1. Osteoporosis کار گاه کشوری سلامت سالمندان کاشان ف.محمدی
دانشیار دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی

2. استخوان استخوان یکی از بزرگ ترین اعضای بدن است .
این بافت زنده قادر به تغییر ساختارخود در نتیجه فشارهای موجود است
.این بافت در طول زندگی نه ثابت می ماند ونه بدون تغییر،بلکه کاملا فعال بوده و دائما تغییر می کند حتی در سنین پیری .
این عضو دارای رگهای خونی ،سلولهای زنده و اعصاب است و در صورتی که فعالیتی نداشته باشد یا فشاری بر آن وارد نشود ،مانند فلج اندامها تحلیل می رو د و ضعیف و شکننده می شود.

3. استخوان بندی به طور کلی وظایف زیر را در بدن انسان به عهده دارد: 1-استوار نگاه داشتن بدن و شکل دادن به آن 2- محافظت (protection) از اعضای درونی بدن مانند قلب ، ریه وغیره 3-تامین حرکت بدن (movement) 4-ذخیره مواد معدنی (Mineral reservoir) کلسیم و فسفر وتولید سلولهای خونی
وظایف اسکلت

4. عوامل موثر بر تشکیل توده استخوان
سن: (تا 25 سالگی توده استخوانی تشکیل میشود)
جنس: هورمون های جنسی در مردان (آندروژن) ودر زنان (استروژن )در مرحله بلوغ، رشد سریع اسکلت را سبب می شوند.
هورمونها : رشد ،کلسی تونین ، پاراتورمون و...
نژاد
تغذیه
فعالیت فیزیکی (ورزش کافی-پیاده روی-...)

5. پوکی استخوان (استئوپوروز)
بیماری است که درآن توده استخوان کاهش می یابد در نتیجه شکنندگی آن افزایش یافته و خطر شکستگی زیاد می گردد.
این بیماری در مردان ودر زنان دیده می شود ولی در زنان شایعتر است
برای جلوگیری از شکستگی باید توده استخوانی را افزایش داده،از افتادن ها جلوگیری کرد وتوده عضلانی اسکلت را تقویت کرد.

6. Defining Osteoporosis
“systemic skeletal disease characterized by low bone mass and microarchitectural deterioration of bone tissue, leading to enhanced bone fragility and a consequent increase in fracture risk”
True Definition: bone with lower density and higher fracture risk
WHO: utilizes Bone Mineral Density as definition (T score <-2.5); surrogate marker
Defining Osteoporosis
f.mohammadi

7. Osteoporosis
Osteoporosis is a disorder of bone metabolism in which there is a reduction of total bone mass, making bones abnormally prone to fracture.
It affects one fourth of all older adults, and the greatest incidence occurs among white females between the ages of 50 and 70 years.
Predisposing Factors:
1. Postmenopausal status.
2. Long-term corticosteroid use.
3. Prolonged immobilization.
4. Nutritional deficiency.
f.mohammadi

8. Osteoporosis Normal Bone Osteoporotic Bone
On the left is an illustration of normal, healthy bone, and on the right, osteoporotic bone. You can see the difference in bone density clearly.
Normal Bone
Osteoporotic Bone
f.mohammadi

9. نشانه ها شكستگي استخوانها ( اولين نشانه اين بيماري ) درد پشت كمر
خميده شدن پشت
درد استخوانی و کاهش قدرت عضلات

10. f.mohammadi

11. سازمان بهداشت جهانی پوکی استخوان را اپیدمی خاموش قرن نامیده
شایع ترین بیماری متابولیک استخوان است
20 اکتبر روز جهانی پوکی استخوان است

12. تشخیص پوکی استخوان
رادیو گرافی
بیوپسی از استخوان
استفاده از علائم آزمایشگاهی ماننداندازه گیری میزان کلسیم ،فسفر و آلکالین فسفاتاز طبیعی
سنجش تراکم معدنی استخوان یا دانسیتومتری(BMD)

13. Bone Densitometry
Bone densitometry is a safe, painless x-ray technique that compares bone density to the peak bone density that someone of your same sex and ethnicity should have reached at about age when it is at its highest.
Bone densitometry allows your doctor to:
Detect a potential problem before fracture occurs,
Predict chances of future fractures and
Determine your rate of bone loss.
All of these factors can then be weighed to determine a course of treatment.
f.mohammadi

