1. پرتوهای غیریونیزان در محیط کار

2. پرتوهای غیریونساز Non-Ionizing Radiation))
پرتوهایی که انرژی کافی برای یونیزه کردن اتم ها و شکستن پیوندهای شیمیایی را ندارند.
این پرتوها شامل فرابنفش، نور مرئی، مادون قرمز، امواج میکروویو، امواج رادیویی و ... می باشد.
این پرتوها می توانند صرفا باعث تغییر در انرژی ارتعاشی و گردشی مولکولهای بافت های زیستی گردند و از این طریق سبب تغییرات مولکولی یا رها سازی انرژی(به صورت گرما) شوند.
طیف فرکانسهای پرتوهای غیر یونیزان بین 0 تا 1015 هرتز می باشد.

3. زیرمجموعه های فرعی پرتوهای غیر یونساز
میدانهای الکترومغناطیسی
پرتوهای نوری
میدانهای مغناطیسی ثابت
فروسرخ
فرابنفش
مرئی
ا موا ج رادیوئی
مایکروویو
فرکانسهای فوق العاده کم

4. طیف امواج الکترومغناطیس

5. اشعه ماورای بنفش(Ultraviolet radiation)

6. انواع اشعه ماورای بنفش
در طیف الکترومغناطیس بین نور مریی و امواج یونیزان قرار دارد.
طول موج بین 100تا 400 نانومتر و دارای 3 باند A,B,C
UV-A ( NM )
UV-B ( NM )
UV-C ( NM )

7. انواع اشعه ماورای بنفش

8. انواع اشعه ماورای بنفش
ماورا بنفش با طول موج بلند یا ماورای بنفش A :
این اشعه بین طول موجهای نانومتر قرار دارد. نسبت این اشعه در نور آفتاب، لامپ فلورسنت و لامپهای الکتریکی معمولی زیاد است.
ماورا بنفش با طول موج متوسط یا ماورای بنفش B :
این اشعه بین طول موجهای نانومتر است. این اشعه در نور لامپ بخار جیوه و قوس های الکتریکی با الکترودهای فلزی وجود دارد.
ماورا بنفش با طول موج کوتاه یا ماورای بنفش C :
این اشعه بین طول موجهای نانومتر است و در لامپهای میکروب کش وجود دارد.

9. انواع اشعه ماورای بنفش
هنگام عبور نور خورشید از اتمسفر، تمام UV-C و تقریباً 90درصد UV-B توسط لایه ازن جذب می شود.
UV-A کمتر توسط اتمسفر جذب می شود.
بنابراین پرتو UV که به سطح زمین می رسد اکثراً از UV-A همراه کمی UV-B تشکیل شده است که بیشترین زمان انتشار آن از ساعت 10 صبح تا 3 بعد از ظهر می باشد.

10. انواع اشعه ماورای بنفش

11. مشاغل در معرض UV
نور طبیعی خورشید:
کشاورزان- باغبانان- ماهیگیران- کارگران راه آهن- پلیس-پرسنل نظامی-کارگران ساختمان سازی و ....
جوشکاری (/(arc weldingبرش با شعله(torch cutting): جوشکاران- کارگران خط لوله- برشکاران لوله و...
UV میکروب کش:
پزشکان- پرستاران-دندانپزشکان-تکنسین های آزمایشگاه و...
پروسه های خشک کردن :
چاپگران- نقاشان- لیتوگرافان و...

12. فاکتورهای موثر در شدت اثرات ناشی از مواجهه با اشعه ماورای بنفش
فاکتورهای موثر در شدت اثرات ناشی از مواجهه با اشعه ماورای بنفش
1- مدت مواجهه 2- شدت اشعه 3- فاصله از منبع تولید اشعه

13. منابع مولد طبیعی اشعه ماورای بنفش
خورشید بعنوان منبع طبیعی تابش کننده پرتوهای فرابنفش در میزان پرتوهای نوری دریافتی نقش اصلی را دارد.
شدت پرتو فرابنفش با ارتفاع افزایش می یابد.
انعکاس از برف و شن باعث افزایش شدت پرتو میشود.
بین ساعات 10 صبح تا 3 بعد از ظهر مقدار پرتو فرابنفش شدیدتر است.

