Hagvöxtur um heiminn Þorvaldur Gylfason.

Hagvöxtur um heiminn Þorvaldur Gylfason

tilvísanir Allt efni námskeiðsins er aðgengilegt á vefsetri mínu auk Uglu Þar er einnig að finna ýmislegt annað um skyld efni Myndir af hagvexti Krítartaflan

yfirlit Myndir af hagvexti Rætur hagvaxtar Reynslurök
Sparnaður og fjárfesting Hagkvæmni Frívæðing Stöðugt verðlag Einkavæðing Menntun Fjölhæfni Stofnanir Reynslurök

Hagvöxtur í bráð og lengd
til lengdar Framleiðslugeta Framleiðsla Landsframleiðsla Hæð Hagsveiflur í bráð Lægð Tími

Ísland: landsframleiðsla og framleiðslugeta 1945-2005
Hófleg verðbólga: Undir getu Stöðnun Verðbólguárin: Yfir getu

Að vaxa sundur eða saman
Vestur-Þýzkaland : Austur-Þýzkaland Austurríki : Tékkóslóvakía Finnland : Eistland Taívan : Kína Suður-Kórea : Norður-Kórea Hagskipulag Írland : Grikkland Spánn : Argentína Botsvana : Nígería Singapúr : Malasía Máritíus : Madagaskar Kenía : Tansanía Taíland : Búrma Túnis : Marokkó Ör vöxtur Landsframleiðsla Hagstjórn? Hægur vöxtur Tími

Að vaxa sundur eða saman
Kína – Evrópa: 1:1 um 1400 1: Land B: 2% á ári Hagkvæmni Hagskipulag Hagstjórn Landsframleiðsla á mann Þrefaldur munur eftir 60 ár Land A: 0,4% á ári 60 Ár

Vöxtur Rætur hagvaxtar: Fjárfesting og menntun Fjárfesting Menntun + +
auðkennir jákvæð áhrif

Vöxtur Rætur hagvaxtar: Fjárfesting og menntun Fjárfesting Menntun
Adam Smith vissi þetta, og meira, einnig Arthur Lewis Vöxtur Fjárfesting Menntun + +

Vöxtur Rætur hagvaxtar: Fjárfesting og menntun Fjárfesting Menntun
Robert Solow efaðist um langvinn áhrif Vöxtur Fjárfesting Menntun + +

Fleiri rætur hagvaxtar:
Viðskipti, stöðugleiki, náttúra Vöxtur Fjárfesting X Menntun + + Arthur Lewis: X er viðskipti, stöðugleiki, gott veður

Viðskipti, stöðugleiki, náttúra Vöxtur Fjárfesting X Menntun + + En Solow réð ferðinni: langtímavöxtur er ytri stærð!

Viðskipti, stöðugleiki, náttúra Ef x er erlend viðskipti, þá … Vöxtur Fjárfesting Viðskipti Menntun + + +

Einfalt líkan um innri hagvöxt
Fjórar forsendur S = I Sparnaður er jafn fjárfestingu S = sY Sparnaður stendur í beinu hlutfalli við tekjur I = K + K Fjárfesting felur í sér viðbót við fjármagnsstofninn Y = EK Framleiðsla fer eftir magni og gæðum fjármagnsins

Tvö atferlisföll Sparnaðarfallið S s 1 Y

Tvö atferlisföll Sparnaðarfallið Framleiðslufallið S Y E s 1 1 Y K

Reiknum dæmið: S = sY = I = K + K = Y/E + Y/E Röðum upp á nýtt: Y/E = sY - Y/E Margföldum með E og deilum með Y: Y/Y = sE - 

Sem sagt: g = sE -  Hagvaxtarstigið er jafnt og Sparnaðarhlutfallið sinnum Hagkvæmni (hlutfall framleiðslu og fjármagns) mínus Afskriftir

