1. بررسی نقش تجارت الکترونیک در مدیریت زنجیره تأمین
به منظورکسب مزیت رقابتی برای سازمانها
بی تا کریمی
کارشناس مسئول مطالعات برنامه ریزی
دفتر برنامه ریزی وکنترل برنامه ها
مرداد ماه 1388

2. کاربرد تجارت الکترونیک در مدیریت زنجیره تأمین
فهرست مطالب
مقدمه
مبانی نظری تجارت الکترونیک
کاربرد تجارت الکترونیک در مدیریت زنجیره تأمین
مدیریت زنجیره تأمین الکترونیکی و مزیت رقابتی
مدل مفهومی تحقیق
نتیجه گیری و پیشنهادات

3. 1- مقدمه
امروزه مديريت زنجيره تامين به عنوان يكى از مبانى زير ساختى پياده‌سازى كسب و كار الكترونيك در دنيا مطرح است. در رقابت‌هاى جهانى موجود در عصر حاضر، بايد محصولات متنوع را با توجه به درخواست مشترى، در دسترس وى قرار داد. خواست مشترى بر كيفيت بالا و خدمت رسانى سريع، موجب افزايش فشارهايى شده است كه قبلاً وجود نداشته است، در نتيجه شركت‌ها بيش از اين نمى‌توانند به تنهايى از عهده تمامى كارها برآيند.
در بازار رقابتى موجود، بنگاه‌هاى اقتصادى و توليدى علاوه بر پرداختن به سازمان و منابع داخلى، خود را به مديريت و نظارت بر منابع و اركان مرتبط خارج از سازمان نيازمند يافته‌اند. علت اين امر در واقع دستيابى به مزيت يا مزاياى رقابتى با هدف كسب سهم بيشترى از بازار است. بر اين اساس، فعاليت‌هاى نظير برنامه ريزى عرضه و تقاضا، تهيه مواد، توليد و برنامه ريزى محصول، خدمت نگهدارى كالا، كنترل موجودى، توزيع ، تحويل و خدمت به مشترى كه قبلا همگى در سطح شركت انجام مى شده اينك به سطح زنجيره عرضه انتقال پيدا كرده است. مسئله كليدى در يك زنجيره تامين، مديريت و كنترل هماهنگ تمامى اين فعاليت‌ها است. مديريت زنجيره تامين (SCM) پديده‌اى است كه اين كار را به طريقى انجام مى‌دهد كه مشتريان بتوانند خدمت قابل اطمينان و سريع را با محصولات با كيفيت در حداقل هزينه دريافت كنند.

4. در حالت كلى زنجيره تامين از دو يا چند سازمان تشكيل مى‌شود كه رسماً از يكديگر جدا هستند و به وسيله جريان‌هاى مواد، اطلاعات و جريان‌هاى مالى به يكديگر مربوط مى‌شوند. اين سازمان‌ها مى‌توانند بنگاه‌هايى باشند كه مواد اوليه، قطعات، محصول نهايى و يا خدماتى چون توزيع، انبارش، عمده فروشى و خرده فروشى توليد مى‌كنند. حتى خود مصرف كننده نهايى را نيز مى‌توان يكى از اين سازمان‌ها در نظر گرفت.
در دو دهه 60 و 70 ميلادى، سازمان‌ها براى افزايش توان رقابتى خود تلاش مى‌كردند تا با استاندارد سازى و بهبود فرايندهاى داخلى خود محصولى با كيفيت بهتر و هزينه كمتر توليد كنند. در آن زمان تفكر غالب اين بود كه مهندسى و طراحى قوى و نيز عمليات توليد منسجم و هماهنگ، پيش‌نياز دستيابى به خواسته‌هاى بازار و درنتيجه كسب سهم بازار بيشترى است. به همين دليل سازمان‌ها تمام تلاش خود را بر افزايش كارايى معطوف مى‌كردند. در دهه 80 ميلادى با افزايش تنوع در الگوهاى مورد انتظار مشتريان، سازمان‌ها به طور فزاينده اى به افزايش انعطاف پذيرش در خطوط توليد و توسعه محصولات جديد براى ارضاى نيازهاى مشتريان علاقه مند شدند.
در دهه 90 ميلادى، به همراه بهبود در فرايندهاى توليد و به كارگيرى الگوهاى مهندسى مجدد، مديران بسيارى از صنايع دريافتند كه براى ادامه حضور در بازار تنها بهبود فرايندهاى داخلى و انعطاف پذيرى در توانايى‌هاى شركت كافى نيست، بلكه تامين كنندگان قطعات و مواد نيز بايد موادى با بهترين كيفيت و كمترين هزينه توليد كنند و توزيع كنندگان محصولات نيز بايد ارتباط نزديكى با سياست‌هاى توسعه بازار توليد كننده داشته باشند. با چنين نگرشى، رويكردهاى زنجيره تامين و مديريت آن پا به عرصه وجود نهاد. از طرف ديگر با توسعه سريع فناورى اطلاعات در سال‌هاى اخير و كاربرد وسيع آن در مديريت زنجيره تامين، بسيارى از فعاليت‌هاى اساسى مديريت زنجيره با روش‌هاى جديد درحال انجام است.