14. منابع مولد مصنوعی اشعه ماورای بنفش
لامپهای فلورسنت
لامپهای بخار جیوه
لامپهای میکروب کش ( در بیمارستان ها، برخی صنایع)
لامپهای مخصوص برای درمان پوستی و یرقان
Sun bed
فرآیندهای خیلی داغ ( جوشکاری)

15. لامپ ها
در صورتی که لایه بیرونی لامپهای بخار جیوه که از جنس بور و سیلیکات است صدمه دیده باشد می تواند تا فاصله حدود 10 متری تحریک های چشمی و همچنین سوختگی پوست ایجاد نماید.

16. Sun bed

17. کاربرد اشعه فرابنفش ضد عفونی کردن آب و فاضلاب گندزدایی سطوح
گندزدایی هوا
ضدعفونی مواد غذایی
درمان بیماری پوستی و یرقان در اطفال
در اسکنرها(تشخیص اسکناس)

18. اثرات مواجهه با اشعه ماورای بنفش
1- اثرات چشمی 2- اثرات پوستی

19. واکنشهای حساسیت به نور
2 نوع واکنش بدنبال مواجهه ترکیبی با UV و یک ماده شیمیایی: 1- واکنش فتوتوکسیک 2- واکنش فتوآلرژیک

20. مواد شیمیایی فتوتوکسیک
ماده ای که با جذب اشعه UV سبب ایجاد التهاب پوست میشود.
قطران و ترکیبات وابسته: قطران، آکریدین، آنتراسن، کروزت
فوروکومارین: پسورالن، متوکسی پسورالن
مشتقات آمینوبنزوییک اسید
رنگها
داروها: سولفونامیدها، فنوتیازیدها، سولفونیل اوره ها، تتراسیکلین، تیازیدها

21. واکنش فتوتوکسیک
شایعتر از واکنشهای فتوآلرژیک بوده و اغلب در ارتباط با مصرف برخی داروها (مانند تتراسیکلین ها، سولفونامیدها، گریزوفولوین، تیازیدها) و ترکیبات حاوی قطران، ذغال سنگ و برخی از رنگ ها رخ می دهد.
اغلب UVA عامل ایجاد واکنش فوق میباشد.
علایم: شبیه آفتاب سوختگی شدید و شامل ایجاد قرمزی، تغییرات رنگدانه ای و تاول و زخم می باشد که چند دقیقه تا ساعت پس ازمواجهه رخ میدهد.
ضایعه با ایجاد هیپرپیگمانتاسیون پس از چند هفته تا ماه بهبود می یابد.

22. مواد شیمیایی فتوتوکسیک
واکنشهای فتوتوکسیک در آسفالت کاران و کارگران راه آهن که در فضای باز در معرض تماس با قطران هستند، شایع دیده میشود.

23. مواد شیمیایی فتوتوکسیک
فیتوفتودرماتیت: واکنشی است که در اثر مواجهه با UVA پس از تماس با گیاهان تولید کننده فوروکومارین (مانند کرفس، هویج، لیموترش و.. ) رخ می دهد.

24. واکنشهای فتوآلرژیک بواسطه پاسخ ایمنی سلولی رخ می دهد.
اتیولوژی: عوامل باکتریواستاتیک و عناصر عطر
این واکنش در افراد حساس، 24 تا 48 ساعت پس از مواجهه رخ میدهد.
علایم: ضایعه اگزمایی خارش دار و در موارد شدید قرمزی و تاول ایجاد میشود.
عامل اصلی این واکنشها UV-A می باشد.