Einfalt líkan um innri hagvöxt: harrod og domar
Tvær forsendur Fast sparnaðarhlutfall Fast hlutfall fjármagns og tekna Þýðing fyrir hagvöxt verg hrein afskriftir

g = sE - d Einfalt líkan um innri hagvöxt Þrjár setningar um hagvöxt
Sparnaður eykur hagvöxt Hagkvæmni eykur hagvöxt Afskriftir draga úr hagvexti

g = sE -  þýðir Einfalt líkan um innri hagvöxt: stöldrum við
Takið eftir einu g = sE -  þýðir Það þarf lágmarkssparnað til að vaxa til að vega á móti afskriftum Sum lönd eru svo fátæk, að þau komast ekki upp á þröskuldinn og eru dæmd til neikvæðs hagvaxtar: fátæktargildra Er hægt að hjálpa þeim upp á þröskuldinn? Enginn sparnaður þýðir minni en engan hagvöxt

Fátækt um heiminn 2001 Milljónir Samtals 2,8 milljarðar
Milljónir Samtals 2,8 milljarðar Samtals 1,1 milljarður, var 1,5 milljarðar 1981

Fátækt um heiminn 2001 % af mannfjölda

Er hægt að útrýma Fátækt?
Er hægt að lyfta öllum upp fyrir dollara á dag? Hvað myndi það kosta? – að útrýma sárri fátækt Fjöldi fólks undir dollara á dag: 1,1 milljarður Meðaltekjur þeirra eru 77 sent á dag, þurfa 1,08 dollara Munurinn er 31 sent á dag, eða 113 dollarar á ári Heildarkostnaðurinn er því 124 milljarðar dollara á ári, eða 0,6% af VLF í iðnríkjum Minna en þau hafa lofað! – og ekki efnt

Hagvöxtur skiptir máli
Lífskjör okkar nú fara eingöngu, skv. skilgreiningu, eftir hagvexti á fyrri tíð Iðnríkin eru rík, af því að þau uxu hatt yfir löng tímabil Þróunarlöndin eru fátæk, af því að þau uxu ekki nógu hratt Hvers vegna vaxa sum lönd hraðar en önnur? Hvers vegna stakk Taíland Sambíu af á einum mannsaldri? Erfitt að hugsa um nokkuð annað (Lucas)

misvöxtur: Taíland og sambía
Taíland and Sambía stóðu framan af í svipuðum sporum, og uxu síðan í sundur Taíland fylgdi vaxtarvænni hagstjórnarstefnu: frjáls viðskipti, stöðugt verðlag, einkaframtak, menntun VLF á mann (US$ á verðlagi 2000) Taíland 4.7% á ári Sambía % á ári = 10.4

misvöxtur: svíþjóð og argentína
Argentína og Svíþjóð fylgdust að , og uxu síðan í sundur Svíþjóð rækti fríverzlun, lýðræði, og jöfnuð, og forðaðist mikla verðbólgu Argentína gerði ekkert af þessu VLF á mann (US$ á verðlagi 1990) Svíþjóð 2.1% á ári Argentína 1.0% á ári = 3.1

misvöxtur: spánn og argentína
Argentína og Spánn fylgdust að , og uxu síðan í sundur Spánn tók upp fríverzlun og hélt verðbólgu niðri með ESB-aðild og tók upp lýðræði Argentína var óstöðug VLF á mann (US$ á verðlagi 2000) Spánn 2.7% á ári Argentína 0.6% á ári = 2.2

misvöxtur: Botsvana og Nígería
Botsvana and Nígería fylgdust að , og uxu síðan í sundur Botsvana lagði rækt við menntun og stóð gegn spillingu Fjármálaráðherra Nígeríu: “Olían gerði okkur að letingjum” VLF á mann (US$ á verðlagi 2000) Botsvana 7.1% á ári Nígería 0.6% á ári = 11.7

misvöxtur: Máritíus og Madagaskar
Máritíus gerð margt vel og óx hratt Madagaskar stóð í stað allan tímann af ýmsum ástæðum, skoðum þær á eftir VLF á mann (US$ á 1990 verðlagi) Máritíus 4.3% á ári Madagaskar % á ári = 8.1

