1. نکاتی درباره تجزيه گر های خود کار
مرکز تحقيقات آزمايشگاههای رفرانس
آزمايشگاه بيوشيمی
سيميِن سحابی
آبان 1385

2. دستگاه تجزيه گر خودكار:
تعريف مورد قبول از سوي IUPAC اصطلاح Automation مي باشد كه جايگزيني است براي انجام آزمايش به روش دستي Manual
از جمله فوايد دستگاه اتوميشن حذف كار تكراري و يكنواخت است كه سبب ايجاد خطا درآزمايش و افزايش عدم دقت مي شود .
IUPAC : International Union of Pure and Applied Chemistry

3. تقسيم بندي دستگاههاي تجزيه گر:
1) Batch Analyzer:
در هر سري آزمايش “Run “بر روي تمام نمونه ها يك واكنش معين انجام مي شود . مانند Monarch
2) Random Access Analyzer:
در اين تجزيه گرها ابتدا كليه تستهاي انتخابي مربوط به نمونه اول انجام شده و سپس تستهاي مربوط به نمونه بعدي انجام مي شود . مانند RA – Hitachi

4. ساختمان کلی تجزيه گر های خودکار
1-منبع نوری ( هالوژن تنگستن )
2- مونو کروماتورRA: Filter
Hitachi: Grating
3- کووت:RA يكبارمصرف
: Hitachi قابل شستشو
Autolab : كووت مركزي (Flow cell )
4- فتودتكتور( آشكارساز) : تبديل انرژي نوري به الكتريكي
5- بازوی مکنده نمونه Sample Probe :
6- بازوی مکنده معرف Reagent Probe :
7- انکوباتور RA : محيط خشك
Hitachi : بن ماري 8

5. 8- شستشوي Probe , RA : Traf
Hitachi : آب ديونيزه
Autolab : فيلتر كاغذي
9- مخلوط کنندهRA : تخليه با فشاروحركات منقطع
Hitachi : قاشقك همزن
Monarch : نيروي گريز ازمركزحاصل از چرخش
10- واحد پردازش

6. عوامل ايجاد خطا : 1-تكنولوژيست : پارامتر نادرست تهيه نادرست معرفها
2-ابزار : آلودگي : كووت
ظرف نمونه
ظرف معرف
عملكرد نامناسب : پروبها
انكوباتور
سيستم فتومتري
سيستم شستشو( تداخل : Carry Over )
3- معرفها : استفاده از معرفها با كيفيت نامناسب
نگهداري معرفها در شرايط نامناسب

7. ارزيابی اوليه سيستم های تجزِيه گر خودکار
1- کنترل سيستم هيدروليک
انتخاب تستی که کمترين حجم نمونه و بيشترين حجم معرف را داشته باشد،مانند آلبومين،تکرار اين تست برای يک نمونه کنترل 15 الی 20 بار و محاسبه پراکندگی
CV< 3 %
2-کنترل حرارت محفظه واکنش
انتخاب تستی که به تغِِِييرات حرارت حساس باشد مانند آنزيمها، تکرار اين تست برای يک نمونه کنترل 15 الی 20 بار و محاسبه پراکندگی
CV < 7 %
3-کنترل عمل مخلوط کردن
انتخاب تستی که دارای حجم نهايِی زياد باشد مانند کراتينين، تکرار اين تست برای يک نمونه کنترل 15 الی 20 بار و محاسبه پراکندگی

8. ) Carry Over( کنترل تداخل
1- تداخل وابسته به نمونه :
انجام آزمايش روی نمونه هايی با غلظت گلوکز ( 50 , 500 mg/dL)
و يا تست ALT در غلظت هاي Low , High با ترتيب ( H-H-H-L-L-L-H-... )
و در نهايت محاسبه CV نمونه هاي با غلظت Low
2 - تداخل وابسته به معرف :
انتخاب تستهای آنزيمی افزايشی و کاهشی ( NADH  NAD )
انجام آزمايش بر روی يک نمونه با 30 بار تکرار به روال ذيل
1-LDH
2-LDH
3-LDH-ALT
4-LDH
5-LDH
6-LDH-ALT ….
و در نهايت محاسبه CV تست LDH LDH –ALT

9. Calibration مجموعه اعما لی که ارتباط بين مقادير يک کميت وارزشهای منتسب به آن را تعيين ميکند
الزامات کاليبراسيون:
- دارا بودن کاليبراتورمعتبر ، تاريخ داروکافی برای استفاده 6 ماه
- توجه به همخوانی متد کيتهای مورد استفاده ومتد كاليبراتور مورد استفاده
- توجه به بروشور در مورد نحوه و زمان مورد نيازبرای حل کردن کاليبراتور
- نگهداری مناسب بعد از حل کردن ( تقسيم درلوله در بسته و فريزکردن )

10. نکات مهم در کاليبراسيون
-عدم استفاده از کنترل دقت بجای کاليبراتور
-عدم استفاده ازاستاندارد های مائی در تجزيه گرهای خودکاربه علتهای: 1-ويسکوزيته کم(عدم مکش صحيح)
2- پايداری کم استاندارد نسبت به کاليبراتور
- استفاده از کاليبراتـورو کنترلهای مورد توصِيه سازنده کيت يا
استفاده از کاليبراتـورو کنترلهای هماهنگ
- توجه به محدوديت در کاليبراسيون آنزيمها :
لزوم استفاده از فاکتور توصيه شده سازنده
در صورت لزوم کاليبراسيون استفاده از روش توصيه شده
HDL - توجه به غلظت مناسب کاليبراتور در مورد پارامترهائی مانند

11. نکات مهم در کاليبراسيون
- عدم تصحيح فاکتور پس از انجام دادن کاليبراسيون
- استفاده از برنامه های کنترل کيفی داخلی