1. Ano ka importante ang tubig…
…sa HUMAY
flicker.com
…sa IMO?
aavaascom
Makig esturya sa mga partisipante kun ano ka importante sang tubig sa ila? Sa Humay

2. PAGDUMALA SANG TUBIG
Key Check 6: Nalikawan ang sobra ukon kulang sa tubig nga makaapekto sa pagtubo kag patubas
Una nga bahin: Pag-intiende sang PalayCheck System

3. TUBIG: importansya sini
Gabulig sa humay nga magamit sang maayo ang nutrihente sa duta
May inpluwensya sa obra sa talamnan
Makabulig tapna sang hilamon
Ang bastante nga tubig isa sa pinaka importante nga butang sa madamo kag dikalidad nga pinasi. Tungod sa tubig, ginabuligan sini nga magamit sang tanom ang nutrihente sa duta- ginatunaw sini ang mga organic kag inorganic agod makalab-ot sa bilog nga lawas sang tanom; kag ginatapna sini ang hilamon indi sa kadalumon kundi sa insakto nga pagdumala. Sa katapusan, apektado sini ang ulobrahon kapin pa ang pagpreparar sang duta.
Ginatunaw sini ang nutrihente – Nagakatunaw sa tubig ang nutrihente kag dinadala sa punta sang gamot paagi sa mass-flow ukon diffusion. Ang kadamuon sang nutrihente nga malab-ot sang gamot naga depende sa pagdalagan sang tubig ukon sa kadamu-on sang ginsuyop sang tanom. Naga serbe man ini nga reactant kag reagent sa physico-chemical reactions sa duta. Ginapalakat man sini ang temperatura sang duta.

4. ANO ANG GINAHIMO SINI SA DUTA ANO ANG GINAHIMO SINI SA TANOM
TUBIG: ang iya papel
ANO ANG GINAHIMO SINI SA DUTA
ANO ANG GINAHIMO SINI SA TANOM
Gadala sang “pagkaon” (i.e. gamiton sa photosynthates & nutrihena sa duta)
Gapalakat sang temperatura
Gapatigayon sang physico-chemical nga proseso & pagbayluhanay sang gas
Gatunaw sang nutrihena
Gapalakat sang temperatura
Gapatigayon sang
ulobrahon & biological nga proseso
Ang bastante nga tubig isa sa pinaka importante nga butang sa madamo kag dikalidad nga pinasi. Tungod sa tubig, ginabuligan sini nga magamit sg tanom ang nutrihente sa duta- ginatunaw sin ang mga organic kag inorganic agod makalab-ot sa bilog nga lawas sg tanom; kag ginatapna sini ang hilamon indi sa kadalumon kundi sa insakto nga pagdumala. Sa katapusan, apektado sini ang ulobrahon kapin pa ang pagpreparar sg duta.
Ginatunaw sini ang nutrihente – Nagakatunaw sa tubig ang nutrihente kag dinadala sa punta sg gamot paagi sa mass-flow ukon diffusion. Ang kadamuon sg nutrihente nga malab-ot sg gamot naga depende sa pagdalagan sg tubig ukon sa kadamu-on sg ginsuyop sg tanom. Naga serbe man ini nga reactant kag reagent sa physico-chemical reactions sa duta. Ginapalakat man sini ang temperatura sg duta.

5. Pagpalakat sang temperatura Pagsuyop sang nutrihente Pagsuyop sang CO2
Ang bastante nga tubig isa sa pinaka importante nga butang sa madamo kag dikalidad nga pinasi. Tungod sa tubig, ginabuligan sini nga magamit sang tanom ang nutrihente sa duta- ginatunaw sin ang mga organic kag inorganic agod makalab-ot sa bilog nga lawas sang tanom; kag ginatapna sini ang hilamon indi sa kadalumon kundi sa insakto nga pagdumala. Sa katapusan, apektado sini ang ulobrahon kapin pa ang pagpreparar sang duta.
Ginatunaw sini ang nutrihente – Nagakatunaw sa tubig ang nutrihente kag dinadala sa punta sang gamot paagi sa mass-flow ukon diffusion. Ang kadamuon sang nutrihente nga malab-ot sang gamot naga depende sa pagdalagan sang tubig ukon sa kadamu-on sang ginsuyop sang tanom. Naga serbe man ini nga reactant kag reagent sa physico-chemical reactions sa duta. Ginapalakat man sini ang temperatura sang duta.

6. TUBIG: isyu & talalupangdon
Ang masami nga pamaagi sang mangunguma nagapakita nga magasto sa tubig: i) Abre ang mga buhangan kun gapahuway ang duta ii) Wala sang skedyol/giya sa pagpatubig? iii) Ginapalumpat sa kahon ang pagpatubig. iv) Padayon nga may tubig ang talamnan.