Máritíus Madagaskar

Saga um tvö lönd Land A Land B

Saga um tvö lönd Land A Land B Grunnskólasókn stúlkna 100% 72%

Saga um tvö lönd 100% 72% 25% 11% Land A Land B Grunnskólasókn stúlkna
Fjárfesting (% af VLF) 25% 11%

Saga um tvö lönd 100% 72% 25% 11% 58% 23% Land A Land B
Grunnskólasókn stúlkna 100% 72% Fjárfesting (% af VLF) 25% 11% Útflutningur (% af VLF) 58% 23%

Saga um tvö lönd 100% 72% 25% 11% 58% 23% 33% 80% Land A Land B
Grunnskólasókn stúlkna 100% 72% Fjárfesting (% af VLF) 25% 11% Útflutningur (% af VLF) 58% 23% Frumútflutningur (%) 33% 80%

Saga um tvö lönd 100% 72% 25% 11% 58% 23% 33% 80% 10% 18% Land A
Land B Grunnskólasókn stúlkna 100% 72% Fjárfesting (% af VLF) 25% 11% Útflutningur (% af VLF) 58% 23% Frumútflutningur (%) 33% 80% Verðbólga (%) 10% 18%

Saga um tvö lönd 100% 72% 25% 11% 58% 23% 33% 80% 10% 18% 4,3% -1,2%
Land A Land B Grunnskólasókn stúlkna 100% 72% Fjárfesting (% af VLF) 25% 11% Útflutningur (% af VLF) 58% 23% Frumútflutningur (%) 33% 80% Verðbólga (%) 10% 18% Vöxtur á mann 4,3% -1,2%

Saga um tvö lönd 100% 72% 25% 11% 58% 23% 33% 80% 10% 18% 4,3% -1,2%
Og löndin eru: Land A Land B Grunnskólasókn stúlkna 100% 72% Fjárfesting (% af VLF) 25% 11% Útflutningur (% af VLF) 58% 23% Frumútflutningur (%) 33% 80% Verðbólga (%) 10% 18% Vöxtur á mann 4,3% -1,2%

Saga um tvö lönd Máritíus Madagaskar 100% 72% 25% 11% 58% 23% 33% 80%
Og löndin eru: Máritíus Madagaskar Grunnskólasókn stúlkna 100% 72% Fjárfesting (% af VLF) 25% 11% Útflutningur (% af VLF) 58% 23% Frumútflutningur (%) 33% 80% Verðbólga (%) 10% 18% Vöxtur á mann 4.3% -1.2%

misvöxtur: Máritíus og Madagaskar
Máritíus gerð margt vel og óx hratt Madagaskar stóð í stað allan tímann af ýmsum ástæðum, þar á meðal voru: lítil rækt við fjárfestingu, viðskipti og menntun VLF á mann (US$ á verðlagi 1990) Máritíus 4.3% á ári Madagaskar % á ári = 8.1

Framleiðslufallið: beint eða bogið?
Cobb-Douglas framleiðslufall Y/L a < 1 þýðir jákvæð en minnkandi markaframleiðni fjármagns K/L

Hagkvæmni fer eftir fjármagni á mann

Y E 1 Framleiðslufallið er bein lína: Föst markaframleiðni fjármagns K

Dæmi um innri hagvöxt Skattar til að fjármagna menntun örva hagvöxt!
Framleiðslufall, þar sem H = mannauður H er kostað með skatti á fjármagn, t = skatthlutfallið Fastur afrakstur fjármagns Hagkvæmni ræðst af skattheimtu Skattar til að fjármagna menntun örva hagvöxt!

