Aðferðin notar formúlur um hnit í tvívíðu rúmi og margfeldi af magni og vegalengd í beinni línu.

14. Operations Management For Competitive Advantage © The McGraw-Hill Companies, Inc., 2001 C HASE A QUILANO J ACOBS ninth edition 14 Þyngdarpunktsaðferðin, formúlur: C x = X coordinate of center of gravity C y = Y coordinate of center of gravity d ix = X coordinate of the ith location d iy = Y coordinate of the ith location V i = volume of goods moved to or from ith location

15. Operations Management For Competitive Advantage © The McGraw-Hill Companies, Inc., 2001 C HASE A QUILANO J ACOBS ninth edition 15 Dæmi um þyngdarpunktsaðferðina Question: What is the best location for a new Z-Mobile warehouse/temporary storage facility considering only distances and quantities sold per month?  Dæmi –Several automobile showrooms are located according to the following grid which represents coordinate locations for each showroom. X Y A (100,200) D (250,580) Q (790,900) (0,0)

16. Operations Management For Competitive Advantage © The McGraw-Hill Companies, Inc., 2001 C HASE A QUILANO J ACOBS ninth edition 16 Ákvarða hnit markaða og magn sem flytja þarf X Y A (100,200) D (250,580) Q (790,900) (0,0) To begin, you must identify the existing facilities on a two- dimensional plane or grid and determine their coordinates. You must also have the volume information on the business activity at the existing facilities.

17. Operations Management For Competitive Advantage © The McGraw-Hill Companies, Inc., 2001 C HASE A QUILANO J ACOBS ninth edition 17 Reikna út hnit stöðvar X Y A (100,200) D (250,580) Q (790,900) (0,0) Nýja birgðastöðin fær staðsetninguna: Z New location

18. Operations Management For Competitive Advantage © The McGraw-Hill Companies, Inc., 2001 C HASE A QUILANO J ACOBS ninth edition 18 Flutningar, flutningaaðferðin  Flutningaaðferðin byggir á línulegri bestun og lágmarkar kostnað (eða hámarkar hagnað) við að flytja Si einingar frá m sendistöðum (t.d. verksmiðjum) til n ákvarðanastaða sem hver þarf a.m.k. Dj einingar, m.t.t. vegalengda og flutningskostnaðar milli i og j, Cij.

19. Operations Management For Competitive Advantage © The McGraw-Hill Companies, Inc., 2001 C HASE A QUILANO J ACOBS ninth edition 19 Flutningalíkanið  Gögn: Flutningskostnaður Cij, magn sem senda á Si og móttekið magn Dj  Ákvörðunarbreytur: Xij = magn flutt frá i til j  Markfall:  Min z =  i  j Cij Xij  Skorður:  Sent magn:  j Xij <= Si, öll i  Móttekið:  i Xij >= Dj, öll j  Xij >= 0

20. Operations Management For Competitive Advantage © The McGraw-Hill Companies, Inc., 2001 C HASE A QUILANO J ACOBS ninth edition 20

21. Operations Management For Competitive Advantage © The McGraw-Hill Companies, Inc., 2001 C HASE A QUILANO J ACOBS ninth edition 21 Flutninga-aðferðin  Ef summa af sendimagni er meiri en heildar þarfir móttökustaða þá er gervi dálki bætt við, allar kostnaðartölur = 0  Ef flutningsleið er lokuð (t.d. enginn vegur til) þá er sett inn mjög há kostnaðartala, t.d. Cij = 1000000

22. Operations Management For Competitive Advantage © The McGraw-Hill Companies, Inc., 2001 C HASE A QUILANO J ACOBS ninth edition 22 Byrjunaraðferðir  Norðvesturhorns-aðferðin  Aðferð lægstu gilda  Vogels fórnartölu-aðferð: –Finn lægsta og næst lægsta gildi í hverri röð og hverjum dálki –Vel þá röð eða þann dálk þar sem munurinn á þessum tölum er mestur (fær forgang) –Set eins mikið magn og unnt er í reit með lægstu tölu (ódýrustu flutningsleið)

23. Operations Management For Competitive Advantage © The McGraw-Hill Companies, Inc., 2001 C HASE A QUILANO J ACOBS ninth edition 23 Bestunaraðferð  Stiklað á steinum: –Prófa að breyta núverandi lausn með því að senda eina einingu eftir ónotaðri flutningsleið. –Passa að heildin stemmi eftir dálkum og röðum. –Ef stiklun gefur nettó-sparnað þá senda eins mikið magn og unnt er, passa að engin tala verði neikvæð. –Halda þannig áfram uns engin ónotuð flutningsleið gefur sparnað lengur => Besta lausn fundin.

24. Operations Management For Competitive Advantage © The McGraw-Hill Companies, Inc., 2001 C HASE A QUILANO J ACOBS ninth edition 24 Flutningaaðferðin, samantekt  Reikna út heildar flutningskostnað  Meðal kostnaður finnst út frá fluttu magni, ekki reikna gervidálkinn með!  Nettó-sparnaðartölur ónotaðra flutningsleiða segja til um hve mikið kostnaður á einingu þyrfti að lækka til að leiðin komi til greina.  Flutningaaðferðin er oft notuð við staðarval til að bera saman fáa kosti.