1. Þátttaka fullorðinna með skerðingar af ýmsum toga
Upplifun og reynsla notenda
Síðari hluti

2. Sjónarhorn rannsakenda í rannsóknum á upplifun og reynslu notenda af þátttöku
Gagnrýna þátttökuhugtakið eins og það kemur fyrir í ICF
Hlutlæg mynd og hlutlægar mælingar
Gagnrýna áherslu á líflæknisfræðileg sjónarhorn
einkennamiðuð þjónusta
sjálfstæði (independence) - geta séð um sig án aðstoðar
Gagnrýna „þöggun“ fatlaðs fólks, t.d.
takmarkaða aðkomu þess að vinnu við ICF flokkunarkerfið
takmarkaða aðkomu að rannsóknum sem snúast um líf þeirra líf
ekki hlustað á kröfur fatlaðra um sjálfræði (autonomi), tækifæri og aðgengi fyrir alla
Vara við faglegum yfirráðum og „valdi“ fagfólks yfir lífi notenda
Hvetja til þess að
hlustað sé á notendur
lögð sé áhersla á umhverfið í víðum skilningi
Guðrún Pálmadóttir

3. Hammel, Joy o. fl. (2008). What does participation mean
Hammel, Joy o.fl. (2008). What does participation mean? An insider perspective from people with disabilities.
Rannsóknarsnið
Rýnihóparannsókn með nálgun grundaðrar kenningar
Undirbúningur rannsóknar í samvinnu við hagsmunasamtök fatlaðra
Þátttakendur
63 þátttakendur í allt
Fjölbreytilegar aðstæður og heilsufarsvandar
Gagnasöfnun
Rýnihópaumræður – 6 hópar
Gagnagreining
Sífelldur samanburður
Niðurstöður
Kjarnahugtak: Virðing og reisn
Sex meginþemu
Guðrún Pálmadóttir

4. Þemun 6 leggja grunn að gátalista (Tafla II)
Niðurstöður
Þátttaka snýst um gildi
Persónuleg gildi – það sem skiptir mann máli
Sameiginleg og samfélagsleg gildi – það sem ætlast er til af manni
Þátttaka er leið til að tjá þessi gildi
Þátttaka er afleiðing af þessum gildum
Þátttaka birtist í ýmsum myndum
Kjarnahugtakið „Virðing og reisn“ er samofið öllum birtingamyndum þátttöku
Fatlaðir séu virtir sem manneskjur til jafns við aðra
Sérstaða fatlaðra sé virt – ekki bara meðtekin
Fatlaðir taki þátt á eigin forsendum
Það sé viðurkennt að aðrir geta lært af fötluðu fólki
Þemun 6 leggja grunn að gátalista (Tafla II)
Guðrún Pálmadóttir

5. Virðing og reisn Þátttaka og gildi Hlutdeild sem hefur merkingu
Að vera „hluti af
Hafa val og
vera við stjórn
Persónuleg og samfélagsleg ábyrgð
Þátttaka
og gildi
Aðgengi og
tækifæri
Hafa áhrif og veita öðrum stuðning
Félagsleg tengsl,
vera meðtekinn og eiga aðild

6. Þátttaka og gildi
Hlutdeild sem hefur merkingu – Að vera „hluti af einhverju“, t.d. athöfn, aðstæðum, félagslegum atburði eða hópi
Ekki háð framkvæmdafærni eða sjálfstæði við athafnir
Hlutdeild ýmist í samfélagi annarra eða í einrúmi
Krefst ákveðins öryggis en kallar líka á áskorun (jafnvel áhættu) og tækifæri
Hafa val og vera við stjórn
Hvernig og hvenær að taka þátt, með hverjum
Vera sinn eigin „herra“ – hafa umboðið yfir eigin lífi
Aðgengi og tækifæri
Félagsleg aðild og tækifæri til jafns við aðra – hönnun, upplýsingar
Vera álitinn jafningi – ekki sem „afbrigði“ sem þarf að miskunna sig yfir
Viðurkenndur sérfræðingur í eigin þörfum og málefnum
Guðrún Pálmadóttir

7. Þátttaka og gildi, frh. Persónuleg og samfélagsleg ábyrgð
Ábyrgð á sjálfum sér og eigin örlögum
Ábyrgð á fjölskyldu sinni og nánasta félagslega umhverfi
Leggja eitthvað af mörkum til samfélagins
Hafa áhrif og veita öðrum stuðning
Hafa skuldbindingar
Starfa innan og/eða utan nánasta umhverfis
Gefa af sér til annarra – gera eitthvað fyrir aðra (ekki bara þiggja)
Félagsleg tengsl, vera meðtekinn og eiga aðild
Persónuleg og náin tengsl / Opinber og almenn tengsl
Gefa og þiggja – búa yfir reynslu sem vert er að deila
Eiga aðild að samfélagi bæði ófatlaðra og fatlaðra
Guðrún Pálmadóttir

8. „Þátttökuhjólið“
Þátttaka tekur á sig ýmsar myndir sem eru ólíkar eftir einstaklingum, aðstæðum þeirra (persónulegum og umhverfistengdum) og lífsskeiði.
Guðrún Pálmadóttir

10. Samantekt
Þátttaka er flókið og margbreytilegt fyrirbæri sem er samofin persónulegu og samfélagslegu gildismati
Engin uppskrift að eða viðmið um hvað þátttaka er
Fólk þarf að hafa frelsi til að skilgreina og útfæra þátttöku á sinn eigin og sérstaka hátt – það er engin uppskrift
Allir hafa rétt til að taka þátt og þurfa að taka ábyrgð á eigin þátttöku
Þátttaka er ekki skilgreind í formi ákveðinna athafna eða tíðni framkvæmda
Guðrún Pálmadóttir