5. تعريف زنجيره تامين ومديريت زنجيره تامين:
در فضای رقابتی تجارت امروز دنیا، شرکتها و سازمانها با بهره گیری از انواع فناوری و علوم مدیریت، اقدام به ایجاد مزایای رقابتی از طریق ابزارهای مدیریت داده و مدیریت دانش و بهینه سازی روندهای سازمانی مانند تولید و یا ارتباطات سازمان می کنند. یکی از مهمترین علوم مدیریتی که در این زمینه مباحث بسیار سودمندی را مطرح کرده است، مدیریت زنجیره تامین است. با بهره گيري از اين ابزار سازمان قادرخواهد بود روابط تجاري خود را با بهينه‌سازي تبادل اطلاعات با همكاران تجاري نظير تامين كنندگان مواد اوليه، توزيع كنندگان محصولات و پيمانكاران حمل و نقل كالا توسعه دهد. بدين ترتيب بنگاه اقتصادي شما موفق خواهد شد تا در زمان بسياركمتري محصول خود را به بازار عرضه كرده و زمان توليد و هزينه‌هاي اتلافي را پايين آورد.
تعاريف مختصر و جامعى كه مى توان از زنجيره تامين و مديريت زنجيره تامين ارايه داد، عبارت‌اند از:
زنجيره تامين: زنجيره تامين بر تمام فعاليت‌هاى مرتبط با جريان و تبديل كالاها از مرحله ماده خام(استخراج ) تا تحويل به مصرف كننده نهايى و نيز جريان‌هاى اطلاعاتى مرتبط با آنها مشتمل مى‌شود. قابل ذكر است كه تامين كنندگان ممكن است خود تامين كننده داشته باشند . به علاوه در جريان مواد يك جريان اطلاعات كه دوطرفه بوده و يك جريان پول كه درجهت خلاف جريان كالاست، وجود دارد.
1 - زنجيره تامين بالادست: اين بخش شامل تامين كنندگان اوليه (كه خودشان مي توانند مونتاژكننده و يا سازنده باشند) و تامين كنندگانشان هستندكه همه اين مسيرها از مواد سرچشمه مي گيرد. فعاليتهاي اصلي اين قسمت خريد و حمل است.
2 - زنجيره تامين داخلي: اين بخش شامل همه پردازشهاي استفاده شده به وسيله يك سازمان در تبديل داده هاي حمل شده به سازمان به وسيله تامين كنندگان به خروجيهاست، از زماني كه مواد وارد سازمان مي شود تا زماني كه محصول نهايي براي توزيع به خارج سازمان حركت مي كند. فعاليتها اينجا شامل حمل مواد، مديريت موجودي، ساخت وكنترل كيفيت است.
3 - زنجيره تامين پايين دست: اين بخش شامل همه فرايندهاي درگير در توزيع و تحويل محصولات به مشتريان نهايي است. خيلي زياد مشاهده مي شود كه زنجيره تامين وقتي محصــول واگذار يا مصرف مي گردد، پايان مي پذيرد. اينجا فعاليتها شامل بسته بندي، انبار و حمل است. اين فعاليتها ممكن است با استفاده از چندين توزيع كننده انجام شود مثل كل فروشان و خرده فروشان.

