1. بسم الله الرحمن الرحیم

2. دانشگاه علامه طباطبائی
ماهیت و آثار نقض احتمالی قرارداد اقساطی در کنوانسیون بیع بین المللی کالا 1980 وین و حقوق ایران
استاد : آقای دکتر فیضی
دانشجو : سید مهرزاد سرمد
دوره دکتری حقوق خصوصی
ترم

3. ماهیت ( شناخت صورت مساله بر اساس تحلیل واژه ها و مفاهیم ) : قرارداد : قرارداد باید کامل باشد، از نظر : - کنوانسیون : بیع، کالا، بین المللی( با رعایت رزروها مثل کتبی بودن – فرانسه ) ( مواد 1 تا 4، 6، 8، 9، 11 تا 13 و 14 تا 24 کنوانسیون ) - حقوق های داخلی : ( ملی خریدار، فروشنده، محل عقد، محل تجارت طرفین ) ( اهلیت، مشروعیت، صحت و نفوذ، نقل مالکیت ومواد 4 و 15 و 18 کنوانسیون و )

4. اقساط :
- ( بلک لا ) : هر نوع توافقی که متضمن اجرا یا پرداخت در فواصل زمانی مختلف باشد.
- ( یو اس لیــگال ) : توافقی که درآن پرداخت پول، تحویل کالا یا انجام خدمات معمولا باید در مواعد متفاوت یا بر اساس موارد و اتفاقات خاص انجام شود.
- ( جعفری لنگرودی - ترمینولوژی حقوق ) : قسط قسمتی از دین است که در فواصل معین (مساوی یا نا مساوی) به داین یا قائم مقام او پرداخت می شود.
- ( محمد حسین احمدی - سایت پژوشکده باقرالعلوم ) : منظور از بیع اقساطی آن است که درآن ثمن تقسیط و در چند نوبت پرداخت میگردد.
تفاوت ها :
- ثــمن یا کالا، موارد و اتفاقات خاص ( درخواست و نیاز مشتری )
- ایـــــــران : فقط پرداخت ثــمن، مواعد معین

5. انواع اقساط پذیرفته شده در کنوانسیون :
- اقساط نسبت به تحویل کالا ( ماده 73 )
اقساط نسبت به پرداخت پول ( قواعد عام )
- اقساط نسبت به هردو

6. هر دو می توانند اقساطی باشند.
قرارداد تجزیه پذیر :
- قراردادی که اجزای قرارداد مستقل از یکدیگر قابل اجرا هستند . ( جویباری )
مثال : اجزای پودر شوینده یعنی بسته های یکسان در تعداد فراوان
- خیار تبعض صفقه
- قرارداد یکپارچه :
- اجزای قرارداد هر کدام جزئی از یک کل هستند که بدون هم قابلیت استفاده برای منظور قرارداد را ندارند.
مثال : یک کارخانه، اجزای یک فرمولاسیون
هر دو می توانند اقساطی باشند.

7. نقض : انجام ندادن یک یا بخشی یا تمامی تعهدات قراردادی یا عرف رایج صنفی یا رویه معمول فی ما بین ( صدر ماده 45 ک ).
تقسیم بندی نقض :
1 – شکلی ( بسته بندی، اینکوترمز و )، ماهوی ( مشخصات فنی و )
2 – سبب ( عامل ) : فروشنده، خریدار، قوه قاهره
3 – زمان بررسی : رخ داده، در آینده
4 – تاثیر : اساسی، غیر اساسی
5 – قابل پیش بینی، غیر قابل پیش بینی

8. 1 – شکلی و ماهوی : - درکنوانسیون تعهدات شکلی و ماهوی هردو مورد نظرند
1 – شکلی و ماهوی : - درکنوانسیون تعهدات شکلی و ماهوی هردو مورد نظرند . - کنوانسیون به تاثیر نقض توجه اساسی دارد. - حقوق ایران به خود نقض و موارد خاص ( خیارات ) دارد.

