1. Ewaluacja

2. Definicje ewaluacji

3. Ewaluacja – „ustalanie wartości i ceny czegoś; ocenianie, oszacowanie” Słownik Języka Polskiego PWN

4. „Każdy dokonuje ewaluacji w celu podniesienia jakości tego, co robi... Można ewaluować wszystko: rozwój ucznia, programy autorskie, pracę nauczyciela, atmosferę, organizację zajęć, formy doskonalenia” Jadwiga Krzyżewska

5. „Ewaluacja – to proces zbierania informacji o przebiegu działania i uzyskiwanych efektach oraz ich analizowania w celu udoskonalenia przebiegu tego procesu i osiągnięcia zamierzonych efektów”. Anna i Jerzy Brzezińscy

6. Istota ewaluacji  Ewaluacja jako kontrola i ocena  Ewaluacja jako badanie, zbieranie danych  Ewaluacja jako własna refleksja ukierunkowana na planowanie zmian (innowacji) i rozwój

7. Trzy modele ewaluacji

8. Ewaluacja biurokratyczna – jest najczęściej „narzucana” z zewnątrz – jej prowadzenie wynika z nakazu prawa. Ewaluator, będący niejako na „usługach” tych agencji rządowych, które sprawują kontrolę i nadzór nad edukacją, sporządza dokumenty (raporty), które warto mieć na wypadek zewnętrznej kontroli.

9. Ewaluacja autokratyczna – sprowadza ewaluatora do roli eksperta. Nie jest on konsultantem, jak w przypadku ewaluacji biurokratycznej, lecz jest on badaczem społeczności. Stosowane przez niego metody muszą być rzetelne i niezawodne a poza tym – tak jak każdy ekspert - musi być znawcą przedmiotu ewaluacji.

10. Ewaluacja demokratyczna – rolę ewaluatora oraz znaczenie efektów jego pracy określa w diametralnie inny sposób niż poprzednie modele. Zakres jego odpowiedzialności oraz prawomocność działań nie są lokowane „na zewnątrz”. Ewaluator nie jest „na usługach” polityków oraz osób odpowiedzialnych za przebieg i wyniki procesu kształcenia, lecz społeczności, dla której pracuje.

11. Ewaluacja zewnętrzna ewaluacja prowadzona przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny Ewaluacja wewnętrzna ewaluacja przeprowadzana przez dyrektora szkoły lub placówki we współpracy z innymi nauczycielami zatrudnionymi w szkole lub placówce Rodzaje ewaluacji Rodzaje ewaluacji Ewaluacja całościowa Ewaluacja problemowa

12. Ewaluację zewnętrzną zespół wizytatorów Ewaluację zewnętrzną przeprowadza zespół wizytatorów powołany przez kuratora oświaty. Zespół sporządza raport Zespół po zakończeniu ewaluacji sporządza raport, w którym określa poziom spełniania przez szkołę lub placówkę wymagań. Rozporządzenie opisuje procedury związane z ewaluacją, sporządzaniem raportu, a także wykorzystaniem wniosków zawartych w raporcie w ewaluacji wewnętrznej.

13. Ewaluację wewnętrzną Ewaluację wewnętrzną - przeprowadza dyrektor szkoły publicznej we współpracy z innym osobami, którym powierzono stanowiska kierownicze.

14. Rozumienie ewaluacji jako procesu ilustruje zamieszczony tu schemat tzw. „zegara ewaluacyjnego”. Poszczególne, następujące po sobie etapy (ogniwa) tworzą cykl działań ewaluacyjnych wyznaczając spiralną drogę, która prowadzi systematycznie do osiągnięcia kolejnych celów w procesie rozwojowym.

15. Zegar ewaluacyjny

16. 1. Sformułowanie celów, oczekiwań, strategii działania i wyników (co chcemy osiągnąć?)

17. 2. Projekt ewaluacji - ustalenie działań ewaluacyjnych. (Kto przeprowadzi ewaluację? Kto jest zainteresowany? Czemu będą służyć wyniki?)