6. 2- مبانی نظری تجارت الکترونیک
2-1- تجارت الكترونيكي چيست؟
E-Business
E-Commerce
E-Marketing
E-Purchasing

7. استفاده از شبكه‌هاي كامپيوتري براي جستجو و بازيابي اطلاعات جهت پشتيباني از كارهاي انجام شده در سازمان و تصميم گيري سازماني.
يك روش جديد هدايت، مديريت و اداره مبادلات تجاري با استفاده از كامپيوتر و يا هر يك از شبكه‌هاي ارتباطات راه‌دور.
خريد و فروش كالاها، خدمات و اطلاعات با استفاده از شبكه‌هاي كامپيوتري از جمله اينترنت.

8. تجارت الکترونیک شامل سه عنصر ذیل است:
فرآیندها(processes): یعنی مجموعه فعالیت هایی که در تجارت الکترونیکی رخ می دهند؛ مثل فرآیند فروش، فرآیند پرداخت و غیره.
نهادها(Institutions): شامل شخصیتهای حقیقی و حقوقی درگیر در امر تجارت الکترونیکی است؛ از قبیل دولت، واسطه ها، مصرف کنندگان، تامین کنندگان، شرکت.
شبکه ها (Networks) : ابزارهایی هستند که خرید و فروش از آن طریق صورت می گیرد.

9. 2-2- موارد مهم در تجارت الكترونيكي
تجارت الكترونيكي آن گونه كه امروزه شيوه كاركردن همه ما را متحول كرده است، ريشه در همگرايي خلاق كامپيوتر و تلفن دارد.
مبادله الكترونيكي اطلاعات
استفاده از شبکه های رایانه ای بین سازمانی، علی الخصوص در زمینه خدمات مالی
گسترش اينترنت از دهه 90 به بعد

10. 2-3- روند تجارت الكترونيكي در جهان
طبق مطالعات انجام‌شده، روند توسعه تجارت الكترونيكي از تمركز بر داخل شركت‌ها به سمت جهاني‌سازي و همكاري يا ادغام شركت‌هاي الكترونيكي در حركت است.
نمونه : شرکتهای ژاپنی
جدول 1 گوياي روند گذشته و حال و ويژگي‌ها و اولويت‌هاي هر مرحله مي‌باشد:

11. جدول 1- روند توسعه تجارت الكترونيكي
2000به بعد
از 1994
توجه به جهاني سازي
تلاش جهت مطرح شدن
تمرکز روی داخل
تمر کز روی اطراف
تمرکز روی جهان
1- افزايش مصرف‌كنندگان محدود
1- تمركز روي فرآيند داخلي شركت
1- همكاري بين شركتها
2- تمركز روي فرآيند داخلي شركت
2- افزايش مصرف‌كنندگان محدود
2- مصرف‌كنندگان نامحدود
3- استفاده از EDI, Client/Serve
3- استفاده از Client/Server، شبكه محدود
3- استانداردسازي اينترنت XML
4- افزايش باز‌دهي داخلي
4- ارتباط مستقيم مشتري با كاركنان
4- نظام تأمين الكترونيكي
5- كاهش هزينه‌ها
5- مديريت مشتريان
5- مجتمع‌سازي با شركتهاي ديگر
6- مجتمع سازي بصورت يك سايت چند منظوره
6- خدمات مشتريان
6- سهم بازار و رشد آن
7- مجتمع سازي بصورت متمركز
7- تخصصي شدن

