1. 7. UHIN-FENOMENOAK UHIN FENOMENOAK OINARRIZKOAK UHINEN GAINAZARTZE-
DOPPLER EFEKTUA
Difrakzioa
UHINEN
GAINAZARTZE-
Bi uhin harmoniko
koherenteren interferentzia
Polarizazioa
Uhin geldikorrak
Pultsazioak
Islapena eta errefrakzioa

2. 1. OINARRIZKO-FENOMENOAK
izpiak
Uhin gainazala (frontea)

3. Huygens-en printzipioa
Metodo geometrikoa azaltzeko uhin-higiduraren hedapena.
Uhin fronte bateko puntu oro hasierako uhinaren abiadura eta maiztasun berberak dituen oinarrizko uhin sekundarioen zentro sortzaile bihurtzen da, eta uhin sekundario horien gainazal inguratzaileak uhin-fronte berria osatzen du.
Oinarrizko uhinak
Fokua
Izpiak
( uhin-frontearekiko perpendikularrak)
Uhin-fronteak

4. Uhin-frontea laua denean:
Azaltzen ditu:
difrakzioa
islapena
errefrakzioa
interferentziak
polarizazioa

5. 1.1.Difrakzioa
Difrakzioa uhinen hedapen zuzenaren desbideraketa da, zirrikitu batean zehar pasatzean edo oztopo batetik hurbil pasatzean gertatzen dena.
Uhin laua hedatzen da.
Erdian uhin fronteak hormak aurkitzen ditu zirrikitua hedatzen dutela.
Uhina lerro zuzenean hedatzen da
Zirrikitua gutxituz
Uhina hormaren bestealdean hedatzen da
Difrakzioa gertatzeko :λ/ zirrikituaren tamaina ≥1
APPLET1 A.Franco
APPLET2 P.Newton

6. Soinuaren difrakzioa Difrakzioa Islapena errefrakzioa
Soinu entzungaiaren uhin-luzerak 3 cm eta 12 m bitartekoak dira Ohizko oztopo eta irekiguneekin konparatuta (adibidez ateak eta leihoak) handiak dira, horregatik soinua desbideratu egiten da eta oztopoak inguratzen ditu.

7. 1.2. Islapena eta errefrakzioa
Islapena deritzon fenomenoan, uhin bat bi inguruneren arteko bananketa-gainazalalera iristean, uhina itzuli egiten da lehenengo ingurunera, uhin-higiduraren energiaren parte bat eramanez eta hedapen-norabidea aldatuz.
v1=v2
f1= f2
λ berdina
ingurune 1
ingurune 2
Errefrakzioa deritzon fenomenoan, uhin bat bi inguruneren arteko bananketa-gainazalalera iristean, sartu da bigarrenean eta bertan hedatu egiten da, uhin-higiduraren energiaren parte bat eramanez eta hedapen-norabidea aldatuz.
Ingurune 1
f1= f2
λ desberdina
ingurune 2
v2 < v1

8. Islapena eta errefrakzioa
Snell-en errefrakzio legea

10. 1-izpi errefraktatua, normala eta izpi erasotzailea plano berean daude.
2- sine = v1 = n21
sin r v2
n21: errefrakzio-indize erlatiboa

11. 1.3 Polarizazioa bakar-bakarrik zeharkako uhinak polariza daitezke
Bibrazio norabidea eta hedapen norabidea perpendikularrak dira.

12. 2. Uhinen gainezartze-fenomenoak

13. P puntuan interferentzia sortuko da:
2.1. Interferentziak
Bi uhin harmoniho koherente (fasean). A ,f, λ eta v berekoak. P d1
FROGAPENA
Foku 1 d2
Foku 2
P puntuan interferentzia sortuko da:
• eraikitzailea:
n = 0,1,2, 3…
SABELAK. Anplitudea maximoa da.(Uhinak fase konkordantzian iristen dira).
• deuseztatzailea:
n = 0,1,2, 3…
NODOAK. Anplitudea nulua da. Uhinak fase oposizioan iristen dira.

14. 2.1. Interferentziak P d1
Superposizio printzipioa aplikatuz, y erresultantea :
Foku 1 d2
Foku 2
Uhin higidura maiztasuneko eta uhin-luzerako jatorrizko higiduren berdina.
Amplitudea eta fasea d1 y d2 a-ren araberakoak. 14

15. ● Interferentzia eraikitzailea. Amplitude erresultante maximoa:
● Interferentzia deuseztatzailea. Amplitude erresultante 0:
n = 0, 1 , 2 , 3 , …
ITZULI 15

16. Interferentziak
eraikitzailea
deuseztatzailea

17. 2.3.Uhin geldikorrak

18. Uhin geldikorrak
Uhin geldikorraren ekuazioa.
Uhin geldikorra harmonikoa da, osagaien maiztasun berekoa, eta beraren anplitudearen Ar, denborarekiko independentea da, baina sinusoidalki aldatzen da x abzisaren funtzioan.
● Ar = 0
NODOAK (ez dira oszilatzen)
● Ar maximoa
SABELAK 18

19. Uhin geldikorrak n = 0, 1 , 2 , 3 , … ● Ar nulua. NODOAK:
● Ar maximoa ( 2 A ). SABELAK:
n = 0, 1 , 2 , 3 , …
● Ar nulua. NODOAK:
n = 0, 1 , 2 , 3 , …
NODOEN edo SABELEN arteko distantzia:
● SABELAK:
● NODOAK:
Sabel baten eta nodo baten arteko distantzia: N N V V 19

20. Hari bateko uhin geldikorrak
Edozein uhin geldikorren kasuan bezala, hariaren puntu guztiak, nodoek izan ezik, oszilatu egiten dute aldi berean maiztasun bereko higidura harmonikoz.
Puntu bakoitzaren anplitudea posizioaren funtzioa da.
Bi muturrak finkoak
Soka musika-tresnak N V N
n = 1
1. harmonikoa N V N V N
n = 2
2. harmonikoa N N V N V V N V
n = 3
3. harmonikoa
n = 1, 2, 3 , 4, … N N N N V V V N V
n = 4
4. harmonikoa
Bibrazio-modo normalak
Uhin geldikorrak dira λ soka-luzerazen bikoitzaren azpimultiploa direnean 20

21. Mutur bakar batean finkaturiko haria
Bibrazio-modo normala: uhin geldikor posible bakoitza.
Uhinak islatu egiten dira mutur finkoan (nodoa)
Uhinak ez dira islatzen mutur askean.
n = 1, 3 , 5, …
Ez dago harmoniko bikoitirik N V
n = 1
1. harmonikoa N V N V
n = 3
3. harmonikoa N V N V N V
n = 5
5. harmonikoa
Hodietako uhin geldikorrak
Luzetarako uhin geldikorrak V N V N V 21

22. 3. DOPPLER EFEKTUA
Doppler efektua deritzon fenomenoan, uhin-higidura bat hautematean, uhinaren sorkuntzan izandako maiztasunaren desberdina den maiztasuna hautematen dugu, uhin iturriaren eta uhin-hartzailaren arteko higidura erlatiboaren ondorioz.