14. Bone Density Scan At A Glance
40% of postmenopausal women in the U.S. have osteopenia (low bone density). An additional 7% have osteoporosis.
In 1995, osteoporosis-related fractures were associated with over 400,000 hospitalizations, stressing the importance of early detection and appropriate prescription therapy.
Bone mineral density (BMD) estimates the true mass of bone.
BMD analysis is recommended for women between ages 50 and 65 with risk factors for osteoporosis and for all women over the age of 65. In addition, men and women taking certain medications or having certain diseases should discuss testing with their doctor.
By measuring BMD, it is possible to predict fracture risk in the same manner that measuring blood pressure can help predict the risk of stroke.
DEXA is quick, painless and the preferred method to measure BMD.
Osteoporosis has many available prescription and nonprescription treatment options once the diagnosis is made.
f.mohammadi

15. f.mohammadi

16. Bone Densitometry Anyone with a fragility fracture
All women age 65 and older
Postmenopausal younger than 65 with risk factors
Men over 50 with risk factors
Who should have bone densitometry testing?
Anyone with a fragility fracture.
All women age 65 and older.
Post-menopausal women younger than 65 who have other risk factors, and
Men over the age of 50 with risk factors.
f.mohammadi

17. How to interpret the BMD
T score: standard deviation of the BMD from the average sex matched 35-year-old
Z score: less used; standard deviation score compared to age matched controls
WHO: Osteoporosis: Normal is a T-score of -1.0 or higher
Osteopenia is defined as between -1.0 and -2.5
Osteoporosis is defined as -2.5 or lower,
For every 1 decrease in T score, double risk of fracture
1 SD decrease in BMD = 14 year increase in age for predicting hip fracture risk
Regardless of BMD, patients with prior osteoporotic fracture have up to 5 times risk of future fracture!
How to interpret the BMD
f.mohammadi

18. میزان توده استخوان به چه عواملی بستگی دارد
توده استخوان در یک فرد مسن بستگی به میزان جذب استخوان
ومیزان توده استخوانی در دهه سوم زندگی دارد زیرا حداکثر توده استخوانی در هر فرد در این دهه می باشد واین شرایط بستگی به عوامل زیر دارد.
1- ژنتیکی
2-تغذیه
3- هورمون ها
4- فعالیت فیزیکی
5- روش زندگی
6- داروها
7- بیماریها

19. عوامل محیطی موثر در استخوان سازی
اشعه خورشید (تشکیل ویتامین D)
مقدار مناسب عنصر فلوئور در آب آشامیدنی
فعالیت بدنی مناسب (کم بودن فعالیت بدنی تحلیل رفتن استخوانهارا سریع می کند)
عوامل محیطی موثر در استخوان سازی

20. Background The problem Osteoporosis is common
Over 50% of women and 30-45% of men over age 50 have osteopenia/osteoporosis
White woman over age 50: 50 % lifetime risk of osteoporotic fracture, 25% risk vertebral fracture, 15% risk of hip fracture
Man over age 60 has 25% risk osteoporotic fracture
70% over age 80 have osteoporosis
Background
f.mohammadi

21. رابطه شکستگی استخوان با افزایش دانسیتومتری
Relative Risk
for Fracture
Bone Density (T-score)

22. کاهش استخوان در بزرگسالان
در حدود سنین40-35 سالگی ازدست دادن توده استخوانی بتدریج شروع میشود.
سالانه کمترازنیم درصدازتوده استخوان کم می شود که این مقداربه دلیل افزایش سن یا کاهش فشار وارده بر توده استخوانبدی در نتیجه کاهش فعالیت های بدنی است
در سنین یائسگی در زنان ازدست رفتن توده استخوانی به مدت پنچ تا ده سال تسریع می شود وبعد ازآن مشابه مردان ادامه می یابد

23. زمان کاهش استخوان در بزرگسالان
زنان کمی پیش از یائسگی
مردان در دهه پنچم زندگی
زمانی که زنان کاملا یائسه می شوند ،میزان از دست رفتن استخوان چند بار سریع تر می شود .در طی پنج تا ده سال اول پس از یائسگی استخوان اسفنجی سریع تر از استخوان متراکم از دست می رود بطوری که میزان کاهش سالانه
آنها 2%تا4% درصداست.
در طی ده سال یک زن می تواند 10تا 15در صد از استخوان متراکم و 25 تا 30 درصد استخوان اسفنجی خود رااز دست بدهد
زمان کاهش استخوان در بزرگسالان

24. چرا در زنان شایع تر است؟ یائسگی
زنان معمولا زندگی خود رابا توده استخوانی کمتری آغاز می کنند.
یائسگی
از هر سه زن بالای 50 سال یک نفر و از هر پنج مرد نیز یک نفربه استئوپروز مبتلا می شوند.