12. در جدول2، حجم تجارت الكترونيكي جهان طي دوره 2002 تا 2006 نشان داده شده است. مطابق اين آمار، تجارت الكترونيكي از 3/2 هزار ميليارد دلار در سال 2002 به 8/12 هزار ميليارد دلار در سال 2006 خواهد رسيد كه از نرخ رشد ساليانه 8/53 درصدي برخوردار خواهد بود.
جدول2- حجم تجارت الكترونيكي جهان طي دوره
(هزار ميليارد دلار)
سال
2002
2003
2004
2005
2006
نرخ رشد سالانه
ميزان
3/2
9/3
2/6
2/9
8/12
8/53%

13. 2-4- زيرساخت ‌هاي مورد نياز براي گسترش تجارت الكترونيكي
جدول3- زیرساخت های مورد نیاز برای تجارت الکترونیکی
ردیف
زیر ساختهای مورد نیاز برای تجارت الکترونیکی 1
نيروي برق قابل اطمينان 2
شبكه‌هاي استاندارد و با كيفيت ارتباطي داراي پهناي باند عريض و مناسب براي مرتبط ساختن شركت‌ها و مصرف‌كنندگان 3
دسترسي آسان مصرف‌كنندگان و كاركنان شركت‌ها به شبكه‌هاي ارتباطي 4
سيستم‌هاي كامپيوتري منسجم داخلي براي شركت‌ها همراه با برنامه‌ها و استانداردهاي ذخيره‌سازي داده‌ها با قابليت اتصال به شركاي تجاري و مصرف‌كنندگان 5
تسهيلات كامپيوتري استاندارد براي دسترسي كاركنان شركت و مصرف‌كنندگان 6
تسهيلات اعتباري و بانكي مناسب براي شركت‌ها و مصرف‌كنندگان

14. ادامه جدول 3: 7
سيستم‌هاي امنيتي، ذخيره سازي داده‌ها و ارتباطات 8
متخصصان فني براي اجرا و عملياتي‌كردن سيستم‌هاي تجارت الكترونيكي 9
زيرساخت حمل‌و‌نقل مناسب و خوب 10
مديريت متعهد 11
چشم‌انداز كارآمد و مناسب 12
ارزيابي و اصلاح فرايندهاي تجاري داخلي و خارجي 13
نمونه اوليه فازبندي شده براي اجراي دقيق تجارت الكترونيكي

15. 2-5- كاركردهاي مختلف تجارت الكترونيكي
امروزه فعاليت‌هايي مانند شناسايي شركاي تجاري، برقراري ارتباط با خريداران و فروشندگان، معرفي محصولات و خدمات جديد، دستيابي به بازارها و تأمين منابع و كالاها با كمك تجارت الكترونيكي با كارآيي بيشتر و هزينه كمتري انجام مي‌شوند.
جدول 4- دسته‌بندي مدل‌هاي مبادلات الكترونيكي
مصرف‌كننده C
بنگاه B
دولت G
G2C مبادله اطلاعاتي
G2B مبادله اطلاعاتي
G2G مبادلات بين دولت‌ها
B2C تجارت الكترونيكي
B2B تجارت الكترونيكي
B2G تداركات
C2C بازارهاي خارجي
C2B مقايسه قيمت‌ها
C2G پرداخت ماليات

16. تجارت الكترونيكي در قالب B2B مشتمل بر شش بخش است كه عبارتند از:
معرفی بیشتر:
تجارت الكترونيكي در قالب B2B مشتمل بر شش بخش است كه عبارتند از:
زیرساخت الكترونيكي
فرآیند الكترونيكي
بازارهای الكترونيكي
محتویات الكترونيكي
ارتباطات الكترونيكي
خدمات الكترونيكي

17. شكل 1 شش بخش تجارت الكترونيكي در قالب B2B را نمايش مي‌دهد.

