1. Lidershipi dhe rëndësia e tij
Kapitulli i parë
Lidershipi dhe rëndësia e tij
1-1
Sokol Krasniqi PhD C
©Prentice Hall 2006

2. Lidershipi efektiv
Howell. J. P., Costley, D. L., (2006), Understanding Behaviours for Effective Leadership, 2nd edition, New Mexico State University, Prentice Hall ISBN-10: ISBN-13:
Sokol Krasniqi PhD C

3. Objektivat e mësimit
Pas leximi të këtij kapitulli duhet të jeni në gjendje të:
Definoni dhe përshkruani procesin e lidershipit.
Njoftoheni me teoritë e lidershipit dhe kohën kur ato janë bërë.
Përshkruani veçorit/tiparet që liderët zakonisht posedojnë.
Diskutoni se si sjelljet e lidershipit janë faktor kritikë lidhur me lidershipin efektiv.
Përshkruani se si faktorët e situatës mund të ndikojnë në suksesin e liderit.
Sokol Krasniqi PhD C
1-2
©Prentice Hall 2006

4. Objektivat e mësimit (vazh.)
Pas leximit te këtij kapitulli duhet të jeni në gjendje të:
Bëjë dallimet mes menaxherit dhe liderit
Përshkruani tre punët kyçe që liderët duhet të kryejn në mënyrë që të jenë efikas.
Sokol Krasniqi PhD C
1-3
©Prentice Hall 2006

5. Lidershipi
Lidershipi është procesi qe përdor një individ për të ndikuar anëtarët e ekipit drejt arritjes se qëllimeve grupore, ku anëtarët e ekipit e shohin ndikimin si legjitim
Sokol Krasniqi PhD C
1-4
©Prentice Hall 2006

6. Karakteristikat kyçe të definicionit të Lidershipit
Individët e veçantë
përmbushin
rolin e grupit
Seri aktivitetesh
në vazhdimësi
Aktivitete të
fokusura në
ndikimin e sjelljeve
Karakteristikat
kyçe të Lidershipit
Ndikimi është kuptuar
nga pasuesit
si e arsyeshme
Ndikimi është drejtuar
drejt
arritjes së
qëllimeve grupore
Sokol Krasniqi PhD C
1-5
©Prentice Hall 2006

7. Efikasiteti i lidershipit
Indikatorët që përdorën për të matë efikasitetin e liderëve:
Arritjet në punë
Matja e qëndrimeve të vartësve.
Rezultatet grupore dhe të organizatës
1-6
Sokol Krasniqi PhD C

8. Hyrje në Teoritë Lidershipit
Gjatë shekullit 20 u kryen një sërë studimesh që rezultuan në teori
Teoritë NUK janë te izoluara, ato evoluojnë ( zhvillohen)
Sokol Krasniqi PhD C

9. Kronologjia e teorive të Lidershipit
1900’s: A lindin liderët si të tillë?
1940’s-1950’s: Çfarë tipare të përbashkëta kanë liderët?
1950’s-1960’s: Çfarë modeli i sjelljes rezulton ne lidership efikas?
1960’s-1970’s: Cilat sjellje të lidershipit funksionojnë në situata specifike?
1980’s: Çfarë tipare kryesore, sjellje dhe situata bëjnë që organizatat të arrijnë përsosshmërinë?
Sokol Krasniqi PhD C

10. Teorit e Lidershipit Teoria e tipareve
Më herët, është menduar se udhëheqësit lindin me tipare të natyrshme fiziologjike dhe të personalitetit
Gjatësia
Inteligjenca
Arritjet akademike
Sokol Krasniqi PhD C

11. Teoria e tipareve (vazhdimi)
Teoritë e Lidershipit
Teoria e tipareve (vazhdimi)
Stogdill (1974) – Identifikoj disa faktor të përgjithshëm që i dallojnë liderët nga jo liderët
Kapaciteti: aftësitë për zgjidhjen e problemeve, për të gjykuar dhe punuar shumë
Arritjet: arritjet e tilla si, rekorde në njohuri akademike dhe sporte
Përgjegjësia: siguri, besueshmëri, vetë-motivues, këmbëngulje, agresiviteti dhe vetë-besim
Pjesëmarrja dhe përfshirja: ndërveprimi shumë të zhvilluar shoqëror, popullaritet, adaptim të shpejtë në situata të ndryshuara, dhe bashkpunim më i lehtë në krahasim me jo-udhëheqësit
Statusi socio-ekonomik: Udhëheqësit efektive zakonisht i përkasin klasave të lartë socio-ekonomike
Sokol Krasniqi PhD C

12. Tiparet e Lidershipit
Karakteristika relativisht të përhershme të cilat nuk ndryshojnë pamvarsisht që individi lëviz nga një situate në tjetër.
Sokol Krasniqi PhD C
1-8
©Prentice Hall 2006

