1. به نام خدا
Hematology
Reference : Henry’s Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods
M.Khorshidfar

2. هماتولوژی Haematology Hematology مطالعه سلول های خون
تعریف خون: نوعی بافت پیوندی است که سلول های خونی جزء سلولی و پلاسما مایع بین سلولی یا ماتریکس آن را تشکیل می دهد.
وظیفه خون: به واسطه سلول ها و پلاسمای خود در دفاع از بدن، حمل و نقل مواد و جلوگیری از خونریزی دخالت دارد.

3. یک فرد بالغ حدود 6 لیتر خون دارد که 7 تا 8 درصد وزن بدن وی را تشکیل می دهد.
در افراد بالغ به ازای هر کیلوگرم وزن بدن 75 سی سی خون و در نوزادان 80 سی سی خون وجود دارد.
به طور متوسط قلب در هر دقیقه 70 بار می زند. در هر ضربان 70 سی سی برون ده قلبی دارد، پس درهر دقیقه تمام خون بدن یکبار از قلب عبور می کند.
سیستم گردش خون با مرکزیت قلب
سیستم لنفاوی: گردش مایعات بین سلولی؛ تنظیم آب بدن؛نقش در سیستم ایمنی
در نهایت مایع لنف از مجرای توراسیک وارد خون می شود.

4. خون در بدن دو فیلتر دارد :
فیلتر سلولی : طحال ( (Culling , Pitting, Immune Function, Storage
فیلتر متابولیکی: کلیه ها
طحال ( Spleen)
اسپلنومگالی (Splenomegaly)
اسپلنکتومی (Splenectomy)
هایپراسپلنیسم (Hypersplenism)
هایپواسپلنیسمHyposplenism))

5. Blood Components Erythrocyte = Red Blood Cells ( RBCs)
فاز مایع (Liquid phase ): پلاسما (55%)
شامل آب،ماکروملکول ها، یون ها،ویتامین ها، آنزیم ها،گازها،هورمون ها
فاز سلولی (Cellular Phase = Formed Elements):
اریتروسیتها = گلبول های قرمز
Erythrocyte = Red Blood Cells ( RBCs)
وظیفه : محتوی پروتیین حیاتی به نام هموگلوبین که مسئول حمل و نقل اکسیژن و دی اکسید کربن بین شش ها و بافت های بدن می باشد. برای انجام وظیفه خود از رگ خارج نمی شوند.
اولین بار توسط وان لوون هوک با میکروسکوپ های اولیه شناسایی و اندازه گیری شدند.
White Blood Cells ( WBCs) = Leukocytes
Platelets ( Thrombocytes )

6. Leukocytes= White Blood Cells (WBCs)
لکوسیت ها = گلبول های سفید
Leukocytes= White Blood Cells (WBCs)
لکوسیت ها : پنج نوع : ائوزینوفیل ها ، بازوفیل ها ، نوتروفیل ها ، مونوسیت ها ، لیمفوسیت ها
وظیفه: مسئول دفاع از بدن در مقابل آنتی ژن های بیگانه مثل باکتری ها و ویروس ها.
محل اصلی عملکرد آنها بافت ها بوده و دارای توانایی دیاپدز ( عبور از جداره رگ ها ) هستند.
پلاکت ها= ترومبوسیت
Platelets=Thrombocyte
وظیفه: ضروری برای هموستاز ( جلوگیری از خون ریزی ) ، از رگ خارج نمی شوند.
منشاء پلاکت ها سلول های مگاکاریوسیت است.