18. 3- کاربرد تجارت الکترونیک در مدیریت زنجیره تأمین
3-1- پیچیدگی در مدیریت زنجیره تأمین
فناوري هاي نوین ارتباطات و اطلاعات، تغییرات چشمگیري را در نحوه همکاري میان شرکتها در طراحی، تولید و عرضه محصولات به بازار ایجاد نموده است.
دیگر شرکتها با همراهی استراتژیهاي سنتی همکاري، کمتر نتیجه مطلوب بدست می آورند و چرخه کوتاه عمر محصولات، عدم وفاداري مشتریان، هزینه هاي کمتر جایگزینی محصول و سایر تهدیدها ایجاب می نماید تا مدلهاي همکاري جدیدي در قالب زنجیره هاي تأمین با قابلیت شکل گیري سریع ایجاد شود.

19. زنجیره تأمین(Supply Chain):
یک شرکت یا سازمان را به صورت مجموعه ای از فعالیت های اصلی، لجستیک داخلی، لجستیک خارجی، عملیات، بازاریابی و فروش، خدمات و فعالیت های پشتیبانی را می توان نام برد.
مدیریت زنجیره تأمین در بر گیرنده این فعالیت های تجاری به صورت یکپارچه است که از طریق آنها ، محصولات ، خدمات و اطلاعاتی که برای مشتریان ارزش افزوده ایجاد می کند تأمین می نمایند.
هدف اصلی در زنجیره تأمین کاهش عدم اطمینان نسبت به تقاضا، زمان تحویل ، کیفیت و رقابت در طول زنجیره است.

20. نکته: تجارت الکترونیک برای کسب و کارها(Businesses) چه مزیتی دارد؟
مدیریت زنجیره تأمین بر منافع و مزیت های کلی و بلند مدت برای تمامی اعضای زنجیره از طریق همکاری و تسهیم اطلاعات تاکید دارد و همین موضوع اهمیت ارتباطات و کاربرد فناوری اطلاعات در مدیریت زنجیره تأمین نمایان می سازد.
نکته: تجارت الکترونیک برای کسب و کارها(Businesses) چه مزیتی دارد؟
تجارت الکترونیکی از یکپارچه کردن کامل شرکای تجاری حمایت می کند. این نوع تجارت چابک بودن (Agility) را افزایش داده و هزینه ها راکاهش می دهد. همچنین تجارت الکترونیکی کارهای گروهی و مدیریت روابط با مشتری(CRM) را جهت طراحی محصولات جدید و دریافت بازخورد از مشتریان افزایش می دهد و در پاسخگویی به بازارهای در حال تغییر به شکل فعال موثر است.
با توجه به رویه اخیر در تجارت الکترونیکی، شرکت های بیشتری هر روزه در حال تلاش برای فروش خدمات و محصولاتشان به شکل الکترونیکی هستند.

21. برخی از مشکلاتی که پیش روی توسعه یک مدیریت زنجیره تأمین قرار دارد و با فناوری اطلاعات منسجم و یکپارچه شده است را چنین بر شمرده اند:
نبود هماهنگی و یکپارچگی بین فناوری اطلاعات و مدل تجاری مورد نظر؛
نبود برنامه ریزی استراتژیک(راهبردی) مناسب؛
زیرساخت ضعیف برای فناوری اطلاعات؛
کاربرد ناکافی فناوری اطلاعات در موسسه و محیط مجازی
نبود دانش مناسب و کافی برای اجرایی شدن فناوری اطلاعات در مدیریت زنجیره تأمین.

22. 3-2- تأثیر تجارت الکترونیکی بر مدیریت زنجیره تأمین
3-2- تأثیر تجارت الکترونیکی بر مدیریت زنجیره تأمین
در کل اهداف استفاده از تجارت الکترونیکی در زنجیره تأمین را می توان در قالب موارد زیر برشمرد:
دریافت سفارش ها از طریق شبکه وب
پاسخ گویی به سفارش ها
پرداخت های الکترونیکی
نمودار شماره 1 ارتباط میان ساختار کارکردی اعضای زنجیره و فرآیندهای زنجیره تأمین را نمایش می دهد.