Líkan solows Fjórar forsendur g
VLF vex jafnhratt og mannfjöldinn, svo að VLF á mann stendur í stað! Full atvinna Fastur vöxtur fólksfjöldans Föst stærðarhagkvæmni Sparnaður er jafn fjárfestingu g

Líkan solows Ein forsenda enn: Tækniframfarir g
VLF vex jafnhratt og mannfjöldinn að viðbættum tækniframförum, svo að VLF á mann vex á hraðanum q Ein forsenda enn: Tækniframfarir Fastur vöxtur tækninnar Föst stærðarhagkvæmni g Hagvöxtur ræðst eingöngu af tækniframförum og er því ytri stærð

Innri og ytri hagvöxtur
Nýklassíska kenningin þar sem hagvöxtur til lengdar fer eingöngu eftir tækni, varpar ekki skýru ljósi á mikinn hagvöxt margra Asíulanda síðan 1965 Nýja kenningin um innri hagvöxt þar sem hagvöxtur fer eftir sparnaði, hagkvæmni og afskriftum, virðist bregða betri birtu á reynslu Asíulandanna Reyndar er kenningin um innri hagvöxt ekki ný, því að Adam Smith vissi þetta (1776)

Sparnaður og fjárfesting
Rætur hagvaxtar i: Sparnaður og fjárfesting Rímar vel við reynslurök víðs vegar að Mikill sparnaður í Asíu (30-40% af tekjum) hefur haldizt í hendur við mikinn hagvöxt Lítill sparnaður í mörgum Afríkulöndum (um 10% af tekjum) hefur haldizt í hendur við lítinn sem engan hagvöxt OECD-lönd: sparnaður um 20% af tekjum Ályktun um hagstjórn: Stöðugleiki með lítilli verðbólgu og jákvæðum raunvöxtum örvar sparnað og þá um leið hagvöxt

Fjárfesting og hagvöxtur
Aukning fjárfestingar um 8% af VLF helzt í hendur við aukningu hagvaxtar á mann um 1% á ári Magn og gæði Orsök og afleiðing Gögn frá Alþjóðabankanum fyrir 164 lönd og 40 ár, r = 0,42

Rætur hagvaxtar i: afskriftir
Áhrif afskrifta á hagvöxt eru náskyld áhrifum sparnaðar og fjárfestingar á hagvöxt Óarðbær fjárfesting frá fyrri tíð rýrir gæði fjármagns, svo að það gengur hraðar úr sér en ella og þörfin fyrir endurnýjunarfjárfestingu til að bæta fyrir slit og úreldingu eykst Því meira af þjóðarsparnaði sem verja þarf til endurnýjunarfjárfestingar, þeim mun minna er aflögu til nýrrar fjárfestingar í vélum og tækjum

fjárfesting: Magn og gæði Einkavæðing um heiminn Traustir bankar
Tæki til að bæta fjárfestingu með því að fela fjárfestingarákvarðanir í hendur einkafyrirtækja, sem hafa arðsemi að leiðarljósi frekar en stjórnmál Traustir bankar Tæki til að beina sparnaði heimila að arðbærum fjárfestingarkostum Hvort tveggja eflir hágæðafjárfestingu, hagkvæmni og hagvöxt

Rætur hagvaxtar ii: hagkvæmni Rímar einnig vel við reynslurök
Tækniframfarir efla hagvöxt með því að gera mönnum kleift að ná meiri afurðum úr gefnum aðföngum Þetta er aðalsmerki aukinnar hagkvæmni! Þannig fer e.t.v. bezt á að skoða tækniframfarir sem eina tegund aukinnar hagkvæmni Ályktun um hagstjórn Allt, sem eykur hagkvæmni – hvað sem er! – eykur einnig hagvöxt

aftur: hvernig vaxa lönd?
Framleiðsla ræðst af vinnuafli, fjármagni og öðrum aðföngum Framleiðsla á mann getur vaxið við upphleðslu fjármagns með sparnaði og fjárfestingu, eins og við höfum séð Framleiðsla á mann vex þó ekki við fólksfjölgun, eins og við munum sjá En framleiðsla á mann getur vaxið við aukna vinnuframleiðni með fjárfestingu í mannauði: Menntun and heilbrigðisþjónusta Fjárfesting og menntun: Höfuðaflvakar hagvaxtar

lengri listi: hvernig vaxa lönd?
Menntun og heilsugæzla auka vinnuafköst mannaflans Tækniframfarir auka hagkvæmni Frívæðing verðlags og viðskipta eykur hagkvæmni og glæðir hagvöxt Stöðugt verðlag dregur úr óhagkvæmni af völdum verðbólgu og glæðir hagvöxt Einkavæðing dregur úr óhagkvæmni af völdum ríkisrekstrar og glæðir hagvöxt Tækifærin eru nánast óþrjótandi!