25. علل مهم پوکی استخوان نداشتن اطلاعات کافی میزان پائین هورمون های جنسی
علل مهم پوکی استخوان
نداشتن اطلاعات کافی
میزان پائین هورمون های جنسی
مصرف بیش ازحد مشروبات الکلی
استفاده بیش از حد از کورتون(نوعی از داروها)
بسیاری از بیماریهاوداروها می توانند سبب پوکی استخوان شوند سن
سیگار
یائسگی
کلسیم ناکافی در رژیم غذایی
پرکاری غده تیروئید
سندرم های سو تغذیه
التهاب کبد ، یرقان
بعضی از سرطان ها مانند سرطان خون
داروهایی مانند : کورتون ،ضد تشنج ، هپارین وداروهای اسید معده
بیماری های ریوی
ورود بعضی از عناصر مانند سرب که می توانند در بدن جانشین کلسیم شوند.
وراثت
کمبود هورمون رشد
آرتروز
شیمی درمانی
استرس

26. یپشگیری بهتر از درمان درمان قطعی ندارد
می توان روند پوک شدن را کند یا متوقف کرد.

27. عوامل مرتبط با نحوه زندگی
رژیم غذایی مناسب
مصرف ویتامین ها
تمرینات ورزشی
عوامل مرتبط با نحوه زندگی

28. f.mohammadi

29. f.mohammadi

30. کلسیم
در بدن اشخاص بالغ یک تا دو کیلوگرم کلسیم وجود دارد.این ماده به صورت املاح گوناگون با غذا وارد بدن می شود ودرحضور ویتامین D ،50%آن در روده جذب به خون وارد و بقیه توسط مدفوع دفع خواهد شد.
با افزایش سن بدن کم کم ظرفیت طبیعی خود راجهت جذب کلسیم ازدست می دهدو فردباید دستگاه گوارش و سیستم های بدن خود را با استفاده ار مکمل های کلسیم و ویتامین Dحمایت کند.

31. عوامل موثر در تنظیم کلسیم خون
ویتامین D
هورمون پاراتورمون (ترشح از غده پاراتیروئید )
کا لسی تونین (ترشح از غده تیروئید)
جذب روده ای کلسیم تحت تاثیر رژیم غذایی،سن ،و اختلا لات طبی است .
با افزایش سن ،جذب کلسیم کم می شود
روزانه100 تا 300 میلی گرم کلسیم از طریق ادرار دفع می شود.
ترشح کلسیم در شیره معدی باعث دفع اجباری 100 تا 200 میلی گرم در روز از راه مدفوع می گردد.
عوامل موثر در تنظیم کلسیم خون

32. میزان نیاز کلسیم گروه سنی میزان نیاز 3-1سال 500 8-4 سال 800 18-9 سال
8-4 سال
800
18-9 سال
1300
50-19
1000
بیشتر از51 سال
1200

33. ویتامین D تاثیر بر سلولهای استخوان سازدارد.
باعث جذب کلسیم از روده می شود.
شکل فعال ویتامین Dدر سه مرحله متوالی در پوست ،کبد و کلیه ها ساخته می شود ودر چربی محلول است .
ویتامین D

34. چيزهايي كه نبايد بخوريم :

35. انواع و اقسام نوشابه ها و چربي و روغنها
براي آماده سازي غذا بيش از 2 قاشق مرباخوري از روغن آشپزي استفاده نكنيد.
روزانه بيش از 2 قاشق مرباخوري كره روي نان صبحانه نماليد.

36. درمان پوکی استخوان استفاده از داروهای ضد درد
استفاده از داروهای شل کننده عضلانی
حرارت
ماساژ
استراحت
بسیاری از این بیماران می توانند از برنامه صحیح فیزیو تراپی استفاده کنند.
فعالیت هایی که استخوان وزن بدن را تحمل می کنند مانند پیاده روی مناسب می باشد.
درمان پوکی استخوان

37. درمان با دارو شامل کلسیم ،ویتامین D،
آلندرونیت (Alendronate) ،اتیدرونیت
(Etidronate) ،تستوسترون ،
استروئید های آنابولیکی استروژن، کلسیتونین،
تاموکسی فن Tamoxifen))و رالوکسی فین (Raloxifen) می باشد که داروهای اخیر ضد سرطان است.
بنابراین بهترین راه جلوگیری از پوکی استخوان ورزش مداوم و منظم و رژیم حاوی میزان مناسب کلسیم و 800تا 500 واحد ویتامین D می باشد.

38. استروژن تراپی
استروژن تراپی در زنان یائسه سبب جلوگیری از پوکی استخوان وبیماری عروق کرونر می شود.ولی خطر سرطان آندومتر در آنها افزایش می یابد .
زنانی که بیش از 10 سال استروژن دریافت کرده انداحتمال مرگ به علت سرطان پستان در آنها 43در صد افزایش می یابد.از آنجائیکه خطر بیماری عروق کرونر در زنان بیشتر از سرطان پستان می باشد ،بنابراین ارزش ریسک کردن رادارد.
استفاده دوره ای از استرژن ودادن پروژسترون در کسانی که خطر بیماری کرونر دارند ولی سابقه فلبیت و آمبولی ریه و سابقه فامیلی سرطان ندارند ،توصیه می شود.

