1. استفاده از فناوری اطلاعات برای مزیت راهبردی
به نام خداوند بخشنده و مهربان
سیستم های اطلاعاتی مدیریت
استفاده از فناوری اطلاعات
برای مزیت راهبردی

2. مقدمه
هر سازمان برای بقا باید راهی برای ایجاد مزیت رقابتی پیدا کند. هرکدام از سیستم های اطلاعاتی می تواند برای ایجاد مزیت رقابتی در یک بنگاه به کار روند . فناوری اطلاعات می تواند پیاده سازی راهبرد را تسهیل کرده و منبع مزیت رقابتی شود .

3. مزیت رقابتی
بررسي تعاريف ارايه شده توسط صاحبنظران براي مزيت رقابتي نشان مي دهد كه تمركز اصلي مفهوم مزيت رقابتي بر داشتن برتري نسبت به رقبا در يك يا چند عامل از عوامل مورد نظر مشتري مي باشد.
مزيت رقابتي عامل يا تركيبي از عواملي است كه در يك محيط رقابتي سازمان را بسيار موفق تر از ساير سازمان ها مي نمايد و رقبا نمي توانند براحتي از آن تقليد كنند.

4. ابعاد مزيت رقابتي ابعاد مزیت رقابتی عبارتند از:
كيفيت: بتواند كاري را كه به خاطر آن طراحي شده است به خوبي انجام دهد.
كارايي: انجام درست کارها
نوآوري: هر راه نو و جديدي كه يك شركت بدان طريق عمل و يا کالاهايي را توليد نمايد .
پاسخگويي به مشتريان: پاسخگويي به مشتريان عبارتست از ارائه ارزش به مشتريان در قبال پول

5. مزیت رقابتی
به اعتقاد پورتر و ميلر انقلاب اطلاعات و اينترنت رقابت را از سه مسير حياتي تحت تأثير قرار مي دهد: ‐ تغيير ساختار صنعت و تغيير قوانين رقابت ‐ ايجاد مزيت رقابتي از طريق ارائه روش هاي جديد غلبه بر رقبا ‐ گسترش کسب و کارها، حتي از درون فعاليت هاي موجود شرکت ها

7. مدل پنج نیروی رقابتی پورتر

8. تاثیرگذاری اینترنت بر پنج نیروی رقابتی
1) تهدید تاز ه واردها
اینترنت سریعاً موانع سنتی ورود، مانند نیاز به نیروی فروش و فروشگاه یا دفتری برای فروش کالاها و خدمات را کاهش می دهد .
دسترسی به اینترنت، از همه نقاط جهان، رقبای نقاط دور دست را قادر می سازد که در بازار محلی رقابت کنند یا حتی یک رقیب غیرمستقیم، با شرکت به رقابت بپردازد.

9. تاثیرگذاری اینترنت بر پنج نیروی رقابتی
2) قدرت چانه زنی تامین کنندگان
از یک طرف، خریداران می توانند تأمین کنندگان جایگزین را یافته و قیمت ها را آسان تر مقایسه کنند و بدین ترتیب، قدرت چانه زنی تأمین کنندگان را کاهش دهند .
وقتی سازمان ها از اینترنت جهت یکپارچه ساختن زنجیرۀ تأمین خود استفاده کرده و به مبادلات دیجیتالی وارد می شوند، تأمین کنندگان با وابسته کردن مشتریان به خود و افزایش هزینه جابجایی قدرتمند می گردند.

10. تاثیرگذاری اینترنت بر پنج نیروی رقابتی
3) قدرت چانه زنی مشتریان (خریداران)
وب، دسترسی خریداران به اطلاعات مربوط به محصولات و تأمین کنندگان را به طور عمده ای افزایش می دهد؛ فناوری های اینترنت هزینه جابجایی را برای مشتریان کاهش داده و خریداران به راحتی می توانند از تأمین کنندگان فرعی نیز خرید کنند . این بدان معنی است که اینترنت چانه زنی مشتریان را به طور عمده ای افزایش می دهد.

11. تاثیرگذاری اینترنت بر پنج نیروی رقابتی
4) خطر محصولات یا خدمات جایگزین
صنایع مبتنی بر اطلاعات در این مورد، در معرض بیشترین خطر قرار دارند. هر صنعتی که در آن، اطلاعات دیجیتالی را جایگزین کالا (مانند موسیقی، کتاب و نرم افزار) می کند، باید اینترنت را به عنوان یک تهدید بداند.
اینترنت با بالابردن کارآیی در صنعت قدرت صنعت را برای رقابت با صنایع جایگزین افزایش می دهد.

12. تاثیرگذاری اینترنت بر پنج نیروی رقابتی
5) رقابت بین شرکت های موجود در صنعت
آشکار بودن برنامه های اینترنتی در وب باعث می شود سیستم های اختصاصی را نتوان به راحتی مخفی کرد. این امر تفاوت بین رقبا را کاهش می دهد.
در اکثر صنایع، گرایش به سمت اینترنت جهت کاهش نسبت هزینه های متغیر به هزینه های ثابت، باعث تخفیف در قیمت ها می شود و در عین حال، رقابت به قیمت بستگی پیدا می کند. هر دوی این نیروها، باعث رقابت و در نتیجه کاهش قیمت در یک صنعت می شوند.