hvernig vaxa lönd? Hverju skipta menntun og heilsugæzla?
Hvort tveggja eykur vinnuframleiðni Tækniframfarir auka einnig vinnuframleiðni og glæða hagvöxt Tækniframfarir gera fyrirtækjum kleift að kreista meiri afurðir úr gefnum aðföngum Það gerir líka aukin hagkvæmni! Suður-Ameríkusaga um flugfargjöld Aukin hagkvæmni er ígildi tækniframfara, og eykur því hagvöxt

Góðar fréttir Ef hagvöxtur færi eingöngu eftir tækniframförum, væri lítið hægt að gera til að örva hann ... annað en að efla og styrkja r&þ o.þ.h. Ef hagvöxtur ræðst af sparnaði og hagkvæmni, geta almannavaldið og einkageirinn gert margt til að örva vöxtinn Því allt, sem eykur hagkvæmni, örvar einnig hagvöxt

Hagkvæmni og hagvöxtur
Framleiðsla fer eftir magni og gæðum aðfanganna Magn aðfanganna er hægt að auka með upphleðslu, ekki sízt upphleðslu fjármagns Gæði aðfanganna – framleiðni! – er hægt að auka með aukinni hagkvæmni Menntun og heilbrigði Frívæðing Stöðugt verðlag Einkavæðing Innviðir, kerfi, stofnanir Hagstjórn Skoðum málið lið fyrir lið

menntun, heilsugæzla og hagvöxtur
Menntun og heilsugæzla auka vinnuafköst mannaflans: Framleiðni eykst Grunnskóla- og framhaldsskólamenntun handa öllum, einkum stúlkum Háskólamenntun handa sem flestum Aukin rækt við menntamál Aukin útgjöld ríkis og byggða til menntamála Aukið svigrúm handa einkageiranum í menntakerfinu til að nýta kosti samkeppni

Menntun og hagvöxtur Menntun eykur vinnuframleiðni, og þá um leið hagkvæmni og hagvöxt Frá ófaglærðu til faglærðs vinnuafls Gögn fyrir 131 land, r = 0,50 Vöxtur VLF á mann (% á ári) Framhaldsskólasókn (%)

Menntun og hagvöxtur Túlkun aðfallslínunnar:
Aukning framhaldsskólasóknar um 25% af hverjum árgangi helzt í hendur við aukningu hagvaxtar á mann um 1% á ári r = 0,50 Vöxtur VLF á mann (% á ári) Framhaldsskólasókn (%)

Frjósemi og hagvöxtur Önnur leið til að bæta menntun barnanna
Eignast færri börn til að auka “gæði” þeirra að meðaltali 163 lönd, r = -0,54 Vöxtur VLF á mann (% á ári) Frjósemi (fjöldi barna)

Heilsufar og hagvöxtur
Góð lýðheilsa eins og hún birtist í langlífi eykur vinnuframleiðni, hagkvæmni og hagvöxt Litlar fjölskyldur, langar ævir 156 lönd, r = 0,54 Vöxtur VLF á mann (% á ári) Ævilíkur 1960

Heilsufar og hagvöxtur
Aukin útgjöld til heilbrigðisþjónustu örva einnig hagvöxt Náið samband milli lýðheilsu og heilbrigðisþjónustu, þ.e., milli afurða og aðfanga 162 lönd, r = 0,40 Vöxtur VLF á mann (% á ári) Heilbrigðisútgjöld (% af VLF)