9. 2 – سبب ( عامل ) : فروشنده : خریدار :
- انجام ندادن هریک از تعهدات طرفین به موجب کنوانسیون ویا قرارداد یا رویه معمول طرفین یا عرف صنفی نقض محسوب است ( صدر ماده 45 ک ).
- کنوانسیون تکمیلی است و می توان به تعهدات کاست یا افزود .
فروشنده :
تعهدات ( ماده 30 ک ) : تسلیم کالا، تسلیم مدارک، انتقال مالکیت ( مواد 31تا 44 ک )
خریدار :
تعهدات ( ماده 53 ک ) : پرداخت پول و قبض کالا ( مواد 55 تا 60 ک )
- قوه قاهره : سبب هم باشد باید طرفین از آثار مخرب آن بکاهند ( مواد 86 تا 88 و اصل حسن نیت ماده 7 ) و لذا قصور طرفین نقض شمرده میشود.

10. 3 – نسبت به زمان بررسی :
- رخ داده ( مواد عام )
- در آینده رخ خواهد داد : قطعا (اعلام طرف یا ورشکستگی او)، یا
احتمالا ( به کمک قراین علم آور نوعی تجاری و صنف مربوطه، در شرایط موجود ( بند های 2 و 3 ماده 73 ) )
ملهم از کامن لا و انگلیس ( صفایی و دیگران ص 224 و 225 )

11. در ایران نقض احتمالی پذیرفته و موثر نیست.
نقض احتمالی در حقوق ایران :
برای نقض در آینده :
1 - مواد 380 قانون مدنی برای مشتری مفلّس ( متروک با قوانین اعسار و ورشکستگی قانون تجارت )
2 - ورشکستگی تاجر ( مواد 530 تا 534 قانون تجارت )
در هر دو مورد بالا :
اولا : نقض در آینده قطعی است نه احتمالی،
ثانیا : صرفا مربوط به مشتری و پرداخت ثمن است.
در ایران نقض احتمالی پذیرفته و موثر نیست.

12. 4 – از جهت تاثیر : - غیر اساسی : غیر از موارد بالا.
- اساسی ( ماده 25 ک) : خسارت آنچنان مهم به طرف وارد آورد که او را از مقصود قرارداد محروم کند ( و قابل پیش بینی باشد و به ارکان قرارداد لطمه بزند - جویباری ).
- خسارت تفسیر موسع دارد.
- طبق ماده 6 ک افزودن یا کاستن به شروط و موارد نقض اساسی ممکن است.
- غیر اساسی : غیر از موارد بالا.
- کنوانسیون بیشتر به آثار نقض اهمیت می دهد.
- ایران : تفکیک بین اساسی و غیر اساسی نداریم ( فقط در باره غبن، تسامح عرفی ملاک است) ، بیشتر به خود نقض تعهد اهمیت میدهد ( جویباری ) .

13. 5 – از جهت قابلیت پیش بینی :
- قابل پیش بینی ( ماده 74 ): مهم است .
- معیارهای پیش بینی و حداکثر خسارت : پول باشد، در زمان انعقاد قابل پیش بینی باشد، براساس واقعیات موجود ویا بیان شده باشد، عرفی و صنفی باشد.
- غیر قابل پیش بینی : منشاء اثر نیستند.

14. خلاصه تبیین ماهیت اجزای صورت مساله : - قرارداد ( سالم و نافذ با معیارهای کنوانسیون و قوانین ملی ) - تحویل کالا ویا پول به دفعات ( اقساط ) - نقض( اساسی ویا غیر اساسی، قابل پیش بینی ویا تصریحی ) - از سوی طرفین - در آینده ( احتمالی )

15. آثار ( نقض احتمالی ) : 1 - اختیارات مشترک برای طرفین
2- اختیارات خاص برای فقط یک طرف
3 – آثار بر قرارداد

16. الف - اختیارات مشترک :
1- تعلیق در اجرا ( حق حبس ) : بندهای 1 و 3 از ماده 71 ک.
- مشترک بین اقساطی و غیر آن
2- ابطال کل قرارداد قبل از اجرا : بندهای 1 و 2 از ماده 72 ک.
- بند 3 ماده 72 مبتنی بر قطع است نه احتمال !
3 – ابطال قسط های آتی : بند 2 ماده 73
- بند 1 ماده 73 مبتنی بر نقض رخ داده است و نه احتمالی