13. Tiparet e rëndësime të Liderëve nga studimet e hershme
Tiparet Fizike dhe formimi
Tiparet e personalitetit
apo shkathtësit
Tiparet sociale apo të punës
Aktiviteti ose energjia
Arsimi
Statusi social
Këmbëngulës
Mbizotërim/Dominim
Pavarësi/origjinaliteti
Vetëbesim
Aftësi administrative
Rrjedhshmëri e të folurit
Perceptimi social
Përshtatshmëri/ Adaptueshëm
Motivimi për të arritur
Përgjegjësi
Iniciative
Këmbëngulje
Punëtor
Bashkëpunues
I shoqërueshëm
Sokol Krasniqi PhD C
1-9
©Prentice Hall 2006

14. Teorit e Lidershipit Teoria e tipareve
Teoritë e Sjelljes (Studimet e Ohajos)
Lidershipi participativ
Stili i lidershipit të Lewin-it (University of Iowa studies)
Stili i lidershipit të Likert’s (University of Michigan studies)
Teoritë kontigjente ( të paparashikuara)
Teoria e Fiedler-it “Kolegu më së paku i pëlqyer (LPC)
Cognitive Resource Theory
House’s Path-Goal Theory of Leadership
Lidershipi i situatës
Hersey and Blanchard’s Situational Leadership
Vroom and Yetton’s Normative Model
Sokol Krasniqi PhD C

15. Sjelljet e Lidershipit
Në vijim janë shembujt specifik të sjelljes se liderit që shumë lider përdorin për të ndikuar varësit e tyre:
Shpjegojnë metodat dhe teknikat që duhet përdor nga vartësit për të kryer një punë.
Të jen të sjellshëm dhe informativ dhe të inkurajojn komunikimin e hapur.
Të konsultohen me vartësit që të marrin informatat dhe opinionet e tyre para se të marrin një vendim të rëndësishëm.
Vlersojn varësit për punën e bërë mirë.
Shprehin pritje te lartë dhe besim në performance të vartësve.
© 2006 Prentice Hall
Sokol Krasniqi PhD C
1-10
©Prentice Hall 2006 15

16. Faktorët e situatës dhe Lidershipi
Disa faktorë të situatës zëvendësuan nevojat e vartësve për sjellje të veçantë te liderëve. Në këto situata, faktorë të tjerë shpesh i japin vartësve udhëzime, motivimin dhe kënaqësinë. Shembuj të këtyre faktorëve përfshijnë:
Ri-dizajnimi i detyrave të punës
Grupet punuese vet-menaxhuese
Sistemi i shpërblimit
Pasuesit e vetë liderëve
© 2006 Prentice Hall
Sokol Krasniqi PhD C
1-11
©Prentice Hall 2006 16

17. Manaxheret vs. Liderët Lideret Fokusi në njerëz Bëjnë gjënë e duhur
Menaxherët
Fokusi në gjëra
Bëjnë gjërat drejt
Planifikojnë
Organizojnë
Drejtojn
Kontrollojn
Lideret
Fokusi në njerëz
Bëjnë gjënë e duhur
Inspirojnë
Ndikojnë
Motivojnë
Ndërtojnë
P.SH ngjarjet ne Libi apo Egjipt- Nese njerit nga komandanteve do ti kerkohej nga presidenti qe te hapet zjarre ne demostruesit – si e vlersoni ju cka eshte gjeja e duhur dhe e drejt
Sokol Krasniqi PhD C

18. Aktivitetet e përbashkëta
Planifikimi
Organizimi
Udhëheqja
Kontrolli
Sokol Krasniqi PhD C

19. Planifikimi Lideri Bën strategji Menaxheri Vën drejtimin Planifikon
Krijon vizionin
Menaxheri
Planifikon
Buxheton
Vendos objektivat
Përcakton hapa te detajuar
Allokon resurset
Sokol Krasniqi PhD C

20. Organizimi Menaxheri Lideri Krijon strukturat
Përshkrimi i punëve
Personeli
Hierarkia
Delegon
Trajnon
Lideri
Inkuadron njerzit në strategji
Komunikon
Krijon rrjetet
Sokol Krasniqi PhD C

21. Drejtimi/Udhëheqja e punëve
Lideri
Fuqizon njerëzit
Nxitës i tifozëve
Menaxheri
Zgjedh problemet
Negocion
Sjell konsensus
Sokol Krasniqi PhD C

22. Kontrolli Menaxheri Lideri Implementon sisteme kontrolluese Motivon
Matja e performancës
Identifikon mospërputhjet
Rregullon mospërputhjet
Lideri
Motivon
Inspiron
I jep kuptim arritjeve
Raporte ditore apo mujore per performancen shitjet apo prodhimin ditore
Sokol Krasniqi PhD C