Frívæðing og hagvöxtur
Frjáls verðmyndun felur í sér, að verð ræðst á markaði, ekki á stjórnarskrifstofum Blandaður markaðsbúskapur er hagkvæmari en áætlunarbúskapur Sbr. Sovétríkin sálugu og Bandaríkin eða ESB Frjáls viðskipti innan lands og út á við greiða fyrir sérhæfingu og hagkvæmni Fríverzlun er hagkvæmari en sjálfþurftarbúskapur Sbr. Kúbu og Hong Kong eða Singapúr Og sbr. málflutning Jóns forseta strax 1843

Frívæðing verðlags stuðlar að hagkvæmari ráðstöfun framleiðsluafla Frívæðing viðskipta stuðlar að hagkvæmari verkaskiptingu 163 lönd, r = 0,26 Vöxtur VLF á mann (% á ári) Útflutningur (% af VLF)

Útflutningur er ekki góður mælikvarði á opingátt, því að stærð hagkerfisins skiptir einnig máli Háir innflutningstollar draga úr hagvexti, en sambandið er veikt 147 lönd, r = 0.20 r = -0,23 Vöxtur VLF á mann (% á ári) Tollar (% af skatttekjum)

Kenningin er skýr, frá Adam Smith (1776) og áfram: innlend og erlend viðskipti örva hagvöxt Sjálfsþurftarbúskapur kallar alls staðar og ævinlega á hörmungar Svartamyrkur í Norður-Kóreu

Stöðugt verðlag og vöxtur
Minni verðbólga þýðir minni óhagkvæmni af völdum verðbólgu Verðbólga refsar fólki og fyrirtækjum fyrir að eiga reiðufé og dregur þannig úr hagkvæmni Verðbólga er ígildi skatts Ógagnsærri og óhagkvæmari en flestir aðrir skattar Verðbólga veldur óvissu Truflar bæði viðskipti og fjárfestingu Verðbólga hækkar raungengi gjaldmiðilsins Spillir fyrir útflutningi og hagvexti

Stöðugt verðlag eykur hagkvæmni með því að draga úr framleiðslubjögun, óvissu, verðbólguskatti og ofmati á gengi gjaldmiðilsins 164 lönd, r = -0.46 r = -0,46 Vöxtur VLF á mann (% á ári) Verðbólgubjögun

Mikil verðbólga vitnar um slaka stjórn ríkisfjármála og peningamála Öguð hagstjórn örvar hagvöxt Traustar fjármálastofnanir, svo sem sjálfstæðir seðlabankar, örva hagvöxt r = -0.46 r = -0,46 Vöxtur VLF á mann (% á ári) Verðbólgubjögun

Einkavæðing og hagvöxtur
Einkavæðing færir fyrirtæki í hendur eigenda og stjórnenda, sem taka arðsemi fram yfir atkvæði Hagnaðarsjónarmið leysa stjórnmálaviðmið af hólmi í rekstri fyrirtækja Hagsýnir eigendur ráða jafnan stjórnendur og starfslið á grundvelli verðleika fremur en flokkshollustu Einkarekstur er því allajafna hagfelldari en ríkisrekstur

Einkavæðing og hagvöxtur
Einkarekstur tekur arðsemi fram yfir atkvæði Einkarekstur er því yfirleitt hagkvæmari en ríkisrekstur 38 lönd, r = -0,35 Vöxtur VLF á mann (% á ári) Ríkisfyrirtæki (% af mannafla)

Sama saga aftur og aftur
Fríverzlun glæðir hagvöxt Dregur úr óhagkvæmni, sem fylgir viðskiptahömlum Minni verðbólga glæðir hagvöxt Dregur úr óhagkvæmni af völdum verðbólgu Einkavæðing glæðir hagvöxt Dregur úr óhagkvæmni í ríkisrekstri Meiri og betri menntun glæðir hagvöxt Minnkar óhagræði vegna ónógrar menntunar

Náttúrugnægð og hagvöxtur
Náttúrugnægð, sé ekki nógu vel á málum haldið, getur reynzt vera blendin blessun “Landið okkar er ríkt, en fólkið er fátækt” Vladímir Pútín, forseti Rússlands Fjórir farvegir Hollenzka veikin Rentusókn Menntun Fjárfesting Hvað segja hagtölur?

