1. XRISTIANLIKNI VUJUDGA KELISHI REJA *Xristianlikni paydo bo’lishi *Xristianlik talimoti *Xristianlikdagi oqimlar

2. XRISTIANLIKNI PAYDO BO’LISHI Xristianlik dini buddizm va islom dinlari qatorida jahonda keng tarqalgan dinlardan biri hisoblanadi. Ularning miqdori boshqa dinlarga qaraganda eng kop bo’lip, bu ko’rsatkich dunyo aholisining deyarli uchdan birini (taqriban 28 %) ni tashkil etadi.Xristianlik asosan Yevropa,Amerika,Avstraliya qitalarida hamda qisman Afrika va Osiyo qitalarida tarqalgan.

3. Xristianlik milodning boshida Rim imperiyasining sharqiy qismida joylashgan Falastin yerlarida vujudga keldi.Iso Masih (lisus Xristos),Bibliyaning xabar berishiga kora, xristianlik talimotining asoschisi bo’lib, u Rim imperiyasi tashkil topganining 747 yilligi Falastin Nazaret qishlog’ida bokira qiz Maryamdan Xudoning amri bilan dunyoga keldi. Yangi eraning boshlanishi ham Iso Masihning dunyoga kelishi bilan bog’liq.

4. XRISTIANLIKNING TA’LIMOTI Manbalarning xabar berishicha xristianlik yahudiy muhitida vujudga kelgan. Shu bois yahudiylikning,xristianlikning shakillanishida yahudiylikni tasiri salmoqli bo’lgani, shubhasiz.Xristianlikni asosiy g’oyasi – insonning odamzodning xaloskori > ekankligi yahudiylikda mavjud bo’lib, oxiratga yaqin kelishi kutilayotgan xaloskor haqidagi talimotdan kelip chiqqandir.

5. Keyinchalik bu ta’limot Xudoning mujassamlanishi yoki Isoning ikki xil – odam va Xudo mohiyati haqida >yaniy Isoning uzini ixtiyoriy tarzda qurbon qilishi haqidagi talimot bilan mustahkamlanadi. Xristianlik Ota – Xudo, o’g’il Xudo va Muqaddas Ruh uchyuzlik Xudo (Trinity) tog’risidagi ta’limotni, jannat va do’zah, oxirat, insonning qaytishi haqidagi va boshqa aqidalarni o’z ichiga oladi.

6. XRISTIANLIKDAGI OQIMLAR Xristianlik cherkovining katolik va Pravoslav (ortodoks) cherkovlariga ajralib ketishi Rim papasi va Istambul patriarxining xristianlik olamida yetakchilik uchun olib borgan raqobati oqibatida vujuga keldi. Ajralish jarayoni Rim imperiyasining g’arbiy va sharqiy tafovutlari chuqurlaship borayotgan asrlardayoq boshlangan edi. 867 – yillar orasida Papa Nikolay va Istambul patriarxi Fetiy orasida uzil - kesil ajralish ruy berdi va bu ajralish 1054 – yili rasman tan olindi.

7. XVI asr boshlarida katolitsizmdan bir necha Yevropa cherkovlari ajralip chiqishi natijasida xristianlikda protestanlik harakati vujudga keldi.Buning davrasida Iyuteranlik, baptizm, anglikanlik, va kalvinizm cherkovlari shkllandi. Bular bir cherkovning asosiy marosimlari jihatidan o’zlariga xos bolgan tomonlarga ega bulishi bilan bir qatorda bir necha yunalishlar mazhablar va oqimlarga bolindi.

8. ISO MASIX Iso 33 yoshida fitnachilikda ayblab qatl etishga hukm qildilar. Insonning tarixiyligi xususida diniy va diniy bolmagan orasida ixtilof mavjud:Xristianlik manbalari insonning uzi Xudo bula turip, insoniyatning gunohlarini uziga olish uchun odam qiyofasida tug’ilganligini, uning tarixiy shaxs ekanini takidlab uning hayot tarzini insonlar bilan muloqoti haqidagi keng malumotlarni bersada diniy bulmagan manbalarda insonning nomi uchramaganligi nazarda tutib, u tarixiy emas, balki afsonaviy shaxsdir deguvchilar ham bor.

9. Iso nomiga qushiluvchi Masih suzi qadimiy yahudiy tili – Ivritdagi “moshiah” suzidan olingan bolib, “silangan” yoki “siylangan” degan ma’nolarini anglatadi. Grekchada bu soz “xristos” (“christos”) shakliga ega. Bu dinning “xristianlik” yoki “masihiylik” deb atalishi ham shu suzlar bilan bog’liq. Bundan tashqari Xristianlik Iso Masihning tug’ilgan qishlog’i – “Nazaret” bilan bog’lab nazronniya deb ham atalgan. Keyinchalik bu nom nasronniya nasroniylik shaklini olgan.

10. ETIBORINGIZ UCHUN RAHMAT Muxitdinova Sevinch 10.23 guruh talabasi