13. نتیجه گیری پورتر
پورتر نتیجه می گیرد که تأثیر کلی اینترنت افزایش رقابت است که تأثیر منفی بر سود آوری دارد .
پورتر معتقد است تناقض عمده اینترنت این است که دقیقاً آنچه جزو منافع آن محسوب می شود، مانند در دسترس قرار دادن اطلاعات به طور گسترده، کاهش مشکلات خرید، بازاریابی و توزیع، آسان تر شدن شناخت بین کسب و کارها و مشتریان و انجام تراکنش بین آنها، کار را برای شرکت ها جهت تبدیل این منافع به سود، مشکل تر می سازد.

15. راهبرد های ایجاد مزیت رقابتی
راهبردهای متعددی برای ایجاد مزیت رقابتی وجود دارد که هفت مورد از مهم ترین آن ها به شرح زیر است: 1) راهبرد رهبری هزینه: کالاها یا خدمات را با کمترین هزینه در صنعت تولید کنید . 2) راهبرد ایجاد تمایز: محصولات و خدمات ی با ویژگی های متفاوت ایجاد کنید .

16. راهبرد های ایجاد مزیت رقابتی
3) راهبرد بازار هدف: بخش کوچکی از بازار (یک بازار هدف) را انتخاب کرده و در کیفیت، سرعت یا قیمت آن بازار، بهترین باشید . 4) راهبرد رشد : سهم بازار خود را افزایش دهید، مشتریان بیشتری به دست آورید، یا محصولات بیشتری بفروشید. 5) راهبرد اتحاد : با همکاران تجاری خود، در قالب شراکت، ائتلاف، مشارکت خاص یا شرکت مجازی، همکاری کنید .

17. راهبرد های ایجاد مزیت رقابتی
راهبرد نوآوری: محصولات و خدمات جدید را معرفی کنید، ویژگی های جدیدی را به محصولات و خدمات موجود اضافه کنید یا روش های جدیدی را برای تولید آنها ایجاد نمایید . راهبرد تمایز، محصولات و خدمات موجود را دگرگون می سازد تا محصولی خاص و متفاوت را به مشتری ارائه کند . نوآوری، آنقدر جدید و متفاوت است که ماهیت صنعت را عوض می کند . راهبرد ایجاد موانع برای ورود: برای ورود رقبا مانع ایجاد کنید . شرکت ها می توانند با ارائه محصولات ابتکاری یا استفاده از فناوری اطلاع ات برای عرضه خدمات استثنایی، موانعی را بر ورود تازه واردین ایجاد کنند .

18. کشف فرصت ها دلیل اصلی موفقیت مدیران وسازمان ها است، زیرا از فرصت ها نتایج سودمندی به دست می آید، در حالیکه که با حل مسائل، شرایط به حالت عادی بازمی گردد.
پیتر دراکر

19. مدل زنجیرۀ ارزش پورتر
یکی از مدل‌هایی که برای ارزیابی و تعیین حوزه‌های کسب و کار در سازمان‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد مدل زنجیره ارزش پورتر است. در این مدل حوزه‌های کاری مهم در بنگاه شناسایی و طبقه‌بندی می‌شوند. مطابق این مدل حوزه‌های کاری یک بنگاه به دو گروه حوزه‌های کاری فعالیت های اصلی و حوزه‌های کاری ماموریت‌های پشتیبانی تقسیم می‌شوند. هدف اولیه مدل زنجیرۀ ارزش، تحلیل عملیات داخلی یک شرکت به منظور افزایش کارایی، اثربخشی و رقابت پذیری است.

20. مدل زنجیرۀ ارزش پورتر

21. انطباق زنجیرۀ ارزش صنعت هواپیمایی روی زنجیرۀ ارزش پورتر

23. دیدگاه مبتنی بر منابع (Resource-Based view)
پارادایم غالب فهم چگونگی و چرایی کسب و حفظ مزیت رقابتی توسط بنگاه ها، دیدگاه مبتنی بر منابع است. دیدگاه مبتنی بر منابع معتقد است که بنگاه ها منابعی را در اختیار دارند که برخی از آنها به بنگاه توان به دست آوردن مزیت رقابتی را داده و برخی دیگر به آن امکان عملکردی عالی در بلند مدت را می دهد. به خاطر نقش کلیدی منابع در ایجاد و حفظ مزیت راهبردی، دیدگاه مبتنی بر منابع بنگاه بر درک ماهیت منابع و ارتباط آنها با عملکرد و رقابت پذیری تمرکز دارد.

24. مفهوم منابع
منابع از دارایی ها و قابلیت هایی تشکیل شده که برای درک و واکنش به فرصت ها یا تهدیدات بازار در دسترس و مفیدند. از جمله این منابع می توان به سرمایه های فیزیکی (مانند دارایی های مالی و فناوری)، سرمایه انسانی (مانند مهارت های مدیریتی ) و منابع مختلف سازمانی (مانند شهرت، فرهنگ ) اشاره کرد.