23. نمودار 1- شکل یکپارچگی مدیریت زنجیره تأمین و فرآیندهای مربوطه در طول زنجیر

24. تجارت الکترونیکی، و اینترنت به عنوان بستر اجرایی کردن آن، به پنج طریق بر کارایی اقتصادی(Economic Efficiency) زنجیره تأمین تأثیر دارند:
کاهش هزینه های توزیع و هزینه تراکنش ها
افزایش سرعت توسعه محصول
فراهم کردن اطلاعات بیشتر برای خریداران و فروشندگان
افزایش قدرت انتخاب مشتریان و دستیابی آنان به تأمین کنندگان
کاهش فواصل و ابعاد زمانی

25. در جمع بندی که بر اساس حوزه های کارکردی بنگاه انجام شده است، تاثیرات تجارت الکترونیکی به صورت جدول شماره4 ارائه شده است.
جدول4- استفاده از تجارت الکترونیکی در حوزه های مختلف مدیریت زنجیره تأمین

26. 4- مدیریت زنجیره تأمین الکترونیکی و مزیت رقابتی
4-1- مفهوم مزيت رقابتي
رقابت پذيري(Compatibility) فرآيندي است كه هر نهادي مي كوشد تا از اين طريق بهتر از ديگري عمل كرده و از وي پيشي گيرد.
كسب توانمنديهاي رقابتي درجهان امروز به يكي از چالشهاي اساسي كشورهاي مختلف در سطح بين المللي تبديل شده است.
مزيت رقابتي(Competitive Advantage) عبارت از ميزان جذابيت پيشنهادهاي شركت در مقايسه با رقبا از مشتريان است.
ضريب رقابتي(Competitive Coefficient) تمايز در ويژگيها يا ابعاد هر شركتي است كه آن را قادر به ارائه خدمات بهتر از رقبا به مشتريان مي كند.

27. به طور كلي مؤلفه هاي مفهوم مزيت رقابتي شامل موارد زیر است: ارزش آفريني
نکته: مزيت رقابتي ازجمله مؤلفه هايي است كه ماندگاري سازماني را تضمين مي كند.
به طور كلي مؤلفه هاي مفهوم مزيت رقابتي شامل موارد زیر است:
ارزش آفريني
بازارگرايي
رضایت مشتري
شناخت توان بالقوه
حركت دادن توان بالفعل
انگيزه سازي
مهارت سازي
قيمت مناسب
پاسخگويي
و نوآوري

28. 4-2- راهكارهاي كسب مزيت رقابتي
براي كسب مزيت رقابتي راهكارهاي مختلفي وجود دارد كه سازمانها بايستي آنها را به كار گيرند تا با كسب جهت‌گيري مناسب در اجرای برنامه های خود، بتوانند به سودآوري دست يابند. به طور كلي با راهكارهاي زير مي توان مزيت رقابتي را براي سازمان به دست آورد.
1 – ايجاد هوشمندي رقابتي: يكي از راههاي كسب مزيت رقابتي و رونق دادن به كسب و كار در داخل و خارج ايجاد هوشمندي رقابتي است. براي كسب مزيت رقابتي لازم است سازمان براساس شکل شماره 3 هوشمندي رقابتي را نهادينه كند.

29. شکل3- مولفه های هوشمندی رقابتی
بررسی سلائق به طور مداوم
الگوبرداری
مدیریت تغییر
تحقیق و توسعه
هوشمندی رقابتی
مدیریت رقبای بالقوه و بالفعل
حساسیت و هوشیاری نسبت به انتخاب سیستم فناوری
حساسیت نسبت به نیاز مشتریان
شناخت پیچیدگیهای محیطی

30. جدول5- استراتژی های پنج گانه برای کسب مزیت رقابتی

31. نکته: با توجه به بررسی ادبیات تحقیقات صورت پذیرفته، به روشنی مشخص است که برتری در مدیریت زنجیره تأمین الکترونیکی، سازمان را در دستیابی به مزیت رقابتی در برابر سایر رقبا و کسب سهم بازار بالاتر و توان مقابله با تهدیدهای آنان را اعطا می کند. استفاده از مدیریت زنجیره تامین الکترونیکی سازمان را در بهره برداری از استراتژیهای پنج گانه فوق و نیز بهره گیری از مدل هوشمندی رقابتی، رهنمون می شود. حاصل این بررسی ها و توضیحات تفصیلی را می توان در بخش بعدی و تحت عنوان مدل مفهومی مشاهده نمود.

