بسم الله کارتهای الکترونیک ارائه از:آقایان بخشی پور،لطیفی خمیرانی استاد: جناب آقای دکتر فیضی

1- تعریف کارت های هوشمند: کارت های هوشمند دارای کارآیی مشخص هستند وحاوی اطلاعات شخصی و مالی مهمی است که از طریق پرداخت آنلاین استفاده میگردد. این کارت ها را در تقسیم بندی کلی میتوان در دو دسته کارتهای بانکی و غیر بانکی قرار داد مستر کارت و ویزا کارت کارت سوخت ماشین و کارت تلفن و کارت غذا در دانشگاه و...

2- علت اولویت دادن کارت هوشمند بر پول شفافیت عملیات اقتصادی هزینه چاپ و فرسودگی اسکناس ها آسانی حمل امنیت بیشتر در مقایسه با وجه نقد قابلیت دسترسی آسان تر

عناصر تشکیل دهنده در کارتهای اعتباری بانکی 1- صادر کننده: بانک یا موسسه مالی اعتباری است که کارتهای اعتباری را طبق ضوابط خاص منتشر و در اختیار مشتریان قرار میدهد وبا مراکز تجاری و خدماتی در خصوص پرداخت پول یا فروش کالا به مشتریان قرارداد تنظیم می کند. 2-دارنده کارت: اشخاص حقیقی یا حقوقی که درخواست نشر کارت را از بانک یا موسسه مالی اعتباری می نماید.

3- پذیرنده کارت: کلیه مراکز تجاری خدماتی و مالی که براساس قرارداد با صادرکننده کارت تعهد به پرداخت پول نقد یا فروش کالا یا خدمات به دارندگان کارتها می نماید. 4- کارگزار تهاتر: تحت یک قرارداد واسطه میان بانک صادرکننده کارت با دارنده کارت است که در مکان هایی که صادرکننده یا پذیرنده, خدماتی نمیدهد؛با دریافت کارمزدی به دارنده کارت خدمات ارائه دهد.

3- ذکر عنواع کارت های هوشمند بانکی debit card -2 1credit card- E-purse or gift card -4 Charge card- 3

کارت اعتباریcredit card -3.1 برای این نوع کارتها میزان اعتباری در مدت زمان مشخص در نظر گرفته شده است که جهت دسترسی آسان به وام و یا خرید های قسطی به کار میرود ودر فواصل زمانی مشخص مثلا هر ماه برای دارنده و صاحب کارت صورتحصاب ارسال میگردد که نشان دهنده کل بدهی صاحب آن به اضافه سود آن میباشد. در واقع این کارت ها شیوه ای برای پرداخت در آینده است. در این نوع کارتها صرفا تراکنش های حضوری قابل استفاده است و نه از طریق اینترنت یا تلفن.

میتوان در پرداخت اینترنتی و تلفنی نیز استفاده نمود. کارت بدهیDebit card3.2- این کارتها برای اشخاصی است که در بانک یا موسسه مالی اعتباری صاحب حساب هستند و با استفاده از کارت قصد دارند از حساب خود برداشت کنند یا به وسیله آن از مراکز تجاری, کالا و خدمات تهیه نمایند. در این کارت برای اعتبار موجودی, زمانی تعیین نمی شود و دارنده به میزان موجودی در حساب بانکی خود در بانک اعتبار خواهد داشت. ATM از این کارت ها را علاوه بر استفاده از طریق سرویس میتوان در پرداخت اینترنتی و تلفنی نیز استفاده نمود.

3-3- Charge card کارت پول یا کارت هزینه دسته ای دیگر از کارت ها با شباهت بسیار با کارت های اعتباری و با وصف مدت زمان کوتاه تر،با این تفاوت که بر خلاف کارت های اعتباری که پس از اتمام مدت قابلیت تمدید و شارژ دارد در این کارت صرفا یکبار از کارت استفاده میشود و قابلیت تمدید آن وجود نخواهد داشت به عبارتی کارت یکبار مصرف محصوب می شود که به منظور خرید نسیه یا قرض یا مجموعی از هر دو استفاده می شود.

E-purse and gift card-3-4 کیف پول الکترونیکی و کارت هدیه دستهای دیگر از کارتهای اعتباری با موجودیه مشخص و جدا از نقل و انتقالات حساب بانکی و معمولا بی نام هستند که به میزان موجویه آن قابل استفاده است. بعضی قابلیت شارژ مجدد را ندارند همچون کارت های کاغذی مترو با نوار مغناطیسی پشت آن و بعضی دیگر این قابلیت را دارند مثل کارت های پلاستیکی مترو. اما هر دو برای صرفا مصرف مشخص استفاده میشوند. برخی ازین کارت ها به صورت هدیه در اختیار دیگران قرار میگیرند و تا سقف موجودی و صرفا برای یکبار مصرف دارای اعتبار است.