25. مفهوم قابلیت
قابلیت بنگاه عبارت است از ظرفیت آن برای بکار گیری منابع ارزشمند.
قابلیت ها شامل توانمندی هایی چون قابل اعتماد بودن، انعطاف پذیری سازمانی، واکنش سریع به روندهای جدید مشتریان و ... است. قابلیت ها مختص بنگاه ها هستند و در طول زمان توسعه می یابند.

26. ویژگی های کلیدی منابعی که مزیت رقابتی ایجاد می کنند

27. منابع و قابلیت سیستم های اطلاعات

28. سطوح برنامه ریزی فناوری اطلاعات
برنامه راهبردی فناوری اطلاعات: مسیرهای کلی نیازمندی های زیرساخت و منابع را برای فعالیت های فناوری اطلاعات در 5 تا 10 سال آینده ترسیم می نماید. برنامه فناوری اطلاعات میان مدت: این برنامه سبد نرم افزار های کاربردی را مشخص می کند که فهرستی از پروژه های اصلی تأیید شده سیستم های اطلاعات می باشد که با برنامه بلند مدت هماهنگ هستند . نقشۀ تاکتیکی: شامل زمان بندی و بودجۀ پروژه ها و فعالیت های سال جاری است .

29. مدل چهار مرحله ای برنامه ریزی فناوری اطلاعات
از دیدگاه وترب برنامه ریزی فناوری اطلاعات شامل 4 مرحله می باشد: 1) برنامه ریزی راهبردی فناوری اطلاعات 2) تحلیل نیازمند ی های اطلاعاتی 3) تخصیص منابع 4) برنامه ریزی پروژه

30. گام اول: برنامه ریزی راهبردی فناوری اطلاعات
از یک سو، این مرحله منجر به شناسایی سبد نرم افزارهای کاربردی می شود که به سازمان کمک می کنند تا اهداف کاری خود را در یک محیط مناسب محقق سازند. از سوی دیگر، برنامه ریزی راهبردی فناوری اطلاعات به فرایند جستجو برای برنامه های "سیستم های اطلاعات راهبردی" اشاره می کند. این برنامه ها سازمان را قادر می سازند به مزیت رقابتی دست یافته و فقط به حفظ موقعیت خود بسنده نکند .
خروجی فرایند برنامه ریزی راهبردی فناوری اطلاعات می تواند شامل این موارد باشد:
منشور جدید یا بازنگری شده ای برای فناوری اطلاعات و ارزیابی وضعیت دپارتمان سیستم های اطلاعات، ارزیابی دقیق اهداف راهبردی و جهت گیری های سازمان، بیانیه ، اهداف، راهبرد ها و سیاست های لازم برای فعالیت های فناوری اطلاعات.

31. همتراز ساختن فناوری اطلاعات با سازمان
همتراز ساختن فناوری اطلاعات با سازمان دو رو دارد . 1) همترازسازی راهبرد، ساختار، فناوری و فرایندهای کارکردی سیستم های اطلاعات با موارد مشابه در واحدهای کسب و کار است. 2) شامل همترازسازی راهبرد سیستم های اطلاعاتی با راهبرد سازمانی است.

32. همتراز ساختن فناوری اطلاعات با سازمان

33. گام دوم: تحلیل نیازمندی های اطلاعاتی
در این مرحله نیازهای اطلاعاتی کاربران و نحوۀ ارتباط این اطلاعات با کار آنها تحلیل و بررسی می شود. هدف این مرحله تضمین این امر است که سیستم های گوناگون اطلاعات، پایگاه های داده و شبکه ها می توانند برای پشتیبانی از نیازهایی که در مرحلۀ اول تعریف شده اند با هم یکپارچه و هماهنگ شوند.
نتایج حاصل از تحلیل نیازمندی ها سه لایه است :
شناسایی طبقات اطلاعات با بازده بالا، ارائه مبنایی برای معماری فناوری اطلاعات و هدایت تخصیص منابع

34. گام سوم: تخصیص منابع
این مرحله، چارچوبی برای تدارکات فناوری و نیروی کار پدید می آورد و منابع مالی مورد نیاز برای ارائه سطوح خدمات مناسب به کاربران را مشخص می کند. عامل مهم در تخصیص منابع، راهبرد برو ن سپاری است. هرچه میزان برون سپاری بیشتر باشد، سرمایه گذاری کلان و منابع داخلی کمتری نیاز خواهد بود.

35. گام چهارم: برنامه ریزی پروژه
در این مرحله، چارچوبی کلی که در آن برنامه های کاربردی خاص ، قابل برنامه ریزی، زمان بندی و کنترل هستند، ارائه می گردد . این مرحله به راهبرد های برون سپاری نیز بستگی دارد . هرچه سازمانی بیشتر برون سپاری نماید، مدیریت و کنترل فروشندگان نیز باید بیشتر در برنامه ریزی پروژه منظور گردد.

36. من‌الله التوفيق