7. Hematopoiesis هماتوپوئز : دو مرحله پیش از تولد و بعد از تولد
در ماه اول زندگی قبل از تولد حدود روز 18 تا 19 جنینی؛ خون سازی در خارج از جنین در مزانشیم کیسه زرده (Yolk Sac) در جزایر خونیBlood Islands)) آغاز می شود. این سلول های اولیه اریتروبلاست های اولیهPrimitive Erythroblasts)) نام دارند.
سلول همانژیوبلاست دارای توانایی ساخت سلول های خونی اولیه و سلول های رگ می باشد. جزایر خونی از این سلول منشا می گیرند.
ویژگی اریتروبلاست های اولیه :
درون عروق تشکیل می شوند.
بسیار بزرگ و مگالوبلاست.
دارای هسته
از نظر محتوای هموگلوبولین متفاوت با سلول های بالغین.

9. در پستانداران این سلول ها به مکانی به نامAGM Aorta-Gonad-Mesonephros)) منتقل می شوند. تا این مرحله خون سازی رویانی است.
خون سازی در کبد در هفته ششم آغاز می شود. این مرحله شروع خون سازی جنینی است. کبد عضو اصلی خونسازی در اوایل و اواسط زندگی جنینی است.سلول های ایجاد شده اریتروبلاستهای قطعی Definitive Erythroblasts)) نام دارند.
ویژگی اریتروبلاست های قطعی :
بدون هسته
تشکیل در خارج از عروق کبد
هموگلوبین بیشتر جنینی است.
نکته : در این مرحله گرانولوپوئز و مگاکاریوسیت ها به مقدار کمتر شکل می گیرند و لمفوپوئز آغاز می شود

10. در اواسط دوران جنینی طحال و به میزان کمتر غدد لنفاوی نقش کوچکی در خون سازی دارند.
در نیمه دوم زندگی جنینی حدود ماه چهارم بارداری خون سازی در مغز استخوانBone Marrow)) آغاز می شود. نقش کبد کمرنگ می شود. BM بعد از ماه ششم عضو اصلی خون ساز است.
خون سازی در BM = مدولاری هماتوپوئز
خون سازی خارج از BM = اکسترامدولاری هماتوپوئز
در زمان تولد کل فضای مغز استخوان نوزاد را مغز استخوان قرمز اشغال کرده و تمام استخوان های نوزاد از نظر خون سازی فعال است.
با پیشرفت رشد بدن، افزایش فضای BM،کافی بودن بخشی از آن برای خون سازی؛ پس بقیه فضا توسط سلول های چربی اشغال می شود.

11. در حدود 18 سالگی، خون سازی تنها در استخوان های پهن رخ می دهد. مثل :
جمجمهSkull))
مهره ها Vertebrae))
قفسه سینهThoracic cage) )
شانه Shoulder) )
لگنPelvis))
دنده هاRibs))
قسمت های پروگزیمال استخوان های بلند مثل استخوان رانFemora)) و بازو(Humeri)
پس از تولد تولید لمفوسیت های B در مغز استخوان و اعضاء لنفاوی ثانویه ادامه می یابد؛ در حالی که لمفوسیت های T در تیموس و همچنین اعضاء لنفاوی ثانویه تولید می شوند.
پس از 13 سالگی تیموس آتروفی شده و سلول های T با قدرت خودبازسازی به حیات خود ادامه می دهند.

13. Stem Cells طحال موش و CFU-S
تکرار آزمایش در خارج از بدن In Vitro)) و CFU-C
نتیجه : یک سلولColony Forming Unit))که می تواند کلنی تشکیل دهد.
سلول های بنیادی، خاص مغز استخوان نیستند و هر بافتی سلول های بنیادی خاص خود را دارد. به سلول های بنیادی مغزاستخوان، سلول بنیادی خون سازHematopoietic Stem Cell)) می گویند.
منشاء CFU ها استم سل ها هستند.

14. ویژگی های سلول های بنیادی خون ساز :
تعداد کم و ثابت ( کمتر از 1% سلول های مغزاستخوان)
دارای خاصیت خودبازسازی(Self Renewal)
در فاز(G0) چرخه سلولی به سر می برند.
از نظر مورفولوژی مشابه بلاست ها ( برخی رفرانس ها از لیمفوسیت نام می برند)
در جایگاه خاصی در مغزاستخوان به نام Niche حضور دارند.
چند قوه ای یا چند پتانسیلی و غیر متعهد(uncommitted ) هستند.
به مقدار کم درخون محیطی وجود دارند.
شواهدی وجود دارد که HSC ها می توانند به سلول های غیر خون ساز تبدیل شوند.
استئوکلاست ها ( بخشی از سیستم مونوسیتی-فاگوسیتی ) از سلول بنیادی خون ساز به وجود می آیند.

15. :(Hematopoietic Stem Cells)HSCآنتی ژن های سطح
CD34 (+)
HLA-DR ( -)
(Multidrug-resistant ) MDR1(+)( رنگ آمیزی Hoechstو رودامین برای استم سل ها )
( مارکر تعهد به رده )CD38(-)
( مارکر تمایز رده اریترویید )CD71(-)
( مارکر تمایز رده میلویید )CD33(-)
(B-cells ( مارکر تمایز رده CD10(-)
(T-cells ( مارکر تمایز رده CD7/5(-)
ها به سلول های استرومال نقش دارد)T-lym( گلیکو پروتیین غشایی که در اتصال Thy-1 (-)
( عدم حضور مارکرهای تمایزی شناخته شده محدود به ساخت یک رده)Lin(-)
( c-kit )CD117(+)
(Kit Ligand ) (Stem Cell Factor Receptor ) SCF-R(+)
:CD133 نکته در مورد
ایجاد می شود و امروزه به عنوان مارکر اولیه برای شناسایی استم سل ها به کار می رود.CD34 زودتر از

16. تقسیم بندی سلول های بنیادی از نظر توانمندی
:Totipotential Stem cells
دارای بیشترین قدرت
توانایی ایجاد جفت و جنین
:Pluripotential Stem Cells
وجود دارد.BM زودرس ترین سلول نارس در بدن ما که در
قابلیت تولید سلول های خون ساز و سلول های استرومال
از نظر شکل ظاهری شبیه بلاست ها ( برخي رفرانس ها ليمفوسايت )
کمتر از 1% سلول های مغز استخوان
:Multipotential Stem Cells
CFU-GEMM خیلی محدود شده اند و فقط می توانند چند رده خونی را ایجاد کنند . مثل

18. Hematopoietic Growth Factors
فاکتورهای بیوشیمیایی متصل به غشا یا محلول که در کنترل خونسازی دخالت دارند. فاکتور محرک کلنی گرانولوسیت-ماکروفاژ)) GM-CSF فاکتور پان میلویید ، اما به طور عمده موجب افزایش نوتروفیل ها،مونوسیت ها؛ ائوزینوفیل ها و تشدید بیگانه خواری میشود. به طور بالینی برای مقابله با نوتروپنی در بیماران شیمی درمانی یا تحت پیوند مغزاستخوان ( فاکتور محرک کلنی گرانولوسیت )G-CSF سمیت کمتری ایجاد می کند.GM-CSF اغلب در درمان نوتروپنی استفاده می شود و به نظر می رسد نسبت از مغز استخوان به خون محیطیCD34(+) متداولترین فاکتور رشد برای انتقال سلولهای CSF-1 یا (فاکتور محرک کلنی مونوسیت-ماکروفاژ) M-CSF از ماکروفاژها IL-1القاء تولید بوده که این گیرنده یک تیروزین کیناز است و در فعال سازی سلول نقش دارد.FMSگیرنده آن محصول ژن

19. ( اریتروپوئتین)EPO ( ترومبوپوئتین )TPO
تحریک رشد و تمایز پیش سازهای اریترویید
، پرونرموبلاستها و بازوفیلیک نرموبلاست هاCFU-E اثر غالب روی
90%) و به مقدار کمتر (10%) در کبد)تولید در بالغین به طور عمده در کلیه ها
القاء تولید توسط هایپوکسی
زمان ایجاد پرونرموبلاست را کوتاه می کند و سبب آزاد شدن زودرس رتیکولوسیت به خون می شود.
رسپتور اریتروپوئتین خاصیت تیروزین کینازی ندارد و مسیری که پیام آن را به داخل سلول منتقل می کند است.Jak2/Stat5
( ترومبوپوئتین )TPO
تنظیم کننده اولیه تولید پلاکت
حضور آن برای بلوغ کامل مگاکاریوسیت ها و افزایش تولید پلاکت ها ضروری
رسپتور ترومبوپوئتین است.CD110 یا C-mpl

20. :IL-3 اثر روی CFU-GEMM ، نام دیگر آن Multi CSF Pre-T وPre-B ( لمفوپوئتین) : اثر روی IL-7 اثر روی ائوزینوفیل ها:IL-5 اثر روی مگاکاریوسیت ها :IL-6,9,11 Steel Factor , Stem Cell Factor , Mast Cell Growth Factor :(KL) Kit لیگاند گیرنده آن خاصیت تیروزین کینازی دارد است و از مراحل اولیه سلولی وجود دارد.CD117 همان :(FL ( Flt-3 لیگاند بیشترین بیان توسط سلول های مونونوکلئر خون محیطی فاکتور رشد برای مست سل نیست.KLگیرنده آن از خانواده تیروزین کینازها است با این تفاوت که بر خلاف

22. Bone Marrow Structure
سلول های خون ساز : ساکنین موقت مغزاستخوان، بعد از بلوغ وارد خون
سلول های پشتیبان ( Stromal Cells): بافتی حمایت کننده،محیطی مطلوب برای رشد و تکثیر سلول های خونی
سلول های پشتیبان:
آدیپوسیت ها Fat Cells))
اندوتلیال
فیبروبلاست
Reticular Adventitial Cells ( مثل نگهبان،با قدرت انقباضی و انبساطی خود، کنترل عبور و مرور سلول ها. همچنین ساخت رشته های رتیکولنی)
ماکروفاژها
سلول های T

23. حجمی معادل 30-50 میلی لیتر به هزاء هر کیلوگرم وزن بدن
برون ده روزانه : یک بیلیون WBC ، 2/5 بیلیون RBC ، یک بیلیون Plt
بالغترین سلول اریتروئیدی که می تواند مغزاستخوان را ترک کند در حاشیه جزایز اریتروییدی
مگاریوسیت و مگاریوبلاست در کنار اندوتلیوم جدار سینوزوئیدها ( دیده شدن به طور شانسی در خون محیطی)
گرانولوسیت ها در مرحله متامیلوسیت آشیانه ها را ترک می کنند.تکامل در ادامه راه تا جدار سینوسی.

25. ملکول های چسبندگی در خون سازی
سلولی به دو منظور : ملکول های سطح سلول ها به منظور اتصال به سلول های دیگر و ماتریکس خارج (Adhesion - چسبندگی ( (Signal Transduction - انتقال سیگنال ( سه خانواده هستند : - سوپرژن ایمونوگلوبولین ها - سلکتین ها اینتگرین ها وجود برهمکنش بسیاری از اجزای ماتریکس خارج سلولی مثل فیبرونکتین، ترومبواسپوندین، اسید هیالورونیک، همونکتین، لامینین و غیره با گیرنده های موجود در سطح سلول های خون ساز گیرنده اسید هیالورونیک است. CD44 حضور این گیرنده علاوه بر نقشی که در عبور و مرور لیمفوسیت های بالغ دارد برای گرانولوپوئز اولیه نیز ضروری است.

26. اهمیت کموکاین ها در تنظیم عبور و مرور و لانه گزینی سلول های خونی در سطح سلول هاي استرومايي مغز استخوان و اندوتليوم عروق ريز و(SDF-1a)CXCL12 كموكاين ها بيان مي شود.HSCدر سطح (CXCL12 (رسپتور CXCR4 نقش دارد.HSC در گرفتن پيوند CXCL12 و CXCR4 برهمكنش