25. مقادیر حد تماس شغلی با پرتو فرابنفش
مقادیر حد تماس شغلی با پرتو فرابنفش
مقادیر حد تماس شغلی پرتوهای فرابنفش در ناحیه طیفی بین 180 و 400 نانومتر نشاندهنده شرایطی است که تحت آن شرایط شاغلین ممکن است است که به طور مکرر پرتوگیری نمایند بدون آنکه اثرات نامطلوبی سرخی پوست (اریتما) و التهاب قرنیه چشم (فوتوکراتیت) بر سلامتی آنان عارض نشود.
این مقادیر برای پرتو گیری چشم یا پوست از منابع تابشی ملتهب و فلورسنت، تخلیه بخار و گاز، قوسهای جوشکاری و تابشی خورشیدی که طول زمان پرتو گیری 0/1 ثانیه یا بیشتر است کاربرد دارد و برای لیزرهای تابش کننده فرابنفش مورد استفاده قرار نمی گیرد.

26. مقادیر حد تماس شغلی با پرتو فرابنفش
مقادیر حد تماس شغلی با پرتو فرابنفش
برای کاربرد این مقادیر منابع مورد نظر باید تحت زاویه کوچکتر از 80 درجه نسبت به دتکتور اندازه گیری(نسبت به فرد پرتو گرفته) قرار داشته باشند. در منابعی که این زاویه بزرگتر است لازم است اندازه گیری تحت زاویه 80 درجه انجام گیرد.
این مقادیر برای افراد حساس به نور که پرتوگیری فرابنفش دارند و یا افرادی که همراه با پرتوگیری در تماس با عوامل حساس کننده به نور قرار گرفت اند کاربرد ندارد.

27. مقادیر حد تماس شغلی با پرتو فرابنفش
مقادیر حد تماس شغلی با پرتو فرابنفش
این مقادیر برای افراد با چشمان بدون عدسی(افرادی که در اثر عمل جراحی آب مروارید عدسی چشم آنها بیرون آورده شده است) استفاده نمی شود.در این زمینه به حدود تماس شغلی پرتوهای مادون قرمز نزدیک مراجعه شود.
این مقادیر باید به منزله راهنمایی جهت کنترل پرتوگیری از منابع تابشی فرابنفش به کار رود و نباید به عنوان مرز مشخصی بین ایمنی و خطر تلقی گردد.

28. مقادیر حد تماس شغلی با پرتو فرابنفش
مقادیر حد تماس شغلی با پرتو فرابنفش
این حدود در حالی که چگالی شار تابشی(تابندگی)معلوم بوده و زمان پرتوپیری نیز کنترل شده است به شرح زیر می باشد:
مقادیر پرتو فرابنفش(180 الی 400 نانومتر)- خطر آسیب قرنیه ای
در شرایط اندازه گیری چگالی شار تابشی طیفی
در شرایط اندازه گیری چگالی شار تابشی در سه طیف اصلی
مقادیر پرتو فرابنفش(315 الی 400 نانومتر)- خطر آسیب شبکیه و عدسی چشم
منابع با پهنای فرکانسی باریک

29. وسایل حفاظتی(البسه)
یکی ازساده ترین شکلهای حفاظت ازاین پرتو است که میزان محافظت آن بسته به میزان نفوذ پرتو ازآنهافرق می کند.
منسوجات تیره رنگ میزان جذب uv را افزایش می دهند.
منسوجات دارای بافت ریز باعث افزایش جذب uv می شود.
تغییرات upf (فاکتورحفاظت دربرابرuv) برای منسوجات خشک ومرطوب نوع نخی ثابت می باشد درصورتی که در سایر نمونه ها موقعی که مرطوب هستند میزان upf آنها کاهش می یابد.

30. عوامل مؤثردرانتخاب پوششهای حفاظتی چشم
شدت و ویژگیهای طیفی نشری منبع UV
الگوی رفتاری افرادی که در مجاورت منابع UV هستند(فاصله وزمان حایز اهمیت هستند.)
ویژگیهای عبوری مواد پوششهای حفاظتی چشم
طرح چهارچوب عینک

31. کرمهای ضد آفتاب
در شرایطی که نمی توان پوست را پوشاند باید از کرمهای ضد آفتاب استفاده کرد.
کرمهای ضد آفتاب با فاکتور حفاظتی (SPF) متفاوت تولید می شود.
فاکتور حفاظتی فوق قدرت کرم محافظ را درحفاظت از پوست در برابر خورشید نشان میدهد.
آب و عرق بدن سبب کاهش تاثیرکرمهای حفاظتی پوست می شود.
افرادی که پوست حساستری نسبت به آفتاب سوختگی دارند باید از کرمهای با فاکتور حفاظتی بالاتر استفاده کنند.