18. 3. Określenie kryteriów sukcesu i oceny. (Jak zmierzyć efekty? Jakie są kryteria oceny?)

19. 4. Dyskusja i wybór konkretnych problemów (pytań). (Co jest przedmiotem ewaluacji? Co chcemy, musimy wiedzieć?)

20. 5. Ustalenie źródeł i rodzajów informacji.(Kto i jakich informacji potrzebuje?)

21. 6. Wybór metod i technik gromadzenia danych.

22. 7. Opracowanie odpowiednich narzędzi. (Za pomocą jakich metod można odpowiedzieć na pytania?)

23. 8. Zebranie danych.

24. 9. Techniczne opracowanie danych.

25. 10. Dyskusja na temat danych i ich analiza. (Jakie informacje, wyniki otrzymujemy?)

26. 11. Ocena wyników, porównywanie z oczekiwaniami. (Jakie znaczenie mają wyniki dla naszej pracy? Czy moglibyśmy zrealizować cele?)

27. 12. Przeformułowanie celów, zaplanowanie nowych działań.

28. Warunki udanej szkolnej ewaluacji: Udział wszystkich zainteresowanych – konieczne jest określenie kogo ewaluacja dotyczy, kto poinformuje dane osoby o jej przebiegu i wynikach, kto jest inicjatorem działań, kto je będzie planował i realizował, kto weźmie udział w dyskusji nad wynikami ewaluacji. Jasne określenie celu – informacja dla wszystkich uczestników przed przystąpieniem do działania o tym, czemu ewaluacja ma służyć, jakie cele będą realizowane.

29. Wcześniejsze ustalenie norm postępowania w czasie ewaluacji – kto i za co jest odpowiedzialny na terenie szkoły, kto wspiera proces z zewnątrz, kto i w jakiej formie otrzyma wyniki ewaluacji, kto będzie brał udział w interpretacji i w jakim zakresie będzie zapewniona ochrona danych. Klarowne i ważne pytania – czytelne i jednoznaczne sformułowanie pytań kluczowych, ważnych dla rozwoju szkoły.

30. Nieskomplikowane metody i rozsądny zakres – dostosowanie metod do możliwości przeprowadzających ewaluację i posiadanego czasu. Uwzględnienie różnych punktów widzenia – np. opinie nie tylko nauczycieli, ale także uczniów i rodziców. W interpretacji danych powinny wziąć udział różne grupy np. niezależni eksperci. Szybka informacja zwrotna do wszystkich zainteresowanych.

31. Wystarczająca ilość czasu na ocenę danych i przepływ informacji o nich – decydującą czynnością w procesie ewaluacji jest wspólna ocena wyników i podjęcie decyzji co do kierunków dalszych działań. Powinno to odbywać się w różnych zespołach, dlatego wymaga odpowiedniej ilości czasu. Dokumentacja wyników oceny i wniosków - praca powinna być starannie dokumentowana, aby było można wielokrotnie korzystać z uzyskanych materiałów. Powtórzenie ewaluacji – dobra samoewaluacja nie powinna być jednorazowym działaniem, ale regularnie przeprowadzoną procedurą.

32. Metody ewaluacyjne:  Ankieta  Obserwacja  Wywiad  Analiza dokumentów

33. Ankieta Jest to metoda obecnie bardzo rozpowszechniona, w prawie każdej szkole nauczyciele stosują ankiety na użytek własny czy dla potrzeb instytucji. Jednak jest to metoda, którą należy stosować z rozmysłem.

34. Po ankietę sięgamy wtedy, gdy zależy nam na zdobyciu informacji od dużej grupy osób, kiedy pragniemy poznać opinie tych osób na jakiś temat, lub gdy temat badania jest drażliwy i możemy liczyć na szczere odpowiedzi tylko w przypadku ankiety anonimowej.

35. Obserwacja Podejmując decyzję o włączeniu metody obserwacji do projektu ewaluacji, musimy rozważyć kilka kwestii, które pomogą w pełnym wykorzystaniu walorów tej metody.