7. TUBIG: isyu & talalupangdon
“Indi parehas” nga pagtupa/sugod sang tig-ulan kada lain nga lugar
- Malawig ang tig-ilinit sa iban nga lugar, ang iban may supesyente/tuman nga ulan.
Magasto nga pagtukod sang irigasyon
Damo ang kinahanglan nga tubig sa pagprodukto sang humay
Mga litro sang tubig  1 kg sang humay
PERO, kun maayo ang pagdumala, ang isa ka metro nagakinanlan lang sang 2,000 litro sang tubig agod makaprodukto sang 1kg nga humay

8. TUBIG: isyu & talalupangdon
Sa 2025, ginabana-banta nga M ha sang irigado nga talamnan sa bilog kalibutan ang kulangon sang tubig.

9. TUBIG supesyente ang kadamuon
KEY CHECK 6: Nalikawan ang sobra ukon
kulang sa tubig nga makaapekto sa pagtubo kag patubas
An adequate water supply is one of the most important factors to produce high and quality grain yield. With water, it helps rice to use soil nutrient efficiently-that is it acts as a solvent for organic and inorgnaic solutes and gases facilitating their translocation within the plant; and also Water controls weed growth not by the large amount applied but through proper management. lastly, water greatly affect farm operations especially during land preparation.
Water dissolve nutrients- Soil nutrients are dissolve into solution (water) and transported to roots surfaces by mass-flow or diffusion. The amount of nutrients reaching the root is dependent on the rate of water flow or the plants water consumption. Water also serve as reactant and reagent in physico-chemical reactions in the soil. Regulates temperature in the soil.

10. BENIPISYO sang Key Check 6
Makabulig sa maayo nga pagtubo
Makapaayo sa pagtubo kag paglambo sang tanom
Makapaayo sa pagsuyop sang nutrihente tungod ginapatuhaw sini ang iban nga nutrihente & ginapanubo ang pagtahos

11. BENIPISYO sang Key Check 6
Nagabulig sa pagtapna sang hilamon
Maayo nga pagtapna sang kohol
Ginapahagan-hagan ang pagkahapay
Nagapagamay sang gasto sa patubig (bomba)
An adequate water supply is one of the most important factors to produce high and quality grain yield. With water, it helps rice to use soil nutrient efficiently-that is it acts as a solvent for organic and inorgnaic solutes and gases facilitating their translocation within the plant; and also Water controls weed growth not by the large amount applied but through proper management. lastly, water greatly affect farm operations especially during land preparation.
Water dissolve nutrients- Soil nutrients are dissolve into solution (water) and transported to roots surfaces by mass-flow or diffusion. The amount of nutrients reaching the root is dependent on the rate of water flow or the plants water consumption. Water also serve as reactant and reagent in physico-chemical reactions in the soil. Regulates temperature in the soil.

12. Sobra ang tubig kun 5 sentimetro (sm) kadalumon sa 7 adlaw o sobra pa.
PAGTAKOS sang Key Check 6
Sa panahon nga linghod pa ang humay
Wala sang simtomas nga nasobrahan sa tubig
i. Dyutay gipi kag kitid ang dahon
ii. <10 gipi kada tisok
iii. Ang kolor sang gamot dapat pula-pula ukon medyo kake
Sobra ang tubig kun 5 sentimetro (sm) kadalumon sa 7 adlaw o sobra pa.

13. PAGTAKOS sang Key Check 6
Sa panahon nga linghod pa ang humay
Wala sang simtomas nga kulang sa tubig
i. Galukot ang dahon
Laya ang punta sang dahon
Paglitik sang duta (>3 adlaw)
Ari-ari ang humay

14. PAGTAKOS sang Key Check 6
Sa pagpanamkon kag pag-unod sang pasi
Wala sang simtomas nga kulang sa tubig
Paglukot sang dahon
Laya ang punta sang
dahon
Nag-ung-ong ang uhay
Upahon

15. Ginarekomendar sang PalayCheck…
May 3-5 sm kada patubig halin pagpanggipi hasta 2 semana antis magpaani
Magpahubas 1-2 antis magpaani
Sa balas-balason nga duta, magpahubas 1 semana antis magpaani
Sa pino nga duta, magpahubas 2 semana antis magpaani

16. INPUT OUTPUT OUTCOME Likawan ang halit sang tubig Dako tubas
Tadlong kahon
Tapan nga talamnan
Kadamuon kag kadalumon sang pagpatubig
Kalog
Likawan ang halit sang tubig
Dako tubas
Maayo kalidad nga pasi

17. CREDITS
Instructional presentation designer: Dr. Karen Eloisa Barroga
Sources & reviewers of technical content:
Mr. Jovino de Dios; Dr. Romeo Cabangon, IRRI; Ms. Elsa Manango & Ms. Teresita Sandoval, BSWM
Note:
Adapted from a powerpoint presentation developed by: Mr. Jovino de Dios
For more information, visit:
You may use, remix, tweak, & build upon this presentation non-commercially. However, always use with acknowledgment. Unless otherwise stated, the names listed are PhilRice staffers.
Produced in 2011
Text: