1. ISTRAŽIVANJE Stavova građana o sivoj ekonomiji
SEPTEMBAR 2017
© 2017 Ipsos.  All rights reserved. Contains Ipsos' Confidential and Proprietary information and may not be disclosed or reproduced without the prior written consent of Ipsos.

2. METODOLOGIJA Realizacija:
Terensko istraživanje sprovedeno u periodu od 16. do 21. septembra godine
Uzorački okvir:
Populacija Srbije 18+
Veličina uzorka:
1050 ispitanika
Tip uzorka:
Troetapni slučajan reprezentativni stratifikovani uzorak
Jedinica prve etape: Teritorija biračkih mesta
Jedinica druge etape: Domaćinstva (SRSWoR – slučajnim korakom)
Jedinica treće etape: Ispitanici u okviru domaćinstva
Tip istraživanja:
Omnibus, terenski upitnik prosečne dužine 45 minuta
Mesta istraživanja:
67 opština iz Srbije, 127 mesnih zajednica, gradske, prigradske i seoske životne sredine
Poststratifikacija:
Po polu, godinama i regionu
Greška:
±1.45% za pojave sa incidencom od 5%
±2.86% za pojave sa incidencom od 25%
±3.31% za pojave sa incidencom od 50% (marginalna greška)

3. SIVA EKONOMIJA 3
© 2015 Ipsos.

4. Šta je, po vašem mišljenju, siva ekonomija?
Tri najčešće asocijacije na sivu ekonomiju predstavljaju rad na crno (u smislu neprijavljivanja radnika i/ili njihovih doprinosa), izbegavanje plaćanja poreza državi i prodaja robe na crno. Svaki deseti građanin ne ume da objasni šta je za njega siva ekonomija.
Otvoreno pitanje; Višestruki odgovori; Baza: Ukupna ciljna populacija

5. Kakav je Vaš stav u pogledu opravdanosti sive ekonomije u Srbiji?
Preko dve trećine građana smatra da siva ekonomija nije opravdana, dok četvrtina ima suprotno mišljenje.
37% u februaru 2017
5% u februaru 2017
Baza: Ukupna ciljna populacija

6. Da li je, po Vašem mišljenju, siva ekonomija više rasprostranjena u privatnom sektoru ili u javnom sektoru?
Više od polovine građana smatra da je siva ekonomija dominantno problem privatnog sektora, dok trećina veruje da je ovaj problem prisutan i u privatnom i u javnom sektoru.
Baza: Ukupna ciljna populacija

7. U kojoj meri se slažete sa sledećim tvrdnjama?
Građani u velikoj meri smatraju da siva ekonomija ugrožava prava radnika, smanjuje prihode države i ugrožava ona preduzeća koja rade pošteno i u potpunosti u skladu sa zakonom. Međutim, 2/3 građana ipak smatra da siva ekonomija predstavlja način preživljavanja za siromašne, dok četiri od deset građana tvrdi da siva ekonomija ne utiče na njihov život.
Baza: Ukupna ciljna populacija

8. Po Vašem mišljenju obim sive ekonomije se kod nas u prethodnih godinu dana…
Polovina građana veruje da se obim sive ekonomije smanjio u poređenju sa prethodnih godinu dana. S druge strane, nešto više od četvrtine građana misli da se obim sive ekonomije povećao. Više od petine građana ne može dati ocenu.
Baza: Ukupna ciljna populacija

9. Mere Borbe protiv sive ekonomije i OCENA nadležnih INSTITUCIJA9
© 2015 Ipsos.

10. Da li verujete da će to što su 2017. i 2018
Da li verujete da će to što su i proglašene godinama Borbe protiv sive ekonomije, zaista i doprineti smanjenju obima sive ekonomije u Srbiji?
Skoro 40% građana zna da su i godina proglašene godinama borbe protiv sive ekonomije, a svaki drugi građanin veruje da će to doprineti doprineti smanjenju obima sive ekonomije u Srbiji.
PROCENAT GRAĐANA KOJI ZNA DA SU I GODINA PROGLAŠENE GODINAMA BORBE PROTIV SIVE EKONOMIJE
39%
Baza: Ukupna ciljna populacija

11. Navedite državnu instituciju koja je, po Vašem mišljenju, u najvećoj meri nadležna za suzbijanje sive ekonomije?
Za suzbijanje sive ekonomije se kao nadležne ističu inspekcije, posebno poreska. Primetno je i da svaki peti građanin ne ume da odredi pod čiju nadležnost potpada suzbijanje sive ekonomije.
Gotovo 30% građana nadležnost prepoznaje u Ministarstvu finansija, odnosno Poreskoj upravi, dok preko 60% građana vidi kao nadležne Ministarstvo finansija, Poresku upravu i druge inspekcije.
Otvoreno pitanje; Višestruki odgovori; Baza: Ukupna ciljna populacija

12. Da li mislite da je država odlučna u borbi protiv sive ekonomije?
Slično kao u februaru, skoro 2/3 građana smatra da je država odlučna u borbi protiv sive ekonomije, dok jedna trećina ističe da nije.
Baza: Ukupna ciljna populacija

13. Da li smatrate da država adekvatno kažnjava preduzeća i pojedince koji posluju nelegelno/ u sivoj zoni?
Identično prethodnom talasu, dve trećine građana smatra da država ne kažnjava adekvatno preduzeća i pojedince koji posluju nelegelno/ u sivoj zoni.
Baza: Ukupna ciljna populacija

14. Da li smatrate da država pravilno raspolaže poreskim prihodima koje prikupi od građana i privrede?
Trenutno, oko trećine građana smatra da država ne raspolaže pravilno poreskim prihodima, što je znatno manje u odnosu na period od pre dve-tri godine. Problematično je što četiri od deset građana ističe da ne može dati procenu usled manjka transparentnosti.
Baza: Ukupna ciljna populacija

15. Da li Vi lično podržavate borbu protiv sive ekonomije?
Podržavanje borbe protiv sive ekonomije je na izuzetno visokom nivou, kao i u prethodnom periodu
Baza: Ukupna ciljna populacija

16. 33% Zašto ne biste prijavili tog poslodavca?
Svega trećina građana odlučila bi se da prijavi svog poslodavca ukoliko bi njih ili njihovog kolegu zaposlio na crno, a strah od gubitka posla i nemešanje u celu problematiku su glavni razlozi za neprijavljivanje zapošljavanja na crno.
PROCENAT GRAĐANA KOJI BI PRIJAVIO SVOG POSLODAVCA UKOLIKO JE NJIH ILI NEKOG OD NJIHOVIH KOLEGA ZAPOSLIO NA CRNO.
33%
Višestruki odgovori; Baza: oni koji ne bi prijavili poslodavca ukoliko zapošljava na crno (67% od ciljne populacije)

17. Na koji način dobijate mesečnu zaradu ili naknadu za rad?
način primanja mesečne zarade ili naknade za rad
Od građana koji su radno angažovani po nekom osnovu, dve trećine prima nadoknadu za to na tekući račun. Međutim, više od četvrtine njih dobija zaradu/naknadu na ruke ili delimično na ruke, a delimično preko računa.
Na koji način dobijate mesečnu zaradu ili naknadu za rad?
Da li ste zaposleni?
27%
Baza: Ukupna ciljna populacija

18. STAV GRAĐANA O KUPOVINI NA IMPROVIZOVANIM PRODAJNIM MESTIMA
Skoro dve trećine građana tvrdi da nikada ne kupuje na improvizovanim prodajnim mestima, pijacama, ulicama ili putem dostave. Oni koji kupuju na takvim mestima kao razlog za to najčešće navode nižu cenu proizvoda.
Koje od navedenih proizvoda bar ponekad kupujete na pijaci / ulici / improvizovanim prodajnim mestima / putem dostave?
Navedite razloge zašto kupujete na improvizovanim i nelegalnim prodajnim mestima
AKCIZNA ROBA
Višestruki odgovori; Baza: oni koji kupuju na improvizovanim i nelegalnim prodajnim mestima (32% od ciljne populacije)
Višestruki odgovori; Baza: Ukupna ciljna populacija

19. Fiskalni računi 19
© 2015 Ipsos.

20. 22% 29% IZDAVANJE FISKALNIH RAČUNA
Iako najveći broj građana izjavljuje da dobija fiskalni račun prilikom kupovine, svaki treći ističe da ne ume da prepozna da li je račun ispravan. Više od petine građana tvrdi da bi prijavilo objekat koji im nije izdao fiskalni račun.
Koliko često dobijate fiskalni račun prilikom kupovine?
PROCENAT GRAĐANA KOJI BI PRIJAVIO OBJEKAT / PRODAJNO MESTO NA KOJEM IM NE IZDAJU FISKALNI RAČUN
22%
PROCENAT GRAĐANA KOJI ISTIČE DA NE UME DA PREPOZNA ISPRAVAN FISKALNI RAČUN
29%
Baza: Ukupna ciljna populacija

21. Ukoliko se desi da vam ne izdaju fiskalni račun, da li ga vi u tom slučaju tražite?
Oko trećine građana ne traži fiskalni račun ukoliko ga prodajni objekat ne izda prilikom kupovine.
19% u februaru 2017
Žene i stariji građani su nešto revnosniji kada je u pitanju traženje fiskalnog računa.
29% u februaru 2017
Baza: Ukupna ciljna populacija

22. TRAŽENJE FISKALNOG RAČUNA
Preko polovine građana ne traži račun ukoliko ga ne dobije prilikom kupovine zato što im ne treba, dok svaki treći to ne čini usled neprijatnosti. Razlozi traženja računa su najviše zbog poštovanja zakona i ostvarivanja prava na garanciju. U odnosu na februar, u septembru je nagradna igra nešto slabiji razlog traženja računa.
Navedite razloge zbog kojih ne tražite fiskalni račun?
Zašto tražite fiskalni račun?
Baza: oni koji uvek traže fiskalni račun prilikom kupovine (18% od ciljne populacije)
Višestruki odgovori; Baza: oni koji ne traže fiskalni račun prilikom kupovine (82% od ciljne populacije)

23. Koliko često plaćate karticom?
Gotovo četvrtina građana često ili uvek koristi karticu prilikom plaćanja, dok preko polovine građana ističe da nikada ne koristi karticu prilikom kupovine što ostavlja još prostora za podsticanje bezgotovinskog plaćanja.
Stariji građani, oni sa nižim obrazovanjem, kao i članovi domaćinstava sa malim prihodima češće izjavljuju da nikada ne koriste karticu kao sredstvo plaćanja.
Baza: Ukupna ciljna populacija

24. Da li ste učestvovali u državnoj nagradnoj igri 'Uzmi račun i pobedi'?
Preko trećine građana je direktno ili indirektno učestvovalo u nagradnoj igri „Uzmi račun i pobedi“, dok samo 1% njih uopšte nije čulo za nagradnu igru.
37%
Baza: Ukupna ciljna populacija

25. Da li ste učestvovali u državnoj nagradnoj igri 'Uzmi račun i pobedi'?
Žene, kao i građani sa višim obrazovanjem su češće učestvovali u nagradnoj igri.
Baza: Ukupna ciljna populacija

26. Da li ste učestvovali u državnoj nagradnoj igri 'Uzmi račun i pobedi'?
Građani iz Beograda, ali i oni sa nižim primanjima su nešto ređe učestvovali u nagradnoj igri.
Baza: Ukupna ciljna populacija

27. Da li ćete učestvovati u narednom ciklusu nagradne igre 'Uzmi račun i pobedi'?
Što se tiče narednog ciklusa nagradne igre „Uzmi račun i pobedi“, trećina građana najavljuje da će učestovati, dok trećina ističe da neće učestovati u nagradnoj igri. Preko četvrine građana navodi da još uvek nije donelo odluku.
35%
Baza: Ukupna ciljna populacija

28. ABOUT IPSOS GAME CHANGERS
Ipsos ranks third in the global research industry. With a strong presence in 87 countries, Ipsos employs more than 16,000 people and has the ability to conduct research programs in more than 100 countries. Founded in France in 1975, Ipsos is controlled and managed by research professionals. They have built a solid Group around a multi-specialist positioning – Media and advertising research; Marketing research; Client and employee relationship management; Opinion & social research; Mobile, Online, Offline data collection and delivery.
Ipsos is listed on Eurolist - NYSE-Euronext. The company is part of the SBF 120 and the Mid-60 index and is eligible for the Deferred Settlement Service (SRD).
ISIN code FR , Reuters ISOS.PA, Bloomberg IPS:FP
GAME CHANGERS
At Ipsos we are passionately curious about people, markets, brands and society. We deliver information and analysis that makes our complex world easier and faster to navigate and inspires our clients to make smarter decisions.
We believe that our work is important. Security, simplicity, speed and substance applies to everything we do.
Through specialisation, we offer our clients a unique depth of knowledge and expertise. Learning from different experiences gives us perspective and inspires us to boldly call things into question, to be creative.
By nurturing a culture of collaboration and curiosity, we attract the highest calibre of people who have the ability and desire to influence and shape the future.
“GAME CHANGERS” - our tagline - summarises our ambition.