4- موسسات مهم دنیا در این زمینه VISA و Master Card از جمله شرکت های مهم در این زمینه هستند که به منظور جلوگيري از جرائم و سوء استفاده‌هايي نظير استفاده غير مجاز از كارت‌هاي اعتباري، كاربرد تكنولوژي امنيت داده‌ها را حياتي مي‌نمايد. به همين منظور دو شركت عمده عرضه كننده كارتهاي اعتباري در سال 1996 توافق نمودند تا به منظور حصول اطمينان در پرداختهاي الكترونيكي اقدام به استفاده از رويه‌هاي استاندارد و مشتركي موسوم به set نموده اند. از جمله ويژگي‌هاي اين استاندارد وجود رويه‌هايي به منظور ثبت و تنظيم و توزيع ليست اشخاص حقيقي و حقوقي ممنوع المعامله و همچنین برای رسیدگی به مشکلات دیجیتال است.

ابعاد حقوقی در پرداخت های الکترونیکی در کارت های برداشت وپول های الکترونیکی از موجودی یا کارت بدهی عقد صورت گرفته میان بانک و صاحب کارت عقد قرض خواهد بود که صاحب حساب پول خود را به بانک قرض می دهد تا در آینده بگیرد و در رابطه با طرف ثالث که همان گیرنده پول و یا فروشنده کالا است اعتقاد بر وجود عقد حواله است. که محتال پول خود را از بانک محال علیه بگیرد. در کارتهای اعتباری نیز عقد صورت گرفته قرض می باشد لیکن جای مقرض و مقترض جابجا شده است. از آنجا که در پرداخت های الکترونیک دارنده کارت مسئول پرداخت است در صورت ایجاد هرگونه مشکل در انجام عملیات تراکنشی، دارنده کارت مسئول پرداخت وجه است و بانک فاقد هرگونه مسئولیت می باشد و صاحب کارت دوباره میبایست پرداخت نماید. عدم پرداخت بدهکاری صاحب کارت به موسسه صادر کننده کارت های اعتباری: در این فرض ضمن پیگیری موسسه صادرکننده برای وصول وجوه؛موسسات مالی و اعتباری معمولاً این گونه ضرر و زیان ها را بیمه می نمایند.

ابعاد کیفری در پرداخت های الکترونیکی سرقت الکترونیکی: در صورت سرقت کارت الکترونیکی و برداشت پول بانک فاقد هرگونه مسئولیتی است اشتباه و اختلال در عملکرد انتقال پول: در صورت وقوع اشتباه در انتقال پول در حالتی که ناشی از ضعف عملکرد بانکی باشد مسئولیت با بانک خواهد بود جعل کارتهای الکترونیکی:در چنین حالتی به نظر میرسد اثبات جعلیت کارت با صاحب کارت اصلی است و حتی با اثبات جعلیت، هیچ مسئولیتی با بانک نیست و صاحب کارت می بایست به دنبال جاعل باشد. کلاهبرداری: مسئله ای که شایع است و شامل برداشت اینترنتی پول از حساب میشود و یا در حالت خرید های اینترنتی است که صاحب حساب کلاهبردار با داشتن مدارک جعلی و یا با استفاده از ضعف نظارتی بانک ها ،افتتاح حساب نموده و امکان هرگونه پیگیری بعدی نسبت به شناسایی خود را غیر ممکن می نماید در چنین حالتی نیز بانک ها از خود سلب مسئولیت نموده و طی ماهیانه گذشته صرفاً برای افتتاح حساب شرایط را دشوار تر نموده اند.

منابع: 1-کارتهای اعتباری در بانکداری بدون ربا؛ سید عباس موسویان؛ مرکز تحقیقات علوم انسانی 2-مسائل قانونی و مقرراتی پول الکترونیکی؛ چمبرز سی.بی.یانگ؛مترجم لیلا آرمیان؛ مجله روند 3-اسناد تجاری الکترونیکی؛ سیامک قاجار قیونلو؛وکیل و مشاور در حقوق فناوری اطلاعات؛ فصلنامه اقتصاد و تجارت نوین 4-ارزیابی ویژگی های انواع سیستم های پرداخت الکترونیک از دیدگاه کاربران ایرانی؛ مهرداد مدهوشی؛پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی 5-کارتهای پرداخت الکترونیک، نیازها ضرورت های آن برای اقتصاد ایران؛ مریم کشتکار؛تازه های اقتصاد 6-انواع کارتهای هوشمند؛ پژمان دوراندیش؛ماهنامه آموزشی،پژوهشی واطلاع رسانی 7- www.mastercard.com/ca 8-www.ctvnews.ca/business/tribunal-set-to-rule-on-alleged-anti-competitive-visa-mastercard-practices-1.1376788 9-MASTER CARD RULES WORLD WIDE 2013 10 BANK CARD MERCHANT RULES AND REGULATIONS 11- merchantwarehouse.com/visa-mastercard-rules-regulations 12- قراردادهای الحاقی باتک ملی و بانک مسکن برای دریافت کارت بانکی 13-آثار و آُیب های اجتماعی اقتصادی ICT در حوزهی تجارت الکترونیک، موسسه روشنگری اندیشه، مریم نصیری یار 1382