1. Alan ve Biçim Siyasi Coğrafya ve Türkiye Jeopolitiği Ezgi Nur GÖK 180127014

2. “ 2 2

3. Gerçek Alan: Ülke sınırları içerisinde bulunan tüm yer yüzü şekillerinin kapladığı alanlar dikkate alınarak yapılan ölçümler. İzdüşüm Alan: Yer yüzü şekilleri göz ardı edilerek hesaplanır. Bütün dağ, plato gibi şekillerin düz olduğu kabul edilir. 3 3

4. 4 4 200 km 2 100 km 2 50 km 2

5. Türkiye’nin sahip olduğu izdüşüm alan 5 5 Türkiye’nin sahip olduğu gerçek alan

6. ALAN Ülkelerin sahip olduğu toprakların genişliği, siyasi coğrafya açısından büyük önem taşımaktadır. Tarihi devirlerden bugüne dek tüm güçlü devletler, daha geniş topraklara sahip olmak istemişler ve bunun için yayılmacı bir politika izleyerek çoğu kez komşuları olan ülkelerle savaşmışlardır. 6 6

7. Bugün ise ülkelerin süper güç olma ile alan büyüklüğü arasında sıkı bir ilişki olduğu düşünülmektedir.

8. 8 8 PURCHASE LOYALTY RUSYA ÇİNÇİN KANADA AMER İ KA B.D. 17.075.400 9.970.610 9.572.900 9.529.063 8.511.996 7.682.300 KAZAK İ STAN SUDAN BREZ İ LYA H İ ND İ STAN AVUSTRALYA ARJANT İ N Yüzölçümü Büyük Olan 10 Ülke 3.166.414 2.780.400 2.503.890 2.717.300 Toplam: 73.510.273 Dünya Toplam: 133.389.909 Oran: % 55,1

9. 9 9 PURCHASE LOYALTY MONAKO TUVALU NAURU SAN MAR İ NO 1.95 21.2 24.4 61 160 181 MALTA ADALARI GRENADA L İ HTEŞTAYN ST. K İ TTS-NEV İ S MARSHALL ADALARI MALD İ VLER Yüzölçümü Küçük Olan 10 Ülke 269 298 344 316 Toplam: 1.676,55 Dünya Toplam: 133.389.909 Oran: % 0,0012

10. Alan Büyüklükleri Bakımından Devlet Tipleri 10 Minitop (Çok Küçük) Devletler Mikrotop (Küçük) Devletler Makrotop (Büyük) Devletler Sübkontinental (Yarı Kıtasal) Devletler Transkontinental (Kıtasal) Devletler Mezotop (Orta) Devletler

11. 11 Minitop Devletler (35) Alan < 1000 km 2 Malta, Barbados, Singapur Mikrotop Devletler (33) 1000 km 2 < Alan < 40.000 km 2 Lüksemburg, Kuveyt, Belçika Mezotop Devletler (96) 40.000 km 2 < Alan < 900.000 km 2 Türkiye, Romanya, Letonya

12. 12 Makrotop Devletler (26) 900.000 km 2 <Alan < 2.9 M km 2 Bolivya, Çad, Mısır Subkontinental Devletler (1) 3M km 2 < Alan < 7M km 2 Hindistan Transkontinental Devletler (6) 7M km 2 < Alan Rusya, Kanada, Çin, ABD, Brezilya, Avustralya

13. “ 13

14. 14 Bir ülkenin biçimi ne kadar derli-toplu olursa ülke o kadar avantajlı duruma geçer. Alanı toplu bir biçimde olan devletlerin başkentlerinin merkezi bir konumda olması o devletin idari, siyasi ve askeri hizmetlerinde daha etkin, kolay ve dengeli olmasını sağlamaktadır.

15. 15 Biçimi çok uzun ince, girintili çıkıntılı, parçalı veya koridorlu olan devletlerde ise kamu hizmetlerinin sağlanması ve ülke savunması zorlaşır.

16. TOPLU (COMPACT) ALANLI DEVLETLER Alanları genelde daire biçiminde olan bu devletler, başta idari olmak üzere hizmet faaliyetlerini her yöne eşit oranda verebilme avantajına sahiptir. Macaristan, Romanya, Uruguay Polonya toplu alanlı ülkeler olarak gösterilebilir. 16

17. UZUNLAMASINA DEVLETLER Dairesel biçimden uzaklaşan devletler hizmet etme noktasında zorluklar yaşayabilirler. Ülke biçimi kuzey-güney yönünde uzanıyorsa uzak mesafe sorunlarına birde fiziki faktörlerin çeşitliliği de eklenir. Buna en güzel örnek Şili’dir. Uzunluğu 4270km’dir. Diğer örnek ülkeler ise Norveç, Finlandiya, Arjantin, Myanmar ve İtalya’dır. 17 ŞİLİ

18. KOR İ DOR VE UZANTISI OLAN DEVLETLER Bazı ülkeler dairemsi biçime sahip olsa da topraklarının bir bölümü çıkıntı şeklinde olabilir. Bu çıkıntılar da başka bir devlet ile arasında koridor görevi görebilir. Bu biçime sahip ülkelere prorupt biçimli devlet de denir. Koridorlu arazi biçimi idari, ekonomik ve askeri yönden riskli bir durum yaratır. Özbekistan, Tayland, Vietnam, Kongo Cumhuriyeti örnek verilebilir. 18

19. PARÇALI DEVLETLER Alanlarının biçimi birden çok parçadan oluşan devletlerdir. Bu ülkelerin toprakları; adalar üzerinde dağılmış, kanal ve boğazlarla ayrılmış olabilir. Bu biçime sahip ülkelerde genellikle denizcilik faaliyetleri gelişmiş, balık önemli bir besin kaynağı olmuştur ancak hizmet ve savunma açısından oldukça zahmetli bir yapıya da sahiptir. Endonezya, Japonya, Malezya, Filipinler, Danimarka, Panama parçalı devletlere örnektir. 19

20. GÖZENEKL İ DEVLETLER Sınırları içerisinde başka bir devleti barındıran veya topraklarının bir kısmı başka bir devlet içerisinde yer alan ülkeler için gözenekli biçime sahip olduklarını söyleyebiliriz. Bunlar enklav (anklav) ve eksklav olarak da isimlendirilir. 20

21. ENKLAV DEVLETLER Toprakları tamamen başka bir ülkenin içerisinde yer alan ülkelerdir. İçinde yer aldığı ülke onun tek komşusudur ve her ne kadar bağımsız olsa da dış bağlantılarında sorun yaşamamak için bu tek komşusuyla iyi anlaşmak durumundadır. İtalya topraklarında yer alan Vatikan ve San Marino, Güney Afrika Cumhuriyeti içinde Lesotho yine en bilindik örnekleridir. 21

22. EKSKLAV DEVLETLER Siyasi olarak bağlı olduğu bölgeye coğrafi açıdan bağlı olmayan ülkeler de vardır. Bazen bir ülke ile toprak parçası arasında başka bir ülke bulunabilir. Bu tip siyasi yapılanmalar zaman zaman siyasi ve ekonomik sorunlara yol açabiliyor. Alaska Amerika’ya ait bir bölgedir ancak Amerika toprakları ile arasında Kanada toprakları vardır. 22

23. Kaynakça ➢ Özey, R., & Coğrafya, S. (1999). Aktif yayınları. Baskı, İstanbul. ➢ Çalışkan, O. Siyasi Coğrafya Ders Notları. ➢ Pamukkale Üniversitesi, Siyasi Coğrafya Ders Notları 23

24. 24