Náttúrugnægð og hagvöxtur
Hollenzka veikin: Of hátt gengi Dregur úr útflutningi og bjagar samsetningu hans Rentusókn tekur á sig margar myndir Ofvernd, spilling, kúgun Vanræksla menntunar Fölsk öryggiskennd Veik hagstjórn, fúnir innviðir Fjárfesting: Sama saga Eitt enn: Auðlindaviðjar Óendurnýjanlegar auðlindir: Fastur framleiðsluþáttur Minnkandi stærðarhagkvæmni

Iðnaður og hagvöxtur Iðnaður er mikilvæg uppspretta tækninýjunga og tækniframfara og þá einnig hagvaxtar Úthrif á aðra atvinnuvegi 156 lönd, r = 0,48 Vöxtur VLF á mann (% á ári) Iðnaður (% af útflutningi)

Landbúnaður og hagvöxtur
Landbúnaður og námugröftur heimta litla menntun af mannaflanum og hafa því lítil úthrif á aðra atvinnuvegi Náttúruauðlindir: Blendin blessun, sé þeim ekki vel stýrt 156 lönd, r = 0.48 r = -0,59 Vöxtur VLF á mann (% á ári) Frumframleiðsla (% af VLF)

Landbúnaður og hagvöxtur
Aukning frumframleiðslu um 11% af VLF helzt í hendur við samdrátt hagvaxtar á mann um 1% á ári r = 0.48 r = -0,59 Vöxtur VLF á mann (% á ári) Frumframleiðsla (% af VLF)

Þróunarhjálp og hagvöxtur
Þróunarhjálp er öðrum þræði eins og auðlindagnægð Hagvöxtur stendur í öfugu sambandi við þróunarhjálp Orsök og afleiðing Hjálp í fríðu 156 lönd, r = -0,36 Vöxtur VLF á mann (% á ári) Erlend þróunarhjálp (% af VLF)

Þrjár hliðar félagsauðs
Félagsauður og hagvöxtur Þrjár hliðar félagsauðs Jöfnuður Heiðarleiki Lýðræði Hvað segja gögnin?

Ójöfnuður og hagvöxtur
Tvö sjónarmið Mikill jöfnuður slævir hvatann til að vinna, spara og afla sér menntunar Mikill ójöfnuður dregur úr samlyndi og vekur úlfúð og átök um tekjuskiptingu 117 lönd, r = -0,27 Vöxtur VLF á mann (% á ári) Gini-vísitala ójafnaðar

Tvö sjónarmið Mikill jöfnuður dregur úr vinnu, sparnaði og menntun og þar með úr hagvexti Mikill ójöfnuður dregur samheldni og þar með úr hagvexti 117 lönd, r = -0,27 Vöxtur VLF á mann (% á ári) Gini-vísitala ójafnaðar

Jöfnuður örvar hagvöxt Engin sjáanleg merki þess, að jöfnuður standi í vegi fyrir vexti Lækkun Gini- stuðulsins um 16 stig helzt í hendur við aukningu hagvaxtar á mann um 1% á ári r = -0,27 Vöxtur VLF á mann (% á ári) Gini-vísitala ójafnaðar

Frelsi og hagvöxtur Tvö sjónarmið
Stjórnmálakúgun heldur aftur af hagsmunahópum og örvar hagvöxt Stjórnmálakúgun dregur úr hagkvæmni og þá um leið úr hagvexti 117 lönd, r = -0,64 Vöxtur VLF á mann (% á ári) Stjórnmálakúgun

Lýðræði og hagvöxtur Tvö sjónarmið
Lýðræði teflir upp í hendur hagsmunahópa og hægir á hagvexti Lýðræði auðveldar stjórnarskipti or örvar hagvöxt 143 lönd, r = 0.48 r = 0,50 Vöxtur VLF á mann (% á ári) Lýðræði