39. نقش ورزش در پیشگیری از پوکی استخوان
افزایش جریان خون ،اکسیژن ومواد غذایی بیشتر به سلولهای استخوان ساز
افزایش هورمون هایی که ترشح آنها با ورزش تحریک می شود واستخوان سازی و متابولیسم سلولهای استخوانی را افزایش می دهد.

41. ورزش وپوکی استخوان
فعالیت بدنی بر ساختار اسکلتی دردوران قبل وبعد از بلوغ موثر است ودر بزرگسالی این تاثیرات کمتر هستند ،به طوری که با تمرینات ورزشی سبک حدود 1-2 درصد به توده استخوان اضافه می شود .
تئوری که نقش استخوانساز ورزش را توجیه می کند بدین ترتیب است که با انجام فعالیت ورزشی شکستگی خیلی ریزی در استخوان رخ می دهد که موجب تحریک سلولهای استئوکلاست شده وبا فعالیت این سلولها ودر پی آن سلولهای استخوان ساز استئوبلاست توده متراکم تری از استخوان ایجاد می شود،به طوری که در برابر فشار پایدار تر باشد.

43. توصیه های برای کودکان و نو جوانان
زندگی توام با فعالیت بدنی وورزش داشته باشند.
از فعالیت هایی که وزن بدن تحمل می شود بایستی استفاده گردد،نظیر والیبال ،بسکتبال ،ژیمناستیک و این فعالیت ها بر شنا ودوچرخه سواری ترجیح داده می شود.
فعالیت هایی استفاده گرددکه همه عضلات در گیر شوند.
اجرا فعالیت هایی که قدرت عضلات را افزایش می دهد مناسب است
داشتن یک رژیم سرشار از کلسیم وپروتئین به میزانی که برای رشد وبلوغ نیز کفایت کند.
داشتن حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی سه جلسه در هفته

44. توصیه هایی برای زنان در سن 20-30 سالگی
در این سنین رشد استخوان به انتهای خود خواهد رسید.
سعی شود هر روز ورزش کنید .
نیاز به کلسیم و ویتامین Dرا به طور کامل بر طرف کنید.
یک برنامه ورزشی مناسب در این دوره شامل:
1- گرم کردن 15دقیقه
2- فعالیت هوازی شدید 20دقیقه
3-فعالیت کششی 15دقیقه
4- سرد کردن 10دقیقه
5-داشتن حداقل3 جلسه تمرین در هفته
توصیه هایی برای زنان در سن سالگی

45. توصیه هایی برای زنان 35- 50سالگی
دراین سنین بتدریج استخوان ها شروع به از دست رفتن می کنند.
توصیه می شود در این مرحله با پژشک مشورت کنید.
ورزش در این مرحله دارای اهمیت زیادی است.
سعی کنید روزانه به مدت 45دقیقه پیاده روی کنید.
داشتن حداقل 3جلسه تمرین هوازی در این سنین توصیه می شود.
توصیه هایی برای زنان سالگی

46. توصیه های ورزشی برای 50سال به بالا
هر روز پیاده روی کنید.
برنامه تمرینی قبلی خودراادامه دهید.
توصیه های ورزشی برای 50سال به بالا

47. 30 % ايرانيان دچار پوكي استخوان هستند

48. سازمان بهداشت جهاني پوكي استخوان را به همراه بيماريهاي سرطان و سكته مغزي و حملات قلبي به عنوان چهار دشمن اصلي بشر معرفي كرده است

49. شکستگی ها بیشتر در مناطقی از بدن اتفاق می افتند که استخوان اسفنجی دارندمثل مهره ها ،دنده ها ،دسیتال وپرگزیمال استخوان ساعد

50. علل کمبود چین وتبت: عرض جغرافیایی زیاد و زمستان طولانی و سرد
اتیوپی: PEM و مواجهه کم با آفتاب
خاورمیانه: رسوم مذهبی و اجتماعی و تغذیه طولانی با شیر مادربدون دریافت مکمل D
در کشورهای در حال توسعه: فیتات زیاد در رژیم غذایی، مصرف کم لبنیات، شیوع زیاد اسهال و عفونت های روده ایی

51. بررسی مرکز تحقیقات غدد درون ریز و متابولیسم د.ع.پ. تهران سال 1379
80% افراد ساله تهرانی مبتلا به کمبود ویتامین D در خون
کمبود شدید 25OH-D (کمتر از 5/12 nmol/L) 3/9%
کمبود متوسط (25- 5/12) /56%
کمبود خفیف (25-35) /13%

52. باتشکر