1. Fumigacja – aspekty legislacyjne i praktyczne w wybranych krajach UE Warszawa 23.09.2010 dr Jolanta Ciesielska

2. IPM i GPPP Podczas, gdy koncepcja określana terminem “Integrowana Ochrona Roślin” (IPM) powstała ponad 50 lat temu jako reakcja na wzrastające zużycie chemicznych środków ochrony, to termin “Dobra Praktyka Ochrony Roślin” (GPPP) został wprowadzony w Europie dopiero w latach 80-tych XX wieku. „Dobra Praktyka Ochrony Roślin”wymaga ścisłej zgodności z regulacjami prawnymi na temat stosowania pestycydów, natomiast „ Integrowana Ochrona Roślin” jest „ najlepszą praktyką” ochrony roślin, zawierającą dodatkowe wymagania.

3. Zasady integrowanej ochrony roślin Zasady te integrują 8 różnych działań, które powinny być wprowadzone do praktyki jednocześnie, w celu zapewnienia skutecznej ochrony upraw (Zał.III Dyrektywy2009|128|WE): 1) Zapobieganie występowaniu organizmów szkodliwych lub minimalizowanie ich negatywnego wpływu na rośliny uprawne 2) Organizmy szkodliwe muszą być monitorowane przy zastosowaniu odpowiednich metod i narzędzi 3) Na podstawie wyników działań monitorujących profesjonalny użytkownik musi zdecydować, czy, jakie i kiedy metody ochrony roślin powinien stosować

4. Zasady integrowanej ochrony roślin c.d. 4) Nad metody chemiczne należy przedkładać zrównoważone metody biologiczne, fizyczne i inne metody niechemiczne 5) Stosowane pestycydy muszą być jak najbardziej ukierunkowane na osiągnięcie danego celu i powodować jak najmniej skutków ubocznych dla zdrowia ludzi, dla organizmów niebędących celem zwalczania oraz dla środowiska 6) Należy ograniczać stosowanie pestycydów do niezbędnego poziomu, np. poprzez zredukowanie dawek, ograniczenie ilości wykonywanych zabiegów, biorąc pod uwagę, czy dany poziom zagrożenia roślin może być zaakceptowany i czy interwencje te nie zwiększają ryzyka rozwoju odporności organizmów szkodliwych

5. Zasady integrowanej ochrony roślin c.d 7) Jeśli wiadomo, że istnieje ryzyko powstania odporności na dany preparat, a nasilenie występowania organizmów szkodliwych wymaga wielokrotnego stosowania pestycydów w danych uprawach, należy zastosować dostępne strategie przeciwdziałające rozwojowi odporności, by zachować skuteczność tych produktów 8) należy sprawdzać efekty zastosowanych metod ochrony roślin przy pomocy zapisów o przeprowadzonych zastosowaniach pestycydów oraz działań monitorujących występowanie organizmów szkodliwych

6. IPM i zwalczanie organizmów szkodliwych w glebie 1) Stosowanie różnych technik agrotechnicznych: uprawa odmian odpornych, szczepienie na podkładkach odpornych 2) Ocena i monitorowanie: analiza jakościowa organizmów szkodliwych w glebie 3) Liczby graniczne, powyżej których należy wykonać zabieg: analiza ilościowa organizmów szkodliwych 4) Metody niechemiczne: biofumigacja, parowanie gleby, konsorcja mikroorganizmów 5) Minimalizacja efektów ubocznych: zróżnicowanie substancji aktywnych w zależności od rodzaju występującego organizmu szkodliwego

7. IPM i zwalczanie organizmów szkodliwych w glebie c.d. 6) Redukcja dawek fumigantów chemicznych do niezbędnych poziomów, stosowanie fumigantów chemicznych w zredukowanych dawkach w połączeniu z zabiegami niechemicznymi 7) Przeciwdziałanie rozwojowi odporności: zróżnicowanie stosowanych substancji aktywnych 8) Zapisy, monitorowanie, dokumentacja i sprawdzanie zastosowanych metod: dziennik polowy z wykazem zastosowanych zabiegów i adnotacjami o otrzymanych rezultatach

8. Zalecenia IPM we Włoszech do zwalczania organizmów szkodliwych w glebie ORGANIZM SZKODLIWY KRYTERIA ZABIEGUSUBSTANCJE AKTYWNE I ORGANIZMY POŻYTECZNE OGRANICZENIA STOSOWANIA I UWAGI Zgnilizna twardzikowa pomodora (Sclerotinia spp.) Rizoktonioza korzeni i szyjki korzeniowej pomidora (Rhizoctonia solani) Grzyby z rodz. Pythium spp. Zabiegi chemiczne: - tylko w przypadku potwierdzonej obecności w poprzednich latach Papryka, Pomidor i Ogórek pod oslonami Metam Na (1) Metam K (1) (1) do stosowania przed sadzeniem w zastępstwie Fenamifosu