17. ب – اختیارات یک طرفه ( خاص ) :
1 – ویژه بایع (بند 2 ماده 71 ) : جلو گیری از تسلیم کالای ارسال شده
- حق حبس مواد 377 و 380 قانون مدنی و مواد 530تا 534 قانون تجارت ایران
2 – ویژه خریدار ( بند 3 از ماده 73 ) : ابطال اقساط قبلی ( کل قرارداد )
- به شرط یک پارچه بودن موضوع قرارداد

18. ج - آثار بر قرارداد : - در قراردادها اصل بر نفوذ و لزوم است و رعایت حسن نیت - جز در مورد ابطال (کتبی - ماده 26 ) قرارداد باقی است. - قرارداد در مدت تعلیق در اجرا ( حق حبس ) و مهلت اضافی مستعد فسخ است. - ضمانت های جبران خسارات ( بجز مهلت اضافی ) همواره باقی است.

19. نتیجه گیری : در کنوانسیون اقساط در هر سه معنی پول، کالا، پذیرفته است ( در ایران فقط ثمن ). در باره تحویل کالا به اقساط ماده خاص 73 وجود دارد . - نقض احتمالی در کنوانسیون مورد قبول و منشاء اثر است ( در ایران نیست ). ضمانت اجرای نقض احتمالی از تعلیق آغاز و تا ابطال قسط، ابطال نسبت به آتی و ابطال کل قرارداد ( و همواره جبران خسارات ) ادامه می یابد. - در ایران فقط برای : در آینده با قطعیت نقض، با حق حبس، موادی از قانون تجارت و خیار تبعض صفقه برای قراردادهای قابل تجزیه ضمانت اجرا ممکن است. - پیشنهاد : ایران برای پیوستن به کنوانسیون، مواد 71 تا 73 را دست کم در حالتی که هردو تاجر طرف قرارداد بین المللی ایرانی باشند، رزرو کند.

20. منابع :
1 – صفایی، دکتر سید حسین و دیگران، حقوق بیع بین المللی، نشر دانشگاه تهران، چاپ سوم 1390
2 - میرزا نژاد جویباری، دکتر اکبر، بحثی پیرامون نقض اساسی قرارداد در کنوانسیون 1980،
3 - میرزا نژاد جویباری، دکتر اکبر، فسخ جزیی یا تجزیه قرارداد در کنوانسیون 1980 و حقوق ایران – مجله حقوقی نشریه دفتر خدمات حقوقی بین المللی جمهوری اسلامی ایران – شماره 29 – پاییز 1382
4 – حیاتی ، دکتر علی عباس، آثار فسخ در کنوانسیون بیع بین المللی کالا و حقوق مدنی ایران، مصر و فرانسه-
5 – قربانوند، دکتر محمد باقر، حق حبس یا تعلیق قرارداد در کنوانسیون 1980 با مطالعه تطبیقی در حقوق ایران- نشر همایش جهانی شدن حقوق و چالشهای آن
6 – ابهری ، دکتر حمید و کاویار، دکتر حسین- نظریه تقلیل خسارت در کنوانسیون 1980و حقوق ایران- دو فصلنامه علمی پژوهشی دانش حقوق مدنی، سال دوم، شماره اول، بهار و تابستان 1392
7 – باریکلو، دکتر علیرضا و خزایی، دکتر سیدعلی، اصل حسن نیت و پیامدهای آن در دوره پیش قرارداد – مجله حقوقی دادگستری، سال 75/ شماره 76/ زمستان 1390/ صص 53 تا 88
8 – رفیعی دکتر محمتقی و حسینی، منصوره، بررسی تطبیقی ضمانتهای اجرایی نقض قابل پیش بینی قراراداد در کنوانسیون بیع بین المللی کالا ، اصول قرارادادهای تجاری بین المللی و حقوق ایران- مجله مطالعات تطبیقی، دوره 3، شماره 2، پاییز و زمستان 1391، صص 41 تا 64
9 – احمدی، محمد حسین- بیع اقساطی – سایت پژوهشکده باقر العلوم
10- Honnold, John,o- Uniform law for Hnternational sales under the 1980 U.N. convention – 3rd edition, 1999
11 – Bullack, amy, Instalment contracts, casenotes,, Atg underwriters bulletin.
12 – Model contracts for small firms, legal guidence for doing international business, International Trade Center, Export impact for good, August 2010

21. پرسش، نقد و پیشنهاد

22. خدا نگهدار