Lýðræði og hagvöxtur Lýðræði eykur hagvöxt
Engin sýnileg merki þess, að lýðræði standi í vegi fyrir vexti Aukning lýðræðis um 7 stig helzt í hendur við aukningu hagvaxtar á mann um 1% á ári r = 0.48 r = 0,50 Vöxtur VLF á mann (% á ári) Lýðræði

Spilling og hagvöxtur Tvö sjónarmið
Spilling smyr hjól atvinnulífs og viðskipta og örvar þannig hagvöxt Spilling leiðir af sér óhagkvæmni og slævir hagvöxt 88 lönd, r = 0,69 Vöxtur VLF á mann (% á ári) Spillingarvísitala Meiri spilling

Spilling og hagvöxtur Sem sagt: gott viðskiptasiðferði glæðir hagvöxt
Þessi rök er hægt að heimfæra á aðra innviði, t.d. tryggan eignarrétt að lögum og skilvirk gjaldþrotalög Sama saga r = 0,69 Vöxtur VLF á mann (% á ári) Spillingarvísitala Meiri spilling

Hver er niðurstaðan? Hagvöxtur fer eftir hagskipulagi og hagstjórn
Almannavaldið getur örvað hagvöxt til langs tíma litið með því að efla sparnað og hágæðafjárfestingu erlend viðskipti og fjárfestingu menntun á öllum skólastigum fjölbreytt atvinnulíf trausta innviði samfélagsins

Arthur Lewis hafði á réttu að standa
Since the second world war it has become quite clear that rapid economic growth is available to those countries with adequate natural resources which make the effort to achieve it. W. ARTHUR LEWIS (Accra, 1968)

fyrirvarar Hér er þó um miklu flóknara mál að tefla
Hagvöxtur ræðst af fjölmörgum öðrum þáttum, sem varða stjórnmál, félagsmál og menningu auk náttúruskilyrða, veðurfars og heilbrigðis — og þeim þáttum þyrfti að gera miklu nánari skil Kjarni málsins er eftir sem áður þessi: Hömlur gegn hagvexti eru margar hverjar af manna völdum, og þeim geta menn því rutt úr vegi á lýðræðisvettvangi Allt, sem þarf, er að vilja og skilja

Niðurstaða: það er hægt að örva hagvöxt
Hagvöxtur skiptir miklu í fátækum löndum Spurning beinlínis um líf og dauða Og ekki aðeins í fátækralöndum Fátækt innan um allsnægtir í okkar heimshluta Höfuðkenning Gunnars Myrdal í Asian Drama (1968): Hagvöxtur er óhugsandi í Asíulöndum! Nýja hagvaxtarfræðin gefur fyrirheit um, að svipaðar ályktanir um Afríku nú eða önnur pláss reynist einnig rangar

Niðurstaða: það er hægt að örva hagvöxt
Reynsla síðustu ára lofar góðu Talsverðar framfarir í hagstjórn og hagstjórnarfari um allan heim síðan 1990 Efling hagvaxtar og uppræting fátæktar hafa notið vaxandi stuðnings meðal almennings og stjórnmálamanna með ólíkar skoðanir að öðru leyti Fyrirstaða sérhagsmuna er samt mikil

Endir Lesmál um hagvöxt á íslenzku
Sjá til dæmis Að vaxa í sundur og fleiri kafla í bók minni Framtíðin er annað land (Háskólaútgáfan 2001, 17. kafli) Endir

Hagvöxtur um heiminn Þorvaldur Gylfason.

Similar presentations

Presentation on theme: "Hagvöxtur um heiminn Þorvaldur Gylfason."— Presentation transcript:

Similar presentations

About project

Feedback

Log in

Auth with social network:

Hagvöxtur um heiminn Þorvaldur Gylfason.

Similar presentations

Presentation on theme: "Hagvöxtur um heiminn Þorvaldur Gylfason."— Presentation transcript:

Similar presentations

About project

Feedback