32. اقدامات فنی
دسترسی به منطقه ای که درآنجا دستگاهی UVنشر می کند بایستی محدود به افرادی باشد که به طور مستقیم با استفاده آن سروکار دارند.
علامتهای هشداردهنده مناسب به منظور نشان دادن وجود UVباید مورداستفاده قرارگیرند.
فاصله از منبع پرتو
محصور نمودن منبع پرتو

33. شاخص جهانی پرتو فرابنفش (UVI)
مقیاسی از شدت پرتو فرابفش موجود در سطح زمین که مطابق میزان اثرات پرتو روی پوست بدن می باشد.
به عبارت دیگر UVI میزان پرتو فرابنفش خورشیدی بر سطح زمین را توصیف میکند.
در مقادیر موجود در محدوده شاخص، هر چه از صفر به سمت بالاتر برویم؛ پتانسیل آسیب به پوست و چشم افزایش یافته و نیز درمان بیشتری برای آسیب، مورد نیاز می باشد.

34. شاخص جهانی پرتو فرابنفش

35. نمایش گرافیکی شاخص جهانی پرتو فرابنفش

36. نمایش گرافیکی شاخص جهانی پرتو فرابنفش

37. نمایش گرافیکی شاخص جهانی پرتو فرابنفش

38. نمایش گرافیکی شاخص جهانی پرتو فرابنفش

39. پرتو مادون قرمز(IR)
Infrared radiation))

40. پرتو مادون قرمز
در طیف الکترومغناطیس بین نور مریی و امواج رادیو فرکانسی قرار دارد.
طول موج بین 750 تا 1 میلیون نانومتر و دارای 3 باند A,B,C

41. پرتو مادون قرمز تقسيم بندي طيف IR IR-A μm1/4-0/75 IR-B μm3-1/4 IR-C

42. پرتو مادون قرمز مواجهه: 1-نور آفتاب
2- درمواردیکه از این اشعه برای تولید انرژی گرمایی استفاده میشود مانند جوشکاری، شیشه گری، کار با کوره و ....

43. منابع مولد پرتو مادون قرمز
خورشید
اجسام ملتهب
لامپهای مادون قرمز

44. مشاغل در معرض پرتو مادون قرمز
ذوب شیشه
ذوب فلز
کوره آجرپزی
ریخته گری
سرامیک سازی و سفال گری
آهنگری

45. مقادیر حد تماس شغلی با پرتو مادون قرمز
مقادیر حد تماس شغلی با پرتو مادون قرمز
با توجه به گستردگی پرتوگیری مادون قرمز شاغلین و احتمال صدمات چشمی، حدود مجاز مواجهه برای پیشگیری از صدمات به شرح زیر مورد توافق قرار گرفته است:
حفاظت قرنیه و عدسی
حفاظت شبکیه

46. لیزر

47. لیزر Laser)) تقویت نور از طریق تابش پرتو القایی
(Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation)
تقویت نور از طریق تابش پرتو القایی

48. انواع لیزر( از نظر طول موج)
لیزرهائی که طول موج بین 100 تا 400 نانومتر دارند ( لیزرهای ماوراء بنفش)
لیزرهائی که طول موج بین 400 تا 700 نانومتر دارند ( لیزرهای مرئی)
لیزرهائی که طول موج بین 700 تا نانومتر دارند ( لیزرهای مادون قرمز)

49. انواع كاربرد ليزر
پزشكي
صنعت
اندازه گيري و كنترل
نظامي

50. كاربرد ليزر در صنعت برشهاي ليزري(برش شيشه - برش اجزاي الكترونيك)
علامت گذاري سطوح
پرداخت سطوح
مقاوم سازي سطوح فلزي
نشانه گذاري و حكاكي
تراشكاري
پاكسازي سطوح
جوشكاري از ميكروالكترونيك تا كشتي سازي
توليد هولوگرام برجسته و هنري

51. با تشكر از توجه شما