23. Përmbledhje e dallimeve mes Menaxhimit dhe Lidershipit
Source: Adapted from A Force for Change: How Leadership Differs from Management by John P. Kotter. Copyright © 1990 by John P. Kotter, Inc. Reprinted with permission of The Free Press, a division of Simon & Schuster Inc.
Sokol Krasniqi PhD C

24. Menaxherët kundrejt Liderve
Covey, Stephen R., 7 Shprehitë e njerëzve me efikasitet të lartë, faqe 101
Kotter, John P., Udhëheqja e ndryshimit, faqe 65
Sokol Krasniqi PhD C

25. Lidershipi dhe Menaxhmenti
Kotter mendon se Lidershipi dhe Menaxhimi janë dy sisteme plotësuese, ku secili ka funksionin e vet dhe aktivitetet e tyre karakteristike, por të dyja janë të nevojshme për menaxhimin e organizatave komplekse.
Sipas Kotter, menaxhimi ka të bëje me planifikimin, kontrollin, dhe vënjen e strukturave te përshtatshme dhe sistemeve në vend, ndërsa lidershipi ka të bëjë më parashikimin e ndryshimeve, përballimin me ndryshimin, dhe miratimin e një qëndrim vizionar. (1990, Çfarë me të vërtet bëjnë lideret? Harvard Business Review, 68, )
Sokol Krasniqi PhD C

26. Lidership Në mvarësi me atë qe u tha më lartë
Lidershipi është forca që krijon kapacitete në mesin e një grupi të njerëzve për te bërë diçka qe është ndryshe dhe më mirë. Kjo mund të reflektonte në rezultate më kreative, ose nivel më të lartë të performancës.
Në esencë lidershipi është një agjenci e ndryshimit dhe mundë te frymëzoj te tjerët te bëjnë me shume se sa ata do kishin bërë ose bënin.
Sokol Krasniqi PhD C

27. Menaxhmenti
Në të kundërt, menaxhimi është një forcë me shumë e preokupuar me planifikimin, bashkërendimin, mbikëqyrjen, dhe kontrollin e aktivitetit rutinë, të cilat natyrisht mund të bëhet në mënyrë inspiruese.
Lidershipi menaxherial mund të shihet si pjesë integrale e rolit menaxherial, dhe rëndësia e sajë rritet me lëvizjen e personit në hierarkinë organizative
Sokol Krasniqi PhD C

28. Pse i ndjekim pas Liderët?
Vullnetarisht
“Pasuesit”
Liderët i tërheqin njerëzit pas vetes. Ata duhet të kenë dëshiren e mjaftueshme qe të ndjekin për të ndaluar atë që ata po bëjnë dhe ndoshta të ecin në situata që normalisht nuk do të rrezikonin.
Sokol Krasniqi PhD C

29. Pse i ndjekim pas Menaxherët?
“Vartësit”
Përputhje
Menaxherët kanë autoritetit nga pozita e dhënë nga kompania, dhe vartësve e tyre punojnë për ta dhe kryesisht të bëjë atë qe u thuhet te bëjnë.
Sokol Krasniqi PhD C

30. Menaxheri…; Lideri… Menaxheri administron; Lideri përtrin dhe zbulon.
Menaxheri mirëmban; Lideri zhvillon.
Menaxheri e pranon realitetin; Lideri e heton (investigon) atë.
Menaxheri fokusohet në sisteme dhe struktura; lideri fokusohet në njerëz.
Menaxheri mbështet ne kontroll; lideri frymëzon besim.
Menaxheri i ka sytë gjithmonë tek fundi, Lideri ka sytë në horizont.
Menaxheri imiton; Lideri krijon.
Menaxheri pranon status quo; Lideri e sfidon atë.
Menaxheri është ushtari i mirë klasik; Lideri është vetvetja
Sokol Krasniqi PhD C

31. Tri çështjet kryesore të lidershipit
Diagnosifkimi i situatës
dhe pasuesit
(A ështe sjellja specifike
e lidershipit e nevojshme)
III. Modifikimi i situatës dhe /ose
Karakteristikat e pasuesve
II. Ofrimi i sjelljeve të
nevojshme të lidershipit për
situatat dhe karakteristikat e
pasuesve
Sokol Krasniqi PhD C
1-12
©Prentice Hall 2006

32. Çështjet aktuale në lidership
Etika dhe ndershmëria
Diversitet
Zhvillimi i lidershipit
Udhëheqja e ndryshimeve në organizatë
Lidership transformues
Sokol Krasniqi PhD C
1-13

33. Ju faleminderit për vemendje
Sokol Krasniqi PhD C