9. Zalecenia IPM we Włoszech do zwalczania organizmów szkodliwych w glebie c.d. ORGANIZM SZKODLIWY KRYTERIA ZABIEGUSUBSTANCJE AKTYWNE I ORGANIZMY POŻYTECZNE OGRANICZENIA STOSOWANIA I UWAGI Fuzaryjna zgorzel szyjki i podstawy łodygi pomidora (Fusarium oxysporum f.sp.radicis-lycopersici) Zgnilizna twardzikowa pomidora (Sclerotinia sclerotiorum) Korkowatość korzeni pomidora (Pyrenochaeta lycopersici) Zabiegi agrotechniczne : - uprawa odmian odpornych lub tolerancyjnych - unikanie zastoisk wodnych - niszczenie roślin chorych i resztek roślinnych po zbiorze Zabiegi fizyczne: -solaryzacja terenu z zastosowaniem przeźroczystej folii P.E.o grubości 0,035-0,050 mm w miesiącach czerwiec – sierpień przez co najmniej 50 dni Pomidor w uprawie pod osłonami Trichoderma viride (1) Trichoderma harzianum (2) 1, 2) Tylko do zwalczania 2 pierwszych chorób

10. Zalecenia IPM we Włoszech do zwalczania organizmów szkodliwych w glebie c.d. ORGANIZM SZKODLIWY KRYTERIA ZABIEGUSUBSTANCJE AKTYWNE I ORGANIZMY POŻYTECZNE OGRANICZENIA STOSOWANIA I UWAGI Guzaki (Meloidogyne spp.) Zabiegi agrotechniczne: - zmianowanie z zastosowaniem gatunków małowrażliwych - eliminowanie i niszczenie po zbiorze resztek roślinnych - unikanie zastoisk wodnych - stosowanie wytłoków z nasion z rodz. Brassicaceae np. Brassica carinata (1) Zabiegi fizyczne: - solaryzacja terenu z zastosowaniem przeźroczystej folii P.E. o grubości 0,035-0,050 mm w miesiącach czerwiec – sierpień przez co najmniej 50 dni Papryka i pomidor w uprawach pod osłonami (1) do stosowania w ilości 2,5 t/ha, 7-10 dni przed sadzeniem, z przykryciem gleby na głębokość 15-20 cm i jej podlaniem.

11. ORGANIZM SZKODLIWY KRYTERIA ZABIEGUSUBSTANCJE AKTYWNE I ORGANIZMY POŻYTECZNE OGRANICZENIA STOSOWANIA I UWAGI Guzaki (Meloidogyne spp.) Zabiegi chemiczne: Występowanie potwierdzone lub jeśli w poprzednim roku były obserwowane straty Stosować pierwszy raz przed sadzeniem przy użyciu preparatu w formie płynnej lub granulatu, a następnie 20-30 dni później preparat w formie płynnej Papryka i Pomidor pod osłonami Azadirachtyna Dazomet Fenamifos (2) Oxamyl (3) (2) Dopuszczony tylko dla upraw pod osłonami w przypadku struktur stałych. Dopuszczony do dystrybucji tylko poprzez system nawadniający. Przed sadzeniem: stosować tylko miejscowo, przestrzegając 60 dni karencji i stosując dawkę minimalną wskazaną na etykiecie. Do stosowania w zastępstwie Metamu Na i Metamu K. Po posadzeniu: stosowanie formy plynnej, miejscowo, 1 zabieg na 1 cykl uprawowy. Do stosowania w zastepstwie Oxamylu i przestrzegając 60 dni karencji. (3) W okresie wzrostu roślin przeprowadzać zabiegi miejscowo poprzez system nawadniania preparatem w formie płynnej. Do stosowania w zastępstwie Fenamifosu. Maksymalnie 30 litrów formulatu handlowego na 1 cykl uprawowy. Zalecenia IPM we Włoszech do zwalczania organizmów szkodliwych w glebie c.d.

12. ORGANIZM SZKODLIWY KRYTERIA ZABIEGUSUBSTANCJE AKTYWNE I ORGANIZMY POŻYTECZNE OGRANICZENIA STOSOWANIA I UWAGI Guzaki (Meloidogyne spp.) Zabiegi agrotechniczne: - zmianowanie z zastosowaniem gatunków małowrażliwych - eliminowanie i niszczenie po zbiorze resztek roślinnych - unikanie zastoisk wodnych - stosowanie wytłoków z nasion z rodz. Brassicaceae np. Brassica carinata (1) - Stosowanie środków poprawiających właściwości gleby (2) Zabiegi fizyczne: -solaryzacja terenu z zastosowaniem przeźroczystej folii P.E.o grubości 0,035-0,050 mm w miesiącach czerwiec – sierpień przez co najmniej 50 dni Ogórek w uprawie pod oslonami (1)Do stosowania w ilości 2,5 t/ha, 7-10 dni przed sadzeniem, z przykryciem gleby na 15-20 cm i jej podlaniem. (2)Na przykład mieszanina oleju z aksamitki (Tagetes erecta) i glonów lub ekstraktów roślinnych. Zabiegi przy użyciu nawadniania kroplowego co 15 dni w dawce 15-20 l/ha. Zalecenia IPM we Włoszech do zwalczania organizmów szkodliwych w glebie c.d.