32. مدیریت زنجیره تأمین الکترونیکی
4-3- مدل مفهومی
مدیریت سفارش و تحویل
طراحی محصول و فرآیند
برنامه ریزی مشارکتی
مبادلات و بازار الکترونیکی
مدیریت زنجیره تأمین الکترونیکی
مزیت رقابتی
هوشمندي رقابتي
استراتژي هاي پيش برنده
اتحاد استراتژيك
شکل4- جایگاه زنجیره تامین الکترونیکی در کسب مزیت رقابتی برای سازمان

33. نکته: مديريت زنجيره تأمين الکترونیکی بر رويكردي مشتري‌محور(Customer-Centered) استوار است.
بر اين اساس، ارتباط به‌موقع و كامل بين همه عناصر زنجيره براي اطلاع از نيازهاي مشتري و ميزان تأمين نيازها از ضروريات زنجيره است.
براي تسهيل جريان اطلاعات و مديريت دقيق آن بستري مناسبي از نرم‌افزارها و سيستم‌هاي اطلاعاتي يكپارچه و شبكه‌هاي اكسترانت و اينترانت مورد نياز است.
با به كارگيري تجارت الكترونيك در زنجيره تأمين مي‌توان بر مبناي مدل ذکر شده در بخش های قبلی از جمله B2B و B2E براي توصيف عمليات خريد، فروش و مبادله محصــولات، خدمات و اطلاعات، از شبكه‌هاي رايانه‌اي و به خصوص اينترنت بهره جست.
در همه این حوزه ها- همانطور که در مدل فوق نیز به وضوح مشخص است- آنچه نتیجه کار است وجود مزیت رقابتی بالا برای سازمان برای مقابله و واکنش مناسب به تغییرات محیطی و در مقابل رقباست.

34. 5- نتیجه گیری و پیشنهادات
تغییر ماهیت تجارت به دلیل تاثیر بالای فناوری اطلاعات(IT) بر آن
امروزه مديريت زنجيره تأمين به عنوان يكي از مباني زيرساختي پياده‌سازي كسب‌وكار الكترونيك در دنيا مطرح است.
شركت‌ها بيش از اين نمي‌توانند به تنهايي از عهده تمامي كارها برآيند.
دستيابي به مزيت يا مزاياي رقابتي با هدف كسب سهم بيشتري از بازار
مسأله كليدي در يك زنجيره تأمين، مديريت و كنترل هماهنگ تمامي فعاليت‌هاست.
مديريت زنجيره تأمين الکترونیکی (E-SCM) پديده‌اي است كه اين كار را به طريقي انجام مي‌دهد كه مشتريان بتوانند خدمت قابل اطمينان و سريع را با محصولات با كيفيت در حداقل هزينه دريافت كنند.

35. سازمانهایی که خواهان برتری در بازار و محیط کسب و کار پویای امروز هستند، می بایست با استفاده از ارتقای دانش و توانایی های خود در تجارت الکترونیکی و علی الخصوص اجرای سیستم های زنجیره تامین مدرن و به روز(Update) به شرکتها و سازمانهایی پیشرو بدل شوند و با بهره گیری از نیروی انسانی توانمند در این حوزه، برتری خود را به رقیبان خود دیکته نمایند.
بحث آخر در این حوزه توجه به مشتری مداری و در کانون توجه قرار دادن مشتریان سازمان می باشد. زنجیره تامین الکترونیکی در این زمینه بسیار کمک کننده می باشد و این خود باعث کسب مزیت رقابتی بالایی نسبت به رقبا می شود.

36. با تشکر از توجه شما
موفق باشید