36. Co będziemy obserwować? Zasięg prowadzonej przez nas obserwacji i jej kierunek będą wyznaczone przez pytania, na które szukamy odpowiedzi podczas realizacji ewaluacji. Założone przez nas obserwacje muszą być możliwe do zrealizowania.

37. Wywiad Wywiad jest techniką zbierania danych, która zakłada bezpośrednie komunikowanie się badacza i badanego. Technika przeprowadzania wywiadu wymaga od osoby go przeprowadzającej zarówno przygotowania, jak i pewnych umiejętności.

38. Analiza dokumentów Jest koniecznym uzupełnieniem innych metod i zawsze powinniśmy planować jej wykorzystanie w ewaluacji- jako punkt wyjścia do zbierania innych danych lub jako uzupełnienie informacji uzyskanych z innych źródeł.

39. Ewaluacja nie ma sensu, jeśli nie ma widoków na jej wykorzystanie!

40. Przebieg ewaluacji – ewaluacja, czyli badanie wartości (jakości) danego obiektu, niezależnie od rodzaju czy typu, niezależnie od tego, jakim obiektem się zajmuje, ma charakterystyczne etapy i przebieg.

41. Etapy ewaluacji: I etap – PRZYGOTOWANIE  zaplanowanie działań (plan ewaluacji)  projekt ewaluacji

42. II etap - REALIZACJA

43. III etap - PODSUMOWANIE

44. Tworzenie raportu ewaluacyjnego Raport powinien składać się z następujących elementów:  WSTĘP – data napisania raportu, nazwisko autora lub autorów, tytuł raportu;  Opis ewaluowanego przedsięwzięcia (obszaru) - jakie to przedsięwzięcie? Dlaczego chcemy to badać?  Opis ewaluacji - jakie informacje chcemy uzyskać? Jakimi metodami się posłużyliśmy?

45.  Opis danych i ich zbierania - jakie dane uzyskaliśmy w wyniku badania? Jakich danych ewentualnie nie udało nam się zdobyć i dlaczego? Kiedy i w jakich warunkach odbywało się zbieranie danych?  Podsumowanie - zebrane na jednej stronie najistotniejsze zagadnienia poruszane w raporcie.  Wyniki - prezentowane jako próba udzielenia odpowiedzi na pytania, które postawiliśmy projektując ewaluację.

46.  Wnioski - prezentowane np. wg kryteriów ewaluacji.  Zalecenia.  Aneks - powinien zwierać narzędzia, za pomocą których zbieraliśmy dane oraz ewentualnie dodatkowe materiały.

47. Ważne jest, aby raport był komunikatywny i dostosowany do adresata określonego na etapie projektowania ewaluacji.

48. PODSUMOWANIE Ewaluacja nie jest z natury obojętna dla otoczenia. Jej przeprowadzeniu towarzyszą liczne konteksty (i dylematy) etyczne i polityczne Ewaluacja to działanie usystematyzowane Ewaluacja to proces i powstały w jego wyniku produkt

49. Ewaluacja dotyczy strategii i działań praktycznych Ewaluacja powinna umożliwić i zagwarantować szkole rzetelne rozliczenie się przed społeczeństwem, nadzorem pedagogicznym i organem prowadzącym

50. Ewaluacja może dostarczyć pracującym w szkole ludziom wiedzy, jak działać, aby się rozwijać – zarówno indywidualnie, jak i w zespole. Ewaluacja może pomagać w zapobieganiu sytuacjom problemowym bądź zapewniać szybkie i trwałe rozwiązywanie problemów, które już się pojawiły

51. Ewaluacja poprzez dostarczane pozytywne informacje zwrotne – pozwala pracownikom szkoły utrzymać, a często i zwiększyć poziom satysfakcji zawodowej i motywacji do pracy.

52. DZIĘKUJEMY Opracowały: Teresa Torba Danuta Mazurkiewicz