13. ORGANIZM SZKODLIWY KRYTERIA ZABIEGUSUBSTANCJE AKTYWNE I ORGANIZMY POŻYTECZNE OGRANICZENIA STOSOWANIA I UWAGI Guzaki (Meloidogyne spp.) Zabiegi chemiczne: Występowanie potwierdzone lub jeśli w poprzednim roku były obserwowane straty Ogrek w uprawie pod osłonami Azadirachtyna Dazomet Fenamifos (3) Oxamyl (4) (3) Do stosowania w zastępstwie Metam K lub Metam Na. Dopuszczony tylko dla upraw pod osłonami w przypadku struktur stałych. Dopuszczony do dystrybucji tylko poprzez system nawadniający. Stosować przestrzegając 60 dni karencji i stosując dawkę minimalną wskazaną na etykiecie. Maksymalnie 1 zabieg na 1 cykl uprawowy. (4) W okresie wzrostu roślin przeprowadzać zabiegi miejscowo poprzez system nawadniania preparatem w formie płynnej. Maksymalnie 20 litrów formulatu handlowego na 1 cykl uprawowy. Zalecenia IPM we Włoszech do zwalczania organizmów szkodliwych w glebie c.d.

14. ORGANIZM SZKODLIWY KRYTERIA ZABIEGUSUBSTANCJE AKTYWNE I ORGANIZMY POŻYTECZNE OGRANICZENIA STOSOWANIA I UWAGI Patogeny glebowe Truskawka Przed sadzeniem Metam Na (1) (2) Metam K (1) (2) (1) Do stosowania tylko po uzyskaniu autoryzacji służb doradczych kompetentnych na danym terytorium 2) Do stosowania przed sadzeniem Zalecenia IPM we Włoszech do zwalczania organizmów szkodliwych w glebie c.d.

15. ORGANIZM SZKODLIWY KRYTERIA ZABIEGUSUBSTANCJE AKTYWNE I ORGANIZMY POŻYTECZNE OGRANICZENIA STOSOWANIA I UWAGI Guzaki (Meloidogyne spp.) Nicienie liściowe (Ditylenchus dipsaci, Aphelenchoides fragariae, A. ritzemabosi) Zabiegi agrotechniczne: - stosowanie meteriału szkółkarskiego zdrowego i certyfikowanego Zabiegi chemiczne: - tylko w przypadku potwierdzonej obecności nicieni Truskawka Przed sadzeniem Dazomet (1) (1)do stosowania tylko po uzyskaniu autoryzacji służb doradczych kompetentnych na danym terytorium (2)maksymalnie 1 zabieg w roku w dawcei 40 - 50 g/m² Guzaki (Meloidogyne spp.) Zabiegi chemiczne: - dopuszcza się tylko na terenach piaszczystych - obecność potwierdzona lub straty w roku poprzednim Początek wegetacji Azadirachtyna (1) (1)zaleca się stosowanie tylko w uprawach ściółkowanych Zalecenia IPM we Włoszech do zwalczania organizmów szkodliwych w glebie c.d.

16. Substancje aktywne dopuszczone we Francji ORGANIZM SZKODLIWY SUBSTANCJA AKTYWNA DAWKAUWAGI Patogeny glebowe (Alternaria spp., Fusarium spp., Pythium spp.) Dazomet Metam Na 500-700 kg/ha 1200 l/ha Nicienie1,3 Dicloropropene 170 l/hatruskawka, pomidor, papryka NicienieDazomet500-700 kg/hawszystkie uprawy

17. Substancje aktywne dopuszczone w Wielkiej Brytanii PatogenSubstancja aktywna StosowanieUwagi Patogeny glebowe (Alternaria spp., Fusarium spp., Pythium spp.) Metam NaUprawy polowe i pod osłonami ( w tym podłoża do uprawy w pojemnikach) Patogeny glebowe i nicienie ChloropikrynaTruskawka (w polu i uprawy pod osłonami); pomidor (uprawy pod osłonami) Dopuszczony off- label do zwalczania werticiliozy na Rubus sp. NicienieDazometNa glebach używanych do produkcji kompostu

